Türk Basın Tarihi Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi basın hayatı ile ilgili olarak 1945-1950 döneminde yaşanan gelişmelerden değildir?
Sedat Simavi’nin Hürriyet gazetesini çıkarmaya başlaması |
Renkli fotoğraf kullanımının yaygınlaşması |
Gazeteciler Cemiyeti’nin kurulması |
Modern baskı makinelerine geçilmesi |
Siyah-beyaz baskı kalitesinin artması |
1945-1950 ortamının basın hayatı üzerindeki etkileri de hızla ortaya çıkmış, gazete ve dergiler nicelik ve nitelik bakımından yükselişe geçmiştir. İrili ufaklı çok sayıda yeni gazete ve derginin yayıma başlaması, gazetelerin sayfa sayısının artması matbaa teknolojisinin yenilenerek elektrikle çalışan, saatte 30-40 bin arasında baskı yapabilen modern baskı makinelerine geçilmesi, renkli fotoğraf kullanımının yaygınlaşması gibi gelişmelerle birlikte bazı gazetelerin günlük baskı sayıları ilk kez 70-80 binlere ulaşmıştır. Bu gelişme 1950’lerde de sürecek, gazete-dergi sayı ve tirajları artmaya devam edecektir. Yeni çıkan gazeteler bakımından basındaki en önemli hamle, Sedat Simavi’nin 1948’de Hürriyet gazetesini çıkarmaya başlamasıdır Çok partili geçiş döneminin basın açısından bir diğer önemli gelişmesi de Hürriyet’in sahibi Sedat Simavi’nin girişimleriyle 1946 yılında Gazeteciler Cemiyeti’nin kurulması olmuştur.
2.Soru
I. Karadeniz Haritası
II. Gazavat Der Diyar-ı Bosna
III. Gramaire Turque
IV. İran Haritası
Yukarıdakilerden hangileri 1729-1742 yılları arasında Müteferrika Matbaası’nda basılan haritalara ilişkindir?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
I ve IV |
I, II ve IV |
Müteferrika Matbaası’nda 1729-1742 yılları arasında basılan haritalar şunlardır: Marmara Haritası, Karadeniz Haritası ve İran Haritası. Gazavat Der Diyar-ı Bosna ve Gramaire Turgue ise Müteferrika Matbaası’nda 1729-1742 yılları arasında basılan kitaplardır. Doğru cevap D’dir.
3.Soru
Seçeneklerden hangisi Darbeler dönemine denk gelmektedir?
1920-1925 |
2000-2010 |
1960-2000 |
1930-1945 |
1946-1960 |
Darbeler dönemine gelen yıllar 1960-2000 arasıdır.
4.Soru
Aşağıdaki olaylardan hangisi yazarlar, gazeteciler ve sanatçıların İstanbul’da “Düşünceye Özgürlük” adıyla bir protesto yürüyüşü düzenlemesine neden olmuştur?
Dergileri kapatılan Ilıcak Matbaası’na on gün kapatma cezası verilmesi |
Türkiye Gazeteciler Sendikası ile Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası arasında uyuşmazlık ortaya çıkması |
Gazeteci Çetin Emeç’in öldürülmesi |
TRT, özel radyo ve televizyonlara karşı olduğunu açıklaması |
Milliyet gazetesinde çalışanlar için grev kararı alması |
Dergileri kapatılan Ilıcak Matbaası’na on gün kapatma cezası verilmesi yazarlar, gazeteciler ve sanatçıların İstanbul’da “Düşünceye Özgürlük” adıyla bir protesto yürüyüşü düzenlemesine neden olmuştur. Doğru cevap, A'^dır.
5.Soru
Türkiye’de 1990’ların ortasında toplam gazete tirajının basın tarihindeki en yüksek düzeye ulaşmasının başlıca nedeni hangisidir?
Gazete fiyatlarının düşüşü |
Ekonomik refahın artışı |
Bulvar gazetelerinin sayısının artışı |
Promosyonların artışı |
Kaliteli gazete sayısının artışı |
Promosyonların artışı
6.Soru
12 Eylül döneminin ardından müstehcen yayınları engellemek için çıkarılan kanun hangisidir?
Basın Kanunu |
Özel Radyo ve Televizyon Kanunu |
Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Yasası |
RTÜK Kanunu |
Fikir ve Sanat Eserleri Yasası |
Müstehcen yayınları engellemek için “Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Yasası” mecliste görüşülerek kabul edilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.
