Türk Düşünce Tarihi Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Yabancı eserlerin Arapçaya tercümesi hangi dönemde ve kim tarafından yapılmıştır?
Emeviler döneminde Halid Bin Yezid tarafından |
Sasaniler döneminde Kindi tarafından |
Cahiliye devrinde İbn Hindu tarafından |
Hermes zamanında Yedi-Hakim tarafından |
İranda Sinân İbn Sâbit trafından |
Yabancı eserlerin Arapça’ya tercümesi Emeviler’in son döneminde Halid bin Yezid (ö.704) ile başladığı kabul edilir.
2.Soru
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen kişi kimdir?
Yakup İbn İshak el-Kindî |
Fârâbî |
İbn Sînâ |
İbn Rüşd |
Gazzâli |
İsla^m düşünce tarihçileri tarafından ilk İsla^m filozofu olarak kabul edilen Yakup İbn İshak el-Kindi^ (öl. 252h/866m?), soylu bir ailenin çocuğu olarak bugünkü Irak’ın güneyinde İsla^m döneminde kurulmuş önemli bir şehir olan Ku^fe’de doğdu.
3.Soru
Muhammed Abduh’un üzerinde düşündüğü en önemli mesele aşağıdakilerden hangisidir?
Kur'an'ı tamamıyla filoloji açısından ele almak |
Din ve felsefeyi birbirinden ayrı ele almak |
Kur'an'ı gramer açısından değerlendirmek |
Kur'an'ın lafzî anlamında takılıp kalmayıp özünü ve genel anlamını açıklamak |
Kur'an'ın farklı dillere tercümesinin yapılarak toplumlara kazandırmak |
Muhammed Abduh'a göre en önemli mesele Kur'an'ın lafzî anlamında takılıp kalmayıp özünü ve genel anlamını açıklamak olduğundan, Kur'an'ı tamamıyla filoloji ve gramer açısından ele alan pek çok Kur'an tefsirinin bomboş şeyler olduklarını başından itibaren ortaya koymaya çalışmıştır. Abduh'un tefsiri, Kur'an'ın manevi anlamını akla uygun bir şekilde vermeye çalışmaktadır.
4.Soru
Mehmet Akif Ersoy’a ait olan İstiklal Marşı TBMM tarafından hangi tarihte millî marş olarak kabul edilmiştir?
23 Nisan 1921 |
18 Mayıs 1921 |
12 Mart 1921
|
12 Aralık 1923 |
20 Ekim 1923 |
12 Mart 1921’de İstiklâl Marşı TBMM’de millî marş olarak kabul edildi.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslâm düşüncesine, eserlerinin Arapça çevirileriyle doğrudan kaynaklık eden filozoflardan biri değildir?
Platon |
Aristo |
Proclus |
Plotinus |
Sokrates |
Sokrat sonrası filozoflara, sistem filozofları, felsefenin konusunu, Tanrı, doğa, Allah, insan ve toplum olarak hem genişletmişlerdir, hem de ürettikleri düşünceleri sistematik bir dille ortaya koymuşlardır. İslâm düşüncesine, eserlerinin Arapça çevirileriyle doğrudan kaynaklık eden filozoflar şunlardır: Eflâtun (Platon), Aristo (Aristoteles), Plotinus, Proclus, Galen, Alexandre d’Afrodise.
6.Soru
‘Kıyas’ yoluyla dini metinlerle kültürel gelenekleri (dilleri) ortak bir rasyonel düşünme konusu haline getirmek isteyen Hanefi, Maliki, Şafi gibi yaygın fıkıh mezheplerine mensup İslâm düşünürlerine tepki göstermiş olan, dinin direk Kurân ve hadislerde yer alan din dilinin açıkça bilinebilir anlamlarına göre varlık ve şekil kazanması gerektiğini düşünen düşünür kimdir?
Fârâbî
|
İbn Hazm
|
İbn Sînâ
|
İbn Tufeyl |
Gazali |
Fark edileceği üzere, İbn Hazm’ın asıl tepkisi, ‘kıyas’ yoluyla dini metinlerle kültürel gelenekleri (dilleri) ortak bir rasyonel düşünme konusu haline getirmek isteyen Hanefi, Maliki, S¸afi gibi yaygın fıkıh mezheplerine mensup İsla^m düşünürlerinedir. Benzer bir tepkiyi Gazali’nin Farabi ve İbn Sina gibi Aristocu (Meşşai) düşünürlere yönelttiği eleştirilerin özünde de fark edebiliriz.
7.Soru
Sühreverdi’nin filozofları tasnifine göre sadece teellüh ve iç sezgiye önem veren filozoflara ne ad verilir?
