Toplumsal Değişme Kuramları Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi White'a göre sosyal sistemleri açıklamadaki en önemli unsurdur?
Din |
Toplumsal yapı |
Etik |
Toplumsal kurum |
Teknoloji |
White’a göre sosyal sistemleri açıklamadaki en önemli unsur teknolojidir.
2.Soru
Comte'un sosyal statik kavramı ile ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?
Toplumsal dayanışma ve işbölümü önemlidir |
Toplumsal kuruluşları durağan halleri içinde niteler |
Sosyal statik, toplumsal yapının ve onun unsurları ile ilişkilerinin araştırılmasıdır |
Evrimci bir insan ilerlemesi anlayışına bağlıdır; ilerleme, değişme ve evrimi konu alır. |
İşlevlerin giderek uzmanlaştığı bir dünyada genel konsensüs toplumsal bütünleşmenin temelini nasıl oluşturabilir? sorusuna cevap arar. |
Comte sosyal statikte toplumsal dayanışmayla ve
işbölümünün dayanışma üzerindeki etkisiyle ilgilenir.
“İşlevlerin giderek uzmanlaştığı bir dünyada genel
konsensüs toplumsal bütünleşmenin temelini nasıl
oluşturabilir? İnsanlar meslekî uzmanlık temelinde
farklılaşır ve uzmanlaşırlarken düşünceler, inançlar
ve değerlerde uzlaşma nasıl sürdürülebilir?” sorularının
cevaplarını arar. Sosyolojinin iki ana bölümünden biri olan ‘sosyal
statik’ toplumsal kuruluşları durağan hâlleri içinde
niteler yani toplumdaki düzeni, değişmezliği,
eşzamanlı olarak meydana gelen olayları
inceler. Özetle, sosyal statik toplumsal
yapının ve onun unsurları ile ilişkilerinin araştırılmasıdır.
Toplumsal dinamik ise evrimci bir insan ilerlemesi anlayışına bağlıdır;
ilerleme, değişme ve evrimi konu alır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni evrimcilik akımı içinde yer almaz?
Toynbee |
White |
Steward |
Harris |
Wolf |
Toynbee, döngüsel tarih anlayışını savunmaktadır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi büyük toplumsal değişime örnektir?
Nüfustaki artış |
Siyasal yapının değişimi |
Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş |
Sınıf farklılıklarının ortadan kalkması |
Ekonomik refahın artması |
Toplumsal yapıdaki büyük değişime örnek olarak tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş verilebilir. Zira bu tür değişimler toplumdaki ekonomik, sosyal, nüfussal bir çok faktörü de etkileyen değişimlerdir.
5.Soru
Toplumların değişimi temelde tekniğin gelişimine bağlı olarak ortaya çıkan dalgalarla açıklanabileceğini savunan ve bilgi temelli bir iktisadi biçimi ortaya çıkaran enformasyon devriminin üçüncü dalga olduğunu dile getiren kuramcı kimdir?
Weber |
Toffler |
Nisbet |
Spengler |
Darwin |
Toplumların değişimi temelde tekniğin gelişimine bağlı olarak ortaya çıkan dalgalarla açıklanabileceğini savunan ve bilgi temelli bir iktisadi biçimi ortaya çıkaran enformasyon devriminin üçüncü dalga olduğunu dile getiren kuramcı Toffler'dır.
6.Soru
Toynbee’ye göre medeniyetlerin yaşam döngülerinde geçirdikleri süreçler birbirine benzemektedir. Ona göre bir medeniyet dört temel aşamadan geçerek ömrünü tamamlar. Buna göre sel, kıtlık, istilâ gibi harici etkenler neticesinde değil de toplumların kendi dahili süreçlerinde kendilerini güçsüzleştiren bazı durumların neticesinde ortaya çıkan aşama aşağıdakilerden hangisidir?
