Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Asıl adı Alp Er Tunga olan Efrasiyab ne anlama gelmektedir?
Yol geçirmez |
Her şeye yetişen |
Kötüleri öldüren |
Kaplan gibi kuvvetli |
Öz Türk |
Kaşgarlı Mahmud’a göre Efrâsiyâb Türklerin büyük hakanıdır. Asıl adı Tonga Alp Er’dir (Alp Er Tunga). Bebür (kaplan cinsi bir hayvan) gibi kuvvetli, yiğit bir adam demektir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şirin’e olan aşkı yüzünden dillere destan olmuş efsanevi kahramandır?
Efrâsiyâb |
İskender |
Feridun |
Keyhüsrev |
Hüsrev |
Hüsrev, Şirin’e olan aşkı yüzünden dillere destan olmuş, tarihî kişiliği ortadan kalkarak tamamen efsânevî bir karaktere bürünmüştür.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Yebruhussanem otunun özelliği değildir?
Hem insan hem de cin taifesine faydası olan bir ottur. |
Yaprağı pazı yaprağına benzer. |
Birisi bu otu koparsa bu ot öyle bir ah eder ki işiteni hemen öldürür. |
Ulu dağlarda yetişir. |
Kokusu insanı etkiler. |
Hem insan hem de cin taifesine faydası olan bir ottur. Yaprağı pazı yaprağına benzer. Ulu dağlarda yetişir. Birisi bu otu koparsa bu ot öyle bir ah eder ki işiten hemen ölür. Kokusuyla ilgili bir bilgi yoktur.
4.Soru
Celâleddin Harzemşah (1888) adlı tiyatro eserine yazdığı “Mukaddime-i Celâl”de, divan şiirinin “güzel”iyle bir bakıma dalga geçerken sadece bir mazmuna değil, bir dünya görüşüne ve estetik zevke de karşı yazarımız aşağıdakilerden hangisidir?
Ziya Paşa |
Mehmed Sadık Efendi |
Nâmık Kemal |
Şemseddin Sâmi |
Nâbizâde Nâzım |
Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın ilk nesli içinde değerlendirilen Nâmık Kemal, Celâleddin Harzemşah (1888) adlı tiyatro eserine yazdığı “Mukaddime-i Celâl”de, divan şiirinin “güzel”iyle bir bakıma dalga geçerken sadece bir mazmuna değil, bir dünya görüşüne ve estetik zevke de karşı çıkar (Namık Kemal 1975). Bununla birlikte şiir, roman veya piyeslerinde Yunan mitolojisinden herhangi bir ize rastlanmaz. Ama onun “Mukaddime-i Celâl”de ileri sürdüğü görüşlerle açtığı yol, edebiyatta bir dünyadan vazgeçerek yeni bir estetik ve bunun biçimlendirdiği güzeller arayanlar tarafından genişletilip Yunan mitolojisine çıkarılır.
5.Soru
Mitlerde, aşağıdaki zamanlardan hangisine gönderme yapılır?
Şimdiki zaman |
Geçmiş zaman |
Gelecek zaman |
Duyulan geçmiş zaman |
Geniş zaman |
Mitlerin yer aldığı anlatılardaki zaman kavramı hiç sona ermeyen ve ermeyecekmiş gibi görünen âdeta daimi süreklilik gösteren bir şimdiki zamandır. Bir başka ifadeyle geçmiş, şimdi ve gelecekte olmak gibi olayları ardı ardına gelen zaman dilimlerine yerleştirerek anlayan ve açıklayan “art süremli” (diakronik) anlayış mitlerde yer almaz. Mitlerde olayları birbirleriyle “eş süremli” (senkronik) olarak algılayan dolayısıyla hepsini “şimdi”ye ve şimdiki zamana bağlayarak açıklayan zaman yer alır.
6.Soru
Aşağıdaki şahıslardan hangisi Divan şiirinde yaşlılığı temsil eder?
Sührâb |
Gîv |
Zâl |
Hızır |
Rüstem |
Saç, kirpik ve kaşları bembeyaz olarak doğduğundan, yaşlı bir insan olarak tasavvur edilen Zal, Divan şiirinde pek çok mazmun ve telmihin konusu olmuştur.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aşk ve savaş tanrısı İştar'ın sembollerinden biridir?
