Toplumsal Değişme Kuramları Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
U¨çüncü Dünya ülkelerinin yeterli ve sürdürülebilir kalkınma düzeyine ulaşmamalarını, ileri kapitalist dünyaya bağımlılıklarına bağlayan kuramları anlatan terim aşağıdakilerden hangisidir?
U¨çüncü Dünya ülkelerinin yeterli ve sürdürülebilir kalkınma düzeyine ulaşmamalarını, ileri kapitalist dünyaya bağımlılıklarına bağlayan kuramları anlatan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Marshall Planı |
Gunbot Diplomasisi |
Dekolonizasyon |
Hegemonya |
Bağımlılık Kuramı |
Bağımlılık Kuramı, U¨çüncü Dünya ülkelerinin yeterli ve sürdürülebilir kalkınma düzeyine ulaşmamalarını, ileri kapitalist dünyaya bağımlılıklarına bağlayan kuramları anlatan terimdir. Doğru cevap E’dir.
2.Soru
Güçlü bir devletin gönderdiği savaş gemileri ile güçsüz bir devleti tehdit etmesini ifade eden terim aşağıdakilerden hangisidir?
Reich politikası |
Dada politikası |
Gunbot politikası |
Humbolt politikası |
Eklektizm |
Gunbot politikası, güçlü bir devletin gönderdiği savaş gemileri ile güçsüz bir devleti tehdit etmesini ifade etmektedir. doğru cevap C'dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre daha geç bir tarihte ulus-devlet haline gelmiştir?
İspanya |
Hollanda |
Fransa |
Almanya |
Portekiz |
İlk oluşan ulus-devlet örgütlenmeleri İspanya, Portekiz, Fransa, Hollanda ve İngiltere olmuştur. Almanya çok geç bir tarihte, 19. yüzyılda ulus-devlet haline gelecektir. Aynı şekilde İtalya da benzeri süreci 19. yüzyılda yaşamıştır. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Collins’in "Alışverişçi Çatışma Yaklaşımı"nı, diğer çatışmacı teorilerden ayıran yön aşağıdakilerden hangisidir?
Toplumsal çatışmalar için daha işlevsel olması |
İnsanların nesnel bir dünyada yaşadığını savunması |
Daha somut ve deneysel olması |
Değişimin, toplum çatışmasının doğal sonucu olduğunu savunması |
Daha geniş temellere dayanması |
Collins’in yaklaşımı bizi Coser veya Dahrendorf ’dan farklı bir yöne götürür. Birincisi, Collins’in sentez çalışması daha geniş temellere dayanır. Collins teorilerini geliştirirken sadece klasik çatışma teorisyenlerinden değil, Durkheim ve Erving Goffman’dan da faydalanmaktadır. Burada özellikle Durkheim’ın kurama dâhil edilmesi son derece önemlidir. Durkheim’ı kullanmak, Collins’in çatışma hâlinde duygu ve ritüel kullanımını işin içine katmasını sağlar. Ona göre sembolik mallar ve duygusal dayanışma “çatışmada kullanılan ana silahlar” arasında yer alır.
5.Soru
Durkheim ve Spencer'ın işlevselcilik kuramına ilişkin aşağıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? I. Toplumsal alanda yapısal farklılaşma sosyal gelişmenin temel sürecidir. II. Organik olandan mekanik olana doğru bir süreç yaşanmaktadır. III. Toplum homojenleşmektedir.
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
Spencer ve Durkheim toplumsal alanda yapısal farklılaşmanın, sosyal gelişmenin temel süreci olduğunu ileri sürmektedirler. Onlara göre zaman içerisinde homojen topluluklar ve örgütler değişik işlerde odaklanan uzmanların uzmanlaşmış heterojen yapıları ile yer değiştirmiştir. Onlara göre mekanik olandan organik olana doğru yaşanan bu değişim sürecinde iktisadi üretim, sağlık veya eğitim gibi akrabalık yapıları tarafından yerine getirilen işler uzmanlaşmış örgütler tarafından yapılmaya başlanmıştır. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
"Reaya oğlu reayadır" sözü temel alınarak klasik dönem Osmanlı toplumsal yapısıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi veya hangilerine varılabilir?
