Türk Basın Tarihi Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi günümüz gazetelerinin tasarım bakımından sahip olduğu özellikler arasında yer almaz?
Sütun uygulaması ortadan kalkmıştır |
Her sayfa birbirinden bağımsız ve farklıdır |
İlk sayfada büyük görseller kullanılmaktadır |
Metinlerin puntoları büyümüştür |
Haber metinleri uzamıştır |
Günümüzün gazetelerinde tasarım bakımından baskın özelliklerinden biri, ilk sayfaların büyük puntolu ve kısa sözcüklerle yazılan başlıklardan, kısa spotlardan ve büyük görsellerden oluşmasıdır. Sütun uygulaması kısmen ortadan kalkmış, her haber ve yazı kendi özgün çerçeve ve boyutları içinde tasarlanmıştır. Her sayfa birbirinden bağımsız ve farklıdır. Sayfalarda beyaz alanların oranı artmış, geçmişte sayfanın her santimetrekaresi doldurulurken şimdi metinlerin, görsellerin birbirinden net biçimde ayrılması aralarındaki boşluklar büyütülerek sağlanmıştır. Metinlerin puntoları büyümüştür. Beyaz alanların artışı, başlıkların büyümesi, metinlerin, köşe yazılarının kısaltılması, adeta hap gibi yutulur hale getirilmesi, puntoların büyümesi, satır aralarının açılması gibi uygulamalar sonuçta gazetenin daha kolay okunmasını sağlamaya yöneliktir. Kuşkusuz bütün bu çaba bir taraftan da gazetenin daha kısa sürede okunması içindir. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Harf Devrimi hangi tarihte gerçekleştirilir?
1 Kasım 1928 |
11 Nisan 1929 |
10 Mayıs 1938 |
18 Mart 1918 |
8 Mart 1928 |
Cumhuriyet’in coşkusuyla ilk yıllarda gelişen basın, 1 Kasım 1928 tarihinde ilân edilen Harf Devrimi’yle birlikte uzun sürecek bir duraklama devresine girer. Her şeyden önce, sınırlı sayıda olan okuyucu kitlesi ortadan kalkar.
3.Soru
1990’lı yıllarda özellikle çağdaş Atatürkçü düşünceyi ve laikliği savunan aydınlara karşı başlayan saldırıların ilk örneğinin yaşandığı 30 Ocak 1990’da öldürülen hukuk profesörü kimdir?
Bahriye Üçok |
Çetin Emeç |
Muammer Aksoy |
Burhan Felek |
Erol Simavi |
1990’lı yıllar özellikle çağdaş Atatürkçü düşünceyi ve laikliği savunan aydınlara karşı saldırılarla başlar. Bunun ilk örneği 30 Ocak 1990’da yaşanır ve hukuk profesörü Muammer Aksoy öldürülür. Doğru cevap C şıkkıdır.
4.Soru
1970'lerin sonuna doğru aşağıdakilerden hangisinin yaygınlaşması sonucu halkın haber edinme kaynağı olarak gazetelerden yavaş yavaş vazgeçmesine neden olmuştur?
Radyo |
İnternet |
Televizyon |
Dergi |
Çizgi roman |
Söz konusu dönemde büyük şehirler dışında, Anadolu’nun farklı yerlerinde paket televizyon yayınları faaliyete geçer. Bu belki de iletişim alanında Anodulu halkının gördüğü ilk büyük mucizevi değişimdir. Büyük kahvehaneler kısa zamanda birer televizyon edinerek bu imkândan halkı yararlandırma yoluna gider. Zengin aileler de evlerine televizyon almakta gecikmezler. Artık gazete okumak, çok zaman gerektiren, yorucu bir iş halini almaya başlar. Zaten şifâhi kültürle beslenen geleneksel bir toplum olması sebebiyle halk için televizyon hem eğlence, hem haber, hem de kültür edinme olanağı sağlar. Anadolu insanı bu nedenle çağın mucizevi aletini kısa zamanda kendi evlerine taşıma, böylece iletişim sorununu halletme yollarını arar. Bu arayışlar içinde basın-yayın hayatında önemli değişikliklerin yaşandığı 1980’li yıllara girilir. Doğru yanıt C şıkkıdır.
