İnanna’nın savaş sırasında uyandırdığı korku ve dehşet Mezopotamya’da aslan ve kaplan sembolleri ile ifade edilmiştir.

Hızır Rivâyetlere göre âb-ı hayâtı içerek ölmezlik sırrına erişen, peygamber veya veli olduğu tartışmalı olan kutsal bir kişi. Hızır, şahıs, kavram ve sembolik bir unsur olarak Divan şiirinde çok değişik benzetmeye konu olmuşur.

İran mitolojisinde, Ehrimen “kötü akıl”, “şeytan” anlamlarında kullanılır. Ahura Mazda’nın karşısında Ehrimen vardır. Ancak çok sayıda değerlendirme, Mazdeist inanışının temel özellikleri arasında yaygın olarak yer alan inanışa göre; Ahura Mazda ile Ehrimen on iki bin yıl boyunca savaş halindedirler. Bu mücadelenin sonunda Ehrimen’in yenileceği, daha sonra da kıyametin kopacağı kabul edilir. May-tere ile Mangdaşire, Ülgen’in; Karaş ve Karey ise, Erlik’in yardımcılarıdır ve Türk mitolojisinde geçen karakterlerdir. İran mitolojisinde, Ülgen ve Erlik’e, Ahura Mazda ve Ehrimen karşılık gelir. Elburz ise, yine İran mitolosinde yer alan mitolojik bir dağın adıdır.

İlm-i sihirle uğraşanlar bazı dualar okuyarak cin ve peri davet eder, sonra gelen peri veya cinin bir şişeye koyup kapağını kaparlarmış. Çengnâme’de atın heybet ve azameti tasvir edilirken onu gören devin korkudan şişeye girdiği, Zaloğlu Rüstem’in damadı Giv ile eski İran kahramanlarından Behmen’in de korkarak kaçtıkları anlatılır. Behmen aynı zamanda bir cinin veya bir devin adı olduğuna göre, Ahmed-i Daî, “Behmen” kelimesiyle ihâm-ı tenâsüp sanatı yapmaktadır: Kaçardı heybetümden Begmen ü Gîv Girürdi korkusından şîşeye dîv (Çengnâme 1282)

Gılgamış efsanesi en eski Sümer efsanesidir.

Divan edebiyatında Ankâ, Zümrüdankâ ya da Sîmurg adlarıyla geçen efsanevi kuşun Hint mitolojisindeki adı “garuda” kuşudur.

Fénelon’un 1699’da yayımlanan Télémaque adlı kitabını Yusuf Kâmil Paşa 1859’da Türkçeye çevirir. 1862’de Tercüme-i Telemak adıyla yayımlanan ve altı ay içinde ikinci baskısı yapılan kitap, 1877’ye kadar dört kez daha basılır.

İlm-i nücûma göre hizmetkârlar, kadınlar, çalgıcılar, işret ve eğlenceye düşkün ehl-i heva Zühre’ye mensuptur.

İnsanın “ihtiyaçları” önem sırasına göre, “fizyolojik, emniyet, sevgi, itibar” ve “kendini gerçekleştirme” şeklindedir. İlk dört ihtiyacın tatmin edilmiş olmasına rağmen, psikolojik arzularını yerine getiremediği, kişisel kabiliyetlerinin gereklerini ortaya koyamadığı durumlarda, insanın, yine memnun olmadığı ve “ihtiyaç” içinde olduğu görülür. Bu durum kişinin kabiliyetlerine bağlıdır; edebî yeteneği veya müzik, resim, heykel ve benzeri yetenekleri var veya teknik yahut zihnî kapasiteye sahipse bunları sanat, ilim, teknik ve felsefe şeklinde dışa vurabilmelidir. Bu dışa vurum gerçekleşmediği zaman bu ihtiyaçlar doğal olarak onda sıkıntı ve tatminsizlik yahut memnuniyetsizlik yaratacaktır. İşte, bireyin “kendini gerçekleştirme ihtiyacı” kısaca budur.

Ab-ı hayâtı içerek ölmezlik sırrına erişen, peygamber veya veli olduğu tartışmalı olan kutsal kişi Hızır’dır.

Tanrılık iddia ederek insanları kendisine tapmaya zorlayan, İbrahim Peygamberi ateşe atarak yok etmek isteyen, tarihteki en meşhur zalim ve inatçı münkirlerden biri olan Nemrud, Divan şiirinde daha çok, zulm ve cevr u cefâ vermenin bir sembolü olarak kullanılmıştır. 

Mezopotamya’da eski Sümer’de adı Dumuzi (Temmuz) olan fakat değişik bölgelerde ve zamanlarda Asur, Marduk, Baal, Adonis, Attis, Osiris gibi değişik adlarla adlandırıyla anılmaktadır.

Yahya Kemal, “hayata susayanlar”ın “Bahr-i Safîd havzasının sahiline” doğru koştuğunu, “Yunan esâtiri”nin (mitolojisinin) her kavmin ve “medeni insanların ebedî kitabı” (Yahya Kemal 1984) olduğunu ileri sürer.

Bir ulusun bütün tanrı ve tanrısal güçlerine panteon adı verilir.

Terim olarak Ateşkede; “Zerdüşt dini bağlılarının kutsadıkları ateşi içerisinde koruyup sakladıkları yerlerin özel adı” olarak kullanılmıştır. Zerdüşt inanışının kutsal mekânları ve tapınakları olan ateşkedelerde hiç söndürülmeden yakılan ateş, bu inanışta tanrısal gücü simgeler.

Yakındoğu mitolojisinde güneş tanrısının doğudan doğuşunu anlatan insan sembolleri şunlardır: 1. Omuzlarında ok şeklinde ışıklar fışkıran bir erkek figürü. 2. Elinde ışıkları temsil eden testere biçiminde dişli hançer bulunan bir insan figürü. (Bu testere güneşin karar verme, adil olma kavramlarıyla ilişkisini simgeler.) 3. Doğarken ve batarken bir ayağını bir dağ tepesine koymuş bir erkek figürü. Bazı araştırmacılar güneş tanrısının elindeki testereyi, karanlıklardan doğan güneş ışını olarak karanlıkları açan bir anahtar şeklinde yorumlamışlardır.

Müjde, Ozan! Müjde Türk! Öncümüz belirdi, bak! / Milletin iradesi bu kılığa girdi, bak!” (Behçet Kemal 1933: 16) dizeleriyle “Bozkurt” kılığına girdiği söylenen “öncü” Atatürk’tür. Türk Destanlarındaki Bozkurt’a benzetilmiştir.