I. Tabakalaşma sistemi vardır
II. Toplumsal hareketliliğe izin verilmektedir
III. Herkes kendi toplumsal sınıfı içinde tutulmaktadır
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve III |
II ve III |
Yalnız III |
Bu dönemde Osmanlı'da halk iki temel tabakaya ayrılmıştır. Bir yanda hükümdarın otoritesini temsil edenler yer alır. Bunlar yöneticiler, asker ve din adamlarıdır. Diğer yanda ise tebaa ya da reaya vardır. Üretim işleri ile uğraşan ve vergi veren bu kitle kendi içinde hiyerarşik olarak çiftçiler, tüccarlar ve hirfet erbabı olarak sıralanır. Bu temel tabakalaşma sisteminde herkesi kendi sınıfı içinde tutmak ve dolayısıyla her türlü toplumsal hareketliğe engel olmak devletin en temel görevidir. Düzenin tesisi ve devamlılığı bu görevin hakkıyla yerine getirilmesine bağlıdır. Örneğin ‘reaya oğlu reayadır’ sözünde açığa çıktığı gibi, devletin en korktuğu şeylerden biri ya da en az istediği şey bir köylünün toprağını terk etmesidir. Çünkü toprak rejimi, tesis edilen düzenin en merkezi unsurudur. Düzenin, hem ekonomik ve politik hem de toplumsal dayanağıdır.
7.Soru
Parsons’a göre bir toplumsal sistem dört bileşenden oluşan şematik bir döngüye sahiptir. Aşağıdakilerden hangisi bu bileşenlerden birisi değildir?
Uyum |
Problem çözme |
Hedefe ulaşma |
Bütünleştirme |
Örüntüleri muhafaza etme |
Parsons’a göre bir toplumsal sistem uyum, hedefe ulaşma, bütünleştirme ve örüntüleri muhafaza etme (AGIL: Adaptation, Goal Attainment, Integration ve Latency) şeklinde bir şematik döngüye sahiptir. Bu işlevlerin her biri sistemin
varlığının devamı için zorunludur. Birimler arasındaki fark dört işlevden hangisinin ağır bastığına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Değişim bu sistemlerin birbiri ile etkileşimi neticesinde ortaya çıkan uyumsuzlukların sistemin işleyişi doğrultusunda uyuma dönüştürülmesi ile yakından alakalıdır.
8.Soru
Aşağıdaki kuramcılardan hangisi diğerlerinden farklı bir ekolü temsil etmektedir?
Georg Simmel |
Ralf Dahrendorf |
Randall Collins |
Lewis Coser |
William Ougborn |
William Ogburn yapısal işlevselci yaklaşımın temsilcisi iken, diğer isimler çatışmacı yaklaşımın temsilcileridir. Simmel’in teorileri ve kavramları üzerinde şekillenen çatışma sosyolojisi içerisinde toplumsal değişimi açıklamada Ralf Dahrendorf ’un diyalektik yaklaşımı, Lewis Coser’ın çatışmanın işlevi yaklaşımı ve Randall Collins’in alışverişçi çatışma yaklaşımı öne çıkmaktadır. Doğru cevap E’dir.
9.Soru
Osmanlı Devleti’nde kunduracılık, duvarcılık, demircilik, marangozluk, dokumacılık gibi küçük el sanatlarına verilen isim şıklardan hangisidir?
Hirfet |
Saka |
Hallaç |
Debbağ |
Nalbur |
Hirfet, Osmanlı Devleti’nde kunduracılık, duvarcılık, demircilik, marangozluk, dokumacılık gibi küçük el sanatlarına verilen isimdir.
10.Soru
Temel ilgilerini sanat ve kültür, para, kapitalizm, kent, aşk, cinsiyet, grup gibi hayatın değişik biçimlerinden seçen, çalışma alanları, yönelimleri ve yöntemiyle sosyolojiyi hayatın akışına tanık kılma amacında; yaşanan hayatın sosyolojik yorumunu gerçekleştirmeye çalışan sosyolog seçeneklerden hangisindekidir?
Marx |
Parsons |
Kıray |
Merton |
Simmel |
Çağdaş çatışmacı teori Marx’tan ziyade Simmel’e dayanmaktadır. Temel ilgilerini sanat ve kültür, para, kapitalizm, kent, aşk, cinsiyet, grup gibi hayatın değişik biçimlerinden seçer. Çalışma alanları, yönelimleri ve yöntemiyle Simmel’in aslında hayatın sosyolojisini yaptığı söylenebilir. O, bizzat hayatın kendisini, onun akışını, akışa yön veren temel kategori ve faktörleri sorunsallaştırmış ve bu sorunların üzerine eğilmiştir. Sosyolojiyi hayatın akışına tanık kılma amacındadır; yaşanan hayatın sosyolojik yorumunu gerçekleştirmeyi denemektedir.
