Türk Düşünce Tarihi Final 28. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Nurettin Topçu hangi düşünceyi tercih etmiş ve benimsemiştir?
Komünizm
|
Hümanizm
|
Sosyalizm
|
Anarşizm |
Liberalizm |
Topçu’nun sosyalizmi, pozitivist anlamda bilimsel (Marxist) bir sosyalizmden ziyade, “etik bir seçim olarak sosyalizm” görüşüne daha uygun olan ahlâkçı bir sosyalizmdir ve diğer bütün sistemlerden daha fazla komünizm karşıtıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bağımsız İslami filozoflar arasında yer alır?
İhvanü’s-Safâ |
Suhreverdi |
Farabi |
Ebu’l-Berekât el-Bağdâdî |
İbni Sina |
İşrâkîlik, Sühreverdî’den önce İbn Sînânın bulunduğu bir akımdır. Farabi Meşaiyye ekolüne dahil edilir. İhvânu’s-Safâ, temelde Yeni-Fisagorcu, Eflatuncu, Yeni-Eflatuncu bir felsefî akımı temsil eder. Meşşâilik, İşrâkilik ve Rivâkiye gibi felsefe ekollerine doğrudan bağlantılı olmayan bazı Müslüman filozoflar vardır ki Ebu’l-Berekât el-Bağdâdî bağımsız olarak değerlendirilen önemli bir filozoftur. Bu yüzden cevap D seçeneğidir.
3.Soru
Şifa adlı eserinin “Peygamberliğin Kanıtlanması” kısmında kutsal metinlerin ancak felsefi düşünmeye meyilli insanların fark edebileceği bir takım işaretler sunduğunu belirten ilim adamı kimdir?
İbn Sina
|
İbn Rüşd
|
İbn Haldun
|
Farabi |
Gazali |
İbn Sina, Şifa adlı eserinin “Peygamberliğin Kanıtlanması” kısmında kutsal metinlerin ancak felsefi düşünmeye meyilli insanların fark edebileceği bir takım işaretler sunduğunu belirtir. Hakikati başkalarından aktarılan söylemlerle anlamaya yatkın insanlardan farklı olarak, felsefi zekâlar Kur’an ve hadislerde işaret edilen hakikati apaçık şekilde tecrübe etmeye çalışırlar. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisine göre İslam alemi manen Batı’ya süratle yol almaktadır ve bunda yanlış birşey yoktur?
Cemâleddin Afgânî |
Muhammed İkbal |
Muhammed Abduh |
Babanzâde Ahmet Naim |
İsmail Hakkı İzmirli |
İkbâl’e göre, İslâm âlemi manen Batı’ya süratle yol almaktadır. Bu yönelişte yanlış bir şey yoktur. Çünkü Avrupa kültürü entelektüel açıdan İslâm kültürünün en önemli bazı bölümlerinin daha gelişmiş halidir. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Descartes’in öncülüğünü yaptığı ve esasında İbn Rüşdcülüğün uzantısı olan akım aşağıdakilerden hangisidir?
Aristoculuk |
Materyalizm |
Skolastik düşünce |
Kartezyanizm |
Empirizm |
XIII. ve XIV. yüzyıllarda Gazâlîcilik hakim felsefi görüş olarak varlığını sürdürürken, XV. yüzyılda İbn Rüşd ve onun doğurduğu akımlar yavaş yavaş baskın felsefi görüşler olarak gelişiyordu. Bu durum Rönesans ve Reform hareketlerinde büyük rol oynadı. Daha sonraki yüzyıllarda da, Gazâlîci ve İbn Rüşdçü tutumlar kendini göstermeye devam ederken, ki bu devrin en önemli iki felsefesiydiler, Descartes’in öncülüğünü yaptığı ve esasında İbn Rüşdcülüğün uzantısından başka bir şey olmayan akım da Kartezyanizmdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.
6.Soru
Kaçıncı yüzyıla kadar İslâm Dünyasında en yaygın felsefe okulu Meşşâilikti?
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
XII. yüzyıla kadar İslâm Dünyasında en yaygın felsefe okulu Meşşâilikti. Bu yüzyılda Meşşâîliğe karşı İşrâkî okul tarafından eleştiriler getirilir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi göçebe yaşamın temel özelliklerinden biridir?
Özgürlük |
Zayıf asabiyet |
Korkaklık |
İyiliklere duyarsızlık |
Kırılganlık |
Göçebe yaşamın temel özelliklerinden biri, özgürlüktür.
