Türk Basın Tarihi Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Oğuz Aral’ın yönetiminde yayıma başlayan mizah dergisi Gırgır hangi yayıma başlamıştır?
1977 |
1976 |
1975 |
1972 |
1970 |
Türk dergiciliğinde 1970’lere asıl damgayı vuran 1972 yılında Oğuz Aral’ın yönetiminde yayıma başlayan mizah dergisi Gırgır’dır. Gırgır ulaştığı müthiş tirajlarla yalnızca Türkiye’nin değil dünyanın da en çok satan mizah dergileri arasında yer almıştır.
2.Soru
Okurlarına kupon karşılığı ansiklopedi vererek “Ansiklopedi Savaşları” diye adlandırılan rekabetin başlatıcısı olan gazete hangisidir?
Hürriyet |
Milliyet |
Günaydın |
Tercüman |
Sabah |
“Ansiklopedi Savaşları” diye adlandırılan rekabetin başlatıcısı Sabah gazetesi olur. Okurlarına kupon karşılığı Meydan Larousse vereceğini vadeden gazetenin tirajı bir anda 500 binden, 1 milyon 250 bine ulaşır. Doğru cevap E şıkkıdır.
3.Soru
"................. 1948’de açılan
ve ortaöğretim düzeyinde eğitim
veren İstanbul Özel Gazetecilik
Okulu ile İstanbul Üniversitesi’ne
bağlı Gazetecilik Enstitüsü
Türkiye’deki iletişim eğitiminin
tohumlarını atmıştır. Daha sonra
1965’de Ankara’da, 1972’de
Eskişehir’de benzer enstitüler
açılmıştır. Günümüzde gazetecilik
eğitimi yanı sıra radyo, televizyon,
sinema, halkla ilişkiler, reklamcılık
gibi alanlarda eğitim veren
iletişim fakültelerinin sayısı 65’e
ulaşmıştır." boşluğa hangisi gelmelidir?
İletişim Eğitimi |
Medya eğitimi |
televizyonculuk eğitimi |
spikerlik eğitimi |
radyoculuk eğitimi |
İletişim Eğitimi: 1948’de açılan
ve ortaöğretim düzeyinde eğitim
veren İstanbul Özel Gazetecilik
Okulu ile İstanbul Üniversitesi’ne
bağlı Gazetecilik Enstitüsü
Türkiye’deki iletişim eğitiminin
tohumlarını atmıştır. Daha sonra
1965’de Ankara’da, 1972’de
Eskişehir’de benzer enstitüler
açılmıştır. Günümüzde gazetecilik
eğitimi yanı sıra radyo, televizyon,
sinema, halkla ilişkiler, reklamcılık
gibi alanlarda eğitim veren
iletişim fakültelerinin sayısı 65’e
ulaşmıştır.
4.Soru
Hangi tarih kitle iletişim araçları için kırılma noktası olarak alınmaktadır?
1950 |
1960 |
1970 |
1980 |
1990 |
1990 yılı kitle iletişim araçları açısından kırılma noktası olarak alınmaktadır
5.Soru
Çağdaş Atatürkçü düşünceyi ve laikliği savunan aydınlara karşı saldırıların ilk örneği 30 Ocak 1990’da kime yapılmıştır?
Asil Nadir |
Uğur Mumcu |
Çetin Emeç |
Muammer Aksoy |
Abdi İpekçi |
Doğru cevap D seçeneği olacak. Sayfa 179 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 1990 Sonrası adlı alt başlığında “1990’lı yıllar özellikle çağdaş Atatürkçü düşünceyi ve laikliği savunan aydınlara karşı saldırılarla başlar. Bunun ilk örneği 30 Ocak 1990’da yaşanır ve hukuk profesörü Muammer Aksoy öldürülür. Bu cinayeti birkaç ay sonra gazeteci Çetin Emeç’in öldürülmesi takip eder (8 Mart). Aydınların hunharca öldürülmesi kamuoyunda büyük infial yaratır. Cinayetlerin uluslararası ilişkilere sahip organize bir terör hareketi olduğu iddia edilir.” Şeklinde açıklanmıştır.
6.Soru
İlk 182 sayısı “Sırat-ı Müstakîm” adı ile yayımlanan Sebilü’r-Reşad dergisi hangi akımın en önemli yayın organıdır?
