Toplumsal Değişme Kuramları Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Spancer’a göre aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
Hem organizmalarda hem de toplumlarda gelişme başlangıçta küçük birimlerden daha büyüklere doğru bir ilerleme içerir. |
İnsanların hayatta kalabilmek için adaptasyon sağlamaları gerekir ve ‘en uygunlar’ en iyi adaptasyon sağlayanlardır. |
İşbölümünün temel nedenleri mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya doğru yönelten güçler, artan nüfusun ahlâkî ve dinamik yoğunluk boyutları olarak adlandırdığı faktörlerdir. |
Evrenin hâkim süreci evrimdir ve bu süreç basit yapı biçimlerinden daha kompleks formlara doğru ilerler. |
Evrim “maddenin -toplum örneğinde nüfusların ve insanların ilişkilerini düzenleyen yapıların- oluşumu, farklılaşması ve bütünleşmesi etrafında ilerler. |
Spancer’a göre işbölümünün temel nedenleri mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya doğru yönelten güçler, artan nüfusun ahlâkî ve dinamik yoğunluk boyutları olarak adlandırdığı faktörlerdir. Durkheim işbölümünün toplumların hacmi ve yoğunluğuyla doğru orantılı olduğunu ve sürekli olarak toplumsal gelişme yönünde ilerlemesinin toplumların düzenli olarak daha da yoğunlaşmaları ve genel olarak hacimlerinin artması eğiliminden kaynakladığını düşünür.
2.Soru
Toplumun tıpkı fizik madde gibi bir "şey" veya "olgu" olduğunu, "ahlâk, örf ve âdetler"in ve "bir ulusun ruhunun" bilimsel olarak incelenebileceğini kabul eden düşünür kimdir?
Saint-Simon |
Montesquieu |
Auguste Comte |
Herbert Spencer |
Emile Durkheim |
İnsanın özü ve insan toplumlarının kaynakları hakkında spekülâsyonlardan ziyade somut verilerle ilgilenen bir empirist olan Montesquieu çoğu kez Newton’un fizikte kullandığı işlemlere başvurur: toplumsal evrendeki olguları gözlemlemeye, bu gözlemlerden hareketle onların temel özellikleri ve yasa-benzeri ilişkileri hakkında önermeler oluşturmaya çalışır. O fizik bilimlerini temel alan bir toplum bilimi yaratmanın mümkün olduğunu düşünen ilk kişidir. Toplumun tıpkı fizik madde gibi bir ‘şey’ veya ‘olgu’ olduğunu, ‘ahlâk, örf ve âdetler’in ve ‘bir ulusun ruhunun’ bilimsel olarak incelenebileceğini kabul eder.Doğru cevap B'dir.
3.Soru
İskoç aydınlanma düşüncesinin diğer aydınlanma düşünceleri ile karşılaştırıldığında daha sistematik ve tutarlı bir gelişim seyri göstermesini sağlayan durum hangi seçenekte verilmiştir?
Etik tartışmalarının önemli bir yerinin bulunması |
Ahlak, tarih felsefesi ve ekonomi-politik şeklinde ayırt edici özelliklerinin bulunması |
Ticaret ve sanayinin gittikçe yayılması |
İskoç aydınlanmasının önde gelen isimlerinin akademisyen ve üniversitede dersler vermekte olmaları |
Ekonomik yaşamdaki ilerlemenin temelini iş bölümünün oluşturması |
İskoç aydınlanmasının önde gelen isimleri akademisyendir ve üniversitede dersler vermektedirler. Bu durum İskoç aydınlanma düşüncesinin diğer aydınlanma düşünceleri ile karşılaştırıldığında daha sistematik ve tutarlı bir gelişim seyri göstermesini sağlamıştır.Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Belirlenimcilik ve gerekircilik olarak da adlandırılan ..............., evrenin işleyişinin, evrende
gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel yasalarla, örneğin fizik yasaları ile, belirlenmiş olduğunu
ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğretidir.
