Türk Düşünce Tarihi Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi inanma eyleminin özelliklerinden biri değildir?
Olması gereken
|
Anlama
|
İtaat
|
Yatay algı
|
Dikey Algı
|
2.Soru
Batıda ortaya çıkan ve genel olarak “Robinsonad” ya da “Adasal Roman” diye adlandırılan bilimsel roman türleri, hangi islami eseri örnek alarak yazılmışlardır?
Kitâb Tedbiri’l-Mutavahhid |
Risâletu’l-Vedâ |
Hayy b.Yekzân |
Mizanu’l-Amel |
Tehâfutu’l-Felâsife |
Batıda ortaya çıkan ve genel olarak “Robinsonad” ya da “Adasal Roman” diye adlandırılan bilimsel roman türleri, Hayy b.Yekzân’ı örnek alarak almıştır. Bunlar arasında Francis Bacon’ın Yeni Atlantis’i, Thomas Morus’un Ütopya’sı gibi eserler gösterilebilir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi düşünme eyleminin temel özelliklerinden biri değildir?
Soru sorma/sorgulama |
Metin |
Olup biten |
Düşünülebilir muhteva |
Yatay algı |
İslâm düşüncesi tabiri içinde yer alan dinden düşünceye ve düşünceden dine şeklindeki iki farklı hareketi iki yönlü hareket şeklinde ele almak mümkündür. Ancak bu tür bir kuramsal ayrıştırma ve gruplandırma bize tarihsel olarak inanma ve düşünme eylemlerinin her zaman bu tabloya uygun düşecek şekilde bir ilişki içinde olduklarını göstermez. Zaman zaman farklı dinî ve entelektüel yaklaşımlar kendi temel özelliklerini sergilemenin yanı sıra diğer gurupta yer alan özellikleri de kendilerinde temsil etmeye çalışabilirler.
4.Soru
Kuran’da ilim ve ondan türeyen kelimeler yaklaşık olarak kaç yerde geçmektedir?
250 |
500 |
750 |
1000 |
1250 |
Kur'an'da ilim ve ondan türeyen kelimeler yaklaşık 750 yerde geçer. Bu geniş kullanım hadislerde de yer almaktadır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Haldun'a göre, bir toplumun geçirdiği aşamalardan biridir?
Teknoloji aşaması
|
Sanayi aşaması
|
Medeniyet aşaması
|
İmar aşaması
|
Tarım aşaması
|
6.Soru
İslâm düşünce tarihinde nefsin mâhiyet ve işlevlerini, arınmasının yol ve yöntemlerini, ölümden sonraki durumunu felsefî açıdan irdeleyip temellendiren ilk filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Sina
|
Farabi |
Gazzali |
İbn Tufeyl |
Kindî |
İslâm düşünce tarihinde nefsin mâhiyet ve işlevlerini, arınmasının yol ve yöntemlerini, ölümden sonraki durumunu felsefî açıdan irdeleyip temellendiren ilk filozof Kındi’dir.
7.Soru
İslam aristoculuğunu benimseyen onun yolunda giden filozoflara ne ad verilir?
Meşaiyyün |
İşrakiye |
Rivakiyye |
Bilinemezcilik (Tekâfü-i edille) |
Rebiyye |
Aristo felsefesini benimseyen ve onun yolunda giden İslâm filozoflarına “Meşşâ’iyyûn” denir.
8.Soru
Bazı modern felsefî meselelere öncülük eden ve nedensellik ilkesini tenkid ederek reddeden ünlü filozof kimdir?
İbn Haldûn |
Gazzâlî |
İbn Sînâ |
Fârâbî |
Kindî |
Gazzâlî, bazı modern felsefî meselelere de öncülük etmiştir. Bunlardan önemli bazıları şunlardır: Birincisi yöntemsel şüpheciliktir ki, daha sonra Descartes ondan mülhem olarak konuyu yeniden ele almıştır. İkincisi, varlıksal iyimserlik düşüncesidir; bu onun şu meşhur sözünde ifâdesini bulmuştur: “Bu dünya mümkün dünyaların en iyisidir”. Gazzâlî’den etkilenen Leibniz’de aynı sözü tekrar etmiştir. Gazzâlî’nin üçüncü önemli katkısı, nedensellik ilkesini tenkid ve reddetmesidir; bu görüşüyle o,
kendisinden etkilendiği düşünülen D.Hume’e öncülük etmiştir.