5.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi gazetelerin başlattığı "kupon sistemi" ile ilgili yanlış bir bilgidir?
Gazeteler hızla artan bir ilgiyle kupon sistemine başlamışlardır. |
Okurlarına tahviller vermek için bir milyon liralık kuponlar dağıtan gazete, Hürriyet Gazetesi'dir. |
Tüccarlar da gazetelerle anlaşarak stok fazlası mallarını okurlara dağıtma yoluna gitmişlerdir. |
Kuponlar, gazetelerin tirajını önemli ölçüde etkilemiştir. |
Uygulamayla bir milyon tiraja ulaşan ilk gazete Akşam Gazetesi olmuştur. |
Kupon uygulamasını Hürriyet gazetesi başlatmıştır. Ardından ise uygulamaya Akşam gazetesi başlamıştır. Uygulamayla bir milyon tiraja ulaşan ilk gazete, Hürriyet Gazetesi olmuştur. Dolayısıyla cevap E seçeneğidir.
6.Soru
Ülkemizde ilk kez radyo anonsu kaç yılında yapılmıştır?
1925 |
1927 |
1931 |
1932 |
1935 |
1830’larda devlet eliyle başlatılan gazeteciliğe 1927’de radyo yayınları, 1960’larda televizyonun da eklenmesiyle basın sektörü farklı araçlarla gelişimini sürdürür. Sektörün “medya” adını alması ise ancak 1990’lı yıllarda yaşanan hızlı değişim sayesinde gerçekleşir.
7.Soru
1991’de özellikle CNN tarafından canlı yayınlarla bütün dünyaya anında gösterilen ve ilk canlı savaş yayını olarak bilinen askeri harekat aşağıdakilerden hangisidir?
Zeytin Dalı |
Arap Baharı |
Çöl Fırtınası |
Kuveyt Operasyonu |
Saddam Dışarı |
ABD, Irak’ı Kuveyt’ten çıkarmak için askerî hazırlıklarını tamamlar. 17 Ocak 1991’de “Çöl Fırtınası” adı verilen askerî harekat başlar. Körfez’de konuşlanan uçak gemileri ve İncirlik’ten kalkan savaş uçakları Irak’ın askerî noktalarını şiddetli bombardımana tutar. Televizyonların büyük ilgi gösterdiği savaş, özellikle CNN tarafından canlı yayınlarla bütün dünyaya anında gösterilir.
8.Soru
Yurtdışından uydu ile Türkiye'de yayın yapan ilk özel televizyon istasyonunun sahipleri aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Cem Uzan ve Erol Aksoy |
Erol Aksoy ve Turgut Özal |
Ahmet Özal ve Aydın Doğan |
Ayhan Şahenk ve Aydın Doğan |
Cem Uzan ve Ahmet Özal |
1990 yılında ilk özel televizyon yayını yurtdışından uydu aracılığıyla Türkiye’ye yapılmaya başladı. Bu televizyon istasyonunun sahipleri işadamı Cem Uzan ve Ahmet Özal’dı.
9.Soru
II. Dünya savaşı zamanında çok sayıda milliyetçi dergi yayın hayatına girmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu dergilerden biri değildir?
Ergenekon |
Milli İrade |
Bozkurt |
Gök-Börü |
Orbun |
Milli İrade II. Dünya Savaşı zamanında yayınlanan dergilerden değildir.
10.Soru
"............nin ilk başkanı Sedat
Simavi’dir. Burhan Felek, Cevat
Fehmi Başkut, Nezih Demirkent,
Necmi Tanyolaç, Nail Güreli, Orhan
Erinç cemiyetin başkanlığında
bulunmuş gazetecilerdir.
Başkanlığı halen Turgay Olcayto
yürütmektedir" Boşluğa hangisi gelmelidir?
