Türk Düşünce Tarihi Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İbn Sina'ya göre "üstün yeteneklere sahip olan peygamberlerin mazhar oldukları vasıtasız bilgi" hangi bilgi teorisine girmektedir?
Kuvve halinde akıl |
Meleke halinde akıl |
Fiil halinde akıl |
Kutsî aklı |
Müstefâd akıl |
İnsanın sahip olduğu bilme yeteneği kuvve halinde akıl, bu yetenekle düşüncenin ilkelerinin kazanılması meleke halinde akıl, bu ilkelere dayanarak gözlem ve deneyle nesnel dünyanın bilgilerinin kazanılması fiil halinde akıl, faal aklın etkisiyle zihnin bu aşamalardan geçerek mükemmellik düzeyine peygamberlerin mazhar oldukları vasıtasız bilgi onların kutsî aklı tarafından algılanır.
2.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Müslüman düşünürlerin Yunanca, Süryanice, Farsça gibi diğer kültürel dillerden yapılan çeviriler sayesinde yepyeni ve çok farklı bir kavram dünyasına sahip olmaları, her şeyden önce Arapçanın kendisini yenileyebilme ve farklı şeyleri söyleyebilme imkânının kullanılmasına işaret etmektedir. |
Günümüzde özellikle Batı dünyasında ortaya çıkan bilimsel ve kültürel birikimlerin kısmen çeviriler ve bazen doğrudan Türkçe içinde kendisine yer bulabilmesi, kavram yabancılaşması kadar Türkçenin kendi imkânlarının keşfedilmesine de yol açabilmektedir. |
Dilin söyleyebilme gücü kendisini ilmi, felsefi, edebi, hikemi ve hatta argolarda hissettirmemektedir. |
Bir dilde ortaya çıkan orijinal ilmi veya felsefi kavram, bir şiirsel söz, atasözü bir başka dile aynı söyleme gücü ile çevrilememektedir. |
Çoğu kez diller orijinal kelimeleri veya söyleyişleri başka dillerden ödünç almak durumunda kalmaktadırlar. |
Müslüman düşünürlerin Yunanca, Süryanice, Farsça gibi diğer kültürel dillerden yapılan çeviriler sayesinde yepyeni ve çok farklı bir kavram dünyasına sahip olmaları, her şeyden önce Arapçanın kendisini yenileyebilme ve farklı şeyleri söyleyebilme imkânının kullanılmasına işaret etmektedir. Günümüzde özellikle Batı dünyasında ortaya çıkan bilimsel ve kültürel birikimlerin kısmen çeviriler ve bazen doğrudan Türkçe içinde kendisine yer bulabilmesi, kavram yabancılaşması kadar Türkçenin kendi imkânlarının keşfedilmesine de yol açabilmektedir. Bir dilde ortaya çıkan orijinal ilmi veya felsefi kavram, bir şiirsel söz, atasözü bir başka dile aynı söyleme gücü ile çevrilememektedir. Çoğu kez diller orijinal kelimeleri veya söyleyişleri başka dillerden ödünç almak durumunda kalmaktadırlar. Dilin söyleyebilme gücü kendisini ilmi, felsefi, edebi, hikemi ve hatta argolarda hissettirmemektedir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meşşai filozoflarının hayvani nefs tasnifinde yer almaz?
İradeli hareket |
Büyüme |
Duyusal idrak |
Beslenme |
Düşünme |
Meşşai filozoflarının hayvani nefs tasnifinde beslenme, büyüme, iradeli hareket ve duyusal idrak yer almaktadır.
4.Soru
“İslam felsefesi" tabiri kaçıncı yüzyıldan itibaren ve kimler tarafından kullanılmaya başlanmıştır?
15. yy.- İranlılar
|
18. yy.- Hindliler
|
19. yy.- Batılılar
|
19. yy.- Türkler
|
19. yy.- Araplar
|
5.Soru
“Tekâfü-i edille" kavramı aşağıdaki felsefi akımlardan hangisini ifade eder?
Bilinemezcilik
|
Rasyonalizm
|
İdealizm
|
Ateizm
|
Realizm
|
6.Soru
Varlığın zihnimizde kendisini aşmışlık durumuna ne ad verilir?
