Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tıpkı iskendiyar gibi İran mitolojik tarihinin bahtsız kahramanlarından biridir. Bu hükümdarın hikayesi Şehname’nin en acıklı ve tesirli anlatılarının başında geliyor. Bahsi geçen mitolojik kişilik aşağıdakilerden hangisidir?
Nemrud |
Nûşirevân |
Rüstem |
Siyavuş |
Zâl |
Siyavuş, tıpkı İskendiyar gibi İran mitolojik tarihinin bahtsız kahramanlarından biridir. Siyavuş’un hikayesi Şehname’nin en acıklı ve tesirli anlatılarının başında geliyor. Üvey annesi Siyavuş’a aşık olmuş, bunu öğrenen Siyavuş Afrasiyab’ın ülkesine kaçmış ve orada feci şekilde öldürülmüştü.
2.Soru
Klâsik edebiyatımızda büyük bir hükümdâr olması, zalimliği, Feridun tarafından yok edilmesi ve özellikle de omuzlarındaki iki yılan sebebiyle zikredilmiş ve hakkında değişik beyitler ortaya konulan mitolojik kahraman kimdir?
Dahhak |
Bijen |
Cemşid |
Dara |
Hüsrev |
“Klâsik edebiyatımızda Dahhâk, büyük bir hükümdâr olması, zalimliği, Feridun tarafından yok edilmesi ve özellikle de omuzlarındaki iki yılan sebebiyle zikredilmiş ve onun kıssasına atıfta bulunulan değişik beyitler
ortaya konulmuştur. Aşk meydanında sevgilisinden zulümler gören âşıkın hâlini ifadede sevgili zaman zaman Dahhâk olarak tasavvur edilmiştir
3.Soru
Gılgamış efsanesinde ebedî hayat bağışlayan bitkiyi Gılgamış’dan kim kaçırır?
Yılan |
Kartal |
Fil |
Aslan |
Kuş |
Gılgamış efsanesinde ebedî hayat bağışlayan bitkiyi Gılgamış’dan bir yılan kaçırır.
4.Soru
Çeşitli inançlar nedeniyle insan, hayvan, nesne ve doğal öğelerin yasaklarla çevrilmesi ve bunlardan kaçınmaya ne ad verilir
Totem
|
Memorat
|
Tabu
|
Kam
|
Baksi
|
5.Soru
İzarın abı ne sudur ki hüsn mevcini ururLetafetinden eder hattına sirayet-i lutf(Ahmet Paşa G. 142/6)Yukarıdaki beyitte "ab" kelimesi hangi anlamda kullanılmıştır?
Pınar
|
Deniz
|
Yağmur
|
Parlaklık
|
Damla
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sümerler’in savaş ve aşk tanrıçası olan İnanna’nın sembolüdür?
Aslan |
Kaplan |
Şeytan |
Köpek |
Leopar |
Sümer’in aşk ve savaş tanrıçası İnanna (Semitik, İştar) daha sonraki yüzyıllarda aynı mahiyetteki Semitik tanrıça İştar ile aynîleşince hem aşk hem de savaş tanrıçası olmuştur. İnanna/İştar’ın savaş sırasında uyandırdığı korku ve dehşet, Mezopotamya’da aslan ve kaplan sembolleriyle ifade edilmiştir. Ayrıca kaplan, renginin siyahlığı dolayısıyla geceyi ve gece gökyüzünü sembolize etmesi yönünden İnanna’nın sembolü olmuştur.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet’te devlet ve iktidarla, baht ve talihle birleştirilmiş kuştur?
Hüdhüd
|
Simurg
|
Güneş Kartal
|
Hümâ
|
Misk
|
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Türk mitolojisinde en eski yaratılış mitidir?
