Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Mitlere inananlar bu davranış ile neye engel olduklarını düşünmektedirler?
Zamanın yok olmasına |
Dünyanın kaosa sürüklenmesine |
Açlığa |
Savaşlara |
Ölüme |
Mite inananlar, onun ifade ettiği kutsal örnekleri uygulayarak dünyanın kaosa sürüklenmesini önlemekte olduklarını düşünmektedirler.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ağaç unsuru ile ilişkilendirilen ve doğu yönünü temsil eden yıldız gruplarından biri değildir?
Erkling |
Kök-luu |
Igaç Yulduz |
Karakuş |
Müşteri Yıldızı |
Gök Ejder “Kök-luu” denilen yıldız grubu ve Ağaç Yıldızı “Igaç Yulduz” ile “Karakuş” denilen Müşteri Yıldızı ve Kuş Yıldız’ları, Doğu yönünü temsil ediyorlar ve Ağaç unsuru ile ilişkilendiriliyorlardı. Doğu önceleri yeşil sonra mavi daha sonraları sarı renk ile sembolize ediliyordu.
3.Soru
Olağanüstü güçlerle iletişime geçme yeteneği olduğuna inanılan kişiye ne ad verilir?
Kam |
Odana |
Gök tanrı |
Baksı |
Kağan |
Olağanüstü güçlerle iletişime geçme yeteneği olduğuna inanılan kişiye kam ya da şaman adı verilir.
4.Soru
Fars edebiyatında terim olarak; “şarap içen”, “meyhane” ve “sâkî” anlamlarında kullanılan sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
Muğ |
Nahid |
Nevruz |
Pîr-i Muğân |
Mihr |
Bir başka önemli konu da, muğların şarap ve meyhane ile sıkı sıkıya ilişkili olduklarıdır. Fars edebiyatında “muğ”, “muğkede”, “muğbeççe” kelimeleri, birer terim olarak; “şarap içen”, “meyhane” ve “sâkî” anlamlarında kullanılır.
5.Soru
Seçeneklerden hangisinde teogoni mitleriyle ilişkili doğru bilgi verilmiştir?
Teogoni mitleri yeraltı dünyasını anlatan mitlerdir.
|
Teogoni mitleri ateş kültüyle ilgili mitlerdir.
|
Teogoni mitleri tanrıların doğuşu ve oluşumunu anlatan mitlerdir.
|
Teogoni mitleri dünyanın sonunu anlatan mitlerdir.
|
Teogoni mitleri doğal afetleri anlatan mitlerdir.
|
6.Soru
I. Gökyüzü
II. Yeryüzü
III. Yeraltı
IV. Ateş küre
V. Taş küre
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Türk mitolojisi çerçevesinde şamanlığın kabul ettiği evrenin katmanlarındandır?
II ve III |
I, II ve III |
IV ve V |
I, II, IV ve V |
Hepsi |
Türk mitolojisinde farklı zamanlarda ve farklı Türk boylarından derlenmiş birbirinin varyantı olan ve birbiriyle doğrudan bir ilişkisi saptanamamış pek çok teogoni mitleri vardır. Bu nedenle Türk teogoni mitlerini ve kültlerini tek bir sistem halinde henüz açıklayabilmekten uzağız. Ancak, Türk teogoni mitlerini ve onlara ait kültlerini şamanlığın evreni “Gökyüzü”, “Yeryüzü” ve “Yeraltı” olarak üç katmana ayırmasından hareketle bu üç yerde bulunuşlarına göre tasnif etmek mümkündür.
7.Soru
I. Basit
II. Uydurma
III. Yalan
IV. Son derece doğru
V. Kutsal bir öykü
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri ‘mit’ teriminin anlamları arasındadır?
II ve III |
I, II ve III |
IV ve V |
II, III, IV ve V |
Hepsi |
Mit kelimesinin içeriği çok geniş bir alanı kapsayabilen niteliktedir. Mit terimi, “basit”, “hayali” hatta “uydurma” ve “yalan” anlamına gelen bir içerikten “son derece doğru” ve “kutsal bir öykü”ye kadar çok geniş bir alanı içermektedir. Mit sıradan ve gündelik hayatta yer alan herhangi bir şeyden çok daha ağır ve ciddi olgu ve konulara kadar pek çok şeyi kapsamaktadır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir mitoloji geleneğinin doğuşunda yer alan faktörlerden biri olan “insan unsuru” faktörü ile ilgili değildir?