11.Soru
Canlı olmayan enerji kaynaklarının canlı enerji kaynaklarına oranının yüksek olduğu ve insan emeğinin alet kullanımı ile etkinliğinin artırıldığı oranda toplumların da modernleştiğini savunan kuramcı kimdir?
Canlı olmayan enerji kaynaklarının canlı enerji kaynaklarına oranının yüksek olduğu ve insan emeğinin alet kullanımı ile etkinliğinin artırıldığı oranda toplumların da modernleştiğini savunan kuramcı kimdir?
Talcott Parsons |
Levy |
Smelser |
August Comte |
Daniel Lerner |
Levy’ye göre canlı olmayan enerji kaynaklarının canlı enerji kaynaklarına oranının yüksek olduğu ve insan emeğinin alet kullanımı ile etkinliğinin artırıldığı oranda, toplumlar da modernleşmişlerdir. Levy de diğer kuramcılar gibi açıklamalarını geleneksel/modern ikilemine dayandırır. Ona göre izafi olarak modernleşmiş toplumlarla izafi olarak modernleşmemiş toplumlar arasında belirli farklar söz konusudur. Doğru cevap B'dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi modern toplum yapısının özelliklerinden biri değildir?
Siyasi ve sosyal yapı dinamiktir. |
Görevler fonksiyonel olarak farklılaşmıştır. |
Yüz yüze ilişkilere dayalıdır. |
Endüstrileşmiştir. |
Hayat standardı yüksektir. |
Verilen diğer seçeneklerin hepsi modern toplum yapısını tanımlarken, yüz yüze ilişkiye dayalı toplum yapısı geleneksel toplumların özelliğidir. Modern toplumlarda kurumsallaşmış siyasi ve sosyal yapı bulunmaktadır. Doğru cevap C’dir.
13.Soru
Toplumsal değişmeye ilişkin iki ana yaklaşım arasındaki temel farklılık neyle ilgilidir?
Toplumsal değişimin sürekliliği |
Toplumsal değişimin yayılması |
Toplumsal değişimin etkisi |
Toplumsal değişimin süreci |
Toplumsal değişimin planlı ve öngörülebilir olması |
Toplumsal değişmeye ilişkin iki ana yaklaşım arasındaki temel farklılık; toplumsal değişimin planlı ve öngörülebilir olmasıyla ilgilidir.
14.Soru
"Canlı olmayan enerji kaynaklarının canlı enerji kaynaklarına oranının yüksek olduğu ve insan emeğinin alet kullanımı ile etkinliğinin artırıldığı oranda, toplumlar da modernleşmişlerdir" görüşünü ortaya koyan kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Levy |
Smelser |
Parsons |
Lerner |
Eisenstadt |
Levy’nin modernleşmeye ilişkin açıklaması şöyle özetlenebilir. Ona göre canlı olmayan enerji kaynaklarının canlı enerji kaynaklarına oranının yüksek olduğu ve insan emeğinin alet kullanımı ile etkinliğinin artırıldığı oranda, toplumlar da modernleşmişlerdir. Doğru cevap A seçeneğidir.
15.Soru
'Batı dışı toplumlarda modernleşme ve toplumsal değişimi açıklamada birbiri ile rekabet eden iki teori olan Marx’ın .............................. analizi ile Weber’in patrimonyalizm açıklaması Türkiye toplumunun tarihsel ve güncel değişimlerini açıklamaya çalışan araştırmalara da temel teşkil etmiştir.' ifadesi aşağıdakilerden hangisindeki ile doğru olarak tamamlanır?
Asya Tipi Üretim Biçimi |
Avrupa Tipi Üretim Biçimi |
Ortadoğu Tipi Üretim Modeli |
Uzakdoğu Tipi Üretim Biçimi |
Hiçbiri |
Batı dışı toplumlarda modernleşme ve toplumsal değişimi açıklamada birbiri ile rekabet eden (aslında birbirinin ikizi) iki teori olan Marx’ın Asya Tipi Üretim Biçimi (ATÜT) analizi ile Weber’in patrimonyalizm açıklaması Türkiye toplumunun tarihsel ve güncel değişimlerini açıklamaya çalışan araştırmalara da temel teşkil
etmiştir.
16.Soru
Dahrendorf'a göre bir çatışmanın sosyal değişime yol açması neye göre çeşitlilik arzeder?