Yukarıdaki boşluk için en uygunu aşağıdakilerden hangisidir?
Liberalizm |
Rasyonalizm |
Empirizm |
Pozitivizm |
Determinizm |
Belirlenimcilik ve gerekircilik olarak da adlandırılan determinizm, evrenin işleyişinin, evrende
gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel yasalarla, örneğin fizik yasaları ile, belirlenmiş olduğunu
ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğretidir.
5.Soru
Sorokin’e göre toplumlarda değişimi meydana çıkaran bir farklılaşma ve bütünleşme süreci söz konusudur. Aşağıdakilerden hangisi toplumun bütünleşmesini oluşturmak üzere ortaya çıkan beş alt sistemden biri değildir?
Etik sistemler |
Hukuk sistemleri |
Dini sistemler |
Sanat sistemleri |
İlerleme sistemi |
Sorokin'e göre etik, hukuk, dini, bilimsel ve sanat sistemleri toplumun bütünleşmesini oluşturmak üzere ortaya çıkar.
6.Soru
Auguste Comte’a göre aşağıdakilerden hangisi ‘sosyal statik’ içinde yer alır?
Toplumsal yapı ve onun unsurları ile ilişkileri |
Pozitif değişme evreleri |
Evrimci bir insan ilerlemesi |
Metafizik değişme evreleri |
Dinsel düşüncelerden lâik düşüncelere doğru ilerleme |
Auguste Comte’a göre sosyal statik toplumsal yapının ve onun unsurları ile ilişkilerinin araştırılmasıdır.
7.Soru
Uygarlığı kabalıktan veya vahşilikten ayırt edenin mülkiyet fikri olduğunu öne süren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Theodor Adorno |
Adam Ferguson |
Max Horkheimer |
Herbert Marcuse |
Walter Benjamin |
Uygarlığı kabalıktan veya vahşilikten ayırt eden şeyin mülkiyet fikri olduğunu öne süren düşünür İskoç Aydınlanması’nın önemli temsilcilerinden Adam Ferguson’dur. Ferguson’a göre, bu tür bir özel mülkiyet fikri Avrupa’ya mahsustur ve geri kalan barbarlar onu bilmedikleri için medenileşememişlerdir. Aslında ilerlemenin mülkiyete bağlanması iktisadi gelişmeler ile fikri yaşam arasındaki bağın kurulmasına yöneliktir. Düşünüre göre, ekonomik yaşamdaki ilerlemenin temelini işbölümü oluşturmaktadır ve insanlık tarihinde toplumun gelişimi de işbölümünün gelişimine dayalıdır. Adorno, Horkheimer, Marcuse ve Benjamin ise Frankfurt Okulu’nun temsilcileridir. Doğru yanıt B’dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eylem kuramı açısından, aktörün düşünsel süreçlerini, anlam ve amaçlarını ve bu etkenlerin nasıl eyleme (ya da etkileşime) dönüştüğünü incelemeyi içeren yöntemsel tekniğin Türkçe karşılığıdır?
Kolektif bilinç |
Anlayış |
Tarihselci idealizm |
Nedensellik |
Eylemsellik |
Verstehen, “anlayış” anlamına gelen Almanca bir kelimedir. Eylem kuramı açısından, verstehen(anlayış) aktörün düşünsel süreçlerini, anlam ve amaçlarını ve bu etkenlerin nasıl eyleme (ya da etkileşime) dönüştüğünü incelemeyi içeren yöntemsel bir tekniktir. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
uygarlıkların yükseliş ve düşüşünün kaçınılmaz bir kader olduğunu sonucuna ulaşan Spengler'ın sosyoloji alanı içinde önemli bir yere sahip olan kitabı aşağıdakilerden hangisidir?
uygarlıkların yükseliş ve düşüşünün kaçınılmaz bir kader olduğunu sonucuna ulaşan Spengler'ın sosyoloji alanı içinde önemli bir yere sahip olan kitabı aşağıdakilerden hangisidir?