Osmanlıcılık |
Türkçülük |
Sosyalizm |
İslamcılık |
Batıcılık |
Sırât-ı Müstakîm, Abdülhamid’e başkaldıran ilk İslamcı yayınlar arasında yerini alır.
7.Soru
Seçimlerin ertesi günü Celal Bayar’ın seçim işlerine fesat karıştırıldığını ve seçime halkın iradesinin yansıtılmadığı demeci üzerine aşağıdakilerden hangisi yaşanmamıştır?
Demeci yayınlayan gazeteler kapatılır. |
Sonuçları eleştiren gazeteler mahkemeye verilir. |
Bazı yazı işleri müdürleri tutuklanır. |
Kazanan bazı milletvekillerinin mazbataları düşürülür. |
Seçim tekrarına gidilir. |
Bu demeci yayınlayan Yeni Sabah ve Gerçek gazeteleri kapatılır. İzmir’de seçim sonuçlarını eleştiren İzmir ve İleri Demokrasi adlı gazeteler seçim ihlali ve halkı isyana teşvik suçlarından mahkemeye verilir. İzmir gazetesi yazı işleri müdürü Müçteba Üstündağ tutuklanır. DP listesinden aday olan ve seçimi kazanan bazı milletvekillerinin mazbataları kabul edilmeyerek üyelikleri düşürülür.
8.Soru
Arapça okuma anlamına gelen sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
Kıraat |
Yayım |
Yayın |
Basım |
Baskı |
Kıraat: Arapça okuma anlamına gelir. Çay kahve içilerek gazete, dergi, kitap okunan mekanlara ise kıraathane denir. Günümüzde kıraathaneler kahvehane olarak isimlendiriliyor ve bu mekanlarda vakit, okumak yerine daha çok oyun oynamakla geçiriliyor.
9.Soru
Laikliği savunması ve İslam’ı modern yorumlara açık hale getirmeye çalışmalarının tepki çektiği söylenen ve 4 Eylül 1990'da kimliği meçhul şahıslar tarafından öldürülen gazeteci - yazar kimdir?
Çetin Emeç |
Turan Dursun |
Abdi İpekçi |
Uğur Mumcu |
Muammer Aksoy |
Gazeteci-yazar Turan Dursun (4 Eylül), ardından Doçent Bahriye Üçok (6 Ekim) kimliği meçhul şahıslar tarafından öldürülürler. Her ikisinin de laikliği savunması ve İslam’ı modern yorumlara açık hale getirmeye çalışmalarının tepki çektiği söylenir. Doğru cevap B şıkkıdır.
10.Soru
- Nadir Nadi-Cumhuriyet gazetesi
- Hüseyin Cahit Yalçın-Yeni Sabah gazetesi
- Selim Ragıp Emeç-Son Posta gazetesi
Yukarıda verilen yazar- gazete eşleştirmelerinden hangisi II. Dünya Savaşı yıllarında faaliyet göstermiştir?
Yalnız I |
Yalnız III |
II ve III |
I ve II |
I, II ve III |
Nadir Nadi, bir takım ticari bağlantıları nedeniyle, Avrupa’daki Alman realitesinin kabul edilmesini Cumhuriyet sütunlarında yayımlar (30 Temmuz 1940). Böylece, Türkiye’nin bir an önce safını belirleyip Almanların yanında savaşta yer almasını imâ eder. Buna karşın, Hüseyin Cahit Yalçın, Yeni Sabah gazetesinin 31 Temmuz tarihli nüshasında, Nadir Nadi’yi eleştirerek, “Almanya’yı galip zannedenler dalâlet içindedir!” diyerek tepkisini gösterir. Bu konu iki gazeteci arasında süren polemiğin de başlangıcı olur. Araya giren Selim Ragıp Emeç de Son Posta gazetesinde Nadir Nadi’yi destekler ve Alman realitesini kabul etmenin yerinde olacağını savunur.
11.Soru
TRT’nin yayın politikasını belirlemek ve yayınlarını denetlemek üzere kurulan Radyo Televizyon Yüksek Kurulu ne zaman faaliyete geçmiştir?
