Türk Dili 1 Ara 30. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Akciğerlerden diyaframın ve göğüs kaslarının itmesiyle pompalanan havanın konuşma sesinin oluşumunda izlediği ilk iki durak aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla ve doğru olarak verilmiştir?
Ses Telleri-Gırtlak
|
Geniz Boşluğu-Gırtlak
|
Ses Telleri-Geniz Boşluğu
|
Gırtlak-Alt Dudak
|
Gırtlak-Üst Dudak
|
2.Soru
Aşağıdaki alfabe/yazı sistemlerinden hangisi Uygur Kağanlığı döneminde sınırlı sayıda metinde kullanılmış ve Türkçenin ses sistemine uygun olmadığı için kısa zamanda terk edilmiştir?
Latin alfabesi
|
Süryani alfabesi
|
İbrani alfabesi
|
Estrangelo yazısı
|
Tibet yazısı
|
3.Soru
Latin alfabesinin kaynağının, aşağıdaki alfabelerden hangisi olduğu kabul edilmektedir?
Mani alfabesi
|
Soğut alfabesi
|
İbrani alfabesi
|
Grek alfabesi
|
Süryani alfabesi
|
4.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisine gelen sıfat fiil ekiyle sözcük farklı bir anlam taşımaktadır?
ağlayan adam |
gülen çocuk |
bakar kör |
tanıdık kişi |
tükenmez kalem |
Sıfat fiil: Sıfat fiiller, eylemlerden geçici sıfat yapmak üzere türetilen ve genellikle
kişiye bağlı olmaksızın çekimlenen eylemsilerdir. Sıfat fiiller, eylem ve sıfatların
özelliklerini birlikte gösterir. Zaman kavramının ön planda olduğu sıfat fiiller, Tablo
4.5’te de görüldüğü gibi geçmiş, geniş ve gelecek zaman sıfat fiilleri olmak üzere üç
türde değerlendirilebilir.
Geçmiş zaman anlamı taşıyanlar -DIk
-mIş
tanıdık (adam)
bilmiş (çocuk)
Geniş zaman anlamı taşıyanlar
-An
-mAz
-r, -Ar
ağlayan (nar), gülen (ayva)
tükenmez (kalem)
oynar (başlık), bakar (kör)
Gelecek zaman anlamı taşıyanlar -AcAk akacak (kan), yakacak (odun)
doğru yanıt D
5.Soru
Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanması olan Ölçünleştirme sözcüğünün diğer anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Betimleyici |
Kuralcı |
Kopyalama |
Gösterge |
Standartlaştırma |
Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fransızca kökenli "standartlaştırma" sözcüğünün öz Türkçe karşılığıdır?
Ölçünleştirme |
Betimleme |
Kurallaştırma |
Sistematikleştirme |
İşlevselleştirme |
Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Ölçünlü ve ölçün, Fransızca kökenli ‘standart’ sözcüğünün öz Türkçe karşılıklarıdır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Whorf Hipotezi ya da Sapir-Whorf hipotezini doğru şekilde açıklar?
Dilin sadece düşüncüleri ifade etmek için bir araç olduğunu açıklar. |
Dil özellikleri gereği farklı kültürlerdeki insanların aynı şekilde düşünmesini sağlayan bir araçtır. |
Dil, kültürel davranışlar ve düşünme biçimleri arasındaki ilişkiyi açıklar. |
Dilin yapısı sadece o dili konuşanları değil diğer toplulukları da etkiler. |
bu kuram temel olarak dil ve ekonomik şartlar arasındaki ilişkiyi mikro düzeyde inceler. |
Bu kurama göre dil, düşünceyi, toplumsal davranışları ve toplumsal davranış örüntülerini belirleyen bir kalıptır. Bu durumda, bir dilin yapısı, o dili konuşanların dünya görüşlerini de belirlemekte ve biçimlendirmektedir (Wardhaugh,1998). Whorf ’a göre dil, sadece düşüncelerin ifade edildiği bir araç değil, aynı zamanda düşünceyi şekillendiren, bireylerin zihinsel aktivitelerini yönlendiren bir program veya rehberdir. Düşünmek, rasyonel bir eylem olsa da o dilin gramerinden bağımsız değildir. Dil, gerçekliği süzen bir filtre oluşturarak toplumların kendilerini saran dünyayı algılama biçimini ve dünya görüşünü belirlemektedir. Bu nedenle, farklı dilleri konuşan insanların dünyayı algılama biçimleri, değer yargıları ve kültürel davranışları da farklıdır (Wardhaugh, 1998).
8.Soru
- ile 12. yüzyıllar arasında Doğu Türkistan, Harezm, Altın Ordu bölgelerinden İstanbul’a kadar uzanan geniş bir coğrafyada kullanılan; toplam 18 harf içeren; Türkçenin yazımı için son derece yetersiz bulunsa da uzun bir süre büyük bir kültür birikimini taşıdığı için önem verilen alfabe aşağıdakilerden hangisidir?
Uygur alfabesi |
Kiril alfabesi |
Brahmi alfabesi |
Mani alfabesi |
Soğut alfabesi |
Amaç 3
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi türetim yapabilen eklere örnek olarak gösterilebilir?