Hakim
|
Müteellih
|
Vehim
|
Müfekkire
|
Hayal
|
8.Soru
Meşşâî filozoflara göre külli bilgiden sorumlu olan yeti aşağıdakilerden hangisidir?
Akıl
|
Duyu
|
Ortak Duyu
|
Hayal
|
Vehim
|
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Bâcce’nin insanın mutluluğu, ahlak ile siyaset ilişkileri, akli bilgiye ulaşmanın imkânı ve önemini tartıştığı eserlerden biri değildir?
Tedbîrül-mütevahhid |
Risâletü'l-vedâ |
İttisâlü'l-‘akl bi'l-insân |
Kitâbü'n-Nefs |
el-Vukuf ile'lakli'l-fa'âl |
İbn Bâcce’nin felsefenin tüm alanlarına dair eserleri bulunmaktadır. Tedbîrül-mütevahhid, Risâletü'l-vedâ, İttisâlü'l-‘akl bi'l-insân, el-Vukuf ile'1akli'l-fa'âl, Fi'1-gâyeti'l-insâniyye, isimli eserleri insanın mutluluğu, ahlak ile siyaset ilişkileri, bu bağlamda akli bilgiye ulaşmanın imkânı ve önemini tartışmaktadır. Bu çerçevede faal aklın rolünü de incelemektedir. Diğer bir eseri olan Kitâbü'n-Nefs ise Aristocu plan üzerinden nefis ve güçlerini ele almaktadır.
10.Soru
- Rivayetçilik
- İşrakilik
- Kelam
- Hadis
Yukarıdakilerden hangisi İslam Felsefe okulları arasında yer almaz?
I ve II |
III ve IV |
I ve III |
I, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Aklî mirasın devralınmasına yönelik tercüme hareketiyle beraber felsefenin altında birçok okul oluşmaya başladı. Bunlardan özellikle Meşşâî ve İşraki okul İslâm dünyasında yaygınlık kazanıp sürekli olmuştur. Bunun dışında Dehriyye ve Tabiatçılar şeklinde iki okul daha vardır.
11.Soru
İbn Bâcce felsefesinde erdemsiz toplumda erdemli yaşamaya çalışan insan şeklinde tanımladığı, toplumun geneli gibi yaşamayan aykırı ve sıra dışı kişiyi hangi isimle ifade etmiştir?
Sessiz Adam |
Yalnız Adam |
Bilge Adam |
Aykırı Adam |
Güçlü Adam |
Yalnız adam, toplumun geneli gibi yaşamayan aykırı ve sıra dışı kişidir. İbn Bâcce bunu erdemsiz toplumda erdemli yaşamaya çalışan insan anlamında olumlu kullanır.
12.Soru
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen kişi kimdir?
Yakup İbn İshak el-Kindi |
Vasık Billah
|
Mutasım Billah
|
Memun |
Abdülmesih b. Nâima el-Hımsî |
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen kişi Yakup İbn İshak el-Kindî'dir. Kindî’nin birçok klasik ve modern felsefe tarihçisi tarafından “ilk İslâm Filozofu” olarak kabul edilmesinde şüphesiz O’nun döneminin tabii ve insani bilimlerindeki üstün kavrayışı, fizikten metafiziğe, astronomiden matematiğe, tıptan kimyaya, döneminin hemen bütün bilimlerinde yazdığı eserlerin çeşitliliği ve yetkinliği etkili olmuştur. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Meşşailere göre insan aklının yetkinleşmesindeki bir ileri safhayı temsil eden akıl aşağıdakilerden hangisidir?
Nefsi akıl |
Potansiyel akıl |
Fiil hale geçmiş akıl |
Meleke halindeki akıl |
Müstefad akıl |
Meleke halindeki akıl: İnsan aklının yetkinleşmesindeki bir ileri safhayı temsil eder. Iİnsan aklettikçe soyutlama ve tümel yargılarda bulunmada yetkinleşir. Öyle ki bu durum onda bir meleke, alışkanlık haline gelir. Bundan dolayı insan aklının bu yetkinlik hali meleke şeklinde isimlendirmişlerdir. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
"Felsefe ve İslâm dini arasında temelde bir zıtlık olmadığını kanıtlamak için için büyük çaba göstermiştir. Özellikle Faslu’l-makâl adlı eserinde yabancı kültürler sorununa açıkça değindiğini görmekteyiz."
Bahsedilen İslam düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Hazm |
İbn Rüşd |
İbn Sina |
Farabi |
Gazali |
Bahsedilen İslam düşünürü İbn Rüşd'dür
15.Soru
Hz. Peygamber’in hadislerinde hem din ilmini hem de dünya ilmini ilim olarak kabul etmesini “Şeriat (din) aklın zâhiridir; akıl şeriatın bâtınıdır.” şeklinde ile ifade eden müslüman düşünür kimdir?