1971 |
1980 |
1985 |
1992 |
1996 |
1982 Anayasası sonrasına rastlayan yeni bir yasa da 359 sayılı eski TRT yasası yerine getirilen 2954 sayılı “Türkiye Radyo Televizyon Kanunu”dur. Bu yasanın en önemli unsuru, TRT’nin yayın politikasını belirlemek ve yayınlarını denetlemek üzere yeni bir organı, Radyo Televizyon Yüksek Kurulu’nu oluşturmasıdır. Yasa uyarınca kurulun üyelerinin seçimi Cumhurbaşkanlığı ve Milli Güvenlik Kurulu’na bırakıldığından, bu düzenlemenin TRT’yi siyaseten daha çok baskı altına alacağı düşünülmüştür. Doğru cevap B’dir.
12.Soru
Valiliklerin isteği ve bakanlığın talimatıyla özel radyolar 1993'te kapatılmıştır. Bu durum karşısında halk nasıl tepki vermiştir?
Valiliklerin isteği ve bakanlığın talimatıyla özel radyolar 1993'te kapatılmıştır. Bu durum karşısında halk nasıl tepki vermiştir?
Her pazar meydanlarda yürüyerek |
Radyolarını kırarak |
Araba antenlerine siyah çaput bağlayarak |
Meydanlarda kornalara basarak |
Sabırla bekleyerek |
Araba antenlerine siyah çaput bağlayarak
13.Soru
İnternette gazetenin bütününü bire bir yayımlayan ilk gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Sabah |
Habertürk |
Cumhuriyet |
Milliyet |
Hürriyet |
İnternette gazetenin bütününü bire bir yayımlayan ilk gazete ise Cumhuriyet olmuştur. doğru cevap C dir.
14.Soru
Türkiye’nin ilk özel televizyon kanalı ne zaman yayın hayatına başlamıştır?
1984 |
1990 |
1995 |
2000 |
2004 |
1990 yılının başlarında gündeme gelen önemli konulardan biri de özel radyo ve televizyon kanallarının açılması meselesidir. İlk özel televizyon Magic Box’ın Avrupa merkezli uydular kullanarak deneme yayınlarına başlaması, diğer girişimcileri de harekete geçirir. Çok sayıda kuruluş bu alanda yatırım yapmak için yasal düzenleme beklediklerini açıklar. Ancak TRT, ülke çapında yayın yapma yetkisinin kendisinde olduğunu belirterek, özel radyo ve televizyonlara karşı olduğunu açıklar. 7 Mayıs 1990’da test yayınına başlayan Star 1 TV’nin, Cumhurbaşkanı Özal’ın desteğini alması, TRT’nin yayın tekelinin kırılmasında etkili olur. Böylece günümüzde önem kazanan ve gittikçe gelişen özel elektronik yayıncılık için büyük bir adım atılır. Cumhurbaşkanının girişimleri ile bu konuda yasal düzenlemeler yapılması için harekete geçilir. Doğru cevap B’dir.
15.Soru
Türkiye'de "promosyon yasası" olarak bilinen tüketicinin korunması ile ilgili 4226 sayılı yasa ne zaman yürürlüğe konmuştur?
1993 |
1994 |
1995 |
1996 |
1997 |
Türkiye basın tarihinde 1980’lerin sonuna doğru, basın holdingleri arasında iyice kızışan rekabet ve kuruluşların para arayışı, promosyonu satışın bir numaralı yolu ve aracı durumuna taşımıştır. Bir başka deyişle, gazeteler yapılan haberler ve nitelikli bir içerik sunarak satışı artırmak yerine sunulan promosyonlarla daha çok “müşteri” elde etmeyi amaçlamıştır. Bu çılgın ve yıkıcı savaşın sakıncalarının ayırdına toplumda ve devlet katında varılınca, “promosyon yasası” olarak bilinen tüketicinin korunması ile ilgili 4226 sayılı yasa 1997 yılında yürürlüğe konmuştur. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Geçmişten bugüne gazete ve dergi sayfa sayılarının sürekli bir artış göstermesinin başlıca sebebi nedir?
Yapacak haber sayısının artması |
Ekonomik rahatlığa ulaşılması |
Teknolojik gelişmeler |
İletişim ihtiyacının artışı |
Reklam ve ilan gelirlerini artırma çabasıdır |
Geçmişten bugüne gazete ve dergi sayfa sayılarının sürekli bir artış göstermesinin başlıca sebebi reklam ve ilan gelirlerini artırma çabasıdır. Doğru cevap, E'dir.