Biyolojik tesirler
|
Fizyolojik ihtiyaçlar
|
Güvenlik ihtiyacı
|
İtibar ihtiyacı
|
Yerleşme ve göç hareketleri
|
9.Soru
Altay Türklerinin kamlık inanışlarına göre yeraltı dünyasının ruhlarının başına ne ad verilir?
Yer iyesi |
Kan nine |
Erlik |
Körmös |
Aldaçı |
Altay Türklerinin kamlık inanışlarına göre yeraltı dünyasının ruhlarının başına erlik denir. Erlik; atletik vücutlu, yaşlı bir adamdır, kömür gibi kara kaşları, gözleri vardır. Dizlerine kadar uzamış ve ikiye ayrılmış sakalları, boynuz gibi kıvırcık saçları vardır.
10.Soru
“Ölümsüz temizler” alamına gelen 6 adet olan İmşâspendlerin sayısı, sonradan aralarına aşağıdakilerden hangisinin katılması ile 7’ye çıkmıştır?
Suruş |
Cebrail |
Şebdîz |
Yelda |
Behmen |
İmşâspendân: Kutsal Ölümsüzler İmşâspendler “ölümsüz kutsallar”, “ölümsüz temizler” anlamlarını ifade eder. Terim olarak da, Mazdeizm’in en büyük melekleridir. İmşâspendlerin sayısı gerçekte altı olarak kabul edilir. Ancak daha sonraki dönemlerde Surûş da bunlar arasına katılarak sayıları yediye çıkartılmıştır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Türk mitolojisinde yer alan ‘Erlik’in tanımıdır?
Yeraltında kara çamurdan veya duvarlarla çevrili kara demirden yapılmış saray |
Yeraltında Doymadım Nehri’nin üzerinde at kılından yapılmış köprü |
Yeraltında ruhların başı olan kömür gibi kara kaşlı, gözlü, tokmağa benzer çeneli yaşlı bir adam |
Yeraltında “abra ve yutpa” denilen korkunç su canavarlarıyla dolu deniz |
Yeraltında insan gözyaşlarının oluşturduğu dokuz nehrin birleştiği devasa nehir |
Altay Türklerinin kamlık (şamanlık) inanışlarına göre, Erlik yeraltı dünyası ruhlarının başıdır. Kam alkışlarında Erlik’in görünüşü şöyle tasvir edilir: Atletik vücutlu, yaşlı bir adam, kömür gibi kara kaşlı, gözlü, dizlerine kadar uzamış ikiye ayrık sakallı, köpeğin azı dişi gibi bıyıklı, tokmağa benzer çeneli, ağaç kökleri gibi boynuzlu, kıvırcık saçlıdır. Kam alkışlarında Erlik’e “Kayrakan” da denilir. Kayrakan’ın anlamı keskin, sivri, kesici hakan, sürekli acı çektiren ve ölüm getirendir. Erlik, güçlü anlamındaki “erklig” kelimesinden gelir. Erlik’in niteliği olan “kara” rengi de, gaddar kuvvet, kararlı ve sabit anlamları taşır.
12.Soru
Kültür nedir?
Bir toplumun topyekün hayat tarzı |
Bir toplumun tarihi |
Bir toplumun inanç biçimi |
Bir toplumun ırksal özellikleri |
Bir toplumun yönetim biçimi |
Bir toplumun topyekün hayat tarzına kültür denir.
13.Soru
İranlılar tarafından ilk insan ve yeryüzünün ilk hükümdarı olarak bilinen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Keyûmers |
Kâve |
Muğ |
Sîmorğ |
Pîr-i muğân |
İran mitolojisinde, Kâve, Dahhâk’ın baskılarına karşı direniş gösteren bir demircidir. Kâve’nin bu haklı direnişi, İran mitolojik tarihinin yanı sıra uluslararası benzeri görülmeyen bir direniş olarak nitelendirilmekte, Musa Peygamber’in Firavuna karşı direnişi de buna benzetilmektedir. “Ateşe tapan”, “Zerdüşt inanırlarından bir grup”, “Zerdüşt dini önderi” anlamındaki muğ, (çoğulu, muğân) kelimesi ise, eski İran’da bir hanedan adıdır. Arapça karşılığı “ankâ: uzun boyunlu” olan Sîmorğ da, hiç kimse tarafından görülmemiş bir kuştur. Pîr-i muğân, tasavvufta; “mürşid-i kâmil”dir. Başlangıçta, “şarap satıcısı”, “meyhanenin aksakallısı” anlamlarında kullanılırdı. Ancak daha sonraları Sufîlerin kullanımında değişik mistik anlamlar da yüklenmiştir. Keyûmers ise, yaşadığı çağın en büyük kişiliği, İranlılar tarafından ilk insan ve yeryüzünün ilk hükümdarı olarak bilinir.
