Türk Dili 1 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Radyo Televizyon Üst Kurulu yasasında değişiklik öngören 3984 sayılı Kanun’un değiştirilmiş 4. Maddesinin h) fıkrası; “Türkçenin; özellikleri ve kuralları bozulmadan konuşma dili olarak kullanılması; millî birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri olarak çağdaş kültür, eğitim, ve bilim dili hâlinde gelişmesinin sağlanması” Resmi Gazete'de hangi tarihte yayımlanarak yürürlüğe girmiştir?
21 Mayıs 1998 |
21 Mayıs 2000 |
21 Mayıs 2002 |
21 Mayıs 2004 |
21 Mayıs 2006 |
21 Mayıs 2002 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap C'dir.
2.Soru
"Dün eve genç bir kız geldi" tümcesindeki bağımsız biçim birimler nelerdir?
dün, eve, bir, kız, genç |
geldi, bir, genç, kız, dün, eve |
dün, ev, genç, bir, kız, gel |
ev, kızla, genç, bir, dün, geldi |
geldi, ev, kız, genç, dün, bir |
Bağımsız biçim birimler (kök):
Tek başlarına kullanılabilen
biçim birimlerdir. Bağımlı biçim
birimler (ek) ise tek başlarına
kullanılamayan biçim birimlerdir.
Bağımlı biçim birimler görevlerini
yerine getirebilmeleri için
bağımsız biçim birimlerine
ihtiyaç duyarlar. Örneğin, “kızlar
eve gitti.” cümlesinde “kız, ev,
git” bağımsız biçim birimlerken
sözcüklere eklenen “-lar, -e, -ti”
ekleri bağımlı biçim birimlerdir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir dilin kollarından birinin yani bir lehçesinin bir ülke ya da bölge içerisinde küçük ses farklılıklarıyla birbirinden ayrılan kollarına verilen isimdir?
Aşağıdakilerden hangisi bir dilin kollarından birinin yani bir lehçesinin bir ülke ya da bölge içerisinde küçük ses farklılıklarıyla birbirinden ayrılan kollarına verilen isimdir?
Deyim |
Atasözü |
İkileme |
Ağız |
Argo |
Bir dilin kollarından birinin yani bir lehçesinin bir ülke ya da bölge içerisinde küçük ses farklılıklarıyla birbirinden ayrılan kollarına ağız denir. Doğru yanıt D'dir.
4.Soru
Türk yazı dilleri içerisinde en fazla konuşura sahip türkçe aşağıdakilerden hangisidir?
Kırgız Türkçesi |
Azerbaycan Türkçesi |
Türkmen Türkçesi |
Uygur Türkçesi |
Türkiye Türkçesi |
Türk yazı dilleri içerisinde en fazla konuşura sahip Türkiye Türkçesi, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde değil Balkanlar’da, Orta Doğu’da, Kafkaslar’da yazı dili olarak kullanılmaktadır.
5.Soru
Aşağıdaki ilişki sözlerinden hangisi, olumsuz davranışları bulunanları örnek verirken kullanılmaktadır?
Sizi tenzih ederim.
|
Yüzünüze güller.
|
Sizler aziz olun.
|
Üzerinize iyilik.
|
Lafı bugün söyle, yarın dinle.
|
6.Soru
Türkçe ses bilgisinin temel ilkelerinden hareketle bazı ölçütler ve özellikler çerçevesinde herhangi bir metinde yer alan sözcüklerin büyük bir bölümünün köken açısından Türkçe olup olmadığını kestirmek mümkündür. Aşağıdakilerden hangisi Türkçe olup olmaması bakımından diğerlerinden farklıdır?
Türkçe ses bilgisinin temel ilkelerinden hareketle bazı ölçütler ve özellikler çerçevesinde herhangi bir metinde yer alan sözcüklerin büyük bir bölümünün köken açısından Türkçe olup olmadığını kestirmek mümkündür. Aşağıdakilerden hangisi Türkçe olup olmaması bakımından diğerlerinden farklıdır?
Jandarma |
Zangır zangır |
Hesap |
Yabancı |
Ad |
Jandarma, zangır zangır, hesap, ad Tükçe sözcük değilken yabancı Türkçe bir sözcüktür ve diğerlerinden bu nedenle farklıdır. Doğru yanıt D'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede eylem bildiren sözcüklerde kullanılan tarz çekiminden biri değildir?
İstek
|
Öykü
|
Bildirme
|
Rivayet
|
Şart
|
8.Soru
"Ne kardeşi ne annesi beni tanıdı." cümlesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Anlamca olumsuz bir cümledir.
|
Zarf tümleci vardır.
|
Yüklemin çeşidine göre eylem cümlesi.
|
Yüklemin yerine göre kurallı bir cümledir.
|
Belirtili nesne vardır.
|
9.Soru
Başlangıçta kişi adı, marka adı vb. özel ad olan sözcükler genelleşerek belirli bir türün genel adı haline gelebilir. Aşağıdaki kelimelerden hangisi buna bir örnektir?
nesne |
tanık |
jilet |
ödül |
ürün |
Türkçede jilet tıraş bıçağı yapımcısı İngiliz Gilette’in adından genellemeye uğramıştır. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
I- 'Lezzetli yemek' yerine 'güzel yemek'
II-'Alıyor' yerine 'alıyo' kullanılması
III-'Show' yerine 'gösteri'
IV- 'Arabaylan' yerine 'arabaylan'
yukarıdaki yanlış Türkçe kullanımlarından hangi ikisi aynı hatadan kaynaklıdır?