Ontolojik
|
Hakikat
|
Ontik
|
Değer |
Varlık |
İslâm düşünürleri, varlığın dış dünyada kendi başına bir gerçeklik olarak bulunması ile bu varlığın zihnimizde bir kavram ve imge aracılığı ile farklı bir gerçeklik olarak yer alması arasında ayrım yapmışlardır. Biz bu gerçekliğin ilkine (dış dünyadaki haline) ontik, zihnimizde kendisini aşmışlık durumuna ontolojik adını vermekteyiz.
7.Soru
Muhammed Abduh'la birlikte müslümanları Batı'nın sömürgeciliğine karşı harekete geçirmeyi hedefleyen Arapça basılan ve İngilizler tarafından Mısır ve Hindistan’da yasaklanan gazetenin adı nedir?
Takvim-i Vekayi |
El-Urvet el-Vuskâ |
Tercüman-ı Ahvâl |
Ceride-i Havadis |
Meşveret |
Muhammed Abduh'la birlikte müslümanları Batı'nın sömürgeciliğine karşı harekete geçirmeyi hedefleyen Arapça haftalık bir gazete olan El-Urvet el-Vuskâ'yı çıkardı. Çok geçmeden İngilizler gazeteyi Mısır ve Hindistan'da yasakladılar.
8.Soru
Özellikle Faslu’l-makâl adlı eserinde yabancı kültürler sorununa açıkça değinen ve yabancı kültürlere ait hususların tümden reddedilmesinin anlamsızlığına işaret eden filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Sina
|
İbn Rüşd
|
Farabi
|
Gazzali
|
İbn Haldun
|
9.Soru
Batı İslâm dünyasında yetişen ilk Müslüman filozof kimdir?
İbn Sînâ
|
İbn Tufeyl
|
İbn Rüşd
|
İbn Bâcce |
Fârâbî |
İbn Bâcce (ö. 533/1139) Batı İslâm dünyasında yetişen ilk Müslüman filozoftur.
10.Soru
Sühreverdi'ye göre, bilgiye ulaşmada en yetkin kişi kimdir?
Alim-i Müteellih
|
Müteellih
|
Ayetullah
|
Hakim-i Müteellih
|
Filozof
|
11.Soru
İbn Bâcce’ye göre tabiat bilimleri ve matematiksel bilimlerle uğraşan kimseler hangi mertebededirler?
Cumhur Mertebesi
|
Nuzzar Mertebesi
|
Su‘edâ
|
Mutlu İnsanlar |
Yalnız Adam |
Nuzzâr: Bu sınıf tabiat bilimleri ve matematiksel bilimlerle uğraşan kimselerdir. Soyut sûretleri cisimlerin idrakleri olarak değil de kendinde varlığı olan ma‘kûller olarak idrak edebilmektedirler. Fakat bu sınıf da manevi suretleri doğrudan idrak edememektedir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Sina’nın eserlerindendir?
El-Medinetü’l-fazıla |
Dânişname-i Ala'î |
Kitâb fî edebi’l-cedel |
Kitâb el-medhal ilâ el-hendese el-vehmiyye |
Risâle fî mâhiyeti’n-nefs |
Dânişname-i Ala'î İbn Sina’nın eserlerindendir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1914 yılında kurulan ve medreselerin ıslahını amaçlayan Darü’l-Hilafeti’l-Aliye müfettişliğine getirilmiştir?
Babanzade Ahmet Naim |
Cemaleddin Afgani |
Elmalılı Hamdi Yazır |
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmed Akif Ersoy |
İsmail Hakkı, öğretmen okulunda hocalık yaptığı sırada, verdiği dersler ve yazdığı eserleriyle dikkatleri üzerine çekti. İlmi konulardaki ehliyetini ispatlamasına paralel olarak daha önemli görevlere getirildi ve kendisinden istifade edildi. 1914 yılında kurulan ve medreselerin ıslahını amaçlayan Darü’l-Hilafeti’l-Aliye müfettişliğine getirildi. Bir yıl sonra da Süleymaniye Medresesinin Kelam kürsüsünde İslâm felsefe tarihi müderrisliğine tayin edildi. 1923 yılına kadar burada hocalık vazifesini sürdürdü.
14.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi İbn Rüşd’ün mantığa dair şerh yazdığı eserlerden biridir?