9.Soru
İslâm’da tarih düşüncesinin önemli isimleri arasında sayılması gereken ilk kişi kimdir?
Bîrûnî |
İbn Miskeveyh |
Fârâbî |
İbn Sînâ |
Gazâlî |
İslâm’da tarih düşüncesinin önemli isimleri arasında saymamız gereken ilk kişi Ebü’r-Reyhân Muhammed b. Ahmed el-Bîrûnîdir (ö. 453/1061 [?]). Kendisi Astronomi, matematik, fizik, tıp, coğrafya, tarih ve dinler tarihi başta olmak üzere çeşitli alanlarda önemli eserler vermiştir.
10.Soru
Osmanlı topraklarında ilk kez kimin matbaa kurmasına izin verilmiştir?
İbrahim Müteferrika |
Kanun-i Kadim |
Yenişehirli Abdullah Efendi |
Katip Çelebi |
Vankulu Mehmet Efendi |
Osmanlı yönetimi, askeri, ilmi, teknik anlamda Avrupa’daki gelişmeleri ve kendi sıkıntısını ciddi biçimde fark etmeye başladığında Avrupa’ya elçiler göndermiş ve oradaki gelişmelerden kendilerinin haberdar edilmesini istemiştir. Bu teşebbüsler sonrasında Osmanlı topraklarında ilk kez İbrahim Müteferrika’nın matbaa kurmasına izin verildiğini görüyoruz.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Tufeyl’in savunduğu felsefe anlayışının özelliklerinden değildir?
İnsanın duygu dünyasında yaşamış olduğu manevi tecrübeleri ihmal edilmemelidir |
Müşahede, zevk, huzur ve ruhi tecrübe önemlidir |
Sadece akıl yürütme ve araştırma en yüksek yetkinlik derecesine ulaşmak için yeterli değildir |
Felsefede materyalist düşünce biçimi yeterlidir. |
Kesin hakikate ve mutluluğa ulaşmada tasavvuf ehlinin vurguladığı yöntemi öne çıkarır. |
İbn Tufeyl’e göre meşrikî hikmet teorik akıl yürütmeyle yetinmez. Sadece akıl yürütme ve araştırma en yüksek yetkinlik derecesine ulaşmak için yeterli değildir. İnsanın duygu dünyasında yaşamış olduğu manevi tecrübeleri ihmal edilmemelidir. Müşahede, zevk, huzur ve ruhi tecrübe önem kazanır. İbn Tufeyl kesin hakikate ve mutluluğa ulaşmada tasavvuf ehlinin vurguladığı yöntemi öne çıkarır. Doğru cevap D şıkkıdır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Katip Çelebi'nin bir eseridir?
Nizam-ı Cedit |
Kanun-i Kadim |
Harnâme |
Ahlak-ı Alâ |
Mizanu’l-Hak |
Katip Çelebi'ni Mizanu’l-Hak ve Keşfu’z-Zunûn en ço0k bilinen eserleridir.
13.Soru
İbn Haldun tarafından oluşturulan “devletin geçirdiği döngüsel aşamalarının” hangisinde siyasi istikrar sağlanmaktadır?
Kuruluş ve zafer aşaması |
Gücün şahsileşmesi dönemi
|
İmar dönemi
|
Sulh ve istikrar dönemi |
Çözülme ve yok oluş devresi |
İmar dönemi: Bu aşamada siyasi istikrar sağlanır. Vergiler düzenli olarak toplanır. Asker sınıfına ve ülkenin imarına odaklanılır. Yönetimde görev alanlar büyük bağış ve hediyelerle mükâfatlandırılır. İnsanlar servet edinmeye başlar. Ülkede yüksek binalar ve prestijli yapılar yapılmaya başlar. İbn Haldun dönemi devletin en yetkin noktası olarak görür. Fakat diğer taraftan bu dönem aynı zamanda düşüşün de başladığı dönemdir.
