Türk Düşünce Tarihi Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kındi’nin Hristiyanlıktaki teslis akidesini eleştiren risalesidir?
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân |
Kelam fi’n-nefs muhtasar veciz |
Kitabu’l-ibane |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra |
El-Kavl fi’n-nefs |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra Hristiyanlıktaki teslis akidesini eleştiren bir risaledir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Yunanca “hyle (heyula)” kavramının Arapça karşılığıdır?
Kuvve
|
Bilfiil
|
Fiiliyat
|
Hakikat
|
İmkân
|
3.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi islam dininin birçok ayetle insanları “tefekküre, tezekküre, itibara, tedebbüre, teakkule ve tefehhüme davet ettiğini savunur?
İsmail Hakkı İzmirli
|
Mehmet Âkif Ersoy
|
İbn Bâcce
|
Cemâleddin Afgânî |
Babanzâde Ahmet Naim |
İzmirli’ye göre dinimiz birçok ayetle insanları tefekküre, tezekküre, itibara, tedebbüre, teakkule ve tefehhüme davet eder. Nazar ve tefekküre ait ayetlerin sayısı 500 den fazladır. İslâm akıl nurunu söndürmez, basiret meşalesini köreltmez. Aksine düşünceyi kuvvetlendirir, fikri düzeltir, akla rehber olur, ulaşamadığı hakikate aklı aydınlatır, göremediği zarar ve tehlikelerden onu kurtarır, akıl için ilahi bir kandil olur, onu nurundan faydalandırır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşünce okulları arasında sayılamaz?
Kelam
|
Felsefe
|
Tasavvuf
|
Hadis
|
Hiçbiri
|
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kindi’ye göre aklın türlerinden bir değildir?
Sürekli Fiil Halindeki Akıl |
Güç Halindeki Akıl |
Fiil Alanına Çıkan Müstefâd Akıl |
Beyânî veya Zâhir Akıl |
İhtiyari Akıl |
Kindi kendisinden önce de yoğun tartışma konusu yapılan soyutlama işlevi ve tam bağımsiz bilginin ortaya çıkışı ilgili tartışmalara aklı dörde ayırarak çözüm getirmeye çalışmıştır. Bunlar Sürekli Fiil Halindeki Akıl,Güç Halindeki Akıl, Fiil Alanına Çıkan Müstefâd Akıl ve Beyânî veya Zâhir Akıldır.
6.Soru
Mutluluğa akli bilgi olmaksızın ulaşmanın imkânsız olduğunu düşünen İbn Bâcce’nin bu bağlamda ciddi bir şekilde eleştirdiği düşünür kimdir?
Fârâbî |
Kindi |
İbn Rüşd |
Gazzâli |
İbn Sînâ |
İbn Bâcce’ye göre mutluluğa akli bilgi olmaksızın ulaşmak imkânsızdır. İbn Bâcce bu bağlamda Gazzâli’yi de ciddi bir şekilde eleştirir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fârâbî'ye göre ideal devlet başkanı özelliklerinden biri değildir?
Mükemmel bir fiziki yapı |
Yaratıcı sanat yeteneği |
Sağlıklı anlama ve değerlendirme yeteneği |
Bilim sevgisi ve tutkusu |
Güçlü hafıza, kıvrak zeka |
Fârâbî ideal başkanın özelliklerinin neler olması gerektiğini ayrıntılı olarak açıklar. Bunlar: Mükemmel bir fiziki yapı, sağlıklı anlama ve değerlendirme yeteneği, güçlü hafıza, kıvrak zeka, ifade ve üslup güzelliği, bilim sevgisi ve tutkusu, yeme, içme, oyun, eğlence ve cinsel ilişki gibi geçici kaba hazlara düşkün olmama, doğruluk ve dürüstlük sevgisi, kişilik sahibi ve insanlık onuruna düşkün olma, adalet sevgisi, kararlılık ve uygulama cesareti, gönül zenginliği ve tok gözlülük olarak saydığı oniki erdemdir.
8.Soru
Akıl yürütmeyi temel alan rasyonalist felsefeye karşı mistik tecrübe ve deruni sezgiye dayanan düşünceyi savunan okul aşağıdakilerden hangisidir?
