Türk Düşünce Tarihi Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İbn Tufeyl’in felsefesi hakkında bilgi edindiğimiz tek eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kitâbü’n-Nefs
|
En-Necât
|
Hay b. Yakzân
|
Uyûnü’l-hikme
|
Tedbir’ül Mütevahhid
|
2.Soru
Kindi'nin bilimler tasnifindeki "pratik ilimler" kategorisi içinde aşağıdakilerden hangisi yer alır?
Siyaset |
Psikoloji |
Metafizik |
Fizik |
Matematik |
Doğrudan ilim olanlar da teorik ve pratik diye iki grupta ele alınır. Teorik sayılanlarda altta fizik, ortada psikoloji, üstte metafizik bulunmaktadır. Pratik ilimler ise ahlak ve siyasetten oluşur. Alet ilimleri de mantık ve matematik olmak üzere iki kısma ayrılır.
3.Soru
Felsefi anlamda Aristo felsefi sistemini benimseyen ve Farabi, İbn Sina, İbn Becce ve İbn Rüşd gibi seçkin İslam filozofları tarafından temsil edilen okul hangisidir?
Dehrilik |
İşrakilik |
Tabiatçılık |
Meşşailik |
Tassavuf |
Meşşâî felsefe okulu felsefenin İslâm dünyasına aktarılması, içselleştirilmesi, sistemleştirilmesi, yeni özgün felsefi sorunların inşası ve evrensel felsefi sorunların tartışılmasına devam bakımından son derece önemlidir. Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ, İbn Bacce ve İbn Rüşd gibi seçkin İslâm filozofları tarafından temsil olunur. İslâm dünyasında en yaygın ve en etkili olan okul Aristo felsefesini takip eder. Meşşâî okulu Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir.
4.Soru
Muhammed Abduh’un hayatı boyunca güttüğü temel hedef aşağıdakilerden hangisidir?
Mısır valisi olmak
|
Dinî ıslahatlar yapmak
|
Arap ülkelerinde birliği sağlamak
|
Osmanlı’ya karşı bağımsızlık mücadelesi vermek
|
Ezher medresesinin başına geçmek
|
5.Soru
Sudur teorisi hangi bilgine aittir?
Farabi |
Kindi |
Eflatun |
Ibni rüşd |
Ibni sina |
Fârâbî Tanrı’dan yukarıdaki sıraya göre evrendeki varlıkların meydana gelişini de Sudûr teorisi adı verilen bir teori ile açıklar.
6.Soru
Hangi akım ahiret hayatına yönelik olarak tenasüh inancını ileri sürmekteydi?
Dehrilik |
İlhad |
Mecusilik |
Batınîlik |
Brahmanizm |
Brahmanlar ahiret hayatına yönelik olarak tenasüh inancını ileri sürmekteydiler. Ayrıca onlar sıradan insanların da mucize gösterebileceklerini iddia ediyorlardı. Brahmanların bu iddiaları Allah’ın adaleti, peygamberlik, ahiret hayatı ve mucize konularının daha derinden tartışılmasını gerektirdi. Tüm bu eleştiri ve iddialar cevaplanmalıydı.
7.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
İşraki okul kurucusu olan Sühreverdi, rasyonel bilgi kanalyla gerçeğe ulaşmanın mümkün olduğunu savunur. |
İşraki okul nur kavramı yerine varlık kavramını esas alır |
Meşşaî filozoflara göre peygamberlik kurumu zorunludur |
Meşşaî felsefe okulu Aristo felsefesinin islâm dini ile uyumsuz olduğunu savunur |
Dehriye okulu evrenin başlangıcının ve sonunun olduğunu, yaratıldığını iddia etmektedir. |
Sühreverdi ana eseri Hikmetü'l-işrâk'ta rasyonel bilgi kanalıyla gerçeğe ulaşmanın imkânsız olduğunu savunur. İşrak, Nurlar nurundan aşağıya doğru nurların derecelenmesi ve varlığın zuhur
edip gerçeklik kazanmasıdır. Meşşâî filozoflar Aristo’yu takip ederek felsefeyi nazarî ve amelî olmak üzere iki kısma ayırırlar. Dehriyye şeklinde anılan okul evrenin başlangıcı ile sonu olmadığını ve
yaratılmadığını iddia etmektedir. Bu nedenle A, B, D ve E şıkları yanlıştır. Ancak Meşşaî filozoflara göre peygamberlerin kanun koyucu olarak siyasi rolleri vardır. Peygamberler örnek bir yaşam sürerek topluma ahlâki liderlik yaparlar. Bu nedenle Meşşâî filozoflara göre peygamberlik kurumu toplum için zorunludur. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Meşşai filozoflara göre aklın istek gücü üzerinde etkili olması durumuna ne ad verilir?