I- 'Lezzetli yemek' yerine 'güzel yemek'
II-'Alıyor' yerine 'alıyo' kullanılması
III-'Show' yerine 'gösteri'
IV- 'Arabaylan' yerine 'arabaylan'
yukarıdaki yanlış Türkçe kullanımlarından hangi ikisi aynı hatadan kaynaklıdır?
I ve II |
II ve IV |
III ve IV |
II ve III |
I ve III |
I. maddede kısıtlı söz varlığından kaynaklanan bir yanlış bulunmaktadır, güzel kelimesi bir çok sıfatın yerine geçmektedir.III. maddede ise yabancı kelime kullanımı görülmektedir. II ve IV. maddelerde söyleyiş bozukluğundankaynaklı yanlış vardır. Yerel kullanım etkisiyle bazı sözcüklerin çekiminde /r/ sesi ile birlikte birtakım seslerin düşürüldüğü (örneğin alıyo, bakıyon) görülürken kimi sözcüklerin kullanımında da ses türemesine (örneğin evdeykene, arabaylan) tanık olunmaktadır. Yerel söyleyiş özelliği olarak nitelenebilecek bu türden kullanımların ölçünlü Türkçede yer almaması gerekir. Doğru cevap B şıkkıdır.
11.Soru
Hangi yıldan itibaren sunucuların ve yapımcıların seçiminde Türkçeyi doğru ve güzel konuşma, yazma niteliği göz ardı edilmeye başlanmıştır?
1985 |
1987 |
1990 |
1993 |
1995 |
Türkiye’de kitle iletişiminin kamu yayımcılığı tekelinde olduğu dönemlerde sunucuların ve yapımcıların seçiminde Türkçeyi doğru ve güzel konuşma, yazma niteliği aranırken 1990 yılında başlayan özel yayımcılıkta bu nitelik göz ardı edilmeye başlanmıştır. Doğru cevap C'dir.
12.Soru
Bilim dili ne demektir?
Arkeolojik kazılarda kullanılan teknik bir terimdir
|
Popüler şarkıların söylendiği dildir
|
Dünya üzerinde en çok kişinin konuştuğu dildir
|
Bilim eserlerinin yazılabildiği, çevrilebildiği, yeni terimlerin türetilebildiği ve her aşamada öğretimin yapılabildiği dildir
|
Dilin yapısal özelliklerinin bilim yapabilmek için olan uygunluğudur
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi belirtili ad tamlamasının tamlanan ögesindeki iyelik ekinin düşmesiyle oluşan kısaltma ögesine örnektir?
Yükte hafif |
Sizin ev |
Sonradan görme |
Cana yakın |
Dile kolay |
"Sizin ev" belirtili ad tamlamasının tamlanan ögesindeki iyelik ekinin düşmesiyle
oluşan kısaltma öbeğine örnektir.
14.Soru
I. İngilizce
II. Rusça
III. Sırpça
IV. Bulgarca
V. Fransızca
Yukarıdaki dillerden hangilerinin Türkçe'den etkilendiği ifade edilmektedir?
Yalnız I |
II - III |
III - IV - V |
II - III - IV - V |
I - II - III - IV - V |
Rusçadan Türkiye Türkçesine geçen otuz dokuz söze karşılık Rusçanın Türk yazı dillerinden ve lehçelerinden alıntılarının sayısı bin beş yüzün üzerindedir.
Türkçedeki 5.500 ’ün üzerindeki Fransızca alıntıya karşılık bu dile geçen Türkçe kökenli
sözcük sayısı yüze yakındır.
Bulgarcadan Türkçeye geçen yirmi iki söze karşılık Bulgarcada ajràn ‘ayran’, bej ‘bey’,
boyadžiya ‘boyacı’, gjuvèč ‘güveç’, djuzen ‘düzen’, djušeme ‘döşeme’ gibi yaklaşık altı yüz Türkçe alıntı kullanılmaktadır.
Türkçeden en fazla sözcüğün geçtiği dil Sırpçadır. Bir zamanlar dokuz bine yakın sözcüğün bulunduğu belirlenmiştir.
Türkçe Sözlük’teki beş yüz on üç alıntıya karşın İngilizcedeki Türkçe alıntıların sayısı
dört yüzün üzerindedir.
15.Soru
- Anlatıma mecaz kazandıran ve renk katan söz varlığı ögeleridir.
- Her dilin söz varlığında deyimler vardır.
- Kimi deyimler belirli dillere özgü olsa da bunların benzerleri başka dillerde de görülebilir.