At
|
Maymun
|
Kaplan
|
Fil
|
Kartal
|
8.Soru
Divan edebiyatında Hüsrev’in yağız atı ve Gülgün’ün kardeşi olan atın ismi nedir?
Şirin. |
Şebdiz. |
Murad. |
Zülüf. |
İlham. |
Divan edebiyatında Hüsrev’in yağız atı ve Gülgün’ün (Şirin’in bindiği at) kardeşi olan, annesi tarafından çöldeki bir aygır heykeline bir defa sürünmekle gebe kalması sonucu doğduğu söylenen atın ismi Şebdiz’dir.
9.Soru
Meşhur Arap şairi ve reislerinden olan Hatem-i Tay, Divan şiirinde hangi özelliğiyle yer alır?
Cimrilik |
Ölümsüzlük |
Unutkanlık |
Cömertlik |
Ketumluk |
Bütün klâsik İslâm ve Divan edebiyatı şairleri, Arapların Tay boyundan ve meşhur Arap şairi ve reislerinden olan Hatem-i Tay’in cömertliğini bir darb-ı mesel hükmünde kullanırlar ve onun cömertliğini memduhlarının cömertliği ile mukayese ederler.
10.Soru
Divan edebiyatında “saç” neyi temsil eder?
Aşk |
Savaş |
Güç |
Ömür |
Yüz |
Divan edebiyatında saç, uzunluğu bakımında ömrü yani hayatı sembolize eder.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Keykavus’tan sonra İran tahtına geçen, Şehname’nin olağanüstü hükümdar kahramanlarından biridir?
Hızır |
Dahhâk |
Keyhüsrev |
Hüsrev |
Nemrud |
Keykavus’tan sonra İran tahtına geçen, Şehname’nin olağanüstü hükümdarı Keyhüsrev’dir.
12.Soru
Divan edebiyatında misk, en çok neye benzetilir?
Padişahın kılıcına
|
Sevgilinin gözlerine
|
Gül yaprağına
|
Sevgilinin saçlarına
|
Anka Kuşu'nun kuyruğuna
|
13.Soru
Divan şiirinde daha çok, zulm ve cevr u cefâ vermenin bir sembolü olarak kullanılmış olan hükümdar aşağıdakilerden hangisidir?
Keyhüsrev |
Nemrud |
Nûşirevân |
Siyavuş |
İskender |
Tanrılık iddia ederek insanları kendisine tapmaya zorlayan, İbrahim Peygamberi ateşe atarak yok etmek isteyen, tarihteki en meşhur zalim ve inatçı münkirlerden biri olan Nemrud, Divan şiirinde daha çok, zulm ve cevr u cefâ vermenin bir sembolü olarak kullanılmıştır.
14.Soru
I.Tibette bulunmuştur.
II.Bir geyiğin göbeğinde bulunan kandan elde edilir.
III. Siyah renktedir.
IV.Kalbe ve dimağa kuvvet verir.
Misk ile ilgili verilen ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?
I ve II |
III ve IV |
Yalnızca II |
II, III ve IV |
Hepsi |
Rivayete göre, gazal-i misk adlı âhu, Tibet tarafında bulunur. Misk bu geyiğin göbeğinde toplanan kandan elde edilir. Misk şişi göbeğinde toplanınca, ahu hastalanırmış; göbeğini kaşıyabilmesi için, Tibet halkı geniş sahralara kazıklar çakarmış. Âhu bu kazıklara göbeğini sürterek kaşırken misk düşermiş. Siyah renkli ve güzel kokulu olan misk, kalbe ve dimağa kuvvet verdiği için, eskiden tıpta ilaç olarak kullanılırmış
15.Soru
I. Altay dağları
II. Tanrı dağları-Kuzey batı Asya sahası
III. İrtiş-Urallar arası
IV. Altay-Kırgız bozkırları arası
V. Baykal gölünün güney batısı
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Türk mitolojisinin yaratılış bağlamında tecelli ettiği coğrafî mekanlar olarak kabul edilir?
