Kudüs’te Hz. Süleyman’ın inşa ettirdiği mabedin harabesi yanında İslâmiyet’in ilk devirlerinde inşa edilen camiler, Kubbetü’s-Sahrâ ve Mescidü’l-Aksâ’dır.

İran şâiri Firdevsî’nin, onuncu yüzyılın sonlarında, yazmış olduğu İran’ın mitolojik tarihini de anlatan altmış bin beyitlik büyük mesnevîsine Şehname adı verilir.

Tevfik Fikret’in Servet-i Fünun Edebiyatı’nın mitolojiyle edebi metin bağlamında kurduğu kurduğu ilişkiyi örnekleyen şiir Promete’dir.

Sümer-Akat-Asur mitolojilerinde yağmur, fırtına, şimşek ve gök gürültüsü tanrısı Ninurta’dır. Izdırap Tanrısı Algos’tur.

Cemşid’i öldürerek saltanat tahtına oturan efsanevî İran hükümdârı Dahhâk’tır.

Divan edebiyatında Inanna aşk ve savaş tanrıçası olarak geçmektedir.

Dahhak’ın makamına çıkan Kave’dir.

Altay Türklerinin kamlık inanışlarına göre yeraltı dünyasının ruhlarının başı Erlik’tir.

İnsanı düşüncenin merkezine koyan, onun özünü kavramaya yönelen ve insani özü açığa çıkararak bireysel ve toplumsal bilince yerleştirmek isteyen düşünce akımı hümanizmdir.

Taberî, “tarihin babası” unvanıyla da anılan büyük tarihçilerden biridir. Eserinde yaratılışın başlangıcından halifeler çağına kadar insanlık tarihini yazmıştır. Firdevsî’nin anlatılarının hemen hepsi onda da vardır. Bu hikâyeler bizim şiirimizdeki göndermelere daha yakındır.

İbrahim’i ateşe attırması, tanrıyı görmek amacıyla göklere çıkmak için bir kule yaptırması ve aciz, topal bir sivrisinek tarafından beyni kemirilerek öldürülmesi yönüyle meşhur olan Babil kralı Nemrud’tur.

Feridun Avesta’da, Thraetaonas (Fırdusis), Thaetaone (Fretun) adlarıyla, “ele geçirmezi ele geçirmeye çalışan” üç başlı ejderha Dahhak’ı öldüren kahraman olarak geçer.

Divan edebiyatında Ankâ, Zümrüdankâ ya da Sîmurg adlarıyla geçen efsanevi kuşun Hint mitolojisindeki adı “garuda” kuşudur.

Güney Sibirya ormanlarıyla Altay dağları arasındaki bölgede yer yer yerleşik hayata geçen ve mağaralarda barınmaya başlayan, ana soyluluk esasına göre ortalama
10-15 kişiden oluşan bu “kandaş” birliklerin ruhani lideri de doğum ve doğurma nedeniyle “kutsal” ve “üstün” olarak kabul edilen kadın “kam” lardır. Bir başka ifadeyle Türklerde kamlık önceleri tamamen kadınların tekelindedir. Erkekler “kam” olabilecek yetenek ve güçte bir cins olarak kabul edilmemektedir.

Kaplan, insanların maddeye yönelik arzuları ve isteklerine yenilmeyen, yani nefsinin heveslerine kapılmayan, böylece maddeden uzaklaşarak ilahiliğe ulaşan insan iradesini sembolize etmiştir. Şairler, ıstırap içinde kendi vücudunu döverek mor ve siyah lekelerle dolduran âşığı, kaplanın/leoparın (peleng) derisindeki siyah lekelere çağrışım yaparak betimlemişler; âşığın böylece maddi arzularından sıyrılarak ilâhi bir mertebeye ulaşmış olduğunu bu imajla anlatmışlardır.

Beyt-i Ma’mûr; Hz. Âdem’in yaradılışından iki bin yıl evvel melekler tarafından inşa edildiğine ve Nuh tufanında göğe çekildiğine inanılan mabettir.

Divan şiirinin yapısını anlamak için onun tarih boyunca gelişen kültürlerden aldığı zenginlikleri bilmek gerekir. Zira Divan şiirinin temelleri ne sadece İslâm medeniyeti dairesi içinde gelişen kültüre ne de Yakındoğu İslâmî klâsik edebiyatının şiir anlayışına dayanmaktadır. Bu temel, İslâmiyet hatta Hristiyanlık öncesindeki Yakındoğu kültürüne uzanmaktadır.