Türk Halk Şiiri Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangisi XVIII. yüzyıl âşıklarından biri değildir?
Abdî |
Âgâhî |
Âşık Ahmed |
Âşık Bağdadî |
Âşık Ömer |
Abdî , Âgâhî, Âşık Ahmed ve Âşık Bağdadî XVIII. yüzyıl âşıklarından iken Âşık Ömer XVII. yüzyıl âşıklarındandır.
2.Soru
Cönkler için “Türk kültürünün tapusudur; bize ait kültürün atalarımız tarafından adımıza tescil edilmiş belgeleridir” yorumu aşağıdakilerden kime aittir?
Sakaoğlu 1987 |
Ülkütaşır 1967 |
Dizdaroğlu 1980 |
Uraz 1977 |
Türkmen1986 |
Saim Sakaoğlu da cönkler için “Türk kültürünün tapusudur; bize ait kültürün atalarımız tarafından adımıza tescil edilmiş belgeleridir” (Sakaoğlu 1987:220) diyerek, konuyu kültürel açıdan değerlendirmiştir.
3.Soru
Aruzun recez bahrinde olan ve beş heceye denk düşen müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün kalıbıyla yazılmış şiirlere ne ad verilir?
Vezn-i aher |
Selis |
Satranç |
Müseddes |
Muhammes |
Vezn-i aher: Genellikle aruzun recez bahrinde olan ve beş heceye denk düşen müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün kalıbıyla yazılmış şiirlere verilen ad. Yüzyılın âşıklarının önemli bir bölümü, hecenin yanında aruz vezniyle de şiirler yazmışlardır. İki vezne de hâkim olma koşma, destan, varsağı ve semailerin yanı sıra, gazel, kaside, terci-i bend, terkib-i bend, muhamemmes, müseddes, vezn-i aher, satranç, divan ve selis türlerinde de çok sayıda şiirin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aşık Murat Çobanoğlu’nun yetişmesinde babası hariç etkisi olan aşıklar arasında yer almaz?
Şavşatlı Deryamî, |
Kağızmanlı Cemâl Hoca, |
Arpaçaylı Hamit İlhamî |
Ardanuçlu Efkârî |
Aşık Osman Feymani |
Babasının dışında Şavşatlı Deryamî, Kağızmanlı Cemâl Hoca, Arpaçaylı Hamit İlhamî Ardanuçlu Efkârî ve Ardanuçlu Efkârî onun yetiştirilmesinde emeği olan diğer âşıklardır.
5.Soru
İlâhî tarzında oldukça başarılı olmuş ve şöhreti Anadolu sınırlarını aşmış Kırım, Kazan, Taşkent ve Özbek Türkleri arasında tanınan XV yy da aruz vezniyle; kaside, gazel, mesnevi, gibi klâsik nazım şekilleri ile tasavvufî şiirler söylemiş şair aşağıdakilerden hangisidir?
Mevlâna |
Yunus Emre |
Hacı Bayram Veli |
Akşemsettin |
Kemal Ümmî |
İlâhî tarzında oldukça başarılı olmuş ve şöhreti Anadolu sınırlarını aşmış Kırım, Kazan, Taşkent ve Özbek Türkleri arasında tanınan XV yy da aruz vezniyle; kaside, gazel, mesnevi, gibi klâsik nazım şekilleri ile tasavvufî şiirler söylemiş şair Kemal Ümmî dir.
6.Soru
Aşağıdaki kaynaklardan hangisinde Yunus Emre'nin biyografisi ile ilgili bilgi bulunmaz?
Ahmed Eflaki-Menakıbü'l-Arifin eserinde mevlevi tarikatı etrafında yazılmış eserdir. |
Hacı Bektaş Veli-Velayetname |
Lami'i-Nefahat Tercümesi |
Aşık Çelebi-Meşairü'ş-Şuara |
Mecdi-Şakayık Tercümesi |
Ahmed Eflaki'nin-Menakıbü'l-Arifin eserinde Yunus Emre
7.Soru
Aşağıdaki şairlerden hangisi XVI. yüzyıl aşıklarındandır?
Hayali |
Abdi |
Agahi |
Aşık Ali |
Levni |
Abdi, Agahi, Aşık Ali ve Levni XVIII. yy. şairlerindendir. Hayali ise XVI. yy. şairidir.
8.Soru
Ömer Rûşeî'nin Hz Peygamber ve ashabının başından geçen ibret verici olaylar, evliya menkıbeleri, çeşitli hikayelerin daima tasavvufî bir yorumla anlatılması hangi eserinde bulunmaktadır?
Divân |
Çobannâme |
Miskinnâme |
Neynâme |
Kalemnâme |
Ömer Rûşeî'nin Hz Peygamber ve ashabının başından geçen ibret verici olaylar, evliya menkıbeleri, çeşitli hikayelerin daima tasavvufî bir yorumla anlatılması Miskinnâme eserinde bulunmaktadır.
