Türk Düşünce Tarihi Final 25. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi daha çok İslâm Yeni-Eflâtunculuğuyla Augustinciliği birleştiren kelamcılardır?
Dominiken |
Empirik |
Fransisken |
Kartezyan |
Tabiatçılar |
Batıda, felsefî düşünce yavaş yavaş XI. Yüzyılda oluşmaya başladı. Hıristiyan kelamcılarından Fransiskenler daha çok İslâm Yeni-Eflâtunculuğuyla Augustinciliği birleştirirken, Dominikenler Fârâbî ve İbn Sînâ’yı ve onların Aristoculuğunu benimsiyorlardı. Bu arada bazı Hıristiyanlar ve Batı’da yaşayan Yahudilerin çoğu da, İbn Rüşdçülüğe eğildiler. Kısa zamanda beklenmedik bir inkişaf gösteren İbn Rüşdçülük özellikle kilise çevrelerinin dışında etkili olmaya ve Hıristiyan dogmasına ağır bir darbe indirmeye başladı. İbn Rüşd’ün akılcılığı ve onun bazen yanlış yorumlanması, Batıda kiliseye karşı hür düşüncenin ve hatta dinsizlik cereyanlarının doğmasını hazırladı. Bu durumu fark eden, gerek Fransisken ve gerekse Dominiken kelamcıları XII. yüzyılda İbn Rüşdcülükle mücadeleye başladılar. Bunu yaparken, o zamanlar Batıda yeni yayılmaya başlayan Gazâlîciliği silah olarak kullanmayı uygun buldular.
2.Soru
Anadolu’nun birçok yerini gezerek insanların Millî Mücadele’ye destek vermeleri için büyük gayret sarfetmiş, I. Meclis’te Burdur milletvekilli olarak görev yapmış olan İslam düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
İsmail Hakkı İzmirli |
Elmalılı Hamdi Yazır |
Mehmet Âkif Ersoy |
Muhammed İkbâl |
Hilmi Ziya Ülken |
1913’te İttihât Terakkîciler, Âkif’în çıkardığı Sebîlü’r-Reşâd dergisinin
yayın çizgisini beğenmemeleri sebebiyle Âkif, Dâru’l-Fünûn’daki hocalık
görevinden istifa etmek zorunda kaldı. I. Dünya Savaşı’nda Mısır ve
Hicaz’da görevler yaptı. Anadolu’nun birçok yerini gezerek insanların Millî
Mücadele’ye destek vermeleri için büyük gayret sarfetti. I. Meclis’te (1920)
Burdur milletvekilli oldu.
3.Soru
Gazâlî, filozofları eleştirdiği Tehâfüt'ü yazmadan önce, filozofların fikirlerini incelediği hangi eseri yazmıştır?
el-itikât fi'l-İktisât
|
İlcâmu'l-Avaman ilmi'l-Kelâm
|
İhyâu Ulumi'd-Dîn
|
el-Munkızu mine'd-Dalâl
|
Mekâsıdü'l-Felâsife
|
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Vâridat isimli eseri kaleme alan ve hemen her hususu Allah'ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışan Osmanlı düşünürüdür?
Kayserili Davud |
Hocazade |
Bedreddin Simavi |
Yahya Nev’i Efendi |
Mestçizade Abdullah Efendi |
Bedreddin Simavi, vahdet-i vücud nazariyesi doğrultusunda Varlık, âlem, ruh-beden ilişkisi, ölüm sonrası hayat gibi konulardaki klasik yaklaşımları eleştirmiş ve hemen her hususu Allah’ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışmıştır. Felsefe, tasavvuf ve kelam alanlarını kapsayan eserinin adı Vâridat’tır. Genelde klasik Ehli Sünnet çizgisinin dışına çıkan yaklaşımları nedeniyle tarihi süreç içinde lehinde ve aleyhinde görüşler ileri sürülmüştür. Bugün bile Şeyh Bedreddin’in felsefi, tasavvufi ve kelami
görüşlerinin yorumlanmasında farklı yaklaşımlar sergilenmektedir.
5.Soru
Aşağıdaki geleneklerden hangisinde mevcut bir genel dünya görüşü içinde metinler ve metinlerde ele alınan konular yeniden konumlandırılmaktadır?
Meşşai
|
Platoncu
|
Şerh ve Haşiye
|
Kelamcı |
Fıkıhçı |
Şerh ve haşiye geleneği, basitçe bazı metinlerin kısmen yorumlanarak ve açıklayıcı notlar eklenerek yeniden bilimsel tedavüle (dolaşıma) sokulması değildir. O daha ziyade mevcut bir genel dünya görüşü içinde metinlerin ve metinlerde ele alınan konuların yeniden konumlandırılması olayıdır.
