Toplumsal Değişme Kuramları Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Sanayileşmelerini geç tamamladıkları için sömürge yarışına geç dahil olan bu sebeple dünya savaşlarının çıkmasında etkili olan ülkeler aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yer almaktadır?
İngiltere-Fransa |
ABD-Rusya |
Almanya-İtalya |
İspanya-Portekiz |
Kanada-Japonya |
Sanayileşmelerini geç tamamlayıp, sömürge yarışına geç dahil olarak dünya savaşlarının çıkmasında etkili olan ülkeler Almanya - İtalya'dır.
2.Soru
Aşağıdaki toplumlardan hangisi görece “değişime kapalı”, “gelişme dinamizminden yoksun” ve “durgun toplum” olarak sınıflandırılır?
Kuzey Avrupa |
Eski Mısır |
A.B.D. |
Fransa |
Portekiz |
Toplumsal çözümlerin çok uzun tarihlere yayılacak ölçüde kurumlaşması, yukarda zikredilen uygarlık tecrübelerinin (Çin, Hint, Eski Mısır ve İslam toplumlarının) “değişime kapalı”, “gelişme dinamizminden yoksun” ve “durgun toplum” oldukları tez ve değerlendirmelerinin gelişmesine yol açmıştır.
3.Soru
Parsons’un teorisinde “uzun vadede canlı sistemlerin aktif ve pasif adaptasyon kapasitelerini artıran yapı ve süreçler”i ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Hedefe ulaşma |
Uyumu yükseltme |
Evrimleşen tümeller |
Dinamik denge |
Gerçek değerleme |
Parsons’a göre bir sosyal sistemde değişim farklılaştırma, uyumu yükseltme, kapsama ve gerçek değerlemeden oluşan bir döngü içerisinde gerçekleşmektedir. Söz konusu döngüde uyum, adaptasyonu artıracak düzenlemeler ve evrimleşen tümeller kavramları ile ifade edilmektedir. Evrimleşen tümeller ise, uzun vadede canlı sistemlerin aktif ve pasif adaptasyon kapasitelerini artıran yapı ve süreçleri ifade etmektedir. Doğru cevap C’dir.
4.Soru
Collingwood, kimin düşüncelerini ve öngörülerini 1927 yılında yayımlanan bir makalesinde reddetmektedir?
Pitirim Sorokin |
Bock |
Spengler |
Arnold Joseph Toynbee |
Erkilet |
Antiquity dergisinde 1927 yılında yayımlanan bir makalesinde R. S. Collingwood, Spengler’in eserinin kendisine yeni hiçbir şey öğretmediğini
dile getirmektedir. Collingwood, Spengeler’in düşüncelerini ve öngörülerini reddetmektedir.
5.Soru
Aşağıda verilenlerden hangileri sömürgecilik anlayışıyla ilgilidir? I- Eski trafik levhaları ile gidilemeyeceği ifadesi II- Gunbot politikaları III- Dekolonizasyon
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Merkezinde Amerika Birleşik Devletleri’nin bulunduğu yeni uluslararası ilişkiler sisteminin ilk öne çıkardığı politik düzenleme, sömürge sorununa ilişkindi. Uzun yüzyıllar boyunca geliştirilmiş ve yerleşik bir siyasi uygulama haline gelmiş olmasına rağmen, sömürge sisteminin, özellikle I. Dünya Savaşı öncesinden başlayan ayaklanmalar sebebi ile sürdürülmesi maliyetli hale gelmişti. Yeni politika arayışının işaret fişeği, Amerikalı diplomatların “eski trafik levhaları” ile gidilemeyeceği, sömürgelerin “gunbot politikaları” ile yönetilemeyeceği ifadeleri ile atıldı. Bu politika uluslararası siyaset terminolojisine “dekolonizasyon”, sömürgelerin bağımsızlaşması olarak girdi.
6.Soru
- Çağdaş sosyolojide çatışmacılık olarak bilinen kuramsal yaklaşımın önemli temsilcilerindendir.
- 1950’lerde çok yaygın olan yapısal işlevselcilerin sosyal denge modellerine karşı toplumsal istikrarsızlık, çatışma ve sosyal çözülmeye vurgu yapan bir çatışmacı modeli savunmuştur.
- Marx’ın mülkiyet eksenli çatışma teorisini eleştirerek yerine güç için mücadeleyi yerleştirir.
Bu görüşleri savunan görüşün temsilcisi seçeneklerden hangisidir?
Ralf Dahrendorf |
George Ritzer |
Lewis Coser |
Georg Simmel |
Randall Collins |
Verilen görüşler "Ralf Dahrendorf"a aittr. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Modernleşme kuramına göre, aşağıdakilerden hangisi, modern toplum siyasi ve sosyal yapısına örnek oluşturur?
