Toplumsal Değişme Kuramları Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Toplumsal değişmeye ilişkin aşağıdakilerden hangileri doğru olarak verilmiştir? I. Süreç ifade etmektedir. II. Yenilenme ihtiyacından kaynaklanabilmektedir. III. Sadece olumlu yöndeki değişmeleri ifade etmektedir.
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
Yalnız III |
I, II ve III |
Sosyoloji tarafından canlı ve değişken olarak ele alınan toplum, birtakım kültürel, ekonomik, sosyal ve siyasal niteliklerinin kimi zaman bir kriz kimi zaman da değişim ya da yenilenme isteği doğrultusundaki değişimi toplumsal değişim olarak ifade edilmektedir. Olumlu veya olumsuz biçimde gerçekleşebilen toplumsal değişim, bir süreci işaret etmektedir. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Collins'in çatışma teorisinin dört ana hattı olarak belirlediği faktörlerden biri değildir?
Her kıt kaynağın eşit olmayan dağılımı, onu kontrol edenlerle etmeyenler arasında potansiyel bir çatışma oluşturur |
Potansiyel çatışmalar muhalif grupların mobilize olma derecesine göre fiili çatışmalar haline gelir |
Çatışmalar yeni çatışmaları doğurur |
Bireylerin ihtiyaçlarını gidermeleri için rekabet etmeleri gerekmemektedir |
Seferberlik için kullanılan kaynaklar tükendiğinde çatışmalar azalır |
Collins'in 1975’teki çalışmasında yer alan yüzlerce teorik önermeyi “çatışma teorisinin dört ana hattı” olarak yeniden formüle etmiştir. 1. Her kıt kaynağın eşit olmayan dağılımı, onu kontrol edenlerle etmeyenler arasında potansiyel bir çatışma oluşturur. 2. Potansiyel çatışmalar muhalif grupların mobilize olma derecesine göre fiili çatışmalar haline gelir. 3. Çatışmalar yeni çatışmaları doğurur. 4. Seferberlik için kullanılan kaynaklar tükendiğinde çatışmalar azalır.
3.Soru
19. yüzyıl dünyasının siyaset ve ideolojisi, esas itibariyle hangi ülkede oluşan düşüncelerle meydana gelmiştir?
Fransa |
İngiltere |
Almanya |
Rusya |
İtalya |
19. yüzyıl siyaset ve ideolojisini Fransa'da oluşan düşünceler oluşturmuştur
4.Soru
“Her sosyal yapı, bu yapıyı meydana getiren sosyal kurumların insan ilişkilerinin ve bunların karşılıklı etkileşimlerinden doğan sosyal değerlerin birbirini karşılıklı olarak etkiledikleri bir bütündür. Ve bu bütün her zaman aynı olmayan hız ve tempoyla değişir” diyen sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Şerif Mardin |
Sabri F. Ülgener |
Mübeccel B. Kıray |
Kemal Karpat |
|
“Her sosyal yapı, bu yapıyı meydana getiren sosyal kurumların insan ilişkilerinin ve bunların karşılıklı etkileşimlerinden doğan sosyal değerlerin birbirini karşılıklı olarak etkiledikleri bir bütündür. Ve bu bütün her zaman aynı olmayan hız ve tempoyla değişir” diyen sosyolog Mübeccel B. Kıray'dır. Doğru yanıt C şıkkıdır.
5.Soru
İnsan ırklarının nereden geldiklerini, nasıl geliştiklerini ve nasıl yayıldıklarını inceleyen bilim aşağıdakilerden hangisidir?
Jeoloji |
Arkeoloji |
Biyoloji |
Etnoloji |
Morfoloji |
Etnoloji
6.Soru
Din ve ırk farkı gözetmeksizin bütün unsurları Osmanlı kimliği etrafında bir arada tutma düşüncesi aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?
