Türk Basın Tarihi Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1950’li yıllarda basının teknolojik olarak gelişmesi ile ilgilidir?
Deneyimli yazarlar, düşünce hayatını önemli ölçüde etkilemiştir. |
Genç yazarlar, kendilerinden söz ettiren yazarlar arasında yer almışlardır. |
Basında kullanılan teknik araçların kalitesi gün geçtikçe artmıştır. |
Basın farklı yollar deneyerek tirajını artırmıştır. |
İçerik olarak zenginleşme yaşanmıştır. |
1950’li yıllarda basında birtakım olumlu gelişmeler yaşanmıştır. Teknolojik olarak ise basında kullanılan teknik araçların kalitesinin gün geçtikçe artması söz konusudur. A, B, D ve E seçenekleri de bu dönemde yaşanan olumlu gelişmeler olsalar da teknolojik bir gelişme kast edildiğinden sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Matbuat Kanunu’nun 50. Maddesinde yapılan değişikliğin, basın düzenlemeleri üzerindeki önemini vurgulamaktadır?
Muhalif gazete yayıncılığının olanaklı hale gelmesi |
Gazetecilik Cemiyeti’nin faaliyetlerini meşrulaştırması |
TRT’nin devlet tekeline alınması |
Hükümetin dilediğinde gazete kapatamayacak olması |
Birçok gazete ve derginin yayımlanması |
1931 tarihli Matbuat Kanunu’nun “ülkenin genel politikasına aykırı yayımlarından dolayı gazete ve dergileri kapatmayı” hükme bağlayan ünlü 50. maddesi, savaş sonuna kadar basın özgürlüğünün önündeki en önemli engel olarak varlığını sürdürmüştür. 1945-1950 arasındaki çok partili dönemde, muhalefetin yükselişi, demokratikleşme ve özgürleşme, basın düzenlemeleri üzerindeki etkisini derhal göstermiştir. Örneğin, 1946 seçiminden hemen önce, muhalefetin de büyük desteğiyle, yukarıda sözü edilen 50. madde değiştirilerek hükümetin dilediği zaman gazete kapatmasının önüne geçilmiştir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi en çok okunan kadın ve moda dergilerinden birine örnektir?
Aktüel |
Atlas |
Alem |
Parents |
Vogue |
Vogue, en çok okunan kadın ve moda dergilerinden biridir. Doğru yanıt, E'dir.
4.Soru
54. hükümetin başbakanı Necmettin Erbakan, 18 Haziran’da cumhurbaşkanına istifasını sunar. Cumhurbaşkanı, 55. hükümeti kurma görevini kime verir?
Bülent Ecevit |
Mesut Yılmaz |
Tansu Çiller |
Süleyman Demirel |
Erdal İnönü |
54. hükümetin başbakanı Necmettin Erbakan, 18 Haziran’da cumhurbaşkanına istifasını sunar. Cumhurbaşkanı, 55. hükümeti kurma görevini Anavatan Partisi Başkanı Mesut Yılmaz’a verir.
5.Soru
1954 yılı başlarında mecliste ‘Neşir yoluyla veya radyoyla işlenecek cürümler’ konusunda bir yasa tasarısı görüşülmeye başlanıp kişisel hak ve özgürlükler üzerinde durulur ve cezaya tabi olması istenir. Aşağıdakilerden hangisi bu cezaya tabi olunması istenen durumlardan biri değildir?
Kişilerin namusuna, şeref ve haysiyetine tecavüz edilmesi veya hakarette bulunulması. |
Kişilerin basın özgürlüğünün elden alınması. |
Bu hususlar ileri sürülerek kişilere tehdit yapılması. |
Kendi rızası olmaksızın özel hayatının ve aile ahvalinin teşhir edilmesi. |
Kişinin itibarına ve şöhretine zarar verecek yayınlar yapılması. |
Kişilerin basın özgürlüğü cezaya tabi olunması gereken hususlardan değildir.
