Toplumsal Değişme Kuramları Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Toplumsal bütünleşmenin temelini "baskı, yani otorite konumundakilerin kitlelere boyun eğdirme gücü" olarak tanımlayan ve çatışmacılık olarak bilinen kuramsal yaklaşımın önemli temsilcilerinden olan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
Georg Simmel |
George Ritzer |
Randall Collins |
Ralf Dahrendorf |
Lewis Coser |
Dahrendorf için, toplumsal bütünleşmenin temeli, Parsons’ın öne sürdüğü
gibi uzlaşma değil, aksine baskı, yani otorite konumundakilerin kitlelere boyun eğdirme gücüdür.
2.Soru
Otoritenin birliği anlamına gelen ve Ali Suavi tarafından güçler ayrılığı ilkesine karşı olarak öne sürülmüş olan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
İnkılab-ı Azim |
Adem-i Merkeziyet |
Teşebbüs-ü Şahsi |
Meşruti Monarşi |
Vahdet-i İmamet |
Vahdet-i İmamet, otoritenin birliği anlamına gelir ve Ali Suavi tarafından güçler ayrılığı ilkesine karşı olarak öne sürülmüştür.
3.Soru
Tepkilerin sorunun kaynağına yönelip yönelmemesine göre çatışmaları gerçekçi olan ve olmayan şeklinde ayıran kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Coser |
Dahrendorf |
Collins |
Marx |
Simmel |
Tepkilerin sorunun kaynağına yönelip yönelmemesine göre toplumdaki çatışmaları gerçekçi olan ve olmayan şeklinde ele alan kuramcı çatışmacı yaklaşımın temsilcilerinden biri olan Lewis Coser’dir. Coser'e göre, gerçekçi olan çatışmalarda tepkiler sorunun kaynağına yönelirken, gerçekçi olmayan çatışmalarda sorunun kaynağı yerine onu temsil eden başka bir nesneye yönelinmektedir. Doğru cevap A’dır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangileri yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşanan Avrupa merkezli krizin nedenleri arasında yer almaktadır? I- Fransız Devrimi II- Bolşevik Devrimi III- Sömürgelerde görülen ayaklanmalar
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşanan Avrupa merkezli krizlerin sebepleri, I. Dünya Savaşı, Bolşevik Devrimi, sömürgelerde görülen ayaklanmalar ve 1929 ekonomik buhranıdır. Fransız Devrimi ise on sekizinci yüzyılda gerçekleşmiştir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Parsons’ın genel toplumsal denge teorisinin ampirik olarak geçerli olmadığını ileri sürmektedir?
David Lockwood |
Ralf Dahrendorf |
Georg Simmel |
C. Wright Mills |
Lewis A. Coser |
Parsons’ın değişim yaklaşımı çok sayıda eleştiriye uğramıştır. Bu eleştirmenlerden en önemlisi olan C. Wright Mills, Parsons’ın genel toplumsal denge teorisinin ampirik olarak geçerli olmadığını belirtmektedir. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1950'lerde ortaya çıkan modernleşme kuramlarında diğerlerine göre daha temel kavramdır?
Kırdan kente göç |
Toplumsal cinsiyet |
Azgelişmişlik |
Din |
Kitle iletişim araçları |
1950’lerde doğan modernleşme kuramlarındaki anahtar kavramların, modernleşme, endüstrileşme, kurumsal gelişme, ulus inşa süreci ve azgelişmişlik gibi kavramlar olması, modernleşme kuramları ile yeni uluslararası ilişkiler sisteminin ihtiyaç ve taleplerinin örtüştüğünün göstergesidir.Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi Osmanlı-Cumhuriyet bağlamında yanlıştır?
