Türk Düşünce Tarihi Final 24. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İbn Rüşd’ün, Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife'sinin eleştirisi olarak kaleme aldığı eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kitâbü'n-Nefs |
Hay b. Yakzân |
Bidâyetü'l-müctehid |
Tedbîrül-mütevahhid |
Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife |
İbn Rüşd ilmi dini ve akli geleneklerin hemen hepsinde ürün vermiştir. Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife, Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife'sine reddiye olarak kaleme aldığı eseridir. Yüzyılları aşan etkisi bulunmaktadır. Doğru cevap E’dir.
2.Soru
İbn Haldun tarafından oluşturulan “devletin geçirdiği döngüsel aşamalarının” hangisinde atalardan devralınan gelenek ve kurumlar muhafaza edilmeye çalışılmaktadır?
Kuruluş ve zafer aşaması |
Gücün şahsileşmesi dönemi |
İmar dönemi |
Sulh ve istikrar dönemi |
Çözülme ve yokoluş devresi |
Sulh ve istikrar dönemi: Bu dönemde atalardan devralınan gelenek ve kurumlar muhafaza edilmeye çalışılır. Gelenek ve kurumların ortaya çıkaran sebepler ve hedeflenen amaçlar unutulur. Bunlar anlam ve işlev bakımından analiz edilmezler. Taklit ve muhafaza kaygı ve duygusu hakimdir. Halbuki gelen her yeni gün yeni haller ve sorunlar getirmektedir. Yöneticiler yapıların derinlerinde gerçekleşen değişimleri fark etmezler. Dolayısıyla tedbir de alamazlar. Devlet hem iç işlerinde hem dış ilişkilerinde muhafazakâr davranır. Yöneticiler devleti mümkün mertebe çatışmadan uzak, barış içerisinde tutmaya çalışırlar.
3.Soru
I. İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofudur.
II. Din, dil ve edebiyat eğitimi almıştır.
III. Soylu bir ailenin çocuğudur.
Yukarıdaki bilgilerden hangisi Kindi'nin hayatı ile ilgili doğru bilgi içerir?
I ve II |
I ve III |
II. |
I, II ve III |
II ve III |
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen Yakup İbn İshak el-Kindî (öl. 252h/866m?), soylu bir ailenin çocuğu olarak bugünkü Irak’ın güneyinde İslâm döneminde kurulmuş önemli bir şehir olan Kûfe’de doğdu. O dönemin geleneğine göre temel dini bilgiler ve Kur’ân-ı Kerîm dersleri yanında, dil ve edebiyat tahsili görmüştür.
4.Soru
İbn Sina’nın felsefesini en geniş şekilde ortaya koyan ansiklopedik eser hangisidir?
el-Kanun |
Mübahasat |
Necat |
İşarat vet-Tenbihat |
Şifa |
Şifâ, felsefeye dair en önemli eseridir. Ansiklopedik bir tarzda yazılmış olup mantık, tabîiyyât, riyâziyyât ve ilâhiyyât bölümlerinden meydana gelmektedir.
5.Soru
Batı düşüncesine ve bilimine etki eden ilk Müslüman filozof ve bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
Fârâbî |
İbn Sînâ |
Kindî |
Gazâlî |
İbn Bâcce |
İlk Müslüman filozof ve bilim adamı Kindî’nin bilimci ve filozof olarak Batı düşüncesine ve bilimine o kadar etkisi olmuştur ki, büyük Latin düşünce tarihçisi G.Cardano, De Subtilitate adlı eserinde onun kendi devrine kadar gelip geçen dünyanın en meşhur oniki harikasından biri olduğunu zikreder. Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak meşhurdur. Doğru yanıt C seçeneğidir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi vahdet-i vücud (varlığın tekliği) anlayışını savunan düşünürlerdendir?
Davud el-Kayseri |
Süleyman Hayri Bolay |
Sadreddin Konevi |
Fuzuli |
Nebi |
Estetik imar bilincini yönlendiren temel unsur dini bir dünya görüşü olduğundan, Allah’ın kâinatta kurmakta olduğu düzenin bir tür yansıması, izdüşümü ya da benzerini üretmek temel hedeftir. Bu nedenle değişik alanlarla üretim yapan Osmanlı düşünürlerinin kabaca Platoncu ‘asıl-kopya’ ikiliğine dayalı felsefe yapma tarzını sürdürdükleri söylenebilir. Elbette Davud el-Kayseri gibi vahdet-i vücud (varlığın tekliği) anlayışını savunan düşünürler de vardır.