Türkiye Gazeteciler |
Türkiye Televizyon |
Türkiye iş adamları |
Türkiye Gazeteciler |
Türkiye iletişim eğitimi |
Cemiyet: Türkiye Gazeteciler
Cemiyeti’nin ilk başkanı Sedat
Simavi’dir. Burhan Felek, Cevat
Fehmi Başkut, Nezih Demirkent,
Necmi Tanyolaç, Nail Güreli, Orhan
Erinç cemiyetin başkanlığında
bulunmuş gazetecilerdir.
Başkanlığı halen Turgay Olcayto
yürütmektedir
11.Soru
'Güç birliği' anlamına gelen sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
Enerji |
Sinerji |
Medya |
Basın |
Yayın |
Sinerji: Kısaca “güç birliği” anlamını taşımaktadır. Medyada sinerji, bir kuruluşun çatısı altındaki farklı medya organlarının ortak hareket etmesi sonucu toplam verimin ve gücün artması sonucunu verir.
12.Soru
Hüseyin Cahit’in “Kalkın ey ehli vatan, bir vatan cephesine lüzum vardır!” sözüyle başlayan bir çok dergi ve gazetenin basılması, tahrip edilmesine ön ayak olan yazı tarihte aşağıdakilerden hangisi olarak bahsedilmektedir?
Rusya ve Bolşevikler |
Tan Olayı |
Komünizmi Tel’in |
Komünizmi Tel’in |
Gençlik Kolları Olayı |
Büyük puntolarla, bütün sayfayı kaplayan bu yazının ertesi günü, 4 Aralık’ta üniversite gençleri bir araya gelerek Tan gazetesini, yolları üzerinde bulunan kitap evlerine saldırırlar. CHP gençlik kollarının desteği ve basının teşvikleri ile yapılan “Komünizmi Tel’in” mitingiyle, sol muhalefet önemli ölçüde susturulur. Bu olaylar tarihe tan olayları olarak geçmiştir.
13.Soru
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Şeyh Sait isyanının yarattığı tehlikelerin ve olağanüstü şartların ortaya koyduğu engelleri önlemek amacıyla, 4 Mart 1925 tarihinde yürürlüğe giren kanun aşağıdakilerden hangisidir?
Hiyanet-i Vataniye Kanunu |
Takrir-i Sükûn Kanunu |
Tevhid-i Tedrisat Kanunu |
Kabotaj Kanunu |
Şapka Kanunu |
Doğu Anadolu’da başlayan şeyh Sait İsyanı bahane edilerek 4 Mart 1925 tarihinde “Takrir-i Sükûn Kanunu” çıkarılır. Hükûmet böylece basını ve muhalefeti kısıtlama yoluna gider. İkinci kez kurulan İstiklâl Mahkemeleri ile gazeteciler üzerinde büyük bir baskı uygulanır. Hapse atılanlar ve sürgüne gönderilenler olur. Yine bu kanunun uygulamaya konulması ile Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası kapatılır. Kanunun çıkarılmasının görünürde irtica ve isyanı engelleme gibi iki sebebi vardır. Asıl amaç ise basın ve muhalefeti susturup tepki çekecek devrimleri gerçekleştirebilmektir. Nitekim duruşmalar devam ederken diğer İstanbul gazetelerinden de kapatılanlar ve kovuşturmaya uğrayanlar olur. Bu kanun ile Türk basını uzun süren bir suskunluk devresine girer.
14.Soru
1990'lı yıllarda basın sektöründe çok sesliliğin sona ermesine neden olan durum hangisidir?
Hükümetin baskıcı tutumu |
TRT'nin diğer kanallar üzerindeki etkisi |
Holdinglerin basın sektörünü ele geçirme teşebbüsü |
Ekonomik krizin derinleşmesi |
Siyasi çekişmeler |
Holdinglerin basın sektörünü ele geçirme teşebbüsü ardından ülkede çok seslilik adeta felce uğramıştır. Doğru cevap, C'dir.
