Pediatrik Hastalarda Sık Kullanılan Bazı İlaçlar Antibiyotikler Pediatrik hastalarda en çok kullanılan ilaç grubu antibiyotiklerdir. Analjezik/Antipiretik İlaçlar Pediatrik hastalarda, analjezik/antipiretik ilaçlar da sık kullanılmaktadır. Bu grupta yer alan ilaçlar, hastalıklara bağlı olarak oluşan ağrılı durumların tedavi edilmesi ve enfeksiyon veya aşı gibi nedenlere bağlı olarak artan vücut ısısının normale döndürülmesi amacıyla kullanılırlar. Alerji Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Pediatrik dönemde sık görülen alerji tipleri arasında alerjik bronşial astım, alerjik rinit, atopik dermatit, besin alerjileri, ilaç alerjileri, evcil hayvan alerjileri, böcek alerjileri ve ürtiker sayılabilir. Antiepileptik İlaçlar Epilepsi tedavisine, epileptik sendroma veya nöbet tipine uygun ve en etkili olduğu bilinen ilaç ile başlanır. İlaç tercihinde yaş ve cinsiyet de göz önünde bulundurulmalı ve yan etkisi az olan, kullanımı kolay ve pahalı olmayan ilaç seçilmelidir. Antiparkinson ilaçlar genelde geriatric hastalar tarafından kullanılmaktadır

Doğal kaynaklı ilaçlar; bitkisel, hayvansal, mikroorganizma ve mineral olmak üzere dört gruba ayrılmaktadır. 

İlaç dozunun yas temel alınarak hesaplandığı formül Augsberger formül’dür.

Çocuk dozu=  4xYaş (yıl) + 20 / 72 X Erişkin dozu

DSÖ, 1977 yılında Temel İlaç Listesi’nin oluşturulması ile esas adımı atmış ve 1985 yılında Nairobi’de düzenlenen “AİK Uzmanları Konferansı”nda AİK’i tanımlamıştır. Bu tanıma göre AİK hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde, bireysel gereksinimlerini karşılayacak dozlarda, yeterli sürede, hastaya ve topluma en düşük maliyetle almalarıdır. Doğru cevap A şıkkıdır. Diğer tarihler: 1986 yılında 39. Dünya Sağlık Meclisi tarafından AİK uzmanlarının bir yıl önce hazırladıkları “Gözden Geçirilmiş İlaç Stratejisi” kabul edilmiş ve ülkeler “Ulusal Tıbbi İlaç Politikasını” uygulamaya çağırılmıştır. 1999 yılında kurulan Klinik Farmakoloji Çalışma Grubu, AİK’e yönelik eğitim ve alt yapı faaliyetlerini desteklemiş ve 2000 yılından itibaren 8 adet “Rasyonel Farmakoterapi Sempozyumu” gerçekleştirmiştir. 2002-2003 yılları arasında SB tarafından hekimlere yönelik “Akılcı Farmakoterapi Eğitimleri” düzenlenmiştir. Ayrıca çeşitli kuruluşlar tarafından AİK ile ilgili eğitimler düzenlenmiştir.  2002 yılında “Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberi” basılmış ve 2003 yılında revize edilmiştir.  DSÖ ve SB iş birliği ile 2002 ve 2006 yıllarında farmakoekonomi eğitimleri düzenlenmiştir. 2007 yılında toplanan 60. Dünya Sağlık Meclisi Toplantısı sonrasında DSÖ, AİK ilerleme raporunu düzenlemiştir. Bu raporda, AOİK ve AOİK’in olumsuz sonuçlarının bü- yük olasılıkla artacağı, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ilaç kullanımının özel sektörde, kamuya oranla daha kötü bir durumda olduğu ve tüm dünyada sağlık hizmeti sağlama konusunda özel sektörün daha fazla ön plana çıkmaya başladığı vurgulanmıştır. 