9.Soru
“XVIII. yüzyıl Türkmenistan’ında yaşayan gerçek anlamda bir Ahmed Yesevî ve Yunus
Emre takipçisi olduğu görülür. Çünkü üçünün de beslendiği kaynak Kur’an ve hadislerdir. İslam dininin itikat, ibadet ve ahlakî umdelerini eserlerinde, tıpkı Yunus Emre gibi dantel dantel işlemiştir. Böylece O, XVIII. yüzyılda Türkmenistan’da, bir Yunus ekolünün temsilcisi ve Dini Tasavvufî Türk Edebiyatının da mümtaz şahsiyeti olmuştur.”
Yukarıda sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
Mahdumkulu |
Yusuf Hemedani |
Nizâmî |
Şah İsmail |
Nevâyi |
Mahdumkulu, Divânı’na bir bütün olarak bakıldığı zaman onun; Yunus Emre Divânı ile büyük benzerlikler içinde ve XVIII. yüzyıl Türkmenistan’ında yaşayan gerçek anlamda bir Ahmed Yesevî ve Yunus Emre takipçisi olduğu görülür (Güzel 1998). Çünkü her üçünün de beslendiği kaynak Kur’an ve hadislerdir. Mahdumkulu; İslam dininin itikat, ibadet ve ahlakî umdelerini eserlerinde, tıpkı Yunus Emre gibi dantel dantel işlemiştir. Böylece O, XVIII. yüzyılda Türkmenistan’da, bir Yunus ekolünün temsilcisi ve Dini Tasavvufî Türk Edebiyatının da mümtaz şahsiyeti olmuştur.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi âşık edebiyatı temsilcilerinin aşık olma şekillerinden değildir?
Tören ile aşık olma |
Bade içerek aşık olma |
Usta çırak ilişkisiyle aşık olma |
Sazlı sözlü ortamın etkisiyle aşık olma |
Sevda yüzünden aşık olma |
Âşık edebiyatı temsilcileri çeşitli şekillerde (bade içerek, silsile yoluyla, şartların gereği, usta çırak ilişkisi, vb.) âşık olmuşlardır. Ancak bu yollar arasında törenle âşık olma şeklinde bir yol yoktur.
11.Soru
Âşıkların çağdaşı oldukları diğer âşıkların mahlaslarına ve bazı özelliklerine yer verdikleri şiir türü hangisidir?
Semai |
Şairnâme |
Nesir |
Koşma |
Mahlas |
Âşıkların çağdaşı oldukları veya kendilerinden önce yaşamış âşıkların mahlaslarına ve bazı özelliklerine yer verdikleri şiir türü şairnâmedir.
12.Soru
İstanbul’dan Aydos’a gelip yerleşen Mustafa efendinin oğlu olan, eserlerinde tasavvufun temel unsuru olan vahdet-i vücûd meselesini açıklayan, Rûhu’l-Mesnevî, Şerh-i Bostan, Kitabü’l-Necat ve Divânı gibi bazı eserleri olan muatsavvıf aşağıdakilerden hangisidir?
Bursalı İsmail Hakkı |
Erzurumlu İbrahim Hakkı |
Cemâlî |
Nasûhî |
Senâyî |
Bursalı İsmâil Hakkı: Asıl adı İsmâil’dir. İstanbul’dan Aydos’a gelip yerleşen Mustafa Efendi’nin oğludur. Bursa’da Tuzpazarı civarında bir tekke yaptırmış ve orada yerleşmiş olması dolayısıyla Bursalı adıyla tanınmıştır. Bursalı İsmâil Hakkı, bir şair olmaktan çok, büyük bir mutasavvıftır. O, eserlerinde daha çok tasavvufun esas temel unsuru olan vahdet-i vücûd meselesini sade bir şekilde açıklayan bir din âlimi ve arif kişidir. Belli başlı eserleri arasında; “Tefsir-i Rûhu’l-Beyân, Rûhu’l-Mesnevî, Şerh-i Hadis-i Erbain, Şerh-i Muhammediye, Şerh-i Bostan, Kitabü’l-Necat ve Divânı” vardır.
13.Soru
“Celvetiye” tarikatının kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Dede Ömer Ruşenî
|
Pir Sultan Abdal
|
Emir Sultan
|
Aziz Mahmud Hüdâyî
|
Kul Himmet
|
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Orta Asya’da Dini^-Tasavvufi^ Türk Edebiyatının ilk temsilcileri arasında sayılmaz?
