Türk Basın Tarihi Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
1930’lu yıllarda yayımlanan gazetelerin yarıdan fazlası İstanbul’da yayınlanmıştır. Dolayısıyla İstanbul’a daha yakın olan şehirlerde basın, olumlu bir gelişme içine girmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu anlamda daha avantajlı bir şehir olmuştur?
Samsun |
Trabzon |
Adana |
Eskişehir |
Mersin |
1930’lu yıllarda yayımlanan gazetelerin yarıdan fazlası İstanbul’da yayınlanmıştır. Dolayısıyla İstanbul’a daha yakın olan şehirlerde basın, olumlu bir gelişme içine girmiştir. İstanbul’da çıkan sabah gazeteleri akşama yakın saatlerde Bursa’ya; akşam Eskişehir’e; gece yarısı veya ertesi sabah Ankara’ya, üçüncü günün akşamı Samsun’a; üçüncü günün gece yarısı Diyarbakır’a ulaştırılmaktadır. Bu seçenekler arasında Eskişehir'in, basının gelişimi ve basına ulaşma anlamında İstanbul'a daha yakın olması sebebiyle daha avantajlı olduğu söylenebilir. Cevap D seçeneğidir.
2.Soru
Türkiye'de internetten yayınlanan ilk kitle iletişim aracı aşağıdakilerden hangisidir?
Gazete |
Dergi |
Televizyon |
Radyo |
Kitap |
Türkiye’de 1995 yılında önce Aktüel ve Leman dergileri internette yayıma başlamıştır. Ardından birer birer bütün gazeteler internette yerlerini almıştır; buna yerel gazeteler de dahildir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Milli mücadele döneminde 1918-1928 yılları arasında genellikle kısa ömürlü ve fazla etkin olmayan toplam 45 süreli mizah yayınının çıktığı görülür.
Aşağıdakilerden hangileri bu dönemde yayınlanmış en ünlü mizah dergileridir?
Diken, Alay, Güleryüz, Âyine, Aydede, Akbaba, Zümrüt-Anka |
Nefir, Güleryüz , Anadolu’da Kalem, Yeni Eğlence, Tatlı Sert |
Kahkaha, Kelebek, Papağan, Gelincik, Guguk, Kaval |
Babalık, Tatlı Sert, Babalık, Resimli Yurt, Mektepliler Âlemi |
Kafes, Dertli, Cadı, Alay, Nasreddin Hoca, Nefir |
Diken, Alay, Güleryüz, Âyine, Aydede, Akbaba, Zümrüt-Anka
4.Soru
I. Yeni SabahII. GerçekIII. TaninIV. UlusYukarıdakilerden hangilerinin yayın hayatına 1946 seçimlerinden hemen sonra Celal Bayar'ın seçimle ilgili demecini yayınladığı için son verilmiştir?
I ve II |
II ve III |
I ve III |
II ve IV |
III,IV |
Seçimlerin ertesi günü basına demeç veren Celal Bayar, seçim işlerine fesat karıştırıldığını
ve seçime halkın iradesinin yansıtılmadığını söyler. Bu demeci yayınlayan Yeni Sabah ve Gerçek gazeteleri kapatılır.
5.Soru
İlk televizyon yayını hangi üniversite tarafından gerçekleştirilmiştir?
Anadolu Üniversitesi |
Ortadoğu Teknik Üniversitesi |
Marmara Üniversitesi |
İstanbul Teknik Üniversitesi |
Boğaziçi Üniversitesi |
Televizyon, TRT ile yaygınlaşmış olsa da Türkiye televizyon yayınları ile 1950’lerde tanışmıştır. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin elektronik kürsüsü televizyon alanında öğrencilerini eğitmek için 1952 yılında haftada bir gün yayın yapan bir istasyon kurmuştur. Doğru cevap D’dir.
6.Soru
"Hasbahçe'de Sonbahar" başlıklı yazı dizisini aşağıdaki gazetelerden hangisi yayımlamıştır?
Sabah |
Hürriyet |
Milliyet |
Cumhuriyet |
Tercüman |
Sabah gazetesi “Hasbahçe’de Sonbahar” başlıklı bir yazı dizisi başlatır. Doğru cevap "A" seçeneğidir.
7.Soru
12 Eylül 1980'de yapılan askeri darbenin başında kim vardı?
Sedat Celasun |
Kenan Evren |
Necip Torumtay |
Nurettin Ersin |
Doğan Güreş |
12 Eylül 1980'de radyo ve televizyonlarda ihtilâl lideri konumunda olan Genelkurmay Başkanı Kenan Evren’in konuşmaları duyulmaktadır.