Sağlık Bakanlığı’na göre, bitkisel tıbbi ürünler; hastalıkları iyileştirmek, şiddetini hafifletmek, hastalıklardan korunmak, tedaviye yardımcı olmak amacıyla bitki veya bitki karışımlarının çeşitli kısımlarının doğrudan veya bir takım işlemlerden geçirildikden sonra ambalajlanarak sunulan droglar veya preparatlarıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Pediatrik hastalara ilaç verilirken, ilaçların etki bölgesindeki konsantrasyonlarını ve ilacın etkinliğini değiştiren farmakokinetik parametrelerin dikkate alınması gerekmektedir. Yenidoğan ve bebeklik döneminde daha belirgin olarak görülen farmakokinetik farklılıklar, çocukluk döneminde azalmaktadır. Aşağıda absorpsiyon, dağılım, metabolizma ve itrah (atılım) aşamalarında pediatrik dönemde meydana gelen farklılıklar özetlenmiştir.

İlaçları yanlış kullandığını, ilaçların yarısından fazlasının uygun olmayan şekilde reçete edildiğini, dağıtıldığını ve satıldığını ortaya koymuştur. AOİK hastalıkların tedavisinde başarısız olunması, hastalıkların tekrarlaması/uzaması, antibiyotiklere karşı direnç gelişmesi, ilaç etkileşimleri, karşıt olay görülme sıklığının artması, tedavi maliyetlerinin artması, tıp ve sağlık sistemine güven kaybı, ilaç bağımlılığı ve ilaç stoklarının azalması nedeni ile ilaca erişmekte güçlük gibi pek çok sorunun ortaya çıkmasına neden olur. 

Standartlara uyan bir hidrofil pamuk, 1 gram kütle başına 23 gram su tutabilmelidir.

Pediatrik hastalarda, analjezik/Antipiretik ­ilaçlar da sık kullanılmaktadır. Bu grupta yer alan ­ilaçlar, hastalıklara bağlı olarak oluşan ağrılı durumların tedavi­ edilmesi­ ve enfeksiyon veya ası g­ibi­ nedenlere bağlı olarak artan vücut ısısının normale döndürülmesi­ amacıyla kullanılırlar. Bu ­ilaçları kullanmadan önce ağrının ve ateşin sebebinin ne olduğunun belirlenmesi­, tedavi­ başarısı ve sağlık açısından son derece önemlidir.

Müstahzar: Önceden hazırlanarak eczanede bulundurulan ticari ilaç, preparata verilen isimdir.

İlaçlara kolay erişim akılcı olmayan ilaç kullanımının sonucu değil nedeni olabilir. A, B, C ve E seçenekleri akılcı olmayan ilaç kullanımının sonuçlarıdır. 

Serbest eczacıların en sık karşılaştıkları sorunlar dört ana başlık altında toplanabilir:
- Reçeteyle ilgili sorunlar,
- Hasta ile ilgili sorunlar,
- Hekimle ilgili sorunlar,
- Eczacıyla ilgili sorunlar. 

Pirojenite LAL testi atnalı yengecinden elde edilen LAL çözeltisi ile gerçekleştirilir. Bu çözelti, pirojen ve endotoksin varlığında katı bir jel meydana getirir. Tavşan testinin alternatifi olarak geliştirilmiştir.

En sık karşılaşılan AOİK’e şu örnekler verilebilir:
• Reçeteli ya da reçetesiz satılan ilaçlar ile kişilerin kendi kendilerini uygunsuz tedavi
etmeleri,
• Gereksiz yere fazla ilaç yazılması (polifarmasi),
• Hastalıkla ilişkili olmayan ilaçların kullanımı,
• Antibiyotiklerin uygunsuz kullanılması,
• Uygun olmayan ilaç formülasyonlarının tercih edilmesi,
• Klinik kılavuzlara uygun olmayan reçete yazımı,
• Hastaların tedavileri ve ilaçları konusunda yeterince bilgilendirilmemesi,
• Sağlık personeli tarafından gerçekleştirilen ilaç uygulama hataları,
• Sağlık kurumlarının alt yapı yetersizlikleri,
• Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı,
• Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı,
• Pahalı ilaçların tercih edilmesi,
• İlaç-ilaç etkileşimlerinin ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi gibi.