7.Soru
Tanin Gazetesi yayın hayatına hangi tarihte başlamıştır?
1905 |
1906 |
1907 |
1908 |
1909 |
I. Meşrutiyet Dönemi’nde İkdam, Sabah ve Tercümân-ı Hakîkat yeni gelişen yayın hayatına uyum sağlayan yayın organlarıdır. Tanin ve Yeni Gazete 1908 yılında yayın hayatına başlar.
8.Soru
1980’li yıllarda mahkemeler tarafından toplatılmasına karar verilen yayınlar ne yapılır?
Yurt dışına satılır |
Yakılır |
SEKA’ya |
Saklanır gönderilir |
Hamurlaştırılır) |
SEKA’ya
9.Soru
1924 tarihinde yayına başlayıp günümüze kadar yayın hayatına devam eden gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Akşam |
Milliyet |
Ahenk |
Cumhuriyet |
Karagöz |
1919-1938 yılları arasında gazetelerin çıkış süreleri, bir başka söyleyişle ömürleri konusunda elde çok net bilgi bulunmamaktadır. Ancak, İstanbul gazetelerinin % 47’sinin, taşra gazetelerinin ise % 36’sının beş yıldan daha az ömre sahip oldukları görülmektedir. 1919 yılında yayına başlayıp 1938 yılına kadar kısa süreli ara vermelerine rağmen yayımlanan iki gazeteden biri Akşam, diğeri ise Karagöz’dür. Yunus Nadi (Abalıoğlu)’nin İstanbul’da başlayıp daha sonra Ankara’da çıkardığı Yeni Gün (1918-1920), Anadolu’da Yeni Gün (1920-1924) dışında 7 Mayıs 1924 tarihinde yayına başlayıp günümüze kadar devam eden tek süreli yayın Cumhuriyet gazetesidir. Doğru cevap D’dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1950 tarihli Basın Kanunu'nun hükümleri arasında yer almaz?
Gazete ve dergi çıkartmak için bir bildiri vermek yeterlidir |
Basın davaları özel basın mahkemelerinde görülecektir |
Resmi makamlar, kişiler veya örgütler aleyhine tahrik edici nitelikte yayın yapmak gibi yeni suçlar kanunda yer almıştır |
Cevap hakkı yeniden düzenlenmiş ve hakkın kullanılmasında basından yana tavır alınmıştır |
Ceza sorumluluğu gazete sahipleri yerine yazar ve yazı işleri müdürleri üzerine bırakılmıştır |
Temmuz 1950 tarihli Basın Kanunu, 1931 tarihli eski yasayı yürürlükten kaldırarak liberal bir yaklaşım getirir. Yeni Basın Kanunu’nun başlıca özellikleri şunlardır: (1) Gazete ve dergi çıkartmak için hükümetin izin ve ruhsat vermesine gerek kalmamıştır, bir bildiri vermek yeterlidir. (2) “Kötü şöhretli” kişilerin gazetecilik yapmasını yasaklayan yoruma açık eski hükümler kaldırılmıştır. (3) Basın davaları özel basın mahkemelerinde görülecek, böylece gazeteciler yıllar süren davalardan kurtulmuş olacaktır. (4) Cevap hakkı yeniden düzenlenmiş ve hakkın kullanılmasında basından yana tavır alınmıştır. (5) Ceza sorumluluğu gazete sahipleri yerine yazar ve yazı işleri müdürleri üzerine bırakılmış, gazete sahipleri sadece hukuki ve mali sorumluluk üstlenmiştir. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Aşağıdaki gazetelerden hangisi 1984 yılında bir tesis kurarak Anadolu’da yayıncılık faaliyetlerini başlatmıştır?