6.Soru
Kıbrıslı iş adamı Asil Nadir'in Veb Ofset grubuna bağlı altısı yerel, sekizi günlük ve biri haftalık ulusal yayınların bütün haklarını satın alması hangi tartışmaya yol açar?
Basın kuruluşlarının yaşadığı ekonomik sıkıtılar |
Basında yeni yüzlerin ve sermayelerin devreye girmesi |
Basın kuruluşlarının ticari değerlerinin artması |
Basında tekelleşme ve holdingleşme |
Basın organlarının önemi |
Nadir’in bu tasarrufu basında tekelleşme ve holdingleşme konusunu da yeniden tartışmaya açar.
7.Soru
28 Haziran 1994’te Basın sektöründe hangi önemli gelişme gerçekleşmiştir?
Milliyet Gazetesi Başbakan Tansu Çiller’in ABD’deki mal varlığını açıkladı. |
Gazete kâğıdı yüzde 95 zamlı fiyatla satılmaya başlandı. |
Gazetelerin promosyon faaliyetlerine sınırlama getiren yasa TBMM genel kurulunda kabul edildi. |
Hürriyet Holding’in yüzde 50 hissesi Doğan Şirketler Grubu satın alındı. |
30 bin metrekarelik alana kurulan Doğan Medya Center, XXI. yy.ın medya üssü olarak hayata geçti. |
Doğru cevap D seçeneği olacak. Sayfa 182’ de “BASININ SEKTÖREL YAPISI “ Konu başlığının “Basın sektöründe önemli bir gelişme 28 Haziran 1994’te gerçekleşir. Türk basının önemli gazetelerinden biri olan Hürriyet Holding’in yüzde 50 hissesi Doğan Şirketler Grubu sahibi Aydın Doğan tarafından satın alınır. Birkaç ay sonra da geri kalan hisselerin yüzde 20’sini satın alan Aydın Doğan, başta Hürriyet gazetesi olmak üzere diğer bütün yan yayınların da tek patronu olur. Bu uzun süreden beri başlayan ve basın sektörünün holdingleşmesi alanında yaşanan önemli bir değişimdir.” Şeklinde açıklanmıştır.
8.Soru
1961 Anayasası’nın basın alanına yaklaşımının özeti aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir ?
Muhafazakar |
Otoriter |
Özgürlükçü |
Tarafsız |
Baskıcı |
Tarafsız
9.Soru
Müteferrika matbaasında basılan ilk eser hangisidir?
Vankulu Lügati |
Mesnevi |
Fuzuli Divanı |
Tuhfe-i Vehbi |
Marifetname |
Vankulu Lügati
10.Soru
Basına göre parlamentonun çalışamaz halde olduğu ve siyasilerin birbiriyle didişmesi yüzünden ülkenin kan kaybetmekte olduğu yıllar ne zaman denk gelmektedir?
1990’lı yıllar |
1940’lı yıllar |
1970’li yıllar |
1950’li yıllar |
1930’lu yıllar |
1970’li yıllar siyasi belirsizlikler yanında, ekonomik çöküntünün de yaşandığı yıllar olur. Basına göre parlamentonun çalışamaz halde olduğu ve siyasilerin birbiriyle didişmesi yüzünden ülke kan kaybetmektedir.
11.Soru
Tarihe "24 Ocak Kararları" diye geçen ekonomik önlemler paketi hangi hükümet iktadarda iken uygulamaya konulmuştur ?
Süleyman Demirel |
Bülent Ecevit |
Turgut Özal |
Tansu Çiller |
Mesut Yılmaz |
Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Burhan Felek, 8 Ocak’ta başbakana bir telgraf çekerek durumun “vahim” olduğunu belirtir ve hükümetten yardımcı olmasını ister. Demirel hükümeti iki ay sonra yine ülke tarihinde görülmemiş bir “ekonomik önlemler paketi” açıklar. 24 Ocak Kararları diye tarihe geçen bu düzenlemeyle iğneden ipliğe her şey zamlanır. Doğru cevap "A" seçeneğidir.