II ve III |
I, II ve III |
IV ve V |
II, III, IV ve V |
Hepsi |
Türk mitolojisinin yaratılış bağlamında ortaya çıktığı coğrafyayı ana hatlarıyla da olsa belirlemek yararlıdır. Türk mitolojisinin yaratılış bağlamında tecelli ettiği coğrafî mekan konusunda yaygın kabuller arasında “Altay dağları”, “Tanrı dağları-Kuzey batı Asya sahası”, “İrtiş-Urallar arası”, “Altay-Kırgız bozkırları arası”, “Baykal gölünün güney batısı”, “Altayların doğusu” veya “90. boylamın doğusu” gibi çeşitli tespitler vardır. Ancak, eksikliğinden şüphe etmeksizin bunlara bakarak coğrafî bir sınır çizebilmek, belirli bir coğrafî bölgeyi nihai karar olarak belirleyebilmek kolay değildir.Parçada bahsedilen yedi bölgeden beşi yukarıdaki şıklarda verildiği için sorunun doğru cevabı, bu seçeneğidir.
16.Soru
Seçeneklerden hangisinde animizm ile ilgili doğru bilgi verilmiştir?
Animizm, nesnelerin ruhuna inanmaktır.
|
Animizm, canlı bilincinin doğal koşullara etkisine inanmaktır.
|
Animizm, nesnelerin doğal çevreye etkilerini inceleyen bir bilim dalıdır.
|
Animizm, insan düşüncesinin en erken dönemlerinde, insanların doğal çevrelerindeki, canlı-cansız her şeyin canlı bir ruhu ve buna bağlı bir bilinç hali olduğuna inanmalarıdır.
|
Animizm, insan düşüncesinin aydınlanma döneminde, insanların doğal çevrelerindeki, canlı-cansız her şeyin canlı bir ruhu ve buna bağlı bir bilinç hali olduğuna inanmalarıdır.
|
17.Soru
Mitlere inanan insanların tüm davranış ve etkinliklerini onlara göre temellendirmesi ve açıklaması aşağıdakilerden hangisidir?
Ölü mitler |
Mitoloji |
Yaşayan mit |
Güneş mitolojistleri |
Mitograf |
Mitlere inanan insanların tüm davranış ve etkinliklerini onlara göre temellendirmesi ve açıklamasına yaşayan mit ya da mitlerin yaşaması adı verilir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Misk”i anlatır?
Yakındoğu’nun ölen ve dirilen tanrıları için yapılan merâsimler ve âyinlerde kullanılır.
|
Yakındoğu edebiyatlarında tanrıların malı olarak kalmış ve insanın eline hiçbir zaman geçmemiştir.
|
İslâm mitolojisine göre Hz. Süleyman’ın emrindedir ve su bulma vazifesinde kullanılır.
|
Savaş sırasında veya savaştan zaferle dönerken Asur kralının başı üzerinde görülür
|
Siyah renkli ve güzel kokuludur, Tibet tarafında bulunan geyiğin göbeğinde toplanan kandan elde edilir
|
19.Soru
Şehname’nin en acıklı anlatılarından biri olan üvey annnesine aşık olmuş kahraman kimdir?
Zal |
Rüstem |
Siyavuş |
Nuşirevan |
Nemrud |
Siyavuş, tıpkı İsfendiyar gibi İran mitolojik tarihinin bahtsız kahramanlarından biridir. Siyavuş’un hikayesi fiehname’nin en acıklı ve tesirli anlatılarının başında geliyor. Üvey annesi Siyavuş’a aşık olmuş, bunu öğrenen Siyavuş Afrasiyab’ın ülkesine kaçmış ve orada feci şekilde öldürülmüştü.
20.Soru
Divan şiirinde söz konusu edilen ve Rivâyetlere göre âb-ı hayâtı içerek ölmezlik sırrına erişen, peygamber veya veli olduğu tartışmalı olan kutsal kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Hüsrev |
Feridun |
Dara |
Hızır |
Cemşid |
Hızır Rivâyetlere göre âb-ı hayâtı içerek ölmezlik sırrına erişen, peygamber veya veli olduğu tartışmalı olan kutsal bir kişi. Hızır, şahıs, kavram ve sembolik bir unsur olarak Divan şiirinde çok değişik benzetmeye konu olmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