Gelişmiş tarım |
Parçalanma |
Evrensel devlet süreci |
Gelişme çağı |
Kargaşa zamanı |
Toynbee’ye göre medeniyetlerin yaşam döngülerinde geçirdikleri süreçler birbirine benzemektedir. Buna göre bir medeniyet dört temel aşamadan geçerek ömrünü tamamlar: Bunlardan birincisi bir medeniyetin fizikî çevresi üzerinde hâkimiyet kurduğu gelişme çağıdır. Bu aşamadan sonra sel, kıtlık, istilâ gibi harici etkenler neticesinde değil de toplumların kendi dahili süreçlerinde kendilerini güçsüzleştiren bazı durumların neticesinde ortaya çıkan kargaşa zamanı gelmektedir. Bir medeniyetin üçüncü aşamasını ise evrensel devlet süreci teşkil eder. Bu aşamada medeniyet artık zirvesine erişmiş, yükselmesini tamamlamıştır. Bu devrede artık medeniyetin muhafazakâr bir mahiyet kazanması söz konusu olur. Nihai olarak da aslında bu muhafazakarlık sebebiyle bir parçalanma devresi medeniyete musallat olur.
7.Soru
Weber'e göre statü grupları toplumun hangi alanında yer alır?
Ekonomik |
Dinî |
Yasal |
Kültürel |
İdeolojik |
Weber sosyal sınıfların, yani üretim araçlarının mülkiyetine dayalı ilişkilerin önemini yadsımasa da sınıflar aynı tipten insanları içerirken gerçek, somut gruplaşmaların, etkileşimlerin iktisadi sınıfsal tabakalaşmanın karşıtı olan statü grupları etrafında şekillendiğini düşünür. Başka deyişle, sınıflar katı iktisadi faktörlere dayanırken (benzer piyasa konumları nedeniyle benzer çıkarlara sahip gruplaşmalarken), statü gruplarının kültürel alanda yer aldıkları varsayılır. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Marx'ın tarih anlayışı bakımından aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Tarihin bir ölü olgular olarak görülemeyeceği |
Tarih, yasaları ortaya çıkarılarak açıklanabilecek bir olaylar bütünüdür. |
Tüm insan tarihini düzenleyen genel yasalar vardır. |
Tarihsel değişmenin itici gücü çatışmadır. |
Tarih sadece fikirlerin tarihi olarak anlaşılabilir. |
Marx'ın tarih anlayışı bakımından, tarihin sadece fikirler tarihi olduğu söylenemez, tarih ekonomik ve siyasal varlıkların tarihidir aynı zamanda
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi toplumsal değişimde yapının belirleyici olduğunu düşünen isimler arasında yer almaktadır?
Schopenhauer |
Weber |
Hegel |
Garfinkel |
Schultz |
Hegel yapısalcı düşüncenin kurucu aktörleri arasında kabul edilmektedir.
10.Soru
- I-Aynı zamanda yavaş ve aşamalı bir biçimde doğal etkenler dâhilinde kendiliğinden gerçekleşmesi,
- II-Rızaya dayalı olması,
- III-Duyguları, düşünceleri ve kurumları da hızlı bir biçimde değiştirmesi,
- IV-Değişimlerin daha uzun bir zaman diliminde daha az hissedilerek gerçekleşmesi,
- V-Değişimin vadesinin değişimin ölçeği ile ilgili olması
Bir değişimin barışçıl değişim olabilmesi için taşıması gereken koşul/koşullar hangi seçenekte verilmiştir?
Yalnızca I |
II,V |
II,III,V |
I,II,IV |
I,II,III,IV,V |
Bir değişimin barışçıl olması aynı zamanda yavaş ve aşamalı bir biçimde doğal etkenler dâhilinde kendiliğinden gerçekleşmesi ve şiddetli olması da hızlı, ani ve yapay etkenlere dayalı olması anlamına gelmektedir. Barışçıl değişimler rızaya dayalı iken, şiddetli değişimler genellikle zora dayalıdır. Şiddetli değişimler toplumun yapısını derinden sarsarak değiştirmesinin yanı sıra değerleri, duyguları, düşünceleri ve kurumları da hızlı bir biçimde değiştirir. Böylece şiddetli değişimler toplumsal ilişkileri kökünden sarsarak yeniden tanımlamaktadır. Barışçıl değişimlerde ise tüm bu değişimler daha uzun bir zaman diliminde daha az hissedilerek gerçekleşmektedir. Doğru cevap D'dir.