12.Soru
Çok partili dönemde, seçimlerin ertesi günü Celal Bayar 'ın basına "seçim işlerine fesat karıştırıldığını ve seçime halkın iradesinin yansıtılmadığını" söylemesinin ardından, bu demecin yayınlanması sonucunda kapatılan gazetelerden biri aşağıdakilerden hangisidir?
Yeni Edebiyat |
Adımlar |
Görüşler |
Tan |
Yeni Sabah |
Seçimlerin ertesi günü basına demeç veren Celal Bayar, seçim işlerine fesat karıştırıldığını ve seçime halkın iradesinin yansıtılmadığını söyler. Bu demeci yayınlayan Yeni Sabah ve Gerçek gazeteleri kapatılır. Söz konusu demeci yayımlayan Tanin gazetesine ise hiç dokunulmaz.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medya girişimlerinin ve yoğunlaşmalarının holdingler açısından önem ve nedenlerinden biri değildir?
Holdingin medya dışı sektörlerdeki girişim ve işlerini desteklemek ve sürdürmek amacıyla medyanın gücünden yararlanmak |
Siyasal çevrelerde itibar/nüfuz kazanmak yahut baskı unsuru olmak |
Gelişen, büyüyen ve çeşitlenen bir alan olarak medya sektöründe geleneksel medya yöntemlerini desteklemek |
Kamuoyu oluşturmak ve kitleleri etkilemek/yönlendirmek yoluyla toplumsal denetim mekanizmaları kurmak |
Gerek ekonomik gerekse siyasal anlamda rekabet dışında kalmamak |
Medya holdinglerinin medya dışı alanlarda geniş yatırımları olduğunu, hatta asıl faaliyet sahalarının medya dışı sektörler olduğunu dikkate alarak, medya girişimlerinin ve yoğunlaşmalarının holdingler açısından önem ve nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: • Medya sinerjisi ve ölçek ekonomileri prensiplerinden yararlanarak ulusal ve uluslararası piyasalarda etkin olmak; gelişen, büyüyen ve çeşitlenen bir alan olarak medya sektöründe var olmak. • Holdingin medya dışı sektörlerdeki girişim ve işlerini desteklemek ve sürdürmek amacıyla medyanın gücünden yararlanmak; kendi medyasından halkla ilişkiler, reklam ve pazarlama desteği almak. • Medya gücünü siyaset ve bürokrasi ile ilişkilerini düzenlemek amacıyla kullanıp kurumsal çıkarları korumak; siyasal çevrelerde itibar/nüfuz kazanmak yahut baskı unsuru olmak. • Kamuoyu oluşturmak ve kitleleri etkilemek/yönlendirmek yoluyla toplumsal denetim mekanizmaları kurmak. • Gerek ekonomik gerekse siyasal anlamda rekabet dışında kalmamak, rakipleri takip etmek veya aşmak için medya sektöründe yer almak (Pekman, 2005).
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Temmuz 1950'de yürürlüğe giren Yeni Basın Kanunu’nun başlıca özelliklerinden biri değildir?
Gazete ve dergi çıkartmak için hükümetin izin ve ruhsat vermesine gerek kalmamıştır, bir bildiri vermek yeterlidir. |
Basın davaları özel basın mahkemelerinde görülecek, böylece gazeteciler yıllar süren davalardan kurtulmuş olacaktır. |
Ceza sorumluluğu gazete sahipleri yerine yazar ve yazı işleri müdürleri üzerine |
“Kötü şöhretli” kişilerin gazetecilik yapmasını yasaklayan yoruma açık eski hükümler desteklenmiştir. |
Cevap hakkı yeniden düzenlenmiş ve hakkın kullanılmasında basından yana tavır |
Temmuz 1950 tarihli Basın Kanunu, 1931 tarihli eski yasayı yürürlükten kaldırarak liberal bir yaklaşım getirir. Yeni Basın Kanunu’nun başlıca özellikleri şunlardır:
• Gazete ve dergi çıkartmak için hükümetin izin ve ruhsat vermesine gerek kalmamıştır, bir bildiri vermek yeterlidir.