Nefs
|
Nazari akıl
|
Bilfiil akıl
|
İhtiyar
|
Zahir
|
9.Soru
Cemaleddin Afgani’nin materyalistlere karşı yazdığı eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Risâletü'l-vedâ |
Dânişname-i Ala'î |
Tedbîrül-mütevahhid |
er-Redd ale’d-Dehriyyîn |
el-Keşf an menâhici'l-edille |
Afgani’nin en önemli eseri materyalistlere karşı yazdığı “er-Redd ale’d-Dehriyyîn” adlı kitabıdır. Bu eser sağlığında Türkçeye çevrilip bizzat kendisinin yazdığı bir mektup ile II. Abdülhamit’e takdim edilmişti. Cemâleddin materyalist tarih yorumunu savunan partizanların ancak kafa kurcalayıp yanıltmaya yönelik mantık hatalarıyla dolu kelime yığınlarından oluşan iddialarını ve onların icraatını daha Avrupa'da iyice tanımamışken sert bir dille kınamıştır.
10.Soru
İbn Sînâ'ya göre, din felsefesinin ana konusu aşağıdakilerden hangisidir?
Ateizmin inkarı
|
Din ve siyaset ilişkisi
|
Dinin ahlak boyutu
|
Dinin insan hayatındaki rolü
|
Vahyin imkânı, mahiyeti ve vahiy dilinin yapısı
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Bâcce’nin insanın mutluluğu, ahlak ile siyaset ilişkileri, akli bilgiye ulaşmanın imkânı ve önemini tartıştığı eserlerden biri değildir?
Tedbîrül-mütevahhid
|
Risâletü'l-vedâ
|
İttisâlü'l-‘akl bi'l-insân
|
Kitâbü'n-Nefs
|
el-Vukuf ile'lakli'l-fa'âl |
İbn Bâcce’nin felsefenin tüm alanlarına dair eserleri bulunmaktadır. Tedbîrül-mütevahhid, Risâletü'l-vedâ, İttisâlü'l-‘akl bi'l-insân, el-Vukuf ile'1akli'l-fa'âl, Fi'1-gâyeti'l-insâniyye, isimli eserleri insanın mutluluğu, ahlak ile siyaset ilişkileri, bu bağlamda akli bilgiye ulaşmanın imkânı ve önemini tartışmaktadır. Bu çerçevede faal aklın rolünü de incelemektedir. Diğer bir eseri olan Kitâbü'n-Nefs ise Aristocu plan üzerinden nefis ve güçlerini ele almaktadır.
12.Soru
Mehmet Akif Ersoy’un yazdığı İstiklal Marşı TBMM’de hangi yıl milli marş olarak kabul edilmiştir?
1920 |
1921 |
1922 |
1923 |
1924 |
12 Mart 1921’de İstiklâl Marşı TBMM’de millî marş olarak kabul edilmiştir. Doğru yanıt "B" şıkkıdır.
13.Soru
I. Fetihlerle beraber gelen zenginleşme ve dünyevileşmeye tepki olarak ortaya çıkmıştır.
II. Yöntem olarak dini metinlerin analizi, cedel gibi akli yöntemleri kulanmıştır.
III. Keşf ve müşahede gibi müslüman bireyin tecrübelerini esas alır.
IV. Bireyin Allah (c.c.) ile olan duygusal ilişkisi üzerine odaklanmıştır.
Tasavvuf ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I, III ve IV |
II, III ve IV |
Tasavvuf fetihlerle beraber gelen zenginleşme ve dünyevileşmeye tepki olarak ortaya çıkmıştır bireyin Allah (c.c.) ile olan duygusal ilişkisi üzerine odaklaşmıştır. Tasavvuf yöntem olarak dini metinlerin analizi, cedel gibi akli yöntemleri değil keşf ve müşahede gibi müslüman bireyin tecrübelerini esas alan yöntemler kullanmıştır. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Mehmet Akif Ersoy’un yazdığı İstiklal Marşı aşağıda verilen tarihlerin hangisinde TBMM’de milli marş olarak kabul edilmiştir?
1926 |
1921 |
1936 |
1935 |
1913 |
12 Mart 1921’de İstiklâl Marşı TBMM’de millî marş olarak kabul edilmiştir.
15.Soru
Hangisi Kindî ’nin ahlâkla ilgili eserlerinden değildir?
Risâle fi’l-ahlâk |
Risâle fi’ttenbîh ‘ale’l-fazâil |
Risâle fî teshîli sübüli’l-fezâil |
Risâle fi’l-hîle li-def‘i’lahzân |
El-Kavl fi’n-nefs |
Dinî telakkînin dışına çıkarak ahlâkı bir felsefe problemi olarak tartışan ilk
Meşşâî filozofunun Kindî olduğunda şüphe yoktur. O, doğrudan ahlâkla ilgili
olmak üzere dört eser kaleme almıştır. Bunlar: Risâle fi’l-ahlâk, Risâle fi’ttenbîh
‘ale’l-fazâil, Risâle fî teshîli sübüli’l-fezâil ve Risâle fi’l-hîle li-def‘i’lahzân’dır.