Sabah |
Tercüman |
Milliyet |
Hürriyet |
Cumhuriyet |
1980-1990 yılları arasında Anadolu’daki basın hayatını etkileyen birtakım gelişmeler yaşanır. Merkezi İstanbul ve Ankara’da bulunan birkaç ulusal basın kuruluşu Anadolu’da yayıncılık faaliyetlerine başlarlar. Örneğin, 28 Nisan 1984 tarihinde Hürriyet gazetesi Doğu Anadolu’da satılacak gazetelerin baskısı için Erzurum’da bir basım tesisi faaliyete geçirir. Kısa zaman sonra ise Güneş ve Hürriyet gazeteleri burada basılmaya başlanır. Bundan iki yıl sonra, 10 Ekim 1986’da Tercüman; gazetesi benzer bir teşebbüse girişir. Burada basılan gazetelerin birkaç sayfası Doğu Anadolu kaynaklı haberlere ayrılır. Ancak bölgenin satış kotasının düşük oluşu ve geliştirmeye yönelik girişimlerin azlığı nedeniyle, birkaç yıl sonra Hürriyet ve Tercüman gazeteleri buradaki tesislerini kapatmak zorunda kalırlar. Doğru cevap D’dir.
12.Soru
Sadrazam Âli Paşa döneminde hazırlanan ve Âli Kararname diye adlandırılan 17 Mart 1867 tarihli düzenleme ile basına daha sıkı bir denetim getirilir. Gittikçe siyasallaşan ve kontrolden çıkan basını susturmaya yönelik bu kararnameye dayanılarak Muhbir gazetesi kapatılır, Âli Suavi sürülür. Ali Suavi nereye sürülmüştür?
Aydın |
Sakarya |
Eskişehir |
Muğla |
Kastamonu |
Sadrazam Âli Paşa döneminde hazırlanan ve Âli Kararname diye adlandırılan 17 Mart 1867 tarihli düzenleme ile basına daha sıkı bir denetim getirilir. Gittikçe siyasallaşan ve kontrolden çıkan basını susturmaya yönelik bu kararnameye dayanılarak Muhbir gazetesi kapatılır, Âli Suavi Kastamonu’ya sürülür.
13.Soru
1980 yılında Milli Güvenlik Konseyi ülke yönetimine aşağıdakilerden hangi tarihte el koymuştur?
12 Eylül |
11 Eylül |
10 Eylül |
9 Eylül |
8 Eylül |
Türk halkı, 12 Eylül 1980 sabahı uyandıklarında evlerinin önünde askerî araçlar, tanklar ve tepeden tırnağa silahlarla donatılmış askerlerle karşılaşır. Radyo ve televizyonlarda ihtilâl lideri konumunda olan Genelkurmay Başkanı Kenan Evren’in konuşmaları duyulmaktadır. Ordunun sabah 05.00’ten itibaren yönetime el koyduğu haberini ve gerekçesini halka duyuran Kenan Evren, Millî Güvenlik Konseyi adına yayımlanan çeşitli bildirilerle yapılacakları anlatır.
14.Soru
1990’lı yıllar özellikle çağdaş Atatürkçü düşünceyi ve laikliği savunan aydınlara karşı saldırılarla başlar. Bunun ilk örneği hangi tarihte yaşanır?
10 Ocak 1990 |
30 Ocak 1990 |
15 Şubat 1990 |
30 Şubat 1990 |
30 Mart 1990 |
1990’lı yıllar özellikle çağdaş Atatürkçü düşünceyi ve laikliği savunan aydınlara karşı saldırılarla başlar. Bunun ilk örneği 30 Ocak 1990’da yaşanır ve hukuk profesörü Muammer Aksoy öldürülür
15.Soru
"................Gerek kağıt tahsisi veya resmi ilan desteği, gerekse kredi veya örtülü ödenek gibi doğrudan maddi yardımlarla iktidarlarca “beslendiği” öne sürülen iktidar yanlısı basın organları." boşluğa hangisi gelmelidir?
Besleme Basın |
Özgür basın |
Batılı basın |
Özerk basın |
Yeni medya |
Besleme Basın: Gerek kağıt
tahsisi veya resmi ilan desteği,
gerekse kredi veya örtülü ödenek
gibi doğrudan maddi yardımlarla
iktidarlarca “beslendiği” öne
sürülen iktidar yanlısı basın
organları.