İslamcılık |
Türkçülük |
Vahdet-i imamet |
Meşruti monarşi |
Osmanlıcılık |
Vahdet-i imamet, otoritenin birliği anlamına gelen ve Ali Suavi tarafından güçler ayrılığı ilkesine karşı olarak öne sürülen bir kavramdır. Meşruti monarşi, hükümdarın ya da padişahın yetkilerinin yazılı bir anayasa ile tanımlandığı ve sınırlandığı bir yönetim biçimidir. Bu yönetim biçiminde iktidar padişah ile meclis tarafından paylaşılır. İslamcılık, Müslüman unsurları esas alarak Osmanlı birliğini sağlama hedefini temsil eder. Türkçülükte ise temel unsur Türklerdir. Bir başka deyişle, Türkçülük, Türklere dayalı bir Osmanlı birliği sağlama hedefinin adıdır. Osmanlıcılık ise, din ve ırk farkı gözetmeksizin bütün unsurları Osmanlı kimliği etrafında bir arada tutma düşüncesidir.
Dolayısıyla, doğru cevap E' dir.
7.Soru
Durkheim'ın düşüncesine göre aşağıdakilerden hangisi "ara grup"lar içinde yer alır?
Meslek grupları |
Aile |
Dini gruplar |
Komşu grupları |
Devlet |
Durkheim’a göre sanayileşme, kentleşme, meslekî
uzmanlaşma ve bürokrasinin gelişimi gibi faktörler
bireylerin toplumla bütünleşmesine yardımcı mekanizmalar
olan aile, din, bölge ve komşuluğun işleyişini
zayıflattığı için, geleneksel toplumsal yapılar
bu yeni toplumsal bütünleşme temelini sağlamakta
yetersiz kalır. Örneğin, aile yeterince kuşatıcı bir
toplumsal yapı değildir, dinsel yapıların etki alanları
oldukça sınırlıdır ve daha çok kutsala yöneliktir, yönetim
bürokratikleşmiştir ve bu yüzden bireyi uzaktan
yönetir. Sonuçta modern toplumsal yapılarda
aile ve dinin azalan etkisinin yerini alacak, birey ve
devlet arasında arabuluculuk yapacak ve devletin artan
gücünü kontrol edecek ara gruplara gerek vardır.
Bu ara gruplardan ‘meslek grupları’ bireylere çekidüzen
verebilecek ve onları topluma bağlayabilecek tek
potansiyel yapısal birimdir.
8.Soru
Toplumsal değişme kavramı ile ilgili olarak verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
Değişme kavramı bizatihi iyi ve olumlu bir durum olarak görülmektedir |
Değişme kavramı bizatihi kötü ve olumsuz bir durum olarak görülmektedir |
Toplumsal değişmeye ilişkin bu kabul ve değerlendirmeler değişime kapalı bir yapıya sahiptir |
Bir toplumda değişim önceden olumsuz olarak kabul edildiği gibi, zaman içerisinde değişimin olumlu olarak algılandığı da görülmektedir |
Kültürlere ve toplumlara göre değişimin algılanma ve değerlendirme biçimi genellikle bir evrensellik içermektedir |
Değişmenin bizatihi iyi ve kötü, olumlu ya da olumsuz olduğunu söylemek pek mümkün gözükmemektedir. Tarih, çok farklı toplum ve kültürlerde çok farklı dönemlerde değişimin olumsuz olarak kabul edildiği gibi, olumlu olarak görüldüğüne de işaret etmektedir.
Geleneksel C¸in’de, klasik dönem C¸in İmparatorluk tecrübesinde değişim olumlu olarak görülmez. Modernleşme dönemi C¸in’inde ise, 19. yüzyıldan başlayarak ‘Kültür Devrimi’ne ve günümüzün modern C¸in’ine baktığımızda, değişim bir zorunluluk, hırsla istenen bir modernleşme hedefi, yeniden üretimin olmazsa olmazı haline gelmiştir.
Toplumsal değişmeye ilişkin bu kabul ve değerlendirmelerin değişip dönüşmesinde birçok faktörün rol oynadığı söylenebilir.
Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap D seçeneğidir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Parsons’un toplumsal sistem şemasının unsurlarından biri değildir?