Yukarıdakilerden hangisi deyimler için doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
Deyimler anlatıma açıklık kazandıran ve renk katan söz varlığı ögeleridir. Her dilin söz varlığında deyimler vardır. Kimi deyimler belirli dillere özgü olsa da bunların benzerleri başka dillerde de görülebilir. Konuyla ilgili çalışma yapanların tanımlarından hareketle şöyle bir deyim tanımı yapılabilir: İki veya daha fazla sözcükten oluşan, anlatım gücünü artırmak için az çok mantık dışına kayan, gerçek anlamından uzak, ilgi çekici bir anlam yüküne sahip, bazı sözcükleri değişmeyip bazıları değişebilen, toplum tarafından ortaklaşa benimsenen kalıplaşmış söz gruplarına deyim denir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cümlenin temel ögelerinden biridir?
Edat |
Yer tamlayıcı |
Tümleç |
Yüklem |
Nesne |
Yeryüzündeki bütün dillerde cümlenin temel ögeleri yüklem ve öznedir. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sözcük öbekleriyle ilgili doğru bir ifadedir?
Sözcük öbekleri bir yargı bildirirler. |
Sözcük öbekleri iki ve/ya daha fazla sayıda sözcükten oluşabilir |
Öbekleri oluşturan sözcükler, rastgele bir biçimde bir araya gelebilir. |
Sözcük öbekleri, cümlede tek bir öge gibi işlev görmezler. |
Sözcük öbekleri, eklenme açısından ayrı ayrı sözcük gibi işlem görürler. |
Konuya ilişkin alan yazın incelendiğinde araştırmacıların sözcük öbeklerini tanımlamalarından Türkçede yer alan sözcük öbeklerinin genel özellikleri şöyle sıralanabilir (Eker, 2006; Karahan, 2006; Kerimoğlu, 2006; Demir ve Yılmaz, 2009; Gökdayı, 2010; Doğan, 2013): • Sözcük öbekleri herhangi bir yargı bildirmezler ancak yine de anlamlı bir bütünlük gösterirler. • Sözcük öbekleri iki ve/ya daha fazla sayıda sözcükten oluşabilir. • Öbekleri oluşturan sözcükler, kurallı bir biçimde bir araya gelir. Bu kurallılık çerçevesinde, yardımcı öge olan sözcük önce, asıl öge olan sözcük sonra gelerek öbeği oluştururlar. • İkiden fazla sözcükten oluşan öbeklerde iç içe geçmiş öbekler bulunabilir. • Sözcük öbekleri, eklenme açısından tek bir sözcük gibi işlem görür ve çekim ekleri öbeğin son ögesine getirilir. • Sözcük öbekleri cümlede anlamı genişletme, pekiştirme, belirtme ve niteleme görevlerini yerine getirirler. Herhangi bir ayrıntının belirtilmesi sözcük öbekleriyle mümkündür ve cümlenin ögeleri de bu tür öbeklerle daha ayrıntılı hâle getirilebilir. • Sözcük öbekleri, cümlede tek bir öge gibi işlev görürler.
18.Soru
Bir dilin zenginliği aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
Sözcük sayısının çokluğu |
O dili konuşan insan fazlalığı |
Dilin konuşulduğu coğrafyanın genişliği |
Duygu, düşünce ve kavramları anlatabilme gücü |
Dilin sözcük türetme ve soyutlama gücünün azlığı |
A,B,C ve E şıkları bir dilin zenginliğiyle ilgili olmayıp çeldiricidirler. Doğru yanıt 'D'
19.Soru
Sözcük öbekleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Sözcük öbekleri, birden çok sözcüğün cümle içinde farklı işlevlerde kullanılacak şekilde bir araya gelmesiyle oluşur. |
Sözcük öbekleri, kaynaklarda sözcük grupları, kelime grupları, dizim bilgisi olarak da adlandırılabilmektedir. |
Sözcüklerin tek başına yeterli gelmediği durumlarda ifade etmeyi kolaylaştırmak için kullanılırlar. |
Birden fazla sözcüğün bir araya gelerek oluşturduğu yapılardır. |
Yargısız dil birimleridir. |
Sözcük öbekleri, birden çok sözcüğün cümle içinde tek işlevle kullanılacak şekilde bir araya getirilerek belirli kurallar içinde yan yana dizilmesinden oluşan yargısız dil birimleridir (Demir- Yılmaz, 2009; Karahan, 2006).
20.Soru
Hangisi Türk Dili için Atatürk'ün çalışmalarından biri değildir?
1924'te Türkiyat Enstitüsünü kurması |
1932'de Türk Dil Kurumunu kurması |
1926'daki Bakü Türkoloji Kurultayı'nı toplaması |
1928'de Latin alfabesi kabulü |
Ortaöğretim'de geometri kitabının Türkçeleştirilmesi |
I. Bakü Türkoloji Kurultayı Atatürk tarafından organize edilmemiş sadece ülkeden katılım sağlanmış bunu sonucunda Latin harflerinin kabulü uygun bulunmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