15.Soru
Medya dediğimiz kitle iletişim araçları hep hayatımızın içinde olmasına karşılık aşağıdaki tarihlerden hangisinden sonra değişime uğramaya başlamıştır?
1970'ler |
1960'lar |
1990'lar |
1980'ler |
1950'ler |
Medya dediğimiz kitle iletişim araçları hep hayatımızın içindeydi. 1990’larda yaşanan değişim, bu kitle iletişim araçlarının tamamen ticari hale gelmesi, önceden devlet tekelinde olan radyo ve televizyonun yayıncılığının özel şirketler tarafından yapılmaya başlaması, radyo ve televizyonun böylelikle alabildiğine reklamlara açılması, görsel bir kültürün baskın ve yerleşik hale gelmesi, diğer kitle iletişim araçlarının televizyonla rekabet edebilmek için yazılı araç olma özelliğinden görsel araçlar olmaya yönelmesi ve kitle iletişim araçlarının hem belirli sahiplik yapıları altında toplanarak, hem de birbirine benzeyip içerik olarak aynılaşmak suretiyle “medyalaşma”sı biçiminde özetlenebilir. Doğru cevap C dir.
16.Soru
12 Eylül darbesi sonrası, Bülent Ecevit'in birkaç arkadaşıyla birlikte 21 Şubat 1981 tarihinde çıkarmaya başladığı derginin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Bulvar |
Arayış |
Çarşaf |
Gırgır |
Elele |
Bülent Ecevit, 12 Eylül darbesi sonrası sesini duyurabilmenin yollarını
aramaktadır. 21 Şubat 1981’de birkaç arkadaşıyla birlikte Arayış adlı bir dergi
çıkarmaya başlar. Doğru cevap "B" seçeneğidir.
17.Soru
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu hangi kanunla kurulmuştur?
5187 Sayılı Basın Kanunu |
Basın Mesleği Kanunu |
4226 Sayılı Yasa |
24 Ocak Kararları |
6112 Sayılı Yeni Yasa |
Türkiye’de radyo ve televizyon yayınlarını düzenleyen yasalar çeşitli değişikliklere uğradıktan sonra, 2011 yılı Şubat ayında kanunlaşan yeni yasa ile son halini almıştır. 6112 sayılı yeni yasanın 1. maddesi amacını “radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi, ifade ve haber alma özgürlüğünün sağlanması, medya hizmet sağlayıcılarının idarî, malî ve teknik yapıları ve yükümlülükleri ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kuruluşu, teşkilâtı, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir” biçiminde açıklar. Doğru cevap E’dir.
18.Soru
12 Eylül 1980 Askeri darbesinden sonra, 1980-1987 arasında İstanbul mahkemelerinin verdiği müsadere kararı gereğince ne kadar ağırlıkta kitap, dergi, gazete ve benzeri yayın SEKA’da imha edilmiştir?
toplam 59 ton |
toplam 69 ton |
toplam 29 ton |
toplam 49 ton |
toplam 39 ton |
Doğru cevap E seçeneği olacak. Sayfa 177 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “Bu arada meclis tarafından kabul edilmiş olan Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu gereğince 57 muzır dosyası açılır. Bu davalar sonucunda 240 yayın hakkında toplatılma kararı verilir. 12 Eylül hareketinden sonra, yani 1980-1987 arasında İstanbul mahkemelerinin verdiği müsadere kararı gereğince 39 ton ağırlığında kitap, dergi, gazete ve benzeri yayın SEKA’da imha edilir (17 Şubat)” Şeklinde açıklanmıştır.
19.Soru
14 Ağustos 2016 tarihinde hangi gazetenin tirajı en yüksektir?
Sözcü |
Hürriyet |
Sabah |
Posta |
Milliyet |
Hürriyet 340.898 tiraj ile ilk sıradadır.
20.Soru
O¨zel Radyo ve Televizyon Kanunu ne zaman kanunlaşır?
O¨zel Radyo ve Televizyon Kanunu ne zaman kanunlaşır?
1993 |
1994 |
1995 |
1996 |
1997 |
1994
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