Uyum |
Hedefe ulaşma |
Bütünleştirme |
Farklılaşma |
Örüntüleri muhafaza etme |
Parsons’a göre bir toplumsal sistem “uyum”, “hedefe ulaşma”, “bütünleştirme” ve “örüntüleri muhafaza etme” (AGIL: Adaptation, Goal Attainment, Integration ve Latency) şeklinde bir şematik döngüye sahiptir. Parsons bu şemayı kullanarak pek çok sistemin çözümlemesini yapmıştır. Parsons'a göre, bu işlevlerin her biri sistemin varlığının devamı için zorunlu olduğu gibi, birimler arasındaki fark dört işlevden hangisinin ağır bastığına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap D’dir.
10.Soru
Fransız Devrimi sonrasında güç kazanan ulus devlet ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Güçlenen merkezi otorite sömürgecilik yarışının da bitmesine neden olmuştur. |
Sömürgecilik ile ulus devlet arasında bir ilşki bulunmamaktadır. |
Ulus devlet, merkezi otoritenin gücünün azalmasına neden olmuştur. |
Sömürgeleştirilmiş ulus devletler sömürgeci devlet haline gelmiştir. |
Güçlenen merkezi otorite, sömürgecilik yarışının ivme kazanmasına neden olmuştur. |
1789 Fransız Devrimi ile doruğa çıkan eski düzenin tasfiyesi süreci modern siyasi bir yeni model olarak ulus-devletin gelişimi ile tamamlanmıştır. Bu iki devrimin sonucunda merkezi devlet güç kazanmış; merkezi devletin uygulama ve siyaset etme kapasiteleri artmış; ekonomi üretim ve ticaret ekseninde olağanüstü gelişmiştir. Merkezi devlet toplumsal ilişkileri, üretim ve ticareti düzenlemede, üretim ve ticaretin gelişmesinde içerde güçlü bir aktör haline gelmiştir. Aynı şekilde bir kaç yüzyıldır oluşmakta olan dünya pazarına, sömürge dünyasına müdâhil olma, orada etkinlik kurma anlamında da modern devlet merkezi bir rol üstlenir. Doğru cevap E'dir.
11.Soru
İnsan hayatında sosyal yoldan sahip olunan maddi-manevi her unsuru kapsayan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Fizik |
Kültür |
Müzik |
Sanat |
Coğrafya |
Kültür
12.Soru
Değişim ve sosyal çatışmanın kaçınılmaz olduğunu ve tüm toplumlarda baskının olduğunu ileri süren sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Ralf Dahrendorf |
Georg Simmel |
George Ritzer |
Randall Collins |
Mübeccel B. Kıray |
Ralf Dahrendorf'a göre her toplum her noktada değişim sürecine tabidir ve bu değişim kaçınılmazdır. Benzer olarak çatışma da kaçınılmaz olmaktadır. Diğer yandan her toplumun bazı bileşenlerinin diğer bileşenler üzerinde baskı kurduğunu da iler sürmektedir. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Modernleşme kuramına göre geleneksel ve modern toplum yapısıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Modern toplum yapısında siyasi ve sosyal yapı durağandır |
Geleneksel toplum yapısında yüksek okuma yazma oranı vardır |
Geleneksel toplum yapısında hayat standardı yüksektir |
Modern toplum yapısında yönetimde görevler fonksiyonel olarak farklılaşmıştır |
Geleneksel toplum yapısında ekonomi endüstrileşmiştir |
Modern toplum yapısında yönetimde görevler fonksiyonel olarak farklılaşmıştır. Geleneksel toplum yapısında siyasi ve sosyal yapı durağandır, ekonomi endüstrileşmiştir. Modern toplum yapısında yüksek okuma yazma oranı vardır, hayat standardı yüksektir.
14.Soru
Sorunun kaynağına yönelen çatışmaların gerçekçi ve toplumsal değişmeye olumlu katkıları olduğunu savunan toplumsal değişim kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
Çatışmanın işlevi yaklaşımı |
Diyalektik yaklaşım |
Alışverişçi yaklaşım |
Yapısal işlevselcilik |
Genel denge yaklaşımı |
"Sorunun kaynağına yönelen çatışmalar gerçekçidir ve toplumsal değişmeye olumlu katkılar sağlar." bakış açısını savunan kuram Lewis A. Coser’ın "Çatışmanın İşlevi Yaklaşımı"dır.