Osmanlı Devletinin son asrında yürürlüğe konan ıslahatlar ve ıslahatları konu edinen tartışmalar Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda ciddi anlamda yol gösterici olmuştur. |
Bunun ötesinde, ıslahat fikrinin neredeyse bir yüzyıldan fazla bütün gündemi işgal ettiği yıllarda elde edilen deneyime Cumhuriyetin kurucu kadrolarının tümüyle ilgisiz kaldıklarını iddia etmek mümkün değildir. |
1923’den itibaren, Osmanlı Devletindeki ıslahatların başaramadığı ölçüde bir radikal dönüşümün gerçekleştirildiği de açıktır. |
Osmanlı'dan cumhuriyete kısmi bir süreklilikten bahsedilebilir. |
Osmanlı ve yeni cumhuriyet arasında derin ve keskin bir kopuş vardır. |
Osmanlı ve yeni cumhuriyet arasında derin ve keskin bir kopuş değil, kısmi ve ilişkisel bir süreklilik söz konusudur. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
İşlevselci yaklaşımı antropoloji disiplini içinde temsil etmiş olan kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Herbert Spencer |
R. Radcliffe Brown |
Talcott Parsons |
Robert K. Merton |
William F. Ougborn |
Sosyal bilimlerde Spencer ve Durkheim’ın kuramsal ve metodolojik temelleri üzerinde şekillenen işlevselcilik, 20. yüzyılda önce sosyal antropolojide A. R. Radcliffe-Brown ve Bronislaw Malinowski tarafından geliştirilmiş, daha sonra 1940’lardan itibaren sosyolojide Talcott Parsons, Robert K. Merton ve William F. Ougborn’un katkılarıyla kısa bir zamanda hakim bir yaklaşıma dönüşmüştür. Türk sosyolojisinde ise Mübeccel Belik Kıray hem kuramı kullanmış hem de yeni kavramsal katkılar sunarak zenginleştirmiştir. Doğru cevap B’dir.
9.Soru
Collins’e göre çok boyutlu perspektifi Weber’i özünde bir çatışma teorisyeni kılar. Zira çatışmayı birçok faktör arasından sadece biri, çok boyutluluğun, dünyayı meydana getiren farklı gruplar, çıkarlar ve perspektifler çokluğunun bir ifadesi olarak görür. Bu bağlamda, Weber’e ilişkin aşağıdakilerden hangisi/ hangileri doğrudur?
I. Weber’e göre dünyayı bir arada tutan şey büyük bir toplumsal (veya metafizik) birliktir.
II. Bazı bileşenleri konsensüs ve dayanışma içermesine rağmen, toplum bir çatışan bileşimler karışımıdır. Hem birçok alan vardır, hem de her birinin içinde bir hâkimiyet mücadelesi yer almaktadır.
III. Weber’e göre ekonomi bir sınıf mücadelesidir, ancak Marx ve Engels’in varsaydığından çok daha kompleks bir süreçtir.
IV. Politika hem rakip siyasal çıkarlar arasındaki hem de politikacılar ve iktisadî sınıflar arasındaki bir başka mücadele alanıdır. Fikirler dünyası bile farklı çıkar gruplarına bölünmüştür.
V. Din bir toplumsal düzenin bütün yönlerine nüfuz ettiği için Kalvinizm kendi kollektif bilincini bütün topluma yaymaya çalışır.
I, V |
III, IV |
II, III, V |
I, III, V |
II, III, IV |
Collins’e göre çok boyutlu perspektifi Weber’i özünde bir çatışma teorisyeni kılar. Zira çatışmayı birçok faktör arasından sadece biri, çok boyutluluğun, dünyayı meydana getiren farklı gruplar, çıkarlar ve perspektifler çokluğunun bir ifadesi olarak görür. Ona göre dünyayı bir arada tutan şey büyük bir toplumsal (veya metafizik) birlik değildir. Bazı bileşenleri konsensüs ve dayanışma içermesine rağmen, toplum bir çatışan bileşimler karışımıdır. Hem birçok alan vardır, hem de her birinin içinde bir hâkimiyet mücadelesi yer almaktadır. Ekonomi bir sınıf mücadelesidir, ancak Marx ve Engels’in varsaydığından çok daha kompleks bir süreçtir. Politika hem rakip siyasal çıkarlar arasındaki hem de politikacılar ve iktisadî sınıflar arasındaki bir başka mücadele alanıdır. Fikirler dünyası bile farklı çıkar gruplarına bölünmüştür.
10.Soru
............kurumlar bir toplumsal yapıdan diğerine geçerken aracılık eden mekanizmalardır. ifadesini doğru şekilde tamamlayınız.