7.Soru
Felsefi metotla dini savunanları kimler temsil etmektedir?
Dinciler |
Filozoflar |
Hacılar |
Kelamcılar |
Hocalar |
Felsefi metotla dini savunanları kelamcılar temsil etmektedir.
8.Soru
İslam düşünce tarihinde Dehriyye okulunun temsilcisi olarak kim kabul edilmektedir?
İbn Haldun |
Ebû Bekir er-Râzî |
İbnü'r-Râvendî |
Câbir b. Hayyân |
Gazzâlî |
İslâm düşünce tarihinde bu materyalist felsefe akımının temsilcisi olarak İbnü'r-Râvendî kabul edilir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İşrak okulunun kaynakları arasında yer almaktadır?
İbn Bacce |
İbn Tufeyl |
Fârâbî |
İbn Rüşd |
Ebû Bekir er-Râzî |
İşrâkî okul hem Meşşâi felsefeyi eleştirmiş hem de ondan faydalanmıştır. Büyük ölçüde de Efalatunu kendilerine model olarak almışlardır. İşrak okulunun kaynakları arasında İbn Sînâ, Gazzâlî, İbn Tufeyl, tasavvuf geleneği, İran hikmetiyle, Hermetik geleneği sayılmalıdır.
10.Soru
Felsefi metotla dini savunanları kimler temsil etmektedir?
Dinciler
|
Filozoflar |
Hacılar |
Kelamcılar |
Hocalar |
Felsefi metotla dini savunanları kelamcılar temsil etmektedir.
11.Soru
Meşşâî filozoflar insan aklının yetkinleşmesindeki ve bilgi edinmedeki son aşamasını nasıl adlandırmıştır?
Müstefad Akıl |
Potansiyel akıl |
Fiil hale geçmiş akıl |
Meleke halindeki akıl |
Kuvve halindeki akıl |
Meşşâî filozoflar insan aklının yetkinleşmesindeki ve bilgi edinmedeki son aşamasını ayrıca kavramsallaştırırlar. Aklın bu son yetkinlik haline, müstefad, mükteseb ve zahir, beyani akıl şeklinde farklı isimler vermişlerdir. Doğru cevap A şıkkıdır.
12.Soru
İslâm ilim geleneğinde tarih düşüncesi bakımından en meşhur ve en etkili isim aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Haldun |
İbn Miskeveyh |
Bîrûnî |
Mevlana |
Rumî |
İslâm ilim geleneğinde tarih düşüncesi bakımından en meşhur ve en etkili isim İbn Haldun’dur.
13.Soru
“Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine dinsizlikle itham edilen çağdaş Müslüman düşünür kimdir?
Mehmet Akîf Ersoy
|
Muhammed Abduh
|
İsmail Hakkı İzmirli
|
Elmalılı Hamdi Yazır |
Cemâleddîn Afgânî |
Afgânî’nin “Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine Afgânî aleyhine kampanyalarını genişlettiler. Ve nihayet Afgânî materyalizmi reddeden eserler yazmasına rağmen bir kolaycılık aracı olan dinsizlikle itham edildi.
14.Soru
İslâm düşüncesi hangi dil ile başlamıştır?
Arapça |
Farsça |
Latince |
Rumca |
Türkçe |
İslam düşüncesi Arapça ile başlamıştır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi göçebe hayatının özelliklerinden değildir?
Özgürlük |
Bağımlılık |
Güçlü asabiyet |
İyiliğe daha meyyal olmaları |
Doğal ve dayanıklı olmaları |
İhtiyaçlarını karşılamalarına bağlı olarak oluşan yaşam şartlarının göçebelerde oluşturduğu temel özellikler şunlardır: 1) Özgürlüğe düşkünlük, 2) güçlü asabiyet, 3) doğal ve dayanıklı olmaları 4) işlerini kendileri görmeleri, 5) cesaret, 6) iyiliğe daha meyyal olmaları
16.Soru
Aşağıdaki filozoflardan hangisi Latinler ve Batılı Yahudiler arasında Alpharabius, Avennasar, Abunazar, Albunasar ve Albumasar gibi çeşitli isimlerle anılmaktadır?