8.Soru
Türk siyasi hayatında önemli bir dönüşüm noktasında 14 Mayıs’ta yapılan seçimlerde DP çoğunluğu kazanır. Kansız ihtilal olarak anılan bu seçimden sonra basın özgürlüğü için onaylanan yasada aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
Basında ön izin ve ruhsat zorunluluğu kaldırılır. |
Gazetecilik Enstitüsü açılır. |
Gazete sahiplerinin cezai sorumluluğuna son verilir. |
Sektörle ilgili suçlara bakacak Basın Mahkemeleri kurulur. |
Adı kötüye çıkmış insanların sektöre girmesi önündeki engeller kaldırılır. |
Türk basınında sansürün kaldırılışın yıl dönümü olan 21 Temmuz 1950 tarihinde DP, basın özgürlüğü için önemli bir yasayı onaylar. Buna göre basında ön izin ve ruhsat zorunluluğu kaldırılır. Adı kötüye çıkmış insanların sektöre girmesi önündeki engeller kaldırılır. Gazete sahiplerinin cezai sorumluluğuna son verilir ve sektörle ilgili suçlara bakacak Basın Mahkemeleri kurulur.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Demokrat Parti döneminde basının özelliklerinden biri değildir?
Gazete ve dergi kağıtlarının ithali devlet tekeline alınmıştır |
Basın özgürlüğünü yeniden kısıtlıyan bir dizi tedbirler yürürlüğe konmuştur |
Gazete çalışanları sendika kurabilme hakkına sahip olmuştur |
Dergicilik alanında oldukça canlı bir dönem yaşanmıştır |
Gazete sayılarındave tirajlarında düşüş yaşanmıştır |
1950 seçimleriyle DP’nin hükümete gelişinin ardından basın ile siyasal iktidar arasında ilk yıllarda tam bir balayı dönemi yaşanmıştır. Temmuz 1950 tarihli Basın Kanunu, 1931 tarihli eski yasayı yürürlükten kaldırarak liberal bir yaklaşım getirir. 1952 Haziran’ında kabul edilen bir başka yasa ile de gazetecilerin çalışma koşulları düzenlenir. Bu yasa uyarınca gazete çalışanları sendika kurabilme, sosyal güvenlik, iş sözleşmesi, kıdem tazminatı, ücretli izin gibi haklara sahip olmuştur. Ancak bu balayı havası, yerini, hükümet etmenin gerektirdiği bir dizi sorunla karşılaştıkça basından olumsuz eleştiriler almaya başlayan, böylelikle basını denetim ve baskı altında tutmayı tekrar gündeme alan bir iktidar yaklaşımına bırakır. Bütün bu olumsuzluklara rağmen DP iktidarı döneminde basındaki gelişim sürmüştür. Hürriyet, Yeni Sabah ve Milliyet gibi gazeteler 1950’lerin ikinci yarısında günlük baskılarını yüz binin üzerine taşımışlardır. Basın toplumun alt kesimlerine ulaşmaya ve eski seçkinci basının yerini kitlesel basın almaya başlamıştır. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
1994 yılında özel televizyonların denetlenmesi maksadıyla kurulan devlet teşkilatlanması aşağıdakilerden hangisidir?
Radyo Televizyon Üst Kurulu |
Radyo Televizyon Denetim Kurumu |
Televizyon Takip Teşkilatı |
Radyo Televizyon Sansür Kurumu |
Televizyon İhbar Hattı |
1994 yılında çıkartılan “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun” özel radyo ve televizyon istasyonları için bir düzenleme getirdi ve denetleme kurulu olarak Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)’ü kurdu.
11.Soru
Politik yayıncılığı ilk olarak hangi parti kullanmıştır?
Milli Kalkınma Partisi |
Demokrat Parti |
Serbest Cumhuriyet Fırkası |
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası |
Hürriyet ve İtilaf Fırkası |
Temelleri İttihat ve Terakki Cemiyeti ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası arasındaki çekişme ile başlayan politik yayıncılık, çok partili hayata geçişten sonra daha yoğun şekilde yaşanır. Dönemin etkili partileri olan CHP ve DP mensupları, birbirlerine karşı yayıncılığı bir silah olarak kullanır. Partilerin, kamuoyunu etkilemek için basını önemli bir araç görmeleri ve bu girişimi desteklemeleri sonucunda, “parti basını” diye adlandırılabilecek politik yayıncılık genişler. Bugün bile etkisini hissettiren politik yayıncılık anlayışı, temelde kendi partisinin çıkarını savunan bir zihniyete sahiptir. Doğru cevap E’dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Meşrutiyet döneminde İslamcı hareketin en önemli yayın organı olarak ele alınmaktadır?