Yüz yüze ilişkilere dayalı sistem |
Tarıma dayalı üretim |
Düşük katılımlı siyasi hayat |
Kaderci zihniyetin hakim olması |
Kurumlaşmış siyasi ve sosyal yapı |
Yüz yüze ilişkilere dayalı sistem, tarıma dayalı üretim, düşük katılımlı siyasi hayat ve kaderci zihniyetin hakim olması modernleşme kuramında geleneksel toplum yapısını ifade etmektedir. Modern toplumun siyasi ve sosyal yapısı ise; dinamik, yüksek katılımın sağlandığı, demokratik ve laik bir toplum yapısının olduğu, kurumlaşmış bir siyasi ve sosyal yapıyı belirtmektedir.
8.Soru
Weber'e göre patrimonyalizmin uç durumu olan sultanizm aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?
Osmanlı tarım yapısını |
Osmanlı sanat yapısını |
Osmanlı şehir yapısını |
Osmanlı ekonomik yapısını |
Osmanlı toplumsal yapısını |
Weber, patrimonyalizmi geleneksel egemenliğin üç tipinden biri olarak tanımlar. Ona göre patrimonyalizmin uç durumu olan sultanizm Osmanlı toplumsal yapısını ifade etmektedir.
9.Soru
Türkiye’de modernleşme kuramlarını doğrudan toplumsal değişim analizine uygulayan isimlerin başında Mübeccel B. Kıray gelir. Kıray yapısal işlevselci değişim anlayışı çerçevesinde Türkiye’de modernleşmenin imkan ve mekanizmalarını sorgulamıştır. Kıray, iktisadi yaşamda ortaya çıkan değişimlerin çeşitli alanlara sirayet ederek toplumu dönüştürdüğünü düşünmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu alanlardan birisi değildir?
örgütlenme |
aile |
nüfus |
değerler |
gelenekler |
Türkiye’de modernleşme kuramlarını doğrudan toplumsal değişim analizine uygulayan isimlerin başında Mübeccel B. Kıray gelir.Kıray 1960’larda gerçekleştirdiği araştırmalarda yapısal işlevselci değişim anlayışı çerçevesinde Türkiye’de modernleşmenin imkan ve mekanizmalarını sorgulamıştır. Kıray, iktisadi yaşamda ortaya çıkan değişimlerin örgütlenme, aile, nüfus ve değerler gibi toplumsal alanın parçalarına sirayet ederek toplumu dönüştürdüğünü düşünmektedir.
10.Soru
Bilimsel yöntem aşağıdaki hangi diyalektiğin örneğidir?
Antololojik diyaletik |
Epistomolojik diyaletik |
Diyaletik teoloji |
İlişkisel diyaletik |
Diyalektik materyalizm |
Epistemolojik diyalektiğin örneği olarak bilimsel yöntem,
11.Soru
Türk sosyolog Mübeccel Belik Kıray'ın işlevselci teoriye yaptığı en önemli katkı aşağıdakilerden hangisidir?
Kendi kendini doğrulayan kehanet |
Niyetlenilmemiş neticeler |
Mahalle baskısı |
Örüntüleri muhafaza etme |
Tampon mekanizmalar |
Mübeccel Kıray tampon mekanizmalar kavramıyla işlevselci teoriye katkı yapmıştır.
Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Turhan, değişimi ele alırken etnolojinin bakış açısını kullanmıştır. Bunu onun sosyal değişme kavramı yerine kültür değişmeleri kavramını kullanmasından da açık bir biçimde görebiliriz. Bu çerçevede bir toplumda değişimin geçerli, sürekli ve kalıcı olabilmesi için aşağıdakilerden en çok hangisi gereklidir?
modern olması |
anlaşılır olması |
işlevsel ve faydalı olması |
tüm topluma yayılması |
bireyleri farklı şekillerde etkilemesi |
Turhan, değişimi ele alırken etnolojinin bakış açısını kullanmıştır. Bunu onun sosyal değişme kavramı yerine kültür değişmeleri kavramını kullanmasından da açık bir biçimde görebiliriz. Bu çerçevede bir toplumda değişimin geçerli, sürekli ve kalıcı olabilmesi için evvela işlevsel ve faydalı olması gerektiğine vurgu yapar.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangileri Collins'in çatışma teorisi kapsamında yer almaktadır? I. Çatışmalar yeni çatışmaları doğurur. II. Potansiyel çatışmalar muhalif grupların mobilize olma derecesine göre fiili çatışmalar haline gelir. III. Seferberlik için kullanılan kaynaklar tükendiğinde çatışmalar artış eğilimi gösterir.
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I ve III |
Collins'in çatışma teorisinin dört ana hattı şu şekilde ifade edilmektedir:
- Her kıt kaynağın eşit olmayan dağılımı, onu kontrol edenlerle etmeyenler arasında potansiyel bir çatışma oluşturur.
- Potansiyel çatışmalar muhalif grupların mobilize olma derecesine göre fiili çatışmalar haline gelir.
- Çatışmalar yeni çatışmaları doğurur.
- Seferberlik için kullanılan kaynaklar tükendiğinde çatışmalar azalır. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Randall Collins alışverişçi çatışma yaklaşımını geliştirirken Durkheim'ı da bu yaklaşıma dahil etmiştir. Collins'in bunu yapması aşağıdakilerden hangisini sağlamıştır?