17.Soru
"................ Satın
alınan gazete yahut dergide
yayımlanan kuponları biriktiren
okurlar arasında yapılan bir
çekilişle kazananlara armağan
verilmesi yöntemine basında
“lotaryacılık”, “kuponculuk”
veya “piyangoculuk” isimleri
takılmıştır. Daha sonra, gazete
satın alanlara, kupon biriktirme
yahut başka yollara armağan
verilmesi, ürün pazarlanması,
hizmet sunulması gibi yöntemlere
genel olarak basında “promosyon”
denmeye başlanmıştır. Promosyon
uygulamaları Türk basınında
1980’lerden sonra artmış,
1990’larda ise gazetelerin amansız
rekabetiyle çılgın bir yarış halini
almıştır." Boşluğa hangisi gelmelidir?
Armağan Promosyon |
kupon |
kampanya |
ansiklopedi |
Fanzin |
"Armağan Promosyon Satın
alınan gazete yahut dergide
yayımlanan kuponları biriktiren
okurlar arasında yapılan bir
çekilişle kazananlara armağan
verilmesi yöntemine basında
“lotaryacılık”, “kuponculuk”
veya “piyangoculuk” isimleri
takılmıştır. Daha sonra, gazete
satın alanlara, kupon biriktirme
yahut başka yollara armağan
verilmesi, ürün pazarlanması,
hizmet sunulması gibi yöntemlere
genel olarak basında “promosyon”
denmeye başlanmıştır. Promosyon
uygulamaları Türk basınında
1980’lerden sonra artmış,
1990’larda ise gazetelerin amansız
rekabetiyle çılgın bir yarış halini
almıştır." Boşluğa hangisi gelmelidir?
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, yeni Türk alfabesinin kabul edilmesinin sebeplerinden biri değildir?
Arap alfabesinin Türk dilinin yapısına uymaması |
Konuşma dili ile yazı dili arasında fark olması |
Batı ile ekonomik ilişkileri geliştirme amacının güdülmesi |
Okuma – yazma oranının arttırılmak istenmesi |
Bilimsel gelişmelerin yakından izlenmek istenmesi |
Osmanlı Dönemi'nden beri Arapça eğitim alan insanlar, Arap harflerinin zorluğu nedeniyle eğitim alanında çok zorluklar yaşamıştır. Bu nedenle de her zaman okuma yazma bilenlerin oranı düşük kalmıştır. Bir ülkenin gelişmişlik seviyesini en iyi eğitim seviyesine bakarak anlayacağına inanan Atatürk, harf devrimini gerçekleştirmiştir. Bu devrimle amaçladığı, ülkenin okuma yazma oranını yükseltmek, insanları eğitim alanına yeniden kazandırmak ve ülkenin uygarlık seviyesini eğitim ile yükseltmektir. 1928 senesinde harf inkılabının gelmesi ile, sadece çağdaş uygarlık seviyesi değil milli kültürün ve milli değerlerin korunabilmesi de amaçlanmıştır. Bir milletin ancak kendi diliyle kendi kültürünü koruyabileceğine inanan Atatürk, harf devrimiyle bu düşüncesini güçlendirmiştir. Okuma ve yazmanın kolaylaştırılması ile, Türkiye'de yaşayan herkes düşüncelerini daha net ortaya koyabilmenin ve düşünce özgürlüğünün değerini daha iyi anlamıştır.
19.Soru
1990 yılı ortalarına kadar, her yıl dini bayramlarda sadece hangi kuruluş gazete çıkarabilirdi?
Gazeteciler Cemiyeti |
İstanbul Basın Cemiyeti |
Türkiye Gazeteciler Sendikası |
Ulusal Gazeteciler Federasyonu |
Türkiye Gazeteciler ve Yazarlar Birliği |
1990 yılı ortalarında basın-yayın sektöründe önemli bir gelişme yaşanır. Her yıl dinî bayramlarda yalnızca Gazeteciler Cemiyeti’nin gazete çıkarması alışılmış bir durumdur. Ancak, Sabah gazetesi Kurban Bayramı boyunca da yayın yapacağını belirterek, bu geleneği bozar. Doğru cevap A şıkkıdır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk özel televizyon kanalıdır?
Kanal D |
Star TV |
ATV |
Magic Box |
Kanal 6 |
Magic Box, ilk özel televizyon kanalıdır. Doğru cevap, D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