Yunanistan, Madrid Deklarasyonu ile bu iddiasından vazgeçmiştir. Buna karşılık Türkiye de böyle bir durumda kuvvet kullanma tehdidini kaldırmıştır.

Yugoslavya bu dönemde Doğu Bloku’na yakın güçlü bir Balkan ülkesi olarak her iki paktın da dışında kalarak, “Bağlantısızlar Hareketi”nin öncülüğünü üstlenmiştir.

Türkiye, Batı Bloku siyaseti kapsamında 1949’da Avrupa Konseyi’ne, ardından 1952’de NATO’ya, 1953’te Balkan İttifakı’na, 1955’te Bağdat Paktı olarak kurulmuş ancak 1958’de CENTO’ya dönüşmüş örgüte üye olmuştur.

1995’de Soğuk Savaş döneminde “bağımsız-bağlantısız” konumları nedeni ile AB ile de mesafeli bir ilişki kurmuş 3 ülke daha AB’ye üye oldu ve AB üye sayısı 15’e yükseldi. Bu süreçte üye olan Avusturya, İsveç ve Finlandiya’nın yanı sıra Norveç ile de müzakereler tamamlanmış ancak Norveç’te yapılan üyelik referandumunda, daha önce 1972’de de olduğu gibi Norveç halkı üyeliği istemediğini %52 red oyu ile ortaya koymuştur.

Önce “Avrupa Anlaşmaları” adı verilen ikili anlaşmalarla ülkelere destek ve yön veren AT, Haziran 1993’deki Kopenhag Zirvesi ile ilan edilen “Kopenhag Kriterleri” ile aday adaylarının önüne bir yol haritası koymuş, bu yol haritasının aynı zamanda demokrasi ve piyasa ekonomisine yeni geçen ülkelere rehber olması hedeflenmişti.

1990 sonrasında AB bakımından son derece önemli diğer gelişme 7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Maastricht Antlaşması olmuştur. Bu anlaşmayla Avrupa Ekonomik Topluluğu, birliğe dönüşmüş ve resmen “Avrupa Birliği” olarak adlandırılmıştır.

1991 yılında Yugoslavya’nın dağılması Balkanlar’daki sorunları iç savaşa çeviren faktör olmuştur.

Türkiye’nin yeni oluşan uluslararası sistemde Batı Bloku içerisinde yer almak istemesinin temel nedenlerinden biri öncelikle SSCB tarafından savaş sonrası Türkiye’ye yöneltilen baskı ve tehditler olmuştur. 1945’te SSCB’nin 1925 tarihli Türk Sovyet Dostluk ve Tarafsızlık Anlaşması’nı feshetmesi, Boğazlar’ın durumuna ve Montreux Sözleşmesi’ne dair değişiklikler talep etmesi ve Türkiye’den Kars ile Ardahan’ı istemesi Türkiye’yi ciddi anlamda endişelendirmiş, sonuç olarak Türkiye’yi ABD ve İngiltere’den destek aramaya itmiştir.

Batı Avrupa ülkeleri kapitalist ekonomiyi ve liberal demokrasiyi benimsemişken, doğusundaki ülkeler (SSCB, Bulgaristan, Romanya, Polonya vs.) komünist bir ekonomi ve siyasal rejimi idealleştirmişlerdir. Bunların arasında İngiltere yer almaz.

5 Şubat 1990’da, AT Genel İşler Konseyi, Türkiye ile ilişkilerin yeniden canlandırılması konusunda önemli bir karar aldı. Bu karara göre, öncelikle Gümrük Birliği sürecinin tamamlanmasına yoğunlaşılması, sanayi ve teknoloji alanında iş birliğinin arttırılması, mali iş birliğinin canlandırılması ve siyasi iş birliğinin oluşturulması öngörülmüştür.