14.Soru
Antik Yunan ve Hellenistik düşüncenin oluşumunda aşağıdakilerden hangi medeniyetin düşüncesinin etkisi yoktur?
Fenike Medeniyeti |
Eski Mısır Medeniyeti |
Mezopotamya Medeniyeti |
Hind Medeniyeti |
Çin Medeniyeti |
Bu düşüncenin oluşumunda, Anadolu İyonya medeniyeti başta olmak üzere, Fenike, eski Mısır, Mezopotamya (Babil) ve Hind düşüncelerinin etkileri vardır.
15.Soru
Felsefi fikirlerin, siyasi hareketler tarafından da kullanılmaya başlanması İslam dünyasında felsefi alandaki eleştirileri ortaya çıkaran sebeplerden birisidir. Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi felsefi fikirleri siyasi hareketi ile ilişkilendirmiştir?
Gazzali |
İbn Rüşd |
Nizamülmülk |
Ömer Hayyam |
Hasan Sabbah |
İslâm dünyasında felsefî alandaki eleştirileri ortaya çıkaran birçok sebepten bahsedilebilir. ilk dönemde felsefî fikirlerin bir kısmının siyasi hareketler tarafından kullanılmaya başlanması bu sebeplerden biri olarak değerlendirilebilir. Hassan Sabbah’ın (ö. 1124) felsefî fikirleri de kullanarak dine batınî yorumlar getirmesi bunun örneklerindendir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meşşâî filozofların Tanrı hakkında kullandıkları sıfatlardan biri değildir?
İlk Muharrik
|
Zorunlu Varlık
|
İşiten
|
İlk Sebep
|
İlk Varlık
|
17.Soru
Hangisi Kindî ’nin Hristiyanlıktaki teslis akidesini eleştiren bir risaledir.
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra |
Risâle fi’l-ahlâk |
Reddiye: Makale fi’r-red ale’n-nasâra. Hristiyanlıktaki teslis akidesini eleştiren bir risaledir.
18.Soru
Aşağıdaki İslam filozoflarından hangisinin eseri Ortaçağ'da Latinceye hiç çevrilmemiştir?
İbn Rüşd |
Bîrûnî |
İbn Sînâ |
Fârâbî |
İbn Tufeyl |
Bîrûnî, Suhreverdi ve İbn Miskeveyh gibi filozof ve bilginlerin eserleri Ortaçağ ’da Latinceye hiç çevrilmemiştir. Doğru cevap B'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam Düşüncesinin Batı’ya geçiş yollarından biri değildir?
Osmanlıcadan yapılan tercümeler |
Diplomatik ilişkiler |
Haçlı savaşları |
İslam eğitim kurumların taklit edilmesi |
Batılıların eğitim için İslam ülkelerine gitmeleri |
İslâm düşüncesi Batı’ya birkaç yolla geçmiştir. Birincisi, Hıristiyanların Müslümanlarla Sicilya, Endülüs (İspanya) ve kısa süreli olarak Güney İtalya’nın fetihlerinde doğrudan temasıdır. İkincisi, batılıların İslâm ülkelerine eğitim için gitmeleridir. Üçüncüsü, İslâm eğitim kurumlarının taklit edilmesidir. Dördüncüsü, diplomatik ilişkileri Beşincisi, Haçlı savaşlarıdır Altıncısı ve en önemlisi de, Arapçadan yapılan tercüme hareketleridir.
20.Soru
Gazzali, Nizâmülmülk’ün sarayında siyasî danışman olarak görevlendirildikten sonra mücadele başlattığı anlayış hangisidir?
Kalenderilik |
Sunnilik |
Batınîliktir |
Haydarilik |
Mevlevilik |
İmam Cuveyni’nin ölümünü müteakip Gazzali, Nizâmülmülk’ün sarayında henüz 28 yaşında iken siyasî danışman olarak görevlendirilmiştir.Bu görevin ilk amacı Hasan Sabbah’ın başkanlığını yaptığı, siyasi cinayetler işleyenbatıniliği düşünce düzeyinde durdurmak. Doğru cevap C'dir
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