Türk Düşünce Tarihi Ara 23. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hermetik kültürle ilişki içerisinde olan ve dini metinlerin zahiri manalarının önemli olmadığını iddia eden topluluk hangisidir?
Meşşâîler |
Tabiatçılar |
İşrâkiler |
Bâtıniler |
Dehriyye |
İslâm dünyasının kendi içinde ortaya çıkan Bâtıniler hermetik kültürle ilişki içerisindeydi. Bâtıniler dini metinlerin zahiri manalarının önemli olmadığını iddia ettiler. Doğru cevap D şıkkıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşünce okullarından biridir?
Tabiatçılık |
Dehrilik |
Meşşailik |
İşrakilik |
Felsefe |
3.Soru
Şehir (Medine)'i, İslam düşüncesi için önemli kılan en temel etken aşağıdakilerden hangisidir?
Hz. Peygamber'in her zaman şehirlerde yaşaması
|
Kur'an Mekke ve Medine'de inmiş olması
|
İslam düşünürlerinin şehirlerin gelişimini önemsemeleri
|
Kur'an'ın sık sık Bedevileri yermesi
|
İslam düşüncesinin kendi dilini ancak şehir içinde geliştirebilmesi
|
4.Soru
Lâle devrinde özellikle bizzat Damad İbrahim Paşa’nın girişimleriyle kurulan okuz kişilik tercüme
heyeti, Grekçe’den (Yunanca), Arapça’dan ve Farsça’dan bir kısım felsefî eserlerin Türkçe’ye tercümesini sağlamıştır. Bu heyetin başında bulunan ünlü ilim adamı kimdir?
Alâeddin Tûsî |
Hocazâde |
Mehmet Çelebî |
Gelenbevî |
Yanyalı Esad Efendi |
Lâle devrinde özellikle bizzat Damad İbrahim Paşa’nın girişimleriyle felsefî ve aklî ilimlere yeniden bir merak uyanmıştır. Söz konusu Paşa’nın okuz kişiden oluşan bir tercüme heyeti kurarak, Grekçe’den (Yunanca), Arapça’dan ve Farsça’dan bir kıskım felsefî eserlerin Türkçe’ye tercümesini sağlamıştır. Bu heyetin başında ünlü ilim adamı Yanyalı Esad Efendi vardı.
5.Soru
Akıl, ittisal, mutluluk, sosyal ve siyasal yaşamla ilişkileri konuların merkezde olduğu filozof gurubu hangisidir?
Endülüslü Müslüman filozoflar |
Doğulu Müslüman filozoflar |
Yunan filozoflar |
Latin kökenli filozoflar |
Asyalı filozoflar |
Endülüslü Müslüman filozoflarda akıl, ittisal, mutluluk, sosyal ve siyasal yaşamla ilişkileri konularının merkezde olduğunu görmekteyiz. Bunun en önemli sebebi İbn Bâcce döneminde Endülüs’te yaşanan iç karışıklık ve siyasal birliğin bölünmüşlüğüdür. Ayrıca böylesi bir ortamda filozoflar çok sıkıntılı dönemler yaşamaktadır. Dini çevrelerin felsefe çalışmalarına hoşgörüsüz davrandığı anlaşılmaktadır. Bundan dolayı İbn Bâcce erdemsiz toplumda yalnız başına kalan filozofun mutluluğa nasıl ulaşabileceğini teorik olarak tartışmaktadır.
6.Soru
İbn Bâcce’nin insanı akli yetkinliklerine göre derecelendirirken ifade ettiği, yetkinlik bakımından en düşük seviyede olan mertebe aşağıdakilerden hangisidir?
Nuzzâr
|
Su’edâ
|
Kâmil
|
Cumhûr |
Ehil |
İbn Bâcce insanları aklî suretleri elde etmelerine ve buna bağlı olarak oluşan akli yetkinliklerine göre derecelendirir. Yetkinlik bakımından en düşük mertebe Cumhûr mertebesidir.
7.Soru
Meşşai okulunun dünya görüşünü oluşturan temel kaynak aşağıdakilerden hangissine aittir?
Farabi |
Kindi |
Eflatun |
Aristo |
İbn Rüşs |
Meşşâî okulu Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir. Diğer bir ifadeyle felsefî anlamda onların dünya görüşünü oluşturan temel kaynak Aristo felsefesidir.