Sırât-ı Müstakîm |
Mahfil |
İslam Mecmuası |
Sebilü’r-Reşad |
Beyanü’l Hak |
Sebilü’r-Reşad: İlk 182 sayısı “Sırat-ı
Müstakîm” adı ile yayımlanan dergi ahlakî,
dinî, edebî, ilmî ve siyasî konuları ele alır. İslamcı hareketin en önemli yayın organıdır. İlk
sayısı 14 Ağustos 1908’de yayımlanır. Ebu’l-Ula
Zeynelabidin ile Eşref Edip (Fergan) tarafından kurulan derginin başyazarı Mehmet Akif
(Ersoy)’tir. İlk sayısındaki giriş yazısında derginin çıkarılma sebebi “İslam’a hizmet etmek” ve “İslam aleyhine yapılan saldırılara cevap vermek” şeklinde gösterilir. Haftalık
olarak yayımlanır. “İttihad-ı İslam” görüşünü benimseyen dergide, dönemin önde gelen
İslamcı yazarlarından Babanzade Ahmet Naim, Bursalı Mehmet Tahir, Manastırlı İsmail
Hakkı, Mehmet Akif (Ersoy), Mithat Cemal (Kuntay) ve Şeyhülislam Musa Kâzım gibi
isimler yer alır. Dergi, Osmanlı coğrafyasının yanı sıra diğer İslam ülkelerinde de beğenilir
ve takip edilir. 1925 yılına kadar çıkan uzun bir aradan sonra 1948-1966 yılları arasında
yeniden yayımlanır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Meşrutiyet Dönemi’nde muhalif yazıları sebebiyle suikast sonucu öldürülen gazetecilerden birisi değildir?
Hasan Fehmi |
Hüseyin Hilmi |
Zeki bey |
Ahmet Samim |
Hasan Tahsin |
Hüseyin Hilmi suikast sonucu öldürülen gazeteciler arasında bulunmamaktadır.
14.Soru
I. Dünya Savaşı tehlikesinden kurtulmak için yönetimde kontrolü ön plana çıkaran hükümet demokratik açılımları engeller ve basın normal gelişimini sürdüremez. Aşağıdakilerden hangisini bu kontrolün sonuçlarından biri değildir?
Basın kanunu değiştirilir. |
Milli duyguları inciten yayınlar yasaklanır. |
Kağıt yokluğundan gazetelerin sayfaları sınırlandırılır. |
Basın birliği kurulur. |
Ülkede olağanüstü hal ilan edilir. |
I. Dünya Savaşı tehlikesinden kurtulmak için yönetimde kontrolü ön plana çıkaran hükümet demokratik açılımları engeller ve basın normal gelişimini sürdüremez. Basın kanunu değiştirilir. Milli duyguları inciten yayınlar yasaklanır. Kağıt yokluğu gerekçe gösterilerek gazetelerin sayfaları sınırlandırılır. Ülkede olağanüstü hal ilan edilir. Yiyecek maddelerinin alımı sınırlanır.
15.Soru
12 Eylül döneminde, silahlı çatışmalarda önemli rol oynayan silah kaçakçılarından 12 kişi
aşağıdakilerden hangi isimli operasyon ile gözaltına alınır?
Babalar |
Yeraltı |
Silah |
Mafya |
Para |
Ayrıca silahlı çatışmalarda önemli rol oynayan silah kaçakçılarından 12 kişi “Babalar” operasyonu ile gözaltına alınır.
16.Soru
Siyasetçilerin ve iktidarların yönlendirdiği ekonomik düzenin bir parçası olan medya zamanla hangi özelliğini yitirmiştir?
Ekonomik kazanç sağlama |
Muhalefet yapma |
Eğlendirme |
Haber çeşitliliği |
Hızlı haberler yapma |
Siyasetçilerin ve iktidarların yönlendirdiği ekonomik düzenin bir parçası olan medya, bu bağımlılık ilişkisi çerçevesinde muhalefet ve eleştiri gibi temel işlevlerini yitirmeye, gerçek habercilikten uzaklaşmaya başlamıştır. Doğru yanıt, B'dir.
17.Soru
En çok okunan dergi türü hangisidir?
Gezi
|
Tarih
|
Yemek
|
Dekorasyon
|
İş dünyası |
En çok iş dünyası ve ekonomi dergileri okunmaktadır
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin ilk başkanıdır?
Turgay Olcayto |
Burhan Felek |
Cevat Fehmi Başkut |
Nezih Demirkent |
Sedat Simavi |
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin ilk başkanı Sedat Simavi’dir. Burhan Felek, Cevat Fehmi Başkut, Nezih Demirkent, Necmi Tanyolaç, Nail Güreli, Orhan
Erinç cemiyetin başkanlığında bulunmuş gazetecilerdir. Başkanlığı halen Turgay Olcayto yürütmektedir.
19.Soru
Yayımladığı Erkekçe, Kadınca, Spor, Sinema, Ekonomik Panorama gibi dergilerle Türkiye’de dergiciliğe yeni bir soluk getirmiş olan yayımevi hangisidir?
Turkuvaz Yayınları |
İletişim Yayınları |
Veb Ofset |
Bir Numara Yayıncılık |
Gelişim Yayınları |
Gelişim Yayınları
20.Soru
Körfez Savaşını hangi kanal canlı yayınlamıştır?
ABC |
CNN |
HBO |
FOX |
BBC |
Körfez Savaşı, CNN kanalından canlı yayınlanmıştır. Doğru cevap, B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