8.Soru
Hermetik kültürle ilişki içerisindeydi. Dini metinlerin zahiri manalarının önemli olmadığını iddia ettiler. Önemli olanderuni anlamdı. Onlara göre akli, objektif bilgi kurtuluşa ve mutluluğa erdiremezdi. Kurtuluş ve mutluluk ancak masum imamların takip edilmesiyle elde edilebilirdi.
Yukarıda verilen bilgi aşağıdakilerden hangisi için söylenmiştir?
Hıristiyanlık |
Batınilik |
Mecusilik |
Dehrilik |
İlhad |
İslâm dünyasının kendi içinde ortaya çıkan Bâtıniler ise hermetik kültürle ilişki içerisindeydi. Bâtıniler dini metinlerin zahiri manalarının önemli olmadığını iddia ettiler. Önemli olan batınî, deruni anlamdı. Onlara göre akli, objektif bilgi kurtuluşa ve mutluluğa erdiremezdi. Kurtuluş ve mutluluk ancak masum imamların takip edilmesiyle elde edilebilirdi.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Dönemi’nde Pozitivist yaklaşımı temsil eden düşünürlerden birisidir?
İbrahim Müteferrika |
Baha Tevfik |
Mustafa Şekip |
Rıza Tevfik |
Katip Çelebi |
Osmanlı Dönemi’nde Pozitivist yaklaşım en belirgin şekliyle Rıza Tevfik tarafından temsil edilmekteydi.
10.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi mizahi yolla ahlak eleştiri düşüncesini sağlayan eserin adıdır?
Harname |
Ahlak-ı Ala-i |
Ahlak-I Kebir |
Mevzûât-ı Ulûm |
Misbahu’s- Siyâde |
Molla Lütfi’nin Harnâmesi mizahi yolla ahlaki eleştiri düşüncesini pekiştirirken, Kınalızade’nin Ahlak ile ilgili felsefi eseri Ahlak-ı Alâ’î, Güşenî’nin Ahlak-ı Kebîr’i ve Taşköprülüzade’nin Mevzûât-ı Ulûm’u (aslı Arapça olarak Miftahu’s-Saâde ve Misbahu’s- Siyâde adıyla yazılmış ve sonra oğlu tarafından yukarıdaki başlıkla Türkçeye çevrilmiştir) ahlak ve siyaseti kuramsal ve pratik yönleriyle ele alırlar.
11.Soru
İslâm düşünce tarihinde nefsin mâhiyet ve işlevlerini, arınmasının yol ve yöntemlerini, ölümden sonraki durumunu felsefî açıdan irdeleyip temellendiren ilk filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Sina |
Farabi |
Gazzali |
İbn Tufeyl |
Kindî |
İslâm düşünce tarihinde nefsin mâhiyet ve işlevlerini, arınmasının yol ve yöntemlerini, ölümden sonraki durumunu felsefî açıdan irdeleyip temellendiren ilk filozof Kındi’dir.
12.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Arapça, Türkçe, İngilizce gibi diller, bu yönüyle, varlıkları ya da nesneleri bizim görüş alanımıza getirirler ve onunla irtibat kurmamıza yol açarlar. |
Ön-yargı kelimesi bir şeyi bizim görüş alanımıza getiren şeye işaret eder. |
Ön-yargı (varsayım) kelimesi, öncelikle bizimle anlaşılacak şey arasında bir tür köprü oluşturan hususu gösterir. |
Kur’an’ın edebi mucizesi şeklinde adlandırılan husus bir ölçüde Kur’an’ın Arapça’nın söyleme imkan ve gücünü en üst düzeye çıkarmasıyla ilgili değildir. |
Kültürel gelenekleri kendilerinde derleyip toparlayan diller, varlığa ve gerçekliğe yönelik perspektif oldukları kadar birer ön-yargı (varsayım) da oluştururlar. |
Arapça, Türkçe, İngilizce gibi diller, bu yönüyle, varlıkları ya da nesneleri bizim görüş alanımıza getirirler ve onunla irtibat kurmamıza yol açarlar. Ön-yargı kelimesi bir şeyi bizim görüş alanımıza getiren şeye işaret eder. Ön-yargı (varsayım) kelimesi, öncelikle bizimle anlaşılacak şey arasında bir tür köprü oluşturan hususu gösterir. Kültürel gelenekleri kendilerinde derleyip toparlayan diller, varlığa ve gerçekliğe yönelik perspektif oldukları kadar birer ön-yargı (varsayım) da oluştururlar. Kur’an’ın edebi mucizesi şeklinde adlandırılan husus bir ölçüde Kur’an’ın Arapça’nın söyleme imkan ve gücünü en üst düzeye çıkarmasıyla ilgilidir.