Çatışma halinde gözlemlenebilir gerçeklerin kullanımını işin içine katmasını |
Çatışma halinde ben-merkezci bir yapının kullanımını işin içine katmasını |
Çatışma halinde duygu ve ritüel kullanımını işin içine katmasını |
Çatışma halinde dinin kullanımını işin içine katmasını |
Çatışma halinde milli sosyalist etkilerin kullanımını işin içine katmasını |
Durkheim’ı kullanmak, Collins’in çatışma halinde duygu ve ritüel kullanımını işin içine katmasını sağlar.
Doğru cevap C'dir.
15.Soru
Faust adlı eserinde "gelişmecilik, değişimcilik, ilerlemecilik" düşüncesini merkezi tema olarak işleyen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Faust adlı eserinde "gelişmecilik, değişimcilik, ilerlemecilik" düşüncesini merkezi tema olarak işleyen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Auguste Comte |
Geothe |
Saint Simon |
Weber |
Durkheim |
Saint-Simoncu düşünüşlerin beslediği Geothe’nin Faust’u gelişmecilik, değişimcilik, ilerlemecilik düşüncesinin merkezi tema olarak işlendiği bir metindir. 19. yüzyılın temel düşünsel mottosu, Aydınlanma hareketinden gelen “ilerlemecilik” olmazsa olmaz kabul haline gelmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.
16.Soru
Durkheim bireylerin toplumdan soyutlanmaları, uzaklaşmaları, kopmaları, yabancılaşma duyguları,
güçlüler tarafından sömürülmeleri ve ilişkili hususları Marx’tan farklı biçimde ele alır ve açıklar. Bu yüzden, yabancılaşmadan ziyade kendi geliştirdiği .............. kavramını tercih eder.
Yukarıdaki boşluk için en uygunu aşağıdakilerden hangisidir?
Organik Dayanışma |
Anomi |
Mekanik Dayanışma |
Değerlerin genelleşmesi |
İşbölümü |
Durkheim bireylerin toplumdan soyutlanmaları,
uzaklaşmaları, kopmaları, yabancılaşma duyguları,
güçlüler tarafından sömürülmeleri ve ilişkili
hususları Marx’tan farklı biçimde ele alır ve açıklar.
Bu yüzden, yabancılaşmadan ziyade kendi geliştirdiği
anomi kavramını tercih eder. Marx’a göre bu
olgular kapitalizmin doğasıyla bağlantılı aslî çelişkilerken,
Durkheim’a göre daha ziyade geleneksel
bir toplumdan modern (organik) topluma geçişle
ilişkili, büyük ölçüde geçici, sistemi değiştirmeye
gerek kalmadan çözülebilecek problemlerdir. Kimi
örneklerde organik dayanışmanın genellikle olması
gerektiği gibi, yani normal düzeyde ve biçimde
gerçekleşmemesinin nedeni bu dayanışma türünün
tüm varoluş koşullarının henüz yerine gelmemesidir
17.Soru
Sosyal bilimlerde işlevselcilik hangi iki düşünürün geliştirdiği kuramsal temeller üzerinde şekillenmiştir?
Spencer ve Durkheim |
Radcliffe ve Brown |
Parson ve Merton |
Spencer ve Parson |
Durkheim ve Ougborn |
Sosyal bilimlerde işlevselcilik Spencer ve Durkheim'ın geliştirdiği kuramsal temeller üzerinde şekillenmiştir.
18.Soru
Toplumsal değişimin, bireylerin ihtiyaçlarını giderme çerçevesinde, kaynak için birbirleriyle girdikleri rekabet sonucunda gerçekleştiğini ileri süren sosyolog aşağıdakilerden hangisidir.
Talcott Parsons |
Robert K. Merton |
Randall Collins |
William F. Ougborn |
Mübeccel Belik Kıray |
Collins, bireylerin ihtiyaçlarını giderme çerçevesinde birbirleriyle kaynaklar için rekabet ettiklerini ve bu süreçte de birbirlerinden faydalandıklarını düşünmektedir. Ona göre toplumsal değişim bu rekabetin bir neticesi olarak ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap C'dir.
19.Soru
Turhan’a göre aşağıdakilerden hangisi insan hayatında sosyal yoldan sahip olunan maddi-manevi her unsuru kapsar?
eğitim |
değerler |
kültür |
inanç |
iletişim |
Turhan’a göre kültür insan hayatında sosyal yoldan sahip olunan maddi-manevi her unsuru kapsar.
20.Soru
“Toplumsal değişmenin kendisi değil, hızı ve neticeleri sorunlu olabilir.” İfadesi aşağıdaki şıklardan hangisinde yer alan sosyoloğa aittir?
Ziya Gökalp |
Mübeccel B. Kıray |
Şerif Mardin |
Kemal Haşim Karpat |
Mümtaz Turhan |
Mübeccel B. Kıray’a göre toplumsal değişmenin kendisi değil, hızı ve neticeleri sorunlu olabilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