Aydınlanmanın diyalektiği |
Akıl tutulması |
Batı'nın çöküşü |
1844 el yazmaları |
Amerika'da demokrasi |
Doğru cevap C şıkkıdır.
10.Soru
“İnsanlarca yaratılan toplumsal formların doğal, evrensel ve mutlak olduklarına ve neticede gerçekte söz konusu nitelikleri kazandıklarına inanılması” durumunun karşılığı aşağıdaki kavramlardan hangisidir?
Meta fetişizmi |
Şeyleştirme |
Dar uzmanlaşma |
Özdeşleşme |
Yabancılaşma |
İnsanlarca yaratılan toplumsal formların doğal, evrensel ve mutlak olduklarına ve neticede gerçekte söz konusu nitelikleri kazandıklarına inanılması durumu “şeyleştirme” kavramıyla karşılık bulur. İnsanların toplumsal yapıların kendi kontrolleri dışında ve değişmez olduklarına inanmalarını ifade eden şeyleştirme, değişmeyi engelleyen faktörlerden biridir. Doğru cevap B’dir
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde sosyolojinin incelemesinin iki ana unsuru birlikte verilmiştir?
Teknoloji ve ekonomi |
Teknoloji ve değişim |
Yapı ve psikoloji |
Psikoloji ve değişim |
Yapı ve değişim |
Sosyolojinin incelemesinin iki ana unsurundan birisi yapı diğeri ise değişimdir.
12.Soru
'İnsan zihninin gelişimine ilişkin Comte'nin öne sürdüğü üç hâl sırasıyla kurgusal hâl, soyut hâl ve ................ hâldir.' ifadesinde boşluk nasıl tamamlanmalıdır?
bilimsel |
kitlesel |
hücresel |
sosyolojik |
yakınsak |
Ütopist ve determinist olan Comte insan zihninin gelişiminin tâbi olduğu bir ‘temel yasa’yı keşfettiğini belirtir. İnsan zihninin gelişimine ilişkin bu üç hâl sırasıyla teolojik ya da kurgusal hâl, metafizik ya da soyut hâl ve bilimsel ya da pozitif hâldir.
13.Soru
Evrenin işleyişinin, evrende gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel yasalarla, örneğin fizik yasaları ile, belirlenmiş olduğunu ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğretiye ne ad verilir?
Belirlenimcilik |
Pragmatizm |
Oportünizm |
Belirlenimsizlik |
Objektivizm |
Belirlenimcilik ve gerekircilik olarak da adlandırılan determinizm, evrenin işleyişinin, evrende gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel yasalarla, örneğin fizik yasaları ile, belirlenmiş olduğunu ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğretidir. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Toplumun bütüncül olarak bir halden başka bir hale geçişine ne denir?
Küçük değişimler |
Küçük ölçekli değişimler |
Büyük değişimler |
Büyük ölçekli değişimler |
Bütüncül değişimler |
Toplumun bütüncül olarak bir halden başka bir hale geçişine büyük ölçekli değişimler denir.
15.Soru
Bell'e göre, sanayi sonrası toplumda başat tipler kimlerdir?
Askerler |
Çiftçiler |
Bilim adamları |
Din adamları |
Arazi sahipleri |
Bell'e göre, sanayi sonrası toplumda başat tipler bilim adamları ve araştırmacılardır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi harekete geçirilmiş grupların zora dayalı olarak bir toplumu şiddetli ve hızlı bir biçimde dönüştürmelerine örnektir?
Sanayi devrimi |
Bilgi devrimi |
Tarım devrimi |
Rus devrimi |
Demografik devrim |
Harekete geçirilmiş grupların zora dayalı olarak bir toplumu şiddetli ve hızlı bir biçimde dönüştürmelerine devrim denmektedir. Bu bakımdan modern zamanlarda çok sayıda devrim (Fransız, Rus, Çin, İran vb.) gerçekleşmiştir.
17.Soru
Ne maddi nesneler ne de ilişkiler sadece onlar hakkındaki düşüncelerle değiştirilebileceğini vurgulayan Marx, Hegel'in hangi temel fikrine karşı çıkmıştır?