13.Soru
Aristo'nun felsefî doktrinine sadık kalarak eserlerini şerh ettiğinden İslâm âleminde “şârih”, Latin dünyasında “commentator” unvanıyla tanınan Endülüs filozofu kimdir?
İbn Tufeyl |
İbn Sina |
Farabi |
İbn Rüşd |
İbn Bâcce |
Endülüs’ün üçüncü en önemli filozofu İbn Rüşd’dür (ö. 595/1198). İleri gelen bir ailenin çocuğu olan İbn Rüşd Meşşâî okulunun son temsilcisi, filozof, fakih ve hekimdir. Aristo'nun felsefî doktrinine sadık kalarak eserlerini şerh ettiğinden İslâm âleminde “şârih”, Latin dünyasında “commentator” unvanıyla tanınmıştır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tehafüt geleneğinin İslam Dünyasına olumsuz etkilerinden birisidir?
Felsefenin okullarda ders olarak okutulması |
Önemli müslüman filozofların yetişmesi |
Felsefi eserlerin çevirilerinin yapılmaması |
Felsefenin zaman zaman eğitim kurumlarından dışlanması |
Felsefenin yasaklanması |
Bazı çevrelerin Tehafüt geleneğini felsefeye vurulan bir darbe olarak değerlendirmiş olmaları da ayrı bir gerekçedir. Bu değerlendirme belli oranda başarılı olmuş, İslâm dünyasında özellikle on ikinci yüzyıldan sonra felsefeye tereddütle yaklaşılmasına yol açmıştır. Hatta felsefenin zaman zaman eğitim kurumlarından dışlandığı da olmuştur.
15.Soru
Nefsin mâhiyet ve işlevlerini, arınmasının yol ve yöntemlerini, ölümden sonraki durumunu felsefî açıdan irdeleyip temellendiren filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Sina |
İbni Haldun |
Farabi |
Eflatun |
Kindi |
İslâm düşünce tarihinde nefsin mâhiyet ve işlevlerini, arınmasının yol ve yöntemlerini, ölümden sonraki durumunu felsefî açıdan irdeleyip temellendiren ilk filozof Kindî’dir.
16.Soru
I. “Hüküm yalnızca Allah’ındır” yaklaşımını benimsemişlerdir
II. ‘Allah’ın kelamının anlaşılması için gereken her şey yine kelamın kendisindedir’ şeklindeki bir varsayımda bulunmaktadırlar
III. Diğer dini düşüncelere yönelik bir görüşleri yoktur
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Haricilerle ilgili söylenebilir?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
Yalnız III |
Hariciler diğer dini düşüncelere yönelik sert eleştiriler yapmışlardır
17.Soru
I Tıp
II Metafizik
III Kimya
IV Mantık
V Fizik
Hangisi Gazzâlî, ilimleri arasındadır?
I,II ve III |
II ,III ve IV |
III,IV ve V |
II,IV ve V |
I,III ve V |
Gazzâlî, ilimleri; mantık, matematik, fizik, metafizik, ahlak ve siyaset olmak üzere altı grupta değerlendirmiştir. Bu ilimlerin dinî ilkelerle olumlu ya da olumsuz bir ilişkilerinin olmadığını ve din adına bu ilimlerin dışlanmasının, eleştirilmesinin doğru olmadığını belirtmiştir. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
İkinci Muallim olarak anılan İslam filozofu kimdir?
Fârâbî |
Kindî |
İbn Rüşd |
Gazzâli |
İbn Sînâ |
Fârâbî’nin gerçekleştirmeye çalıştığı felsefi sistem o kadar başarılı bir model oluşturmuştur ki, kendisine antik felsefenin en büyük otoritesi Kabul edilip “birinci muallim” adıyla anılan Aristoteles’e ilaveten “ikinci muallim” lakabı verilmiştir.
19.Soru
Fârâbî hangi felsefî akım veya ekole dahildir?
Rivakiyye
|
İşrâkiyye
|
Sofistaiyye
|
Reybiyye
|
Meşşâiyye
|
20.Soru
İbn Haldun'a göre aşağıdakilerden hangisi ümran ilmine sahip tarihçide bulunan özelliklerden birisi değildir?
Rivayetleri ümran ilmi zemininde tahkik eder. |
Tarihi olaylar arasında sebep sonuç ilişkisi kurar. |
Tarihi rivayet ilimleri içerisinde ele alır. |
Tarihi olaylardaki genel ilkeleri tespit etmeye çalışır. |
Tarihi hikemi ilimler içerisinde değerlendirir. |
İbn Haldun'a göre rivayetçi tarihçi tarihi rivayet ilimleri içerisinde ele alır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