15.Soru
............, kendine yeterlilikle tanımlanan, küçük üretim ve siyasi birimlerin oluşturduğu bir sosyoekonomik düzendir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdaki kavramlardan hangisi doğru bir şekilde tamamlar?
Feodalizm |
Kapitalizm |
Kolonyalizm |
Emperyalizm |
Sosyalizm |
Feodalizm, kendine yeterlilikle tanımlanan, küçük üretim ve siyasi birimlerin oluşturduğu bir sosyoekonomik düzendir.
16.Soru
Modern çatışmacı teori denilince akla gelen ve çalışmaları geniş bir alana yayıldığı için yaptığı şeyin aslında hayatın sosyolojisi olduğu söylenen düşünür kimdir?
Marx |
Merton |
Weber |
Simmel |
Parsons |
Modern çatışmacı teori denilince akla gelen ve çalışmaları geniş bir alana yayıldığı için yaptığı şeyin aslında hayatın sosyolojisi olduğu söylenen düşünür Georg Simmel'dir.
Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Genç Osmanlılar içinde Türkçü ideolojinin öncüsü sayılan fikirleri ilk defa dile getiren isim aşağıdakilerden hangisidir?
Ziya Paşa |
Namık Kemal |
Ali Suavi |
Mustafa Fazıl Paşa |
Şinasi |
Genç Osmanlılar hareketi içinde yoksul bir aileden geliyor olması bakımından istisnai bir yer işgal eden Ali Suavi, aynı zamanda Türkçü ideolojinin öncüsü sayılan fikirleri ilk defa dile getiren isim olmuştur. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
Osmanlı iktisat ve toplum tarihi hakkında önemli çalışmalar yapmış, Weberyen patrimonyalizm tezlerini eleştiren ve Osmanlı toplumu için düzeltilmiş yeni bir patrimonyalizm modeli öneren bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
Mümtaz Turhan |
Mübeccel B. Kıray |
Kemal Karpat |
Sabri F. Ülgener |
Halil İnalcık |
Osmanlı iktisat ve toplum tarihi hakkında önemli çalışmalar yapan bir isim olan Halil İnalcık Weberyen patrimonyalizm tezlerini eleştirmekte ve Osmanlı toplumu için düzeltilmiş yeni bir patrimonyalizm modeli önermektedir. Doğru yanıt E şıkkıdır.
19.Soru
Genç Osmanlılar’ın önemli isimlerinden Ali Suavi’nin güçler ayrılığı yerine öne sürdüğü ilke aşağıdakilerden hangisidir?
Vahdet-i İmamet |
Daire-i Adalet |
Hirfet |
Adem-i Merkeziyetçilik |
İttifak-ı Hamiyet |
Ali Suavi kuvvetler ayrılığı yerine “vahdet-i imamet” ilkesini koymuştur. Bu ilke, otoritenin birliği anlamına gelmektedir. Ali Suavi’ye göre, yürütme hükme, hüküm fetvaya, fetva şeriat ve kanuna ve şeriat ve kanun da ezeli adalet ilkesine bağlıdır. Bu bağlılık zinciri vahdet-i imamet ilkesinin özünü oluşturmaktadır. Doğru cevap A’dır.
20.Soru
Paradoksal olarak Türk toplumsal yapısı ile ilgili açıklamalarda modernleşmenin aşırı merkezde olması ve bu çerçevede yapılan aşırı genellemeci tarihsel analizler aşağıdakilerden en çok hangisine neden olmuştur?
Toplumsal değişimin açıklanmasının önünde bir engele dönüşmüştür. |
Toplumsal değişim hakkında genel sosyolojik literatür zenginleşmiştir. |
Türkiye’de yaşanan toplumsal değişme hızlı olmuştur. |
Türkiye’de toplumsal değişmeye dair çalışmalar yeterince gelişmemiştir. |
Sürekli, hızlı ve kapsamlı bir biçimde değişen toplumda değişim ele alınmamıştır. |
Paradoksal olarak Türk toplumsal yapısı ile ilgili açıklamalarda modernleşmenin aşırı merkezde olması ve bu çerçevede yapılan aşırı genellemeci tarihsel analizler toplumsal değişimin açıklanmasının önünde bir engele dönüşmüştür.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