Devletin kaynağının tin olması |
Mistik diyalektik anlayışı |
Toplumsal değişmenin çıkar çatışmalarına dayanması |
Ekonomik ilişkilerin toplumsal yapının temeli oluşu |
Sonlu veya ampirik olguların nihayetinde gerçek olmadıkları iddiası |
Ne maddi nesneler ne de ilişkiler sadece onlar hakkındaki düşüncelerle değiştirilebileceğini vurgulayan Marx, Hegel'in sonlu veya ampirik olguların nihayetinde gerçek olmadıkları iddiasına karşı çıkmıştır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri Durkheim'ın değişmeye yol açan normal dışı işbölümü biçimlerindendir?
I) Anomik işbölümü
II) Zorunlu işbölümü
III) Yetersiz koordine edilmiş işbölümü
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I-II |
I-II-III |
İşbölümünün genelde toplumsal dayanışma yaratsa
bile, bazen farklı, hatta karşı yönde sonuçlara
sahip olabileceğini belirten Durkheim değişmeye
yol açan üç normal dışı işbölümü biçimi tespit
eder. Bunlar:
• Anomik işbölümü
• Zorunlu işbölümü
• Yetersiz koordine edilmiş işbölümü
19.Soru
Weber’in tarihe yönelik bakışına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Sosyal bilim tarihsel yasaları ortaya çıkararak nesnel olabilir. |
Nedensel yasalar soyutlaştıkça daha anlamlı hale gelir. |
Tarihçinin görevi tümdengelimsel bir bilim geliştirmektir. |
Tarihsel olaylar farklı nedensel zincirlerin bir araya gelmesidir. |
Toplumlar tarihsel gelişme yasalarına göre değişir. |
Genel yasalar aramayı reddeden ve hiçbir tarihsel gelişme yasası bulunmadığını öne süren Weber, sosyal bilimin yasaları ortaya çıkarabildiği takdirde nesnel olabileceği iddiasının yanlış olduğunu öne sürmüştür. Benzer şekilde, tarihçinin görevinin tümdengelimsel bir bilim geliştirmek için ampirik düzenlilikler hakkında bilgi toplamak olduğu iddiasına da katılmaz. Ayrıca Weber’e göre, yasalar daha genel ve soyut hale geldikçe, içerikten daha fazla yoksun olacakları için daha az değerli hale gelmektedir. Bu çerçevede, Weber’in tarih anlayışında, tarihsel olaylar daha önceden birbirlerinden bağımsız olarak veya doğrudan birbirini etkilemeden gelişmiş farklı nedensel zincirlerin bir araya gelmesi olarak kabul edilir. Doğru cevap D’dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi evrim fikrini sosyal bilimlere sokarak Darwinin fikirlerini tüm varoluş evrenini içerecek biçimde genişletmiştir?
Comte |
Spencer |
Mill |
Bentham |
Marx |
Gordon’a (2015) göre, evrim teorisinin modern
düşünceyi 17. yüzyıldaki ‘bilimsel devrim’ dışında
başka bir şeyle karşılaştırılamayacak ölçüde etkilemesinde,
devrim kavramının yaşamla ilgili olguları
içerecek biçimde genişletilmesinde, etkisinin organik
türlerin kökeni sorununun ve biyoloji biliminin
çok ötesine geçmesinde, Newtoncu mekanik gibi bu
teorinin de bilim insanları ve aydınlar kadar sokaktaki
insanın da kendisini ve dünyayı görme biçimini
kapsamlı olarak değiştirmesinde hiç kimse evrim
kavramını sosyal bilimlere sokan Herbert Spencer
kadar önemli rol oynamamıştır. Onun yazıları hem
Darwinistlerin zaferine katkıda bulunmuş, hem de
evrim fikrinin biyolojik olguların yanı sıra toplumsal
olguları ve bunların ötesinde, tüm varoluş evrenini
içerecek ölçüde genişletilmesini sağlamıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