Hacı Bektaş Veli |
Necmeddin Kübra |
Yusuf Hemedani |
Cafer Sadık |
Yusuf Has Hacib |
Orta Asya’da Dini^-Tasavvufi^ Türk Edebiyatının ilk temsilciliğini; Necmeddin Kübra, Yusuf Hemedani, Cafer Sadık, Yusuf Has Hacib, Ahmed Edib Yükneki, Ahmed Yesevi, Mansur Ata, Muhammed Danişmend, Haki^m Süleyman Ata, Abdulhalik Gücdevani, Nasuriddin Rabgu^zi^, Şah İsma^il Safavi^/Hatayi, Devlet Mehmed Azadi ve Mahdumkulu yapmışlardır.
15.Soru
Âşık şiirinin özelliklerine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Âşık şiirinin belirli söyleyicileri ve yazarları vardır |
Âşık şiirinde birim dörtlüktür |
Âşık şiirinin dinleyici kesimi halktır |
Âşık şiirinin temsilcileri olan şairler gezginci değildirler |
Âşık şiiri saz eşliğinde söylenmiştir |
Âşık şiirinin temsilcileri olan şairler gezginci dirler
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “nazım birimi sayısı” anlamına gelen kelimedir?
Nazım şekli |
Kafiye Örgüsü |
Hacim |
Ölçü |
Ezgi |
Nazım Şekli: şiirlerin kafiye örgüsü, hacim ve nazım birimi açılarından adlandırılması. Kafiye Örgüsü: şiirdeki mısraların kümelenme şekli. Hacim: şiirin nazım birimi sayısı. Ölçü: Şiirde mısraların hece sayısı veya ses değerleri açısından denk ve benzer olması. Ezgi: Belli bir kurallara göre düzenlenmiş, kulağa hoş gelen ses dizisi.
17.Soru
Osmanlı-Türk Devleti'nin XV. asrı sosyal hayat ve nizamıyla muhteşem bir yapıya bürünen aynı zamanda Fatih'i yetiştiren büyük bir mutasavvıfın da yaşadığı döneme ne ad verilir?
Mutasavvıf Fatih |
Akşemsettin Tasavvufu |
Fatih Rönesansı |
Fetih Sanatı |
İstanbulun Fethi |
Tarihimize "Fatih Rönesans'ı" tabiriyle geçen sosyal hayat ve nizamıyla muhteşem bir yapıya bürünen Osmanlı-Türk Devleti'nin bu asrı, Fatih'i yetiştiren büyük bir mutasavvıfın da yaşadığı devirleri içine alır.
18.Soru
Daha çok dini-tasavvufi Türk halk şairleri için iyi bir kaynak olan ve başta Yunus Emre olmak üzere Hacı Bayram Veli, Hacı Bektaş Veli gibi şairleri öne çıkaran yazılı kaynaklar aşağıdakilerden hangisidir?
Menakıbnâmeler
|
Seyahatnâmeler
|
Cönkler
|
Tezkireler
|
Surnâmeler
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ninnilerin şekil/yapı ve tür özelliklerinden biri değildir?
Ninniler genellikle mani nazım şekliyle söylenirler. |
Tamamında olmasa da ninnilerin büyük bir kısmı kalıp ifadelerle başlar. |
Çocuğu uyutmak veya teskin etmek için söylenen bütün şiirlere ninni denilebilir. |
Ninnilerde çocuk sevgisi, çocukla ilgili güzel temenniler, dualar, çocukla bağlantılı eşyalar, kişiler, durumlar ve olaylar geçebilir. |
Ninniler, söyleyici kim olursa olsun, belli karakterdeki ezgilerle söylenirler. |
Halk şiirinde nazım türlerinin tayin edilmesinde önemli bir yeri olan ezgi, ninnide de kullanılır. Ninni söyleyenler, mutlaka ezgili bir söyleyiş tercih ederler. Çünkü ninnilerde devreye müziğin rahatlatıcı ve gevşetici etkisi girer. Huzur verici bir ezgi ve ses tonu çocuğun daha çabuk ve güven içinde uyumasını sağlar. Kısacası ninniler, ezgili şiirlerdir. Ancak bilinmesi gereken asıl husus, ninnilerin özel ezgilerinin olmamasıdır. Varsağıda ve semaide olduğu gibi sadece ninnilerde kullanılan bir ezgiden bahsedemeyiz. Ancak Şükrü Elçin’in ifade ettiği “tizden pese doğru söylenen bir ezgi”den bahsedebiliriz.
20.Soru
Aşık şiirinde aşağıda verilmiş türlerden hangisi "Heceli Nazım Türleri" başlığı altında yer almaktadır?
Tekerleme |
Mani |
Güzelleme |
Koşma |
Bayatı |
Güzelleme, Koçaklama, Taşlama, Ağıt, Varsağı, Semai, Destan Aşık şiirinde Heceli Nazım Türleri başlığı altında incelenmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