İbn Sina |
Gazzali |
Farabi |
İbn Bacce |
İbn Tufeyl |
Batı Hıristiyan ve Yahudi düşüncesine en çok etkisi olan Müslüman filozoflardan birisi de Fârâbî’dir. Denebilir ki, Fârâbî, daha hayatının son yıllarında bile, İbn Meserre (ö. 319/931) ve İbn Gabriel (Avicebron, ö. 450/1058) gibi Yahudi filozofların aracılığıyla Batı’da tanınmaya başlamıştır. Latinler ve Batılı Yahudiler arasında Alpharabius, Avennasar, Abunazar, Albunasar ve Albumasar gibi çeşitli isimlerle meşhurdur.
17.Soru
Eğitimini hem nakli hem de felsefe, mantık, astronomi ve matematik gibi ilimlerle tamamlayan ......................, Osmanlı Devletinin ilk şeyhulİslâmı’dır. Osmanlı ilim geleneğinin ve medrese eğitiminin en önemli temsilcilerinden biri olması, onun kelam, tasavvuf, felsefe, mantık ve fıkıh gibi ilimleri sentezlemesinden (aynı anda temsil etmesinden) kaynaklanır.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Sadettin Konevi |
Şeyh Bedrettin |
Kayserili Davud |
Molla Gürani |
Molla Fenari |
Eğitimini hem nakli hem de felsefe, mantık, astronomi ve matematik gibi ilimlerle tamamlayan Molla Fenari, Osmanlı Devletinin ilk şeyhulİslâmı’dır. Osmanlı ilim geleneğinin ve medrese eğitiminin en önemli temsilcilerinden biri olması, onun kelam, tasavvuf, felsefe, mantık ve fıkıh gibi ilimleri sentezlemesinden (aynı anda temsil etmesinden) kaynaklanır.
18.Soru
Damat Ferit Paşa hükümetlerinde I. ve II. kabinelerde Evkaf Nazırlığı görevini üstlenen, 1919'da Ayan üyesi olan ve İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin ilim şubesinde görev yapan İslam düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
İsmail Hakkı İzmirli |
Nurettin Topçu |
Hilmi Ziya Ülken |
Roger Garaudy |
Elmalılı Hamdi Yazır |
II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Antalya mebusu seçildi. Görevi olmadığı
halde II. Abdulhamid’in tahttan indirilmesi için hall fetvasını yazdı. Damat
Ferit Paşa hükümetlerinde I. ve II. kabinelerde Evkaf Nazırlığı (Vakıflar
Bakanlığı) yaptı. 1919’da Ayan (Senato) üyesi oldu. İttihad ve Terakki
Cemiyeti’nin ilim şubesinde görev yaptı.
19.Soru
“Matematik ve geometri olup, bunların akıl ve dinle çelişen hiçbir yönleri yoktur. Bunların inkârı imkânsızdır” şeklinde tanımlanan felsefi ilim aşağıdakilerden hangisidir?
Tabiîyât
|
Riyaziyât
|
Tehâfüt
|
İlahiyât |
Mantık |
Riyaziyât: Matematik ve geometri olup, bunların akıl ve dinle çelişen hiçbir yönleri yoktur. Bunların inkârı imkânsızdır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hareket felsefesinin etkisinde kalmış, bu felsefenin kavramlarını ve metodunu kullanarak meselelere kendi kültürümüz açısından yaklaşmıştır?
Nurettin Topçu |
Roger Garaudy |
Muhammed İkbal |
Hilmi Ziya Ülken |
İsmail Hakkı İzmirli |
Fransa’da kaldığı 6 yıllık süre içerisinde Louis Massignon ve Hareket Felsefesi’nin kurucusu olan Maurice Blondel ile tanışmıştır. Bu olay Topçu’nun fikirlerinin oluşması açısından önemlidir. Çünkü Nurettin Topçu, hareket felsefesinin etkisinde kalmış, bu felsefenin kavramlarını ve metodunu kullanarak meselelere kendi kültürümüz açısından yaklaşmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