Siyasi |
Tampon |
Kilit |
Bütünleşik |
Ticari |
Tampon kurumlar bir toplumsal yapıdan diğerine geçerken aracılık eden mekanizmalardır. Özellikle geleneksel toplumdan modern topluma geçerken değişimi kolaylaştırırlar.
11.Soru
Aşağıdaki tarih aralıklarından hangisi Çin Kültür Devrimi'ni kapsar?
1936-1946 |
1946-1956 |
1956-1966 |
1966-1976 |
1976-1996 |
Çin Kültür Devrimi ya da tam adıyla Büyük Proleter Kültür Devrimi, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Mao Zedong’un iktidardaki son 10 yılı içinde (1966-1976) devrimci coşkuyu canlandırmak amacıyla başlattığı harekete verilen isimdir.
12.Soru
Anayasanın tekrar yürürlüğe girmesini öncelikli hedef olarak görmeyen, bunun yerine topyeku^n bir ıslahat programının uygulanmasının gerekliliğinin altını çizmen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Anayasanın tekrar yürürlüğe girmesini öncelikli hedef olarak görmeyen, bunun yerine topyeku^n bir ıslahat programının uygulanmasının gerekliliğinin altını çizmen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Namık Kemal |
Abdullah Cevdet |
Murat Bey |
Adnan Adıvar |
Prens Sabahattin |
Prens Sabahattin için anayasanın tekrar yürürlüğe girmesi öncelikli hedef değildir. Bunun yerine topyeku^n bir ıslahat programının uygulanmasının gerekliliğinin altını çizmektedir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sultanizm ile ilgili olarak doğru değildir?
Her şeyin sultanın şahsi mülküdür. |
Sultan bürokrasiyi kendi amaçları için kullanır. |
Sultan toplumu kontrol eder. |
Patromonyal bir otorite türüdür. |
Saray ile toplum arasında ara bir kademe vardır. |
Sultanizm, her şeyin sultanın şahsi mülkü olduğu ve sultanın bürokrasi aracılığıyla toplumu kontrol ettiği patromonyal otorite türüdür. Dolayısıyla patrimonyalizmi tanımlayan özellikler geleneklerle meşrulaştırılmış sultanın şahsi idaresi, sultana şahsen bağlı bir bürokrasi, her şeyin sultanın mülkü olması ve saray ile toplum arasında herhangi bir ara kademenin olmamasıdır
14.Soru
Hangisi kimlik temelli yeni sosyal hareketlerin ilgi alanları içerisindedir?
İşçi hareketleri |
Sömürge karşıtlığı |
Çevre, kadın, mülteci, göçmen ve hayvan hakları |
Ulusal bağımsızlık mücadeleleri |
Etnik veya dini birliktelikler |
Toplumsal değişime etki etme biçimleri bakımından sosyal hareketler üç gruba ayrılabilir: (i) Sınıf temelli sosyal hareketler, (i) etnisite temelli sömürge karşıtı siyasal hareketler ve (iii) kimlik temelli yeni sosyal hareketler. Birinci grupta yer alan sınıf temelli sosyal hareketler daha çok 19. ve 20. yüzyılda Batılı sanayileşmiş toplumlardaki işçi hareketlerini kapsamaktadır. Sanayileşme yayıldıkça tüm dünyada zamanla benzer sosyal hareketler ortaya çıkmıştır. İşçi hareketleri uzunca bir süre toplumda taleplerin şekillenmesi ve toplumsal değişimin yönlendirilmesinde etkin olmuştur. Sömürge karşıtlığı ile başlayan ve ulusal bağımsızlık mücadeleleri ile şekillenen ikinci gruptaki sosyal hareketlerin temelinde çoğunlukla etnik veya dini birliktelikler bulunmaktadır. Daha çok siyasal hak temelli olarak ortaya çıkan bu hareketlerin itici gücünü çoğu kez milliyetçilik oluşturmaktadır. Üçüncü grupta ise post-fordist dönemde neoliberal küreselleşme dünyasında ortaya çıkan yeni sorunlara karşı bir birliktelik ve farkındalık oluşturmayı amaçlayan kimlik temelli yeni sosyal hareketler bulunmaktadır. Bu yeni sosyal hareketler çevre, kadın, mülteci, göçmen ve hayvan hakları gibi meselelerle ilgili duyarlılıkları esasında öne çıkarlar.