Ağaçtan yaratılma |
Topraktan yaratılma |
Ateşten yaratılma |
Sudan yaratılma |
Kurttan yaratılma |
Türk mitolojisinin değişik dönemlere ve bölgelere göre çeşitlilik arz eden yaratılış mitleri arasında, “toplayıcılık”, “avcılık” ve “ilkel bahçe” tarımının hakim hayat tarzı olduğu devirde oluşan “ağaçtan yaratılma” en eski yaratılış miti olmalıdır. Bir başka ifadeyle, “ağaçtan yaratılma” mitini, Türk köken mitleri arasında en eski “yaratılış miti” olarak kabul ediyoruz. Bu kabulümüzün temelini de, Türklerin tarih sahnesine çıkmazdan önceki devirlerde yaşadıkları kabul edilen bölgenin orman oluşu başta olmak üzere, diğer kültler ve kültürel olgularla ilişkilerindeki sistematik tamamlanış oluşturmaktadır. İnsanların “topraktan yaratılma”nın evrensel olarak yaygınlığına karşılık Türk mitolojisinde neredeyse yokluğu ve buna karşılık “ağaçtan yaratılma” mitine dair izlerin çokluğu da, söz konusu kabulümüzün nedenleri arasındadır.
9.Soru
Gayesi altın ve gümüş elde etmek olan ilim aşağıdakilerden hangisidir?
İlm-i sihir |
İlm-i Kimya |
İlm-i Tıb |
İlm-i Fâl |
İlm-i Tılsım |
Gayesi altın ve gümüş elde etmek olan ilm-i kimya, bu iki madeni elde etmeğe elverişli maddeleri ve madenleri bulmak için, madenlerin ve diğer maddelerin mizaç ve terkiplerini araştırır. Doğu edebiyatında şairler, bu ilimden aldıkları tabirler, öğrendikleri bilgiler ile gümüş, altın, civa, bakır gibi çeşitli madenlere ait hususiyetler etrafında teşbihler ve mazmunlar meydana getirerek düşünce ve duygularını anlatırlar.
10.Soru
Yemen akiki ile ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?
Süheyl olarak da adlandırılır. |
Diğer akiklerden farkı bulunmamaktadır. |
Rengini bir kuştan almıştır. |
Ruhtaki sıkıntıyı dağıtır. |
Kalbi güçlendirici özelliği vardır. |
Yemen’de çıkan akik taşı Süheyl adlı yıldızdan rengini aldığı için bütün akiklerden renkçe daha parlakmış ve ruhtaki sıkıntıyı dağıtırmış
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Enamu Eliş destanındaki suların tanrısının adıdır?
Anu |
Ea (Enki) |
Marduk |
Tiamat |
Nous |
Yeraltı ve yeryüzünün sularını tanrısı Marduk tur. Anu atmosfer tanrısı, Ea Mardukun babasıdır.Tiamat ejderha Nous ademdir.
12.Soru
Misk ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış bir bilgidir?
Tibet tarafında bulunan bir geyikten elde edilir. |
Geyiğin göbeğinden alınan kandan elde edilir. |
Siyah renkli ve güzel kokuludur. |
Sevgilinin yüzüne benzetilir. |
Eskiden tıpta ilaç olarak kullanılırdı. |
Edebiyatta siyah rengi ve güzel kokusu bakımından misk sevgilinin saçına benzetilir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iyi bir ruh olarak bilinmektedir?
Çarşamba Karısı |
Yol Azdıran |
Sarıkız |
Kul |
Demirkıynak |
Bazı evlerde yaşadığına ve yaşadığı eve bet bereket, sağlık ve huzur verdiğine inanılan çoğunlukla görünmemekle birlikte sarışınlığından dolayı “Sarıkız” olarak adlandırılan ve “iyi” bir ruh veya güç olarak tasavvur edilen olağanüstü varlıktır. Diğer seçenekler kötülük yapan yaratıklar içinde yer almaktadır.
14.Soru
Ebedi hayat olan ışık ile aslı ölüm olan karanlığın çarpıştığı hikaye aşağıdakilerden hangisidir?