8.Soru
Aşağıdakilerden İbn Rüşd’ün Orta Şerhlerinin özelliklerinden biri değildir?
Aristo’nun metinleri gibi düzensizlik ve dağınıklardır. |
Fârâbî ve İbn Sînâ’ya sıklıkla atıfta bulunurlar. |
Kısa cümleler halinde doğrudan Aristo metninden alıntılar bulunur. |
İlk dönem Yunan Aristo şairlerinden alıntılar bulunur. |
Pagan kültürüne ait unsurlar yer almaktadır. |
Orta Şerhler yapı ve üslup bakımından Küçük Şerhler’den farklılık arz ederler. Aristo’yu lafzen ve plan olarak adım adım takip ederler. Ayrıca Orta Şerhler konuları Aristo’yu daha yakından takip ettiği için, Aristo’nun düzensizlik ve dağınıklığından nasipdardır. İbn Rüşd doğrudan kısa cümleler halinde Aristo metninden alıntılarda bulunur ve daha sonra da bunu açıklar. Orta Şerhler, Aristo metininin Arapça’nın kültür dili olduğu çevrelerde daha derinden anlaşılmasını amaçlamaktadır. Ayrıca Orta Şerhler, Themistius ve İskender gibi ilk dönem Yunan Aristo şairlerinden de istifade eder. Ayrıca Orta Şerhlerde pagan kültürüne ait unsurları hazf eder. Küçük ve Orta Şerh’te İbn Rüşd diğer otoritelere nadiren atıfta bulunmakta iken Büyük Şerhlerde çok sık bir şekilde, Aristo sonrası Yunanlı şarihlerden Themistius, Aleksander Aphrodisias, Theophrastus’a, çağdaşlarım dediği Fârâbî, İbn Sînâ ve İbn Bâcce’ye sıklıkla atıfta bulunur. Doğru cevap B’dir.
9.Soru
Cemâleddîn Afgânî’yi İstanbul’a davet ederek, kendisine hem ikametgâh hem de maaş bağlanmasını sağlayan Osmanlı imparatoru aşağıdakilerden hangisidir?
VI. Mehmed Vahdeddin |
V. Mehmed Reşad |
II. Abdülhamid |
V. Murad |
Abdülaziz |
1892’de II. Abdülhamid Londra Türk sefîri vasıtasıyla Afgânî’yi İstanbul’a davet etti. O da bu davete icabet ederek ikinci kez İstanbul’a geldi. Kendisine hem ikametgâh hem de maaş bağlandı.
10.Soru
“İslam Felsefesi Tarihi” isimli eseri kaleme alan yazar kimdir?
Macit Fahri |
İbn Rüşd |
Kindi |
Henry Corbin |
David Hume |
Henry Corbin’in İslâm Felsefesi Tarihi adlı eseri ile Macit Fahri’nin İslâm Felsefesi Kelâmı ve Tasavvufuna Giriş adlı eserine bakınız.
11.Soru
Gerek Kur’an tefsirindeki yorumları ve gerekse de başka hususlarda (özellikle hilafetin kutsal olmadığı hakkındaki görüşleri nedeniyle) modern Türkiye’de birçok Müslüman aydını etkilemiş olan kişi kimdir?
Mehmet Akif Ersoy |
İsmail Hakkı İzmirli |
Muhammed Abduh |
Elmalılı Hamdi Yazır |
Nurettin Topçu |
Hamdi Yazır, gerek Kur’an tefsirindeki yorumları ile ve gerekse de başka hususlarda (özellikle hilafetin kutsal olmadığı hakkındaki görüşleri nedeniyle) modern Türkiye’de birçok Müslüman aydını etkilemiştir.
12.Soru
"Var olanlara bakmak ve varlıkların Sani', Tanrıya delaleti bakımından onları değerlendirmektir."
Yukarıda yer alan felsefe tarifi aşağıdaki İslam düşünürlerinden hangisine aittir?
Farabi |
Gazzali |
İbn Tufeyl |
İbn Haldun |
İbn Rüşd |
İbn Rüşd, felsefeyi "Var olanlara bakmak ve varlıkların Sani', Tanrıya delaleti bakımından onları değerlendirmektir" şeklinde tarif eder. Yani felsefe bütün varlığı Allah'ın varlığına hikmet ve kudretine delil teşkil etmesi bakımından inceleyen ve yorumlayan bir ilimdir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Hayy b. Yakzan” adlı romanın adlı yazarıdır?