İşrâkî okul |
Meşşâilik Okulu |
Cündişâpur Okulu |
Harran Okulu |
Antakya Okulu |
XII. yüzyıla kadar İslâm Dünyasında en yaygın felsefe okulu Meşşâilikti. Bu yüzyılda Meşşâîliğe karşı İşrâkî okul tarafından eleştiriler getirilir. Okul Şehâbeddin es-Sühreverdî (ö. 587/1191) tarafından kurulmuştur. İşrâk okulu Meşşai bilginin kaynağı olarak akıl yürütmeyi temel alan rasyonalist Meşşâî felsefeye karşı mistik tecrübe ve deruni sezgiye dayanan düşünceyi savunur. İşrâkiler kesin bilgiye ulaşmada mantıkî kanıtlama ve çıkarımların yetersiz olduğunu savunur. Bu okula göre işrak, epistemolojik açıdan akıl yürütmeye veya bir bilgi vasıtasına gerek kalmadan bilginin doğrudan içe doğmasıdır. İşrak bir iç aydınlanma, keşf ve zevke deruni bilgidir. Ontolojik açıdan ise işrak, Nurlar nurundan aşağıya doğru nurların derecelenmesi ve varlığın zuhur edip gerçeklik kazanmasıdır.
9.Soru
Yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa kimin döneminde gerçekleştirilmiştir?
Hz. Ali |
Hz. Osman |
Hz. Ömer |
Hz. Ebû Bekir |
Hz. Muhammed |
Yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa Hz. Ömer zamanında olmuştur.
10.Soru
“Dilin söyleyebilme gücü” İslâm düşüncesini en çok hangi açıdan etkilemektedir?
İslâm düşüncesi içinde farklı yaklaşımların oluşmasına yol açmaktadır.
|
Kur’an’ın farklı dillere çevirisini zorlaştırmaktadır.
|
İslâm düşüncesine zenginlik kazandırmaktadır.
|
İslâm düşüncesinin farklı kültürlerde anlaşılmasını engellemektedir.
|
Müslümanların kendi kültürünü anlamasını zorlaştırmaktadır.
|
11.Soru
Aşağıdaki dini düşüncelerin hangisinin temelinde Budizm vardır?
Çin düşüncesi |
Batı düşüncesi |
İslamiyet |
Hind düşüncesi |
Deist düşünce |
Bugünkü Hind düşüncesinin temelinde Hinduizm, Çin düşüncesinin temelinde Budizm, Batı düşüncesinin temelinde Hıristiyanlık olduğu gibi, İslam düşüncesinin temelinde de İslam vardır.
12.Soru
Farabi en büyük başarısını hangi alanda göstermiştir?
Matematik
|
Metafizik |
Mantık |
Felsefe |
Müzik |
Fârâbî’nin en büyük başarısını mantık alanında gösterdiği kabul edilir. Filozof kendisi öncesindeki bütün Aristo yorumcularının yorumlarını da dikkate alarak Aristoteles’in mantık külliyatını çok detaylı incelemiş, her bir kitabı için şerhler, özetler yapmış, kendisinden önceki yorumcuların çözemedikleri veya anlayamadıkları bütün belirsizlikleri çözümlemiştir
13.Soru
İslâm dünyasında evren ve insanı, dinin temel öğretilerini dikkate alarak felsefi ve bilimsel bir bakış açısı ile ilk ele alan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Farabi |
Birunî |
Hallac-ı Mansur |
Kindî |
İbni Rüşd |
Felsefeyi ve metafizik bilgiyi tanımlaması ve felsefeyi metod açısından diğer ilimlerden ayıran yaklaşımıyla Kindî’nin, İslâm dünyasında evren ve insanı, dinin temel öğretilerini de dikkate almak suretiyle felsefi ve bilimsel bir bakış açısı ile ilk ele alan düşünür olduğu söylenebilir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kindî’nin filozof tanımıdır?
Fazileti, iyi olanın tatbik edendir. |
Bizâtihî Vâcib-i Vücûd’un kemal derecede bilgisine sahip olan kimsedir. |
İlminde hakkı bulan, amelinde hakla amel eden kimsedir. |
Sanat eseri olarak varlıklar üzerine düşünendir. |
Kapasitesi ölçüsünde sahip olduğu ve ebedî küllî şeylerin hakikatlerinin mahiyetlerinin ve sebeplerinin bilgisine sahip olandır. |
Kindîye göre, Feylesof, ilminde hakkı bulan, amelinde hakla amel eden kimsedir, denebilir. Kindî’nin tarifinde feylesof, ilimde amacı gerçeği bulmak isteyen ve fiilde amacı ise gerçeği yaşayan kimse demektir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tıp ve felsefe alanında doğuda en büyük otorite demek olan “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla tanınmakta, Batı’da ise “Avicenna” olarak bilinmektedir?