Kitabü's-Semâ vet-tabiî
|
Ki-tâbü'l-Kevn ve'l-fesâd
|
Kitâb'l-Âşâri'l Ulviyye
|
Îsâğücî |
Kitâbü'n-Nefs |
Mantığa dair, İbn Rüşd, Îsâğücî ile birlikte Organon içinde yer alan sekiz kitaba hem kısa hem orta ölçüde, el-Burhân'a ise büyük hacimde şerh yazmıştır. Îsâğücî, Kitâbü'l-Makülât, Kitâbü'l-İbare, Kitâbü'l-Kıyâs, Kitâbü'l- Cedel, Kitâbü's-Safsata, Kitâbü'l-Hatabe ve Kitâbü'ş- Şiir şerh yazdığı eserlerdir.
15.Soru
İbn Tufeyl tarafından kaleme alınan insan bilincinin kuramsal gelişimi noktasında farklı bir yaklaşımı ön plana çıkaran eser aşağıdakilerden hangisidir?
Tarihu’l-Ümem ve’l Mülûk |
Et Ta’limü’s-Sani ve İhsau’l-Ulum |
Kitabü’l-Menazir |
Hayy b. Yakzan |
Cevahirü’l-Kur’an |
Rasyonel bilincin kuramsal gelişimi doğrultusunda İslâm düşünürlerinden İbn Tufeyl’in Hayy b. Yakzan adlı eserine baktığımızda farklı bir tabloyla karşılaşmaktayız. Bu eserde Hayy, ıssız bir adada büyür ve tabiatı gözlemleyerek kendi teorik ve ontolojik rasyonel bilincini geliştirir. Her ne kadar bu eser, kurgusal bir roman olsa da, yine de insan bilincinin kuramsal gelişimi noktasında farklı bir yaklaşımı ön plana çıkarması açısından ilgi çekicidir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İşraki okulların temsilcilerinden birisi değildir?
Şehrezuri |
Kutbüddin-i Şirazi |
Celaleddin ed-Devvani |
Molla Sadra |
İbni Sina |
İbni Sina Meşşaidir, geri kalanlar İşrakidir. Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Batı İslâm dünyasında yetişen ilk Müslüman filozof olan, Endülüs’ün kuzeyindeki Sarakusta şehrinde muhtemelen 1077 yılında doğan, batıda Avempace ismi ile tanınan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Rüsd
|
İbn Tufeyl
|
İbn Bâcce
|
İbn Sina
|
İbn Haldun
|
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşüncesinin kapsamında değildir?
Pratik Felsefe |
Tarih Felsefesi |
Sanat Felsefesi |
Din Felsefesi |
Yaşam Felsefesi |
Günümüz felsefi disiplinlerini göz önünde bulundurarak, İslam düşüncesinin kapsamını şöyle belirleyebiliriz: Kuramsal Felsefe (mantık ve metafizik); Pratik (Ameli) Felsefe (hukuk, siyaset, ahlak ve iktisat felsefeleri); Kelam; Tasavvuf; Bilim Felsefesi, Sanat Felsefesi; Din Felsefesi; Dil Felsefesi ve Tarih Felsefesi. Yaşam Felsefesi bunlar arasında yoktur. Doğru cevap E'dir.
19.Soru
Endülüslü Müslüman filozoflar öncelikli olarak aşağıdaki konulardan hangisi üzerinde çalışmamışlardır?
Mutluluk |
Siyasal yaşam |
Sosyal yaşam |
Akıl |
Astronomi |
Endülüslü Müslüman filozoflarda akıl, ittisal, mutluluk, sosyal ve siyasal yaşamla ilişkileri konularının merkezde olduğunu görmekteyiz. Bunun en önemli sebebi İbn Bâcce döneminde Endülüs’te yaşanan iç karışıklık ve siyasal birliğin bölünmüşlüğüdür. Ayrıca böylesi bir ortamda filozoflar çok sıkıntılı dönemler yaşamaktadır. Dini çevrelerin felsefe çalışmalarına hoşgörüsüz davrandığı anlaşılmaktadır. Bundan dolayı İbn Bâcce erdemsiz toplumda yalnız başına kalan filozofun mutluluğa nasıl ulaşabileceğini teorik olarak tartışmaktadır. Doğru cevap E’dir.
20.Soru
İbn Rüşd’in din-felsefe ilişkisini ele aldığı eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Hayy b.Yakzân |
Fasl'ul-Makal |
Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife |
Faslul-makâl fî-ma beyne'ş-şer’ia ve'l-hikme mine'l-ittişâl |
el-Keşf an menâhici'l-edille |
Fasl'ul-Makal İbn Rüşd’in din-felsefe ilişkisini ele aldığı eseridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