Doğru cevap C'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Çağdaş sosyolojide yapısal işlevselciliğin kurucusu ve aynı zamanda modernleşme kuramının da önemli isimlerinden birisidir?
Marx |
Weber |
Spencer |
Parsons |
Durkheim |
Çağdaş sosyolojide yapısal işlevselciliğin kurucusu olan Parsons aynı zamanda modernleşme kuramının da önemli isimlerinden birisidir.
16.Soru
Modern çatışmacı yaklaşımın temelinde aşağıdaki isimlerden hangisi vardır?
Malinowski |
Simmel |
Parsons |
Durkheim |
Weber |
Simmel’in teorileri ve kavramları üzerinde şekillenen çatışma sosyolojisi içerisinde toplumsal değişimi açıklamada Ralf Dahrendorf’un diyalektik yaklaşımı, Lewis Coser’ın çatışmanın işlevi yaklaşımı ve Randall Collins’in alışverişçi çatışma yaklaşımı öne çıkmaktadır.
17.Soru
Askeri, sivil ve anayasal hayata ilişkin birtakım düzenlemeleri içeren Islahat Fermanı, Tanzimat Fermanı ve Kanun-i Esasi gibi uygulamaların tarihi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru sıra ile verilmiştir?
1856- 1876- 1839 |
1856- 1839- 1876 |
1839- 1876- 1856 |
1876- 1839- 1856 |
1839- 1856- 1876 |
Islahat Fermanı 1856, Tanzimat Fermanı 1839 ve Kanun-i Esasi ise 1876 yılında ilan edilmiştir.
18.Soru
Yalnızca ampirizm ile değil felsefi dehanın da desteği ile toplumsal olguların özünün kavranabileceğini savunan düşünür kimdir?
Spencer |
Durkheim |
Montesquieu |
Saint-Simon |
Auguste Comte |
Saint Simon yalnızca ampirizm ile değil felsefi dehanın da desteği ile toplumsal olguların özünün kavranabileceğini savunmuştur.
19.Soru
Aşağıdaki kuramcılardan hangisi işlevselciliği diğerlerinden farklı bir disiplin çerçevesinde temsil etmiştir?
Talcott Parsons |
Robert Merton |
Bronislaw Malinowski |
William F. Ougborn |
Mübeccel Belik Kıray |
Sosyal bilimlerde işlevselcilik (functionalism) Spencer ve Durkheim tarafından geliştirilen kuramsal ve metodolojik temeller üzerinde şekillenmiştir. 20. yüzyılda önce sosyal antropolojide A. R. Radcliffe-Brown ve Bronislaw Malinowski tarafından geliştirilen işlevselcilik, daha sonra 1940’lardan itibaren sosyolojide Talcott Parsons, Robert K. Merton ve William F. Ougborn’un katkılarıyla kısa bir zamanda hakim bir yaklaşıma dönüşmüştür. Türk sosyolojisinde ise Mübeccel Belik Kıray hem kuramı kullanmış hem de yeni kavramsal katkılar sunarak zenginleştirmiştir. Dolayısıyla, işlevselcilik Malinowski tarafından antropoloji alanında temsil edilirken, diğer şıklardaki kuramcılar sosyoloji alanında çalışmalar yapmışlardır. Doğru cevap C’dir.
20.Soru
Modernleşmeyle meydana gelen değişimi geleneksel-modern ayrımıyla açıklayan kuramcı ve kavramları aşağıdaki seçeneklerin hangilerinde doğru verilmiştir? I. Weber- Organik/mekanik II. Tönnies- Cemaat/cemiyet III. Maine- Statü/sözleşme
I ve II |
I ve III |
Yalnız II |
II ve III |
I, II ve III |
Modernleşmenin getirdiği geleneksel/modern ayrımının kavramsal kökenleri, Maine’nin toplumsal ilerlemenin doğrusal gelişiminin statüye dayalı ilişkilerden sözleşmeye dayalı ilişkilere doğru olduğu açıklaması, F. Tönnies’nin Cemaat/Cemiyet (Gemeinschaft/ Gesellschaft) ayrımı ve M. Weber’in otoritenin geleneksel ve rasyonel kaynaklarını tartışmasında görülebilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