Kindi
|
Farabi
|
İbn Sina
|
İbn Rüşd |
İbn Meymun |
Asıl adı Hüseyin olan İbn Sînâ, Ebû Ali künyesiyle anıldığı gibi, tıp ve felsefe alanında en büyük otorite demek olan “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla tanınmakta, Batı’da ise “Avicenna” olarak bilinmektedir. Kültürlü bir ailenin çocuğu olarak 370/980-981 yılında Buhara yakınlarındaki Efşene’de doğdu. İlk öğrenimini babası Abdullah’tan gören İbn Sînâ, on yaşında Kur’ân’ı ezberledi. Çağının eğitim sisteminde yer alan dil, edebiyat ve dinî ilimleri tahsil ederken bir yandan da matematik, geometri, astronomi, mantık ve felsefe dersleri aldı.
16.Soru
Muhammed Abduh'ta, milli duygular, özgürlük aşkı ve anayasal sistem düşüncesinin doğmasına yol açan düşünür kimdir?
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmet Âkif Ersoy |
İbn Bâcce |
Cemâleddin Afgânî |
Babanzâde Ahmet Naim |
Bununla birlikte, diğer bir büyük kişilik, Abduh üzerinde derin etkiler bırakacak ve takip etmesi gereken yolu ona gösterecekti. Bu kişi, Cemâleddin Afgâni'ydi. Cemaleddin Mısır'a geldiği zaman etrafına, aralarında Muhammed Abduh'un da bulunduğu birçok öğrenci toplanmıştı. Cemâleddin'in manevî mürşitliği, Abduh'un münzevi bir şekilde yaşamayı terk edip aktif bir insan olmasını sağlamıştı. Giderek gelenekçiliği terk eden Abduh, hepsi de Ezher'in müfredat programının dışında kalan felsefe, matematik, ahlak ve siyaset üzerinde çalıştı. Klasik Arap eserlerini yeni bir bakış açısıyla değerlendirmesine ve Arapçaya çevrilmiş Batılı eserlerden zevk almasına Cemâleddin sebep olmuştu. Afgani, Abduh'ta, milli duygular, özgürlük aşkı ve anayasal sistem düşüncesinin doğmasına yol açmıştı.
17.Soru
İbn Rüşd’ün din ve felsefenin her biri adına belirlemiş olduğu alan ve sınırları aşmayarak ayetlerin iç bütünselliğine dikkat çektiği kitabının adı nedir?
El-Keşf an-Menâhic-il Edille |
El Külliyat fi’t Tıbb |
El-Mantik
|
Kitab-ı Faslul-Makal |
Tahâfüt üt-Tahâfut |
Bu kitap el-Keşf an-Menâhic-il Edille adlı kitaptır.
18.Soru
Meşşai filozorların insan aklının yetkinleşmesindeki ve bilgi edinmesindeki son aşamasına verdikleri ad aşağıdakilerden hangisidir?
Müstefad akıl
|
Kuvve halindeki akıl
|
Fiil hale geçmiş akıl
|
Meleke halindeki akıl
|
Potansiyel akıl
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meşşai evren tasarımında yer almaz?
Dünya |
Ay |
Gezegenler |
Gök Taşları |
Sabit Yıldızlar |
Meşşai evren tasarımında dünya, ay, gezegenler, sabit yıldızlar bulunmaktadır.
20.Soru
İbn Bâcce'ye göre "ittisal" nedir?
İnsanın akıl aracılığıyla sadece sosyal ve siyasal hayatını en yetkin şekilde yönetmesidir.
|
İnsanın kalbini temizleyerek sürekli bir müşahede haline ulaşmasıdır.
|
Bireyin yüce Allah'ın zatında kendini yok etmesidir.
|
İnsanın aklıyla çokluktan kurtulup sürekliliğe, birliğe ve mutluluğa ulaşmasıdır.
|
İnsanın, duyuları aracılığıyla tabiatın ve gerçekliğin bilgisine ulaşmasıdır.
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