Farabi |
İbn Rüşd |
İbn Sînâ |
Gazzâlî |
İbn Haldûn |
Hz. Peygamber, bir hadislerinde, ilmi, “İlim iki kısımdır; ruhların ilmi ve bedenlerin ilmi” şeklinde tarif ederken, hem kalble idrak edilen din ilmini, hem de bedensel uzuvlarla, yani akıl ve duyalarla algılanan dünya ilmini aynı şekilde ilim olarak değerlendirmiştir. Gazzâlî gibi bazı düşünürler de, bunu şöyle veciz bir şekilde ifâde etmişlerdir: “Şeriat (din) aklın zâhiridir; akıl şeriatın bâtınıdır.”
16.Soru
Abduh hangisinin imanı zayıflatmayıp aksine güçlendireceğine ve düşünme sanatı ve bilimi olan mantığın değerini tam olarak kavramanın İslâm kelâmı için zorunlu olduğuna dikkat çekmiştir?
İçtihad |
Dogma |
İlahiyat |
Felsefe |
Aklî delil |
Abduh, aklî delillerin imanı zayıflatmayıp aksine güçlendireceğine ve düşünme sanatı ve bilimi olan mantığın değerini tam olarak kavramanın İslâm kelâmı için zorunlu olduğuna dikkat çekmiştir. Abduh, içtihadı, yani kişinin bütün kayıtlardan bağımsız olarak düşünebilme, serbestçe araştırma yapabilme hakkını her zaman savunmuş, bunun yanında, kişinin şahsî araştırma ve serbestçe araştırma haklarını kullanmayıp, din otoriteleri tarafından kendisine sunulan dogmaları delil istemeksizin gözü kapalı kabul etmesi anlamına gelen taklitle savaşmaktan da geri durmamıştır. Nihayet bazılarının iddia ettiği gibi içtihad kapılarının kapalı olmadığını, aksine, değişen hayat şartlarının ortaya çıkardığı sorunlara tatmin edici cevaplar vermek için ardına kadar açık olduğunu söylemiştir.
17.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi İbn Tufeyl’in eseridir?
Şifa
|
Faslu’l makal
|
El-Munkiz mine’d-dalal
|
El-Fıkhu’l-ekber |
Hayy b. Yakzan |
Her ne kadar rasyonel (akılcı) bilincin kuramsal gelişimi doğrultusunda İslâm düşünürlerinin genel tutumu yukarıdaki gibi olsa da, sözgelimi İbn Tufeyl’in Hayy b. Yakzan adlı eserine baktığımızda farklı bir tabloyla karşılaşmaktayız. Bu eserde Hayy, ıssız bir adada büyür ve tabiatı gözlemleyerek kendi teorik ve ontolojik (varlık-bilimsel) rasyonel (akılcı) bilincini geliştirir. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
İşrâkî Okul kim tarafından kurulmuştur?
Bâyezîd-i Bistâmî |
Sehl et-Tüsterî |
Celâleddin ed-Devvânî |
Şehâbeddin es-Sühreverdî |
Kutbüddîn-i Şîrâzî |
İşraki Okul Şehâbeddin es-Sühreverdî (ö. 587/1191) tarafından kurulmuştur. Doğru cevap D şıkkıdır.
19.Soru
İbn Bâcce'ye göre insanı diğer varlıklardan ayıran boyut hangisidir?
Tabii
|
Duyusal
|
Tahayyül
|
Akli |
Akdetme |
İbn Bâcce'nin felsefesinin temel konusu insan ve insan mutluluğudur. İnsan, yapısı itibariyle evrene benzer. Onda üç boyut bulunur: 1) Tabiî, 2) duyusal ve 3) aklî boyut. Fakat insanı diğer varlıklardan ayıran özelliği aklıdır. İbn Bâcce Aristocu çizgiyi takip ederek insanı bu doğanın bir parçası olarak kabul eder. Tabiî boyut dediğimiz alan burasıdır. Bu boyutu itibariyle insan dört unsura, bunlardan oluşan mürekkep parçalara, beslenme, büyüme ve üreme güçlerine sahiptir. İkinci boyutuyla ise duyu güçlerine sahiptir. Bunlar ortak duyu, hayal ve hafıza güçleridir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi inanma eylemlerinin özelliklerinden birisi değildir?
Anlama |
İtaat |
Açıklama |
Olması gereken |
Değer ve semboller |
İnanma eylemlerinin özellikleri anlama, itaat, olması gereken, mutlak neden, değer ve semboller ve sosyal algıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