Etki alanı ve süresi |
Yoğunluk ve şiddet düzeyi |
Kapsamı ve geçerliliği |
Bütünlüğü ve içeriği |
Başlangıçı ve etki oranı |
Dahrendorf'a göre bir çatışmanın sosyal değişime yol açması, yoğunluk ve şiddet düzeyine göre çeşitlilik arzeder.
17.Soru
Comte toplumun parçaları arasındaki uyumu ve karşılıklı bağlantıları ifade etmek için hangi terimi kullanmıştır?
Toplumsal bağlar |
Topumsal organizma |
Sosyal bağlar |
Sosyal organizma |
Toplumsal değişme |
August Comte, toplumun parçaları arasında uyum olduğunu, kurumlar arasındaki karşılıklı bağlantıların bir organizma içindeki işlevlerin karşılıklı bağlantısına benzediğini göstermek için toplumsal organizma terimini kullanmıştır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Alvin Toffler'e göre Üçüncü Dalga'da gerçekleşen enformasyon devrimi sonucu ortaya çıkan toplum türüdür?
Sanayi sonrası toplum |
Tarım toplumları |
Sanayi toplumu |
Modern toplum |
Feodal toplum |
Bilgi Toplumu kuramcılarının en meşhuru olan Toffler toplumsal değişimi bilgi ve teknikte gerçekleşen değişimlerin oluşturduğu dalgalara göre açıklamakta ve günümüzde yaşanan değişimi de üçüncü dalga olarak adlandırmaktadır.Bu çerçevede dünya tarihinde üç büyük dalga yaşanmış ve buna bağlı olarak da üç tip toplum ortaya çıkmıştır. Birinci dalga tarım devrimini meydana getiren teknik yeniliklerdir. Bu dalga neticesinde tarım toplumları ortaya çıkmıştır. İkinci dalga fizik bilimindeki gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan teknik yenilikler temelinde gerçekleşen sanayi devrimidir. “İkinci Dalga Toplumu sanayicidir ve kitlesel üretime, kitlesel dağıtıma, kitlesel tüketime, kitlesel eğitime, kitle iletişim araçlarına, kitlesel dinlenmeye, kitlesel eğlenceye ve kitle imha silahlarına dayanır. Bunları standartlaştırma, merkezcilik, odaklanma ve eşzamanlılık ile birleştirirsiniz ve kendinizi bürokrasi olarak tanımladığımız bir örgütlenme yapısı içinde bulursunuz.” Bu dalga neticesinde sanayi toplumu ya da modern toplum ortaya çıkmıştır. U¨çüncü dalga ise günümüzde yaşanan bilgi temelli bir iktisadi biçimi ortaya çıkaran enformasyon devrimidir. Bu devrimin temelinde de yeni teknikler ve enerji türleri, yeni üretim biçimleri ve güçleri bulunmaktadır. Bu dalga neticesinde ortaya çıkan ve kendisinin sanayi sonrası toplum olarak adlandırdığı toplumda belirli derecelerde bireyselleşme, ayrışma, bilgi-tabanlı üretim söz konusudur ve değişim hızlanmıştır. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çağdaş sosyoloji (kabaca 1960 sonrası) toplumsal değişim seyri arasında yer alan özelliklerden biridir?
Uzun |
Yaşam biçimi temelli |
Sanayileşme |
Sınıf temelli |
Ulus temelli |
çağdaş sosyoloji (kabaca 1960 sonrası) toplumsal değişim seyri arasında yer alan özelliklerden biri, yaşam biçimi temelli oluşudur.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi feodalitenin sarsılmaya başlamasına neden olan olaylardan biri değildir?
İstanbul’un fethi |
Amerika kıtasının keşfi |
Ümit Burnu’nun bulunuşu |
Fransız Devrimi |
Köylü ayaklanmaları |
Feodal üretim tarzı ya da Ortaçağ Batı Avrupa düzeni 1453’te İstanbul’un fethi, 1492’de Amerika kıtasının keşfi, 1497’de Ümit Burnu’nun bulunuşu, köylü ayaklanmaları, Reform ve Rönesans gibi gelişmeler ile birlikte sarsılmaya başlamıştır. Fransız Devrimi ve Endüstri Devrimi ise, söz konusu sarsılmayı radikalleştirmiş ve yeni bir toplumsal, politik, ekonomik düzeneğin ortaya çıkışına kapı aralamıştır. Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