16.Soru
İslâm düşüncesi İslâm’ın yayıldığı bölgelerde yerleşik olan entelektüel birikimlerden hem etkilenmiş hem de bu birikimlere sahip insanları etkilemiştir. Bu açıklamadan hareketle İslâm düşüncesinin duru bir kavramsal tartışma ve analiz diline sahip olduğu coğrafya aşağıdakilerden hangisidir?
Endülüs |
Hint alt kıtası |
Harran |
İran |
Filistin |
İslâm’ın Arap yarımadasının sınırlarını aşarak Endülüs’ten Çin’e uzanan geniş bir alanda yayılması ile birlikte yabancı kültürler sorunu gittikçe genişlemiş ve kökleşmiştir. Müslümanları gittikleri her bölgede ayrı kültürel diller, adetler, inançlar, ilmi ve felsefi birikimler ile yüzleşmeleri kaçınılmaz şekilde İslâm düşüncesinin karşılaşılan yeni ortama nispetle yeniden ifadesine kavuşturulmasını beraberinde getirmiştir. Bu durum doğal olarak, sözgelimi, Endülüs ile Hint alt kıtasında İslâm düşüncesinin daha farklı söylemler geliştirmesine yol açmıştır. Endülüs’te İslâm düşüncesi daha zahiri, mantıksal işlemlere daha fazla yer veren bir görünüm alırken, Hint alt kıtasında Hint mistik felsefesinin etkisiyle mistik ve hikemi (hikmetli) görünüm kazanmıştır. Yunan felsefesinin kısmen yaşatıldığı bölgelerde (Harran gibi) İslâm düşüncesi duru bir kavramsal tartışma ve analiz diline sahip olurken, İran’da daha ziyade edebi denebilecek bir söyleme bürünmüştür. Kısacası İslâm düşüncesi İslâm’ın yayıldığı bölgelerde yerleşik olan entelektüel birikimlerden hem etkilenmiş hem de bu birikimlere sahip insanları etkilemiştir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kindî'nin psikoloji alanında yazdığı kitaplardan biridir?
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ |
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra |
Psikoloji Alanında: 1. El-Kavl fi’n-nefs: Başka dillere de tercüme edilen bu risale Mahmut Kaya tarafından “Nefis Üzerine” adı altında Türkçe’ye çevrilerek yayınlanmıştır.
18.Soru
Hangisi el-Hikmetü'1-meşrikıyye' nin yazarıdır?
Fârâbî |
İbn Sînâ |
Kindi |
Vasık Billah |
İbn Haylan |
el-Hikmetü'1-meşrikıyye. 418 (1027) veya 419 (1028) yılında yazılan
eser İbn Sînâ'nın diğer ansiklopedik çalışmalarında olduğu gibi mantık,
tabîiyyât, riyâziyyât ve ilâhiyyât olmak üzere dört ana bölümden
oluşmaktadır.
19.Soru
Bu okul âlemin ezelîliğini ve maddî evrenin ötesinde akıl, ruh ve Tanrıgibi manevî hiçbir varlığın bulunmadığını ileri sürmüştür. Evrenden ayrıbilinçli ve irade sahibi Tanrı fikrini reddetmiştir. Bilgi konusunda ise duyuların dışında başka bir bilgi kaynağı kabul etmemiştir. Dolayısıyla vahyi, peygamberliği ve mucizeleri de inkâr etmiştir. Bu okul Kelâmcılar ve Meşşâî filozoflarca şiddetle eleştirilmiştir.
Yukarıda anlatılan İslam Felsefe okulu aşağıdakilerden hangisidir?
İşrakilik |
Meşşailik |
Dehrilik |
Tabitçılık |
Tasavvuf |
Bu okul âlemin ezelîliğini ve maddî evrenin ötesinde akıl, ruh ve Tanrıgibi manevî hiçbir varlığın bulunmadığını ileri sürmüştür. Evrenden ayrıbilinçli ve irade sahibi Tanrı fikrini reddetmiştir. Bilgi konusunda ise duyuların dışında başka bir bilgi kaynağı kabul etmemiştir. Dolayısıyla vahyi, peygamberliği ve mucizeleri de inkâr etmiştir. Bu okul Kelâmcılar ve Meşşâî filozoflarca şiddetle eleştirilmiştir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin faziletlerinden değildir?
Nazari faziletler |
Fikri faziletler |
Ahlaki faziletler |
Dünyevi faziletler |
Ameli faziletler |
Dünyevi faziletler Farabi’nin faziletlerinden değildir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