Gastro­intest­inal sistemin fonksiyonlarına özgü bazı farklılıklar nedeniyle oral yolla kullanılan ilaçların absorps­yonu değişebilmektedir. Yenidoğanda oral yolla kullanılan asetaminofen’in, fenitoin’in ve nalidiksik asid’in absorps­yonu geciktirir.

Kapsül ve kaşe silindir şeklinde içinde ilaç bulunduran (kaşede pirinç veya nişastadan yapılmış, kapsülde jelatinden yapılmış) iki birbiri içine giren kapçıklardan oluşmuş farmasötik şekillerdir. Pilül toz halindeki ilacın bal gibi yoğun bir tatlandırıcı ile küçük küreler haline getirilmiş farmasötik şekillerdir. Tablet ise bir veya daha fazla ilaç etken maddesinin yardımcı maddeler vasıtasıyla özel makinelerde sıkıştırılmış preparatlardır.

B ve C seçenekleri ilaçla ilgili, D ve E seçenekleri bebekle ilgili faktörlerdir. Anne ile ilgili faktör meme kan akışıdır

Uzun süreli ve yüksek dozda kullanım  bitkisel ilaçlarda etkinliği etkileyen faktörlerden biridir.

“Polifarmasi”: Gereksiz yere fazla ilaç yazılması.

AİK ilkeleri doğrultusunda hastaların yeterli eğitilmemesi ve bilgilendirilmemesi sonucunda
ortaya çıkan bazı yanlış uygulama örnekleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
• İlaçların bol su yerine meyve suyu gibi başka içeceklerle alınması,
• İlaçların kullanım şekli ile ilgili hatalar (Tabletlerin kırılarak, ezilerek ya da çiğnenerek
yutulması, kapsüllerin açılarak içilmesi, efervesan tabletlerin yanlış kullanılması,
inhalerlerin yanlış kullanılması gibi),
• İlaçların önerilenden daha kısa ya da daha uzun süre kullanılması,
• İlaçların önerilenden farklı dozda/miktarda kullanılması (ilaç kutusunun içindeki
ölçü kaşığı yerine evlerde kullanılan kaşıklar ile ilaç uygulanması gibi),
• İlaçların önerilenden farklı zamanlarda ya da yanlış zaman aralıkları ile kullanılması
(8 saatte bir alınması gereken antibiyotiğin günde 3 kez yemeklerle alınması
ya da 12 saatte bir kullanılması, diüretiklerin gece yatarken alınması, tok alınması
gereken ilaçların aç karnına alınması gibi),
• İlaçların uygulama yolu ile ilgili hatalar (supozituvarların ağızdan alınması, süspansiyonu
hazırlanacak olan antibiyotiğin tozunun doğrudan ağızdan alınması;
hazırlanmış süspansiyonun çalkalanmadan kullanılması, ilaçların alüminyum folyodan
çıkarılmadan kullanılması gibi),
• İlaçların gereksiz kullanımı (grip tedavisinde antibakteriyel ilaç kullanılması gibi),
• İlaçların uygun olmayan şartlarda saklanması (insülin preparatlarının yanlış saklanması
gibi),
• Yetişkinlerin kullandığı ilaçların çocuklara verilmesi,
• Başka insanlara reçete edilen ilaçların tavsiye üzerine kullanılması,
• Kullanım süresi dolmuş/bozulmuş ilaçların kullanılması,
• İlaç-ilaç, ilaç-bitkisel ürün, ilaç-gıda etkileşimlerine dikkat edilmemesi,
• Birden fazla ilacın aynı anda alınması,
• Yanlış ilaç kullanılması.