6.Soru
İbn Sînâ’nın “Uçan Adam” kavramını aynen kullanan batılı filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Spinoza
|
Kant
|
Descartes
|
Hegel
|
Alain
|
7.Soru
Bağdat’ta 830 yılında Beytü’l-Hikme (Bilgelik Evi) adlı tercüme okulunu aşağıdakilerden hangisi açmıştır?
Halid bin Yezid |
Hz. Ömer |
Me’mûn |
Sâbit İbn Kurrâ |
İbn Mukaffa |
Ancak ilk sistematik tercüme faaliyeti Me’mûn’un Bağdat’ta 830 yılında Beytü’l-Hikme (Bilgelik Evi) adlı tercüme okulunu açmasıyla olmuştur.
8.Soru
Molla Lütfi’nin hangi eserinde, bilimleri tasnif etmesi ve onları tanımlamaya çalışması açısından hem klasik ilimler tasnif geleneğini sürdürür hem de yaşadığı dönemde ilim zihniyetini sergilenmektedir?
Haşiye Ale’t- Tehafüt
|
Risale fi Tahkiki Vücudi’l-Vacib |
Miftahu’s-Saâde
|
Mevzuâtü’l-Ulûm |
Misbahu’s- Siyâde |
Molla Lütfi’nin Mevzuâtü’l-Ulûm adlı eseri, bilimleri tasnif etmesi ve onları tanımlamaya çalışması açısından hem klasik ilimler tasnif geleneğini sürdürür hem de yaşadığı dönemde ilim zihniyetini sergiler.
9.Soru
İşraki okulların kurucusu kimdir?
Fahreddin Er-Razi |
Şehabeddin es-Sühreverdi |
Katip Çelebi |
Yahya İbn Adi |
Dara Shikoh |
İşraki Okul S¸eha^beddin es-Sühreverdi^ (ö. 587/1191) tarafından kurulmuştur. Dığru cevap B'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi felsefeyle ilgilenenlerin geleneğe aykırı düşünce ve zihniyetleriyle İslâm toplumunun dışına çıkmış olduklarını ima eden ve bir sosyolojik anlam da taşıyan kelimedir?
Bid’at
|
Kıdem
|
Tehafüt
|
Küfür |
Tenkit |
Her ne kadar Gazzâlî Tehâfüt’ünde İslâm filozoflarını metafiziğe ilişkin konulardaki, kendince yanlış görüşleri nedeniyle küfür ve bid’atle itham etmişse de buradaki “küfür” kavramı, dini anlamı yanında felsefeyle ilgilenenlerin geleneğe aykırı düşünce ve zihniyetleriyle İslâm toplumunun dışına çıkmış olduklarını ima eden sosyolojik bir anlam da taşımaktaydı.
11.Soru
Bîrûnî hangi eserinde eserinde geçmiş olayları sadece bir kronoloji biçiminde değil, toplum yapıları, dinsel inançlar ve uygarlık açısından da inceler?
Tahkîk mâ li'1-Hind |
Tercümetü Kitabi Batencel |
el-Âsârü’l-bâkiye ani’l-kurûni’l-hâliye |
Tecâribü'l-ümem |
Mukaddime |
Bîrûnî, el-Âsârü’l-bâkiye ani’l-kurûni’l-hâliye isimli eserinde geçmiş olayları sadece bir kronoloji biçiminde değil, toplum yapıları, dinsel inançlar ve uygarlık açısından da inceler.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Eflatunculuğa meyleden düşünürler arasında yer alır?
İbn Kemâl |
Muslihiddîn b. Sinâ |
Yanyalı Es’ad Hoca Efendi |
Şuhreverdî |
Kazvinî |
Kazvinî İbni Sinacı, Şuhreverdî İşrakici,Yanyalı Es’ad Hoca Efendi Aristocu,İbn Kemal Tehâfütçülük veya Gazzâlîcilik-İbn Rüşdçülük akımını takip etmiştir. Ancak Muslihiddîn b. Sinâ Eflatunculuğa meyleden düşünürler rasında yer alır. Risâle-i Eflâtûniyye isimli bir eser yazarak Eflâtun’un fikirlerini tanıtmıştır. Doğru cevap B dir.
13.Soru
İslam düşüncesinin yabancı kaynaklarını oluşturacak olan yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa hangi hükümdar zamanında olmuştur?
Hz. Osman |
Hz. Muhammed |
Hz. Ali |
Hz. Ebubekir |
Hz. Ömer |
Yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa Hz. Ömer zamanında olmuştur.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Batı felsefesine etki eden Müslüman filozoflardan değildir?
Farabi |
İbn sina |
Hallac-ı Mansur |
Kındi |
Gazzali |
Hallac-ı Mansur Batı felsefesine etki eden filozoflardan değildir.
15.Soru
İslâm düşünürlerinin en asli hedefi nedir?