16.Soru
I. Uzak şehirlere gazete götürülme imkanı çok düşüktür.
II. Çıkarılan gazeteler haftalık gazetelerdir.
III. Dergi ve kitapların %70'i İstanbul'da basılmaktadır.
Yukarıdakilerden hangileri 1930-1945 yılları arasında çıkarılan gazetelerle ilgili doğru olarak verilmiştir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Bu dönemi içeren bir araştırmaya göre, 1930’lu yıllarda ulusal basında yayımlanan gazetelerin yarıdan fazlası; magazinlerin ve kitapların ise % 70’i İstanbul’da üretilmektedir. Bölgeler arasındaki okur-yazar oranının dengesizliği basının gelişimini doğrudan engellemektedir. Samsun ve Diyarbakır gibi uzak şehirlerde İstanbul gazetelerininin satış oranı, yerel gazetelerin üçte biri kadardır. Eskişehir gibi İstanbul’a daha yakın illerde basın olumlu bir gelişim içine girer. Yetmiş bini aşan nüfusuyla Bursa’da haftalık olarak yayımlanan beş gazete vardır. Günlük gazete yayımlanmamaktadır.
17.Soru
İstanbul Gazeteciler Cemiyeti hangi tarihte kurulmuştur?
1942 |
1943 |
1944 |
1945 |
1946 |
İstanbul Gazeteciler Cemiyeti 12 Haziran 1946 yılında kurumuştur. Gazetecileri örgütleyerek haklarının korunması ve bir çatı altında toplanmalarının sağlanması amaç edilmiştir.
18.Soru
Siyasal konuları işleyen yergileri ile tanınan yazar, İstanbul Darülfünûn Edebiyat Fakültesi’nden mezun oldu. İlk şiirlerini 1911 yılında Tecelli dergisinde yayımladı. 1913’te Tanin gazetesine girdi. Gazeteciliğin yanı sıra çeşitli kalemlerde kâtip olarak çalıştı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Cemal Paşa’nın özel kaleminde yer aldı ve Suriye’ye gitti. Askerden döndükten sonra bir süre öğretmenlik yaptı. 1918 yılında arkadaşlarıyla birlikte Akşam gazetesini çıkardı. Gazetesinde Millî Mücadele’yi desteklediği için tutuklandı. Serbest kalınca Anadolu’ya geçti. 1922 yılından sonra milletvekili olarak mecliste bulundu.
Bahsedilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Ziya Gökalp |
Tevfik Fikret |
Falih Rıfkı |
Mehmet Akif |
Halide Edip |
Bahsedilen yazar Falih Rıfkı'dır
19.Soru
I. Gazeteci kökenli kişiler tarafından verilmiştir.
II. Bu gensoruya göre gazetelerin vatandaşlara yanlış bilgi verdiği ileri sürülmektedir.
III. Sonuç olarak da memleketin genel siyasetine dokunacak yayınların bakanlar kurulu tarafından kapatılacağı kararlaştırılır.
Yukarıdakilerden hangileri 25 Temmuz 1931 tarihli Matbuat Kanunu ile ilgili doğru olarak verilmiştir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Mecliste bulunan ve üçü de gazeteci kökenli olan F. Ahmet Aykaç, A. İhsan Tokgöz ve A. Süreyya Ağaoğlu bir gensoru verirler. Gensorunun konusu basındaki suistimallerdir. Buna göre bazı gazeteler tehlikeli bir yol izlemekte ve vatandaşı zehirlemektedir. Bir an önce bu zararlı yayınlara dur denilmelidir. Nitekim birkaç gün içinde bu gensoru görüşülür ve meclis 25 Temmuz 1931 tarihinde yeni Matbuat Kanunu’nu kabul eder. Bu kanunun 50. maddesine göre memleketin genel siyasetine dokunacak yayınlar bakanlar kurulu kararı ile kapatılacak ve sahipleri kapatılma süresince başka bir isim altında gazete çıkaramayacaktır
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tahkikat komisyonuna verilen yetkilerden değildir?
Gösteri ve yürüyüşlere izin vermek. |
İstedikleri zaman yayın yasağı koymak. |
Siyasi eylemleri engellemek. |
Kararlara uymayanları hapis ile cezalandırmak.; |
Komisyon kararlarının gizli kalmasını sağlamak. |
Tahkikat komisyonuna olağanüstü yetkiler verilmesiyle komisyon; istedikleri zaman yayın yasağı koyup siyasal eylemleri engelleme durumdadırlar. Alınacak kararlara uymayanlar bir yıldan üç yıla kadar hapisle cezalandırılacaktır. Komisyon çalışmaları gizli olacak, bunu ihlal edenler üç aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Kararlar kesin olup bunlar hiçbir suretle temyize gönderilemeyecek veya bunlara itiraz edilemeyecektir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