El-diven
|
Kara-nlık
|
Gün-düz
|
Gece-lik
|
Od-un
|
10.Soru
I. Oluştukları yere, dilin veya çenenin yüksekliğine, dudakların durumuna göre biçimlenir.
II. /a, ı, o, u/ art ünlülerdir.
III. /o, ö, u, ü/ geniş ünlülerdir.
IV. /ı, i, u, ü/ dar ünlülerdir.
Yukarıda ünlüler ile ilgili verilen ifadelerden hangisi doğrudur?
Yalnız II |
Yalnız III |
I, IV |
II, III |
I, II, IV |
Ünlüler; oluştukları yere, dilin veya çenenin yüksekliğine, dudakların durumuna göre biçimlenir. /a, ı, o, u/ art ünlülerdir. /a, e, ı, i/ düz ünlülerdir. Ancak geniş ünlüler /a, e, o, ö/ şeklindedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde addan ad yapma eki kullanılmıştır?
Görev
|
Bulmaca
|
Güncel
|
Öğretmen
|
Bilge
|
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 'kalıplaşma'ya örnektir?
imge |
imambayıldı |
santim |
uygar |
bayılmak |
Çekim ekleri hatta cümleler kimi zaman kendi işlevlerinin ve görevlerinin dışında, yeni anlamlar kazanabilir; buna kalıplaşma adı verilir: imambayıldı (< imam + bayıldı).
13.Soru
Aşağıdaki yüklemlerin hangisinde eylemden eylem türetilmiştir?
Düğünden sonra masalar toplandı.
|
Bu işi ancak Ahmet çözer.
|
Ayşe'ye alınan benim elbisemin aynısıydı.
|
Dedem ailede en çok sevilen kişidir.
|
Tatile birlikte çıkmaya karar verdik.
|
14.Soru
Eski Türkçe Dönemi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
Köktürk ve Uygur dönemleri olmak üzere ikiye ayrılır.
|
MS. 7-12. yüzyıllar arasını kapsar.
|
Döneme ait yazıtlar 1993 yılında Danimarkalı V. Thomsen tarafından okundu.
|
Döneme ait yazıtlarla ilgili ilk yayın Rus asıllı Alman türkolog W. Radlof'a aittir.
|
O dönemde yazılan ilk aşk şiiri Aprınçur Tigin'e ait olan "Aşk" şiiridir.
|
15.Soru
Türkçe kökenli sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I. Türkçede üç ünsüz yan yana gelemez.
II. Sözcük kökünde ya da hece sonunda yan yana üç ünsüz bulunmaz.
III. Yazılışta söz başında iki ünsüz bulunan sözcükler yabancı kökenlidir.
IV. Çok heceli sözcüklerin sonunda -p bulunmaz
Yalnız II |
I ve II |
II ve IV |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Türkçede iki ünsüz hatta üç ünsüz yan yana gelebilir. Diğer belirtilenlerin hepsi doğru olduğu için doğru cevap D şıkkıdır.
16.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi kalıplaşma yoluyla oluşmuştur?
imge |
uydu |
tümce |
uygar |
motel |
Kalıplaşma
Çekim ekleri hatta cümleler kimi zaman kendi işlevlerinin ve görevlerinin dışında, yeni
anlamlar kazanabilir; buna kalıplaşma adı verilir: birden (< bir-den), çıktı (< çık-tı), gecekondu (< gece kondu), imambayıldı (< imam + bayıldı), tanıdık (< tanı-dık ), toptan
(< top-tan), Türkçe (< Türk-çe), uydu (< uy-du ), yakacak (< yak-acak), yazar (< yaz-ar),
yüzde (< yüz-de). Bu örneklerde ad ve eylem çekim ekleri, sözcük grupları hatta cümleler
kalıplaşarak yeni sözcükler oluşturmuşlardır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Yeni Lisan hareketinin temel prensiplerinden biri değildir?
Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak
|
Arapça kökenli bilim terimlerinin yerine Türkçelerini üretmek
|
Tamlamaları, Türkçe kurallara göre yapmak
|
Yabancı kelimeleri Türkçedeki söylenişiyle yazmak
|
Diğer Türk lehçelerinden kelime almamak
|
18.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi gırtlakta oluşan tek ünsüz harfi içermektedir?
Kağan |
Şişe |
Han |
Kurt |
Çiğ |
Gırtlakta oluşan tek ünsüz, /h/dir. Doğru yanıt C'dir.
19.Soru
Aşağıdaki tümcelerden hangisinde hem edilgen hem de dönüşlü çatı anlamı çıkabilir?
Kütüphaneye gidildi. |
Yemek yendi. |
Çocuk yıkandı. |
İnsanlar tokalaştı. |
Roket fırlatıldı. |
'Çocuk yıkandı.' tümcesi hem çocuğun kendini yıkadığı hem de bir başkası tarafından yıkandığı anlamına gelebilir. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde bağımlı biçim birim yoktur?
silgi |
yerli |
buldozer |
kelebekler |
doğu |
'buldozer' sözcüğünde herhangi bir ek yoktur, bu da bağımlı bir biçim birim olmadığını göstermektedir. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