İbn Rüşd |
Sühreverdî |
İbn Haldûn |
İbn Tufeyl |
Gazzâli |
Hayy b. Yakzan isimli eserin yazarı İbn Tufeyl’dir.
14.Soru
1877 yılında âlim ünvanını ve İslâmi ilimlerin değişik sahalarında hocalık yapma yetkisini veren el-Alimiyye diplomasını alan kişi hangisidir?
Muhammed Abduh
|
Cemaleddin Afgani
|
Elmalılı Hamdi Yazır
|
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmed Akif Ersoy |
Muhammed Abduh, 1877 yılında, kendisine âlim unvanını ve İslâmi ilimlerin değişik sahalarında hocalık yapma yetkisini veren el-Alimiyye diplomasını aldı. Önceleri özel dersler vermek suretiyle, daha sonra da Ezher'de din, mantık ve ahlak üzerine verdiği derslerle geçimini sağladı. Bu dersler, büyük bir öğrenci grubunun dikkatlerinin Abduh üzerinde yoğunlaşmasına neden olan farklı bir metoda sahipti.
15.Soru
Aşağıdaki İslam felsefe okullarından hangisi Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir?
Meşşai Okul |
Dehri okul |
İşraki okul |
Tabiatçı okul |
Kelam okul |
İslâm dünyasında en yaygın ve en etkili olan Mesşşai okulu Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir. Doğru cevap A'dır.
16.Soru
Bize varlığın değişmeyen ilk sebebinin ve en son gayesinin bilgisini veren kavram hangisidir?
Matematik
|
Biyoloji
|
İlahiyat
|
Metafizik |
Felsefe |
Metafizik bize varlığın değişmeyen ilk sebebinin ve en son gayesinin bilgisini verir. O halde varlık hakkında bize küllî bilgi sunan ve oradan da “ilk sebeb”in bilgisine yani Tanrı bilgisine götüren metafiziktir.
17.Soru
Aşağıdaki dini metinlerin farklı anlaşılması sonucu ortaya çıkan gruplardan hangisi evrenin zamanın eseri olduğu görüşüne sahiptir?
Dehriyye |
Tabiatçılar |
Mecusiler |
Brahmanlar |
Batıniler |
Dehriyye olarak anılan gruplar evrenin zamanın eseri olduğu şeklinde bir görüşe sahiptirler.
18.Soru
İslam dininin siyasal yapı olarak imparatorluk formunda yayılması aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
İslamın diğer kültür ve dinlerle zorunlu olarak ilişkiye geçmesine
|
İslamın içe kapanık bir din olmasına
|
İslamın aşkınlığı ve doğruluğunun daha kesin olarak ortaya çıkmasına
|
İslamın dini ilmi geleneklerinin oluşmasına
|
İslamın aşırı savunmacı bir din olmasına
|
19.Soru
Fârâbî’nin nübüvvet görüşünün temelinde nefsin aşağıdaki güçlerinden hangisi yer alır?
Vehim
|
Ortak Duyu
|
Teorik akıl
|
Muhayyile
|
Hiçbiri
|
20.Soru
İbn Bâcce'ye göre insanı diğer varlıklardan ayıran boyut hangisidir?
Tabii |
Duyusal |
Tahayyül |
Akli |
Akdetme |
İbn Bâcce'nin felsefesinin temel konusu insan ve insan mutluluğudur. İnsan, yapısı itibariyle evrene benzer. Onda üç boyut bulunur: 1) Tabiî, 2) duyusal ve 3) aklî boyut. Fakat insanı diğer varlıklardan ayıran özelliği aklıdır. İbn Bâcce Aristocu çizgiyi takip ederek insanı bu doğanın bir parçası olarak kabul eder. Tabiî boyut dediğimiz alan burasıdır. Bu boyutu itibariyle insan dört unsura, bunlardan oluşan mürekkep parçalara, beslenme, büyüme ve üreme güçlerine sahiptir. İkinci boyutuyla ise duyu güçlerine sahiptir. Bunlar ortak duyu, hayal ve hafıza güçleridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