14.Soru
I. Türk mitolojisinde uygarlaştırıcı ve kültürel kahramanlar olarak kadınların kimlikleridir.
II. Kabile üyeliğinin olağan işlerini sürdürür.
III. Her şeyden önce kabilenin üyesidir.
IV. Olağanüstü güçlerle iletişime geçme yeteneği olduğuna inanılan kişidir.
Yukarıda özellikleri sıralanan kişi kimdir?
Baksı |
İlkel sürü |
Od ana |
Kam |
Ağaç Hakan |
Türk mitolojisinde uygarlaştırıcı ve kültürel kahramanlar olarak kadınların “kam” kimlikleriyle en eski formu oluştururlar. Kamlık, iş bölümünün bir biçiminde hayatiyet kazanır ve bir uzmanlaşma olurken, kam kişi aynı zamanda, kabile üyeliğinin olağan işlerini de sürdürür. Kam, her şeyden önce kabilenin bir üyesidir.
15.Soru
Altay Türkleri arasında yeryüzündeki ruhların en güçlüsü olduğuna, dünyanın merkezinde bulunan ve ucu Ülgen’in evine kadar ulaşan bir çam ağacının yanın- da oturduğuna inanılan yeryüzü ruhu hangisidir?
Talay Kan |
Ülger |
Yo Kan |
Ana Maygıl |
Umay |
Altay Türkleri arasında yeryüzündeki ruhların en güçlüsü olduğuna, dünyanın merkezinde bulunan ve ucu Ülgen’in evine kadar ulaşan bir çam ağacının yanında oturduğuna inanılan ruh Yo Kan’dır.
16.Soru
Kış aylarında istedikleri herkesin sesini taklit ederek insanları aldatarak çağıran ve rast geldikleri insanlara sorular sorup olumsuz cevap aldıklarında ellerindeki tarakla öldüren kötü ruhlar aşağıdakilerden hangisidir?
Karabasan |
Erkebit |
Albastı |
Kara Koncolos |
Hınkur Munkur |
Kış aylarında istedikleri herkesin sesini taklit ederek insanları aldatarak çağıran ve rast geldikleri insanlara sorular sorup olumsuz cevap aldıklarında ellerindeki tarakla öldüren kötü ruhlara Kara Koncolos adı verilmekteydi.
17.Soru
İnsan tarafından meydana getirilerek başlangıcından bu yana doğaya (nature) eklenmiş yaratmalar, donatmalar bütününe ne ad verilir?
Tüzük |
Bilgi |
Kültür |
Töre |
İnanç |
Kültür; insan tarafından meydana getirilerek başlangıcından bu yana doğaya (nature) eklenmiş yaratmalar, donatmalar bütünün adıdır. Kısaca, kültür denilince bir toplumun her türlü kendini ifade edişleri ve her türlü ihtiyacını karşılayan toplam hayat tarzı anlaşılmaktadır.
18.Soru
Mekânı, kutsallıkla ilişkili olarak merkezî bir yapı içinde algılamaya ne ad verilir?
Kutsal mekan |
Zamandaş |
Merkez simgeciliği |
Doğaüstü varlık |
Diakronik |
Mekânı, kutsallıkla ilişkili olarak merkezî bir yapı içinde algılamaya “merkez simgeciliği” adı verilir.
19.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Modern çağda mitlere yöneltilen sorunun doğasına bağlı olarak yararlanılan on iki farklı kuramsal bakış açısından biri değildir?
Bilinçaltının izdüşümü olarak mit
|
Dünya görüşü olarak mit
|
Sosyal uyumluluğun belirteci olarak mit
|
Bilişsel kategorilerin kaynağı olarak mit
|
Eleştiri aracı olarak mit
|
20.Soru
Kültlerin temelinde yatan animizm düşüncesi nedir?
Tüm varlıkların tanrılaştırılması |
Canlı ve cansız her şeyin “canlı” bir ruhu ve buna bağlı bilimci olduğuna inanılması |
Doğaüstü güçlere saygı duyulması |
Dini eylem ve simgelerin tek güç olması |
Canlı varlıkların soyut düşünülmesi |
Animizm, insan düşüncesinin en erken dönemlerinde, insanların doğal çevrelerindeki, canlı-cansız her şeyin “canlı” bir ruhu ve buna bağlı bir bilinç hali olduğuna inanmalarıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