• “Kötü şöhretli” kişilerin gazetecilik yapmasını yasaklayan yoruma açık eski hükümler kaldırılmıştır.
• Basın davaları özel basın mahkemelerinde görülecek, böylece gazeteciler yıllar süren davalardan kurtulmuş olacaktır.
• Cevap hakkı yeniden düzenlenmiş ve hakkın kullanılmasında basından yana tavır alınmıştır.
• Ceza sorumluluğu gazete sahipleri yerine yazar ve yazı işleri müdürleri üzerine
bırakılmış, gazete sahipleri sadece hukuki ve mali sorumluluk üstlenmiştir.
15.Soru
İstanbul Gazeteciler Sendikası hangi yıl kurulmuştur?
1931 |
1948 |
1952 |
1960 |
1965 |
1952 Haziran’ında kabul edilen bir yasa ile gazetecilerin çalışma koşulları düzenlenir. Bu yasa uyarınca gazete çalışanları sendika kurabilme, sosyal güvenlik, iş sözleşmesi, kıdem tazminatı, ücretli izin gibi haklara sahip olmuştur. Gazeteciler aynı yıl, daha sonra Türkiye Gazeteciler Sendikası’na dönüşecek olan İstanbul Gazeteciler Sendikası’nı kurmuştur. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
1990’larda yaşanan radyo ve televizyon patlamasının basın açısından başlıca önemini aşağıdakilerden hangisi oluşturur?
Televizyon kanallarının çoğalması |
Radyo kanallarının çoğalması |
Görsel basının yazılı basına rakip olması |
Rado Televizyon Üst Kurulu'nun kurulması (RTÜK) |
Reklam gelirlerinin paylaşılması |
1990’larda yaşanan radyo ve televizyon patlamasının basın açısından başlıca önemi, reklam gelirlerinin paylaşımında sofraya oturup pay isteyen yeni ve çok sayıda rakibin belirmesidir. doğru cevap E dir.
17.Soru
Hangisi Ciner gruba ait bir radyo kanalıdır?
Radyo Romantik
|
Radyo Turkuaz
|
TGRT FM
|
Bloomberg HT Radyo
|
Radyo Eksen |
Bloomberg HT Radyo Ciner gruba ait bir radyo kanalıdır
18.Soru
Basın Birliği Kuruluş Kanunu kaç yılında kabul edilmiştir?
1912 |
1923 |
1932 |
1938 |
1945 |
1938
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ülkenin kötüye gidişini engellemek isteyen aydınların, bu duruma son vermek için sarıldıkları ideolojilerden birisi değildir?
Osmanlıcılık |
Mandacılık |
İslamcılık |
Batıcılık |
Türkçülük |
Ülkenin kötüye gidişini engellemek isteyen aydınlar, bu duruma son vermek için çeşitli ideolojilere sarılırlar. Bunlar sırasıyla Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık, Türkçülük, Dayanışmacılık ve Sosyalizm’dir. Mandacılık kavramının konuyla ilgili yoktur.
20.Soru
26-29 Mayıs 1935 tarihlerinde gerçekleştirilen “Basın Kurultayı” ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru değildir?
Kurultayda basın ve yönetim arasındaki işbirliğinin artırılması konusu ele alınmıştır. |
Gazetecilik mesleğinin sorunları, ele alınmıştır. |
Kurultay yalnızca bir gün sürmüştür. |
Gazetecilerin eğitimi ve ilerlemesi üzerinde görüşler tartışılmıştır. |
Basın Birliği oluşturmak ve faaliyetleri artırmak için çeşitli komisyonlar kurulmuştur. |
26-29 Mayıs 1935 tarihlerinde gerçekleştirilen “Basın Kurultayı” üç gün sürmüştür. Cevap C seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