İradeli hareket |
Hakikat |
Ontik |
Değer |
Varlık |
İslâm düşünürlerinin en asli hedefi olan hakikat, ontik düzeydeki varlığı tecrübe edebilmek yani onun zihnimizde ontolojik bir gerçeklik olarak açığa çıkmasını sağlamaktır.
16.Soru
İbn Haldun bir grup tarihçiyi neden eleştirmiştir?
Olayların sebeplerine yerince dikkat etmediklerinden |
Tarihi bir varlık alanı olarak ele aldıklarından |
Haberleri tabiata göre açıkladıklarından |
Rivayetleri aktardıklarından |
Toplumun değişim hallerine dikkat ettiklerinden |
İbn Haldun’un yeni oluşturduğu tarih anlayışı taklitçi ve asalak tarihçiler diye betimlediği diğer bir grup tarihçiyi eleştirisinde de kendini gösterir Bu tip tarihçiler olayların ve ahvalin sebeplerine dikkat etmeyip yeterince incelemede bulunmamaktadırlar. Bundan dolayı da saçma ve anlamsız rivayetleri terk etmemektedirler.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bîrûnî’nin bildiği dillerden biri değildir?
Fransızca |
Arapça |
Sanskritçe |
Farsça |
Grekçe |
Biruni Hârizmce, Soğdca, Arapça, Farsça, Grekçe, İbranî'ce, Süryânîce ve Sanskritçe bilmekteydi.
18.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Kur’an, Allah’a kesin bir iman ile bağlanmaya ve iman ederken Allah’a verilen sözleri tutmaya davet etmektedir. |
Kur’an insanlardan aynı anda hem inanma hem de düşünme eylemini gerçekleştirmelerini istemektedir. |
Bizzat İslâm düşüncesi tabiri, zaten Kur’an metni içinde yer alan inanma ve düşünme eylemlerine aynı anda işaret eden ve yukarıda kısmen dile getirdiğimiz soruları kendisinde barındıran bir tabirdir. |
İrade İslâm düşünce tarihinde bu tür sorulara verilen cevaplar ile bizlerin bu sorulara vermemiz gereken cevaplar arasında benzerlikler olabildiği gibi farklılıklar olamamalıdır. |
İslâm düşüncesi tabiri, İslâm toplumlarında tarihsel olarak ortaya çıkan tüm düşünce hareketlerine işaret etmeden önce, kendisinin bir anlama ve tartışma konusu olduğunu açığa çıkarır. |
Kur’an, Allah’a kesin bir iman ile bağlanmaya ve iman ederken Allah’a verilen sözleri tutmaya davet etmektedir. Kısacası Kur’an insanlardan aynı anda hem inanma hem de düşünme eylemini gerçekleştirmelerini istemektedir. İslâm düşüncesi tabiri, İslâm toplumlarında tarihsel olarak ortaya çıkan tüm düşünce hareketlerine işaret etmeden önce, kendisinin bir anlama ve tartışma konusu olduğunu açığa çıkarır. İslâm düşünce tarihinde bu tür sorulara verilen cevaplar ile bizlerin bu sorulara vermemiz gereken cevaplar arasında benzerlikler kadar farklılıklar da olabilir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hristiyan dogmasına ağır darbe indirmiştir?
İslâm Yeni-Eflâtunculuk |
Augustincilik |
Gazâlîcilik |
İbn Tufeylcilik |
İbn Rüşdçülük |
Hıristiyan kelamcılarından Fransiskenler daha çok İslâm Yeni-Eflâtunculuğuyla Augustinciliği birleştirirken, Dominikenler Fârâbî ve İbn Sînâ’yı ve onların Aristoculuğunu benimsiyorlardı. Bu arada bazı Hıristiyanlar ve Batı’da yaşayan Yahudilerin çoğu da, İbn Rüşdçülüğe eğildiler. Kısa zamanda beklenmedik bir inkişaf gösteren İbn Rüşdçülük özellikle kilise çevrelerinin dışında etkili olmaya ve Hıristiyan dogmasına ağır bir darbe indirmeye başladı. İbn Rüşd’ün akılcılığı ve onun bazen yanlış yorumlanması, Batıda kiliseye karşı hür düşüncenin ve hatta dinsizlik cereyanlarının doğmasını hazırladı. Doğru cevap E seçeneğidir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi rasyonel bilincin ontolojik gelişimi ile ilgili değildir?
Varlık (hakikat) tecrübesi
|
Potansiyel konumdan aktif (bilfiil) konuma yükselme
|
Kendisi olabilme/ kendisini gerçekleştirme
|
Yüksek gerçekleri kavradıkça yüksek bilince erişme
|
Büyük din bilginlerinin görüşlerini dini inanç için kriter kabul etme
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