Beyt-i Ma’mur |
Deşt-i Arjanah |
Alem-i Kübra |
Şem’ü Pervane |
Alem-I Sugra |
Şem’ü Pervâne hikâyesinde ebedî hayat olan ışık ile aslı ölüm olan karanlık çarpışmaktadır.
15.Soru
Kültürle ilişkili aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğru değildir?
Kültür, bireyin doğumundan itibaren kazanmaya başladığı alışkanlıklar, davranış biçimleri, tutum ve tavırlar bütünüdür. |
Kültür kalıtımsal değildir. İnsan hangi millet içinde doğar ve büyürse, o toplumun kültürünü öğrenir. |
Kültür, onu paylaşan üyelerinin temel biyolojik ihtiyaçlarını ve bunlardan doğan ikincil gereksinimleri karşılar. |
Kültür uyum yoluyla değişir. Bu değişim kültürel sistemi oluşturan bireylerin biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayacak bir uyum biçiminde olabilir. |
Kültür içerisinde korku barındırmaz. |
Kısaca, kültür denilince bir toplumun her türlü kendini ifade edişleri ve her türlü ihtiyacını karşılayan toplam hayat tarzı anlaşılmaktadır. Bu ifade edişler, davranışlardan, alışkanlıklara, törelerden gelenek ve göreneklere, korkulara ve kokulara kadar pek çok değişik şekillere sahip olabilir.
16.Soru
Kozmografya ilmine göre dünya kâinatın merkezidir. Yedi seyyarenin bulunduğu yedi felek onun etrafında döner. Her bir felekte yıldızlar bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu yedi seyyarede bulanan yıldızlardan biri değildir?
Ay |
Utarid |
Zühre |
Zühal |
Kuyruklu yıldız |
Her bir felekte sırasıyla Ay, Utarid, Zühre, Şems, Mirrih, Müşteri, Zühal yıldızları bulunmaktadır.
17.Soru
Ab-ı hayat aşağıdakilerden hangisine benzetilmemiştir?
Güneş |
İlaç |
Şarap |
Söz |
Edebi eser |
Âb-ı hayat bazı beyitlerde hayatî özelliğinden ötürü su, ilaç yerine geçtiği için şarap, söyleyene ve dinleyene iyi ve güzel duygular aşıladığı, ebediyen kulaktan kulağa yaşadığı için söz, dolayısıyla edebî eser, âb-ı hayata benzetilir:
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi annelerin memelerindeki sütlerin temizleyicisi, güç, parlaklık, duruluk simgesi, uzun boylu, alabildiğine güzel, özgür, başında yıldızlarla donanmış altın taç, teninde altın elbiseler ve altından çok değerli gerdanlıklarla süslenmiş bir tanrıça olarak nitelenir?
Nevruz |
Anahita |
Mitra |
Sîmorğ |
Surûş |
İran’da Anahita, suyu bol ve duru ırmakların, yeryüzünün bütün suları ve bütün üretkenliklerin kaynağı, annelerin memelerindeki sütlerin temizleyicisi, güç, parlaklık, duruluk ve arılık simgesi, uzun boylu, alabildiğine güzel, özgür, başında yıldızlarla donanmış altın taç, teninde altın elbiseler ve altından çok değerli gerdanlıklarla süslenmiş bir tanrıça olarak nitelenir.
19.Soru
Olağanüstü güçlerle iletişimlere dair kişisel anlatılara ne ad verilir?
Gök Tanrı |
Kam |
Umay |
Memorat |
Tabu |
Olağanüstü güçlerle iletişimlere dair kişisel anlatılara memorat adı verilir.
20.Soru
Aşağıda cam-ı cihan-nüma ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
Cemşid’e aittir. |
Şehnamede Keyhüsrev’in sahip olduğu yedi değişik madenden yapılmıştır. |
Sihirli bir kadehtir. |
İçine bakıldığında dünyada istenilen her yer görülebilir. |
Dara’nın sahip olduğu altı değişik madenden yapılmıştır. |
Cam-ı cihan-nüma Keyhüsrev’in sahip olduğu yedi değişik madenden yapılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