11.Soru
"Bütün toplumlar bilginin birikmesi sonucu, aynı evrelerden geçerek, sonunda bilimsel düşünce tarzı tarafından belirlenen ........ evreye ulaşacaklardır" şeklinde verilen Comte'un önermesinde boşluğa hangisi gelmelidir?
Teolojik |
Metafizik |
Pozitif |
Rasyonel |
Felsefik |
Son evre pozitif evredir. Toplumsal evrimin sonucu olan bu evrede, insan zihni iyi düzenlenmiş bir akıl yürütme sayesinde metafizik olan her şeyi reddeder. Dolayısıyla, teolojik ve metafizik evrelerden geçen toplumlar pozitif evreye ulaşırlar. Pozitif evrede insan bir akıl yürütme ve gözlem bileşimini kullanır. Pozitif bilim akıl yürütme, gözlem, deney ve öngörülerle yasalar inşa eder. Pozitif
felsefe gözlenebilir olgular ve onlar arasındaki ilişkiler dışında hiçbir bilgiye sahip olamayacağımız inancına dayanır. Bütün toplumlar bilginin birikmesi sonucu, aynı evrelerden geçerek, sonunda bilimsel düşünce tarzı tarafından belirlenen
pozitif evreye ulaşacaklardır.
12.Soru
Nüfus ile ilgili değişimlerin toplum üzerindeki etkilerini ilk kez kuramsallaştıran düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
İbn-i Haldun |
Thomas R. Malthus |
Adam Smith |
Auguste Comte |
Theodor Adorno |
Nüfus ile ilgili değişimlerin toplumsal yapı üzerindeki etkileri aynı zamanda siyasal yapıyı da etkilemektedir. Bu etkiyi ilk kez kuramsallaştıran düşünür ise İbn-i Haldun olmuştur. Göçebe (bedevi) ve yerleşik (hadari) olmak üzere temelde iki toplum biçimi olduğunu söyleyen İbn-i Haldun, göçebeler ile yerleşikler arasındaki dinamizmi temelde nüfusa dayalı bir biçimde açıklamıştır. Düşünüre göre, bedevilikten hadariliğe geçişle birlikte göçebeleri bir arada tutan bağ (asabiye) gevşemektedir. Söz konusu değişim aynı zamanda demografik bir değişimdir. Doğru yanıt A’dır.
13.Soru
Seçeneklerden hangisi küçük ölçekli değişime örnektir?
Semtte yeni bir okul açılması |
Kentin büyük bir göç alması |
Bir sanayi dalında dünyada tek olmak |
Tarım ülkesinden sanayi ülkesine geçiş |
Rejim değişikliği |
Bir semtte yeni bir okul açılması, toplumsal yapıda kapsamlı farklılıklar oluşturmayan küçük ölçekli değişimlerdendir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi insanların üretim faaliyetleriyle, ürettikleri ürünlerle, beraber çalıştıkları işçilerle ve kendi potansiyelleriyle aralarındaki doğal ilişkilerin yıkılmasıdır?
Egemenlik |
Kapitalizm |
Sömürü |
Şeyleştirme |
Yabancılaşma |
Yabancılaşma, insanların üretim faaliyetleriyle, ürettikleri ürünlerle, beraber çalıştıkları işçilerle ve kendi potansiyelleriyle aralarındaki doğal ilişkilerin yıkılmasıdır
15.Soru
“Aktörün düşünsel süreçlerini, anlam ve amaçlarını ve bu etkenlerin nasıl eyleme ya da etkileşime dönüştüğünü incelemeyi içeren yöntemsel teknik” aşağıdaki kavramlardan hangisidir?
İdeal tip |
İdeoloji |
Verstehen |
Statü |
Bilinç |
“Anlayış” anlamına gelen Almanca bir kelime olan “verstehen”, eylem kuramı açısından, aktörün düşünsel süreçlerini, anlam ve amaçlarını ve bu etkenlerin nasıl eyleme (ya da etkileşime) dönüştüğünü incelemeyi içeren yöntemsel bir tekniktir. Ayrıca Weber’e göre Verstehen bir nedensel analiz değildir ve toplumsal eylemi açıklamak için bir “analitik tarihsel çerçeve” içinde kullanılabilir. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
Lenski’nin çok hatlı evrim kuramı aşağıdakilerden hangisine odaklanır?
Kullanılan enerji kaynağı |
Bilginin miktarı ve kullanımı |
Sanayileşme düzeyi |
Toplumsal farklılaşma derecesi |
İşbölümü düzeyi |
Yeni evrimciliğin en önemli isimlerinden Gerhard Lenski, sosyal değişim tezlerini ilk defa 1960’larda ortaya koymuş; kuramında bilginin miktarına ve kullanımına odaklanmıştır. Lenski bir toplumda çevreyi şekillendirmede etkin olabilecek ne kadar fazla bilgi birikimi varsa, toplumun da o oranda ileri olduğunu öne sürmüştür. Doğru cevap B’dir.
17.Soru
I. Romalıların Büyüklük ve Çöküş Nedenleri
II. Yasaların Ruhu
III. Mukaddime
IV. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu
Yukarıda verilen toplumsal değişme konusundaki önemli eserlerden hangileri aynı yazar tarafından kaleme alınmıştır?
I ve III |
I ve II |
I ve IV |
II ve IV |
III ve IV |
"Romalıların Büyüklük ve Çöküş Nedenleri" ve "Yasaların Ruhu" isimli eserler Montesquieu, "Mukaddime" İbn Haldun ve "Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu" ise Weber tarafından kaleme alınmış olan toplumsal değişme konusundaki önemli eserlerdir. Doğru cevap B’dir.
18.Soru
Tarım toplumu, ticaret toplumu, sanayi toplumu ve bilgi toplumu gibi değişik toplum tiplerinin ortaya çıkmasına sebep olan kapsamlı değişimler aşağıdakilerden hangisi için verilebilecek örnekler arasında yer almaktadır?
Büyük ölçekli değişimler |
Mikro düzeyli değişimler |
Barışçıl değişimler |
Kısa vadeli değişimler |
Orta ölçekli değişimler |
Tarım toplumu, ticaret toplumu, sanayi toplumu ve bilgi toplumu gibi değişik toplum tiplerinin ortaya çıkmasına sebep olan kapsamlı değişimler büyük ölçekli değişimler için birer örnek teşkil etmektedir.
19.Soru
Kültürlerin mutlaka çökmek zorunda olmadığı, yaşamlarını sürdürmeleri için fırsatların olduğunu iddia eden düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
İbn-i Haldun |
Spengler |
Parsons |
Marx |
Toynbee |
Ona göre kültürler mutlaka çökmek zorunda değildirler, hayatiyetleri- ni sürdürmeleri için fırsatlar bulunmaktadır.
20.Soru
Saint-Simon’a göre aşağıdaki evrelerin hangisinde insanlar birbirlerine egemen olmaya çalışmaktan vazgeçerek doğaya egemen olacaklardır?
Pozitif evre |
Ön hazırlık evresi |
Varsayımsal dönem |
Orta evre |
Başlangıç evresi |
Saint-Simon’a göre ‘Pozitif Evre’de insanlar birbirlerine egemen olmaya çalışmaktan vazgeçerek doğaya egemen olacaklardır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