Türk Halk Şiiri Final 17. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XIX. yüzyılın âşıklarından biri değildir?
Erzurumlu Emrah |
Benli Ali |
Bayburtlu Zihnî |
Sümmanî |
Seyrânî |
Benli Ali 17. yüzyıl aşıklarından biridir.
2.Soru
Şiir ve hikâyeleri sadece Türkiye’de değil, Azerbaycan ve İran’da da bilinen Türk edebiyatına üç güzel hikâye (Latif Şah, Salman Bey, Sevdakâr Şah) bırakan divanî, koşma, destan, geraylı ve sicillemeleri yeniliklerle doludur. Şiirlerinde Terekeme/Karapapak ağzının izleri sıkça görülür. Yukarıda tanıtılan âşık seçeneklerden hangisidir?
Erzurumlu Emrah |
Bayburtlu Zihnî |
Sümmanî |
Seyranî |
Âşık Şenlik |
Şiir ve hikâyeleri sadece Türkiye’de değil, Azerbaycan ve İran’da da bilinen Türk edebiyatına üç güzel hikâye (Latif Şah, Salman Bey, Sevdakâr Şah) bırakan divanî, koşma, destan, geraylı ve sicillemeleri yeniliklerle doludur. Şiirlerinde Terekeme/Karapapak ağzının izleri sıkça görülen Âşık Şenlik'tir
3.Soru
I. Ağıtların yapısal özelliklerine bakıldığında türkülerde olduğu gibi çok çeşitli
durumların olduğu görülür.
II. Ağıtlar, belli karakterdeki ezgilerle söylenirler.
III. Ağıtlar hikâyeli şiirlerdir.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri ağıtlar için doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Ağıtların yapısal özelliklerine bakıldığında türkülerde olduğu gibi çok çeşitli
durumların olduğu görülür. Ağıtlar, belli karakterdeki ezgilerle söylenirler. Ağıtlar hikâyeli şiirlerdir.
4.Soru
Genellikle dikey olarak aşağıdan yukarıya doğru açılan, halk arasında dana dili veya sığır dili gibi adlarla da bilinen, içerisinde âşık şiirinin yanı sıra az da olsa divan şiirinin de örneklerinin bulunduğu defterlere ne ad verilir.
Yazılı Kitabe |
Anonim Defterler |
El Yazması |
Cönk |
Nota Defterleri |
Cönk: Genellikle dikey olarak aşağıdan yukarıya doğru açılan, halk arasında dana dili veya sığır dili gibi adlarla da bilinen, içerisinde âşık şiirinin yanı sıra az da olsa divan şiirinin de örneklerinin bulunduğu defterler.
5.Soru
Elimizde 170 civarında şiiri bulunan ve gözleri görmeyen, XX. Yüzyıl İç Anadolu aşığı kimdir?
Erzurumlu Emrah |
Dadaloğlu |
Âşık Osman (Taşkaya) Feymânî |
Seyrani |
Aşık Veysel Şatıroğlu |
Elimizde 170 civarında şiiri bulunan ve gözleri görmeyen, XX. Yüzyıl İç Anadolu aşığı Aşık Veysel Şatıroğlu'dur.
Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XX. yüzyıl temsilcilerinden olan Âşık Molla Rahim’e ait bir eser değildir?
İrşadü’l-Gâfilîn |
Hac Rehberi |
Din Yıldızı |
İlâhî-nâme |
Coşkun Şiir |
İrşadü’l-Gâfilîn, Hac Rehberi, Din Yıldızı ve Coşkun Şiir adlı eserler Âşık Molla Rahim’e aittir. İlâhî-nâme ise Erzurumlu İbrahim Hakkı’ya ait bir eserdir.
7.Soru
XIX. yüzyıl şairleri hem aruz hem de hece veznini kullanarak eserler vermişlerdir. İki Vezne de hakim olmaları aşağıdaki türlerden hangisinde/hangilerinde çok sayıda eser verilmesini sağlamıştır?
I. Divan
II. Vezn-i Aher
III. Satranç
IV. Selis
V. Müseddes
I ve II |
II, III ve V |
I, II ve IV |
I, II, III ve IV |
Hepsi |
Yüzyılın aşıklarının önemli bir bölümü, hecenin yanında aruz vezniyle de şiirler yazmışlardır. İki vezne de hakim olma koşma, destan, varsağı ve semailerin yanı
sıra, gazel, kaside, terci-i bend, terkib-i bend, muhamemmes, müseddes, vezn-i aher, satranç, divan ve selis türlerinde de çok sayıda şiirin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu nedenle doğru seçenek soruda verilen türlerin hepsini içeren E şıkkıdır.
8.Soru
Aşağıdaki ninnilerden hangisi dilek ve temenni mahiyetindeki ninniler arasında yer almaz?
Dua mahiyetinde ninniler |
Çocuk sahibi olma dileğiyle ilgili ninniler |
Umacı, dede, derviş vs. ile ilgili tehdidi ninniler |
Beddua mahiyetinde ninniler |
Uyuma, büyüme ve yürüme dileğiyle ilgili ninniler |
Dilek ve temenni mahiyetinde ninnileri şunlardır;
Çocuk sahibi olma dileğiyle ilgili ninniler
Dua mahiyetinde ninniler
Beddua mahiyetinde ninniler
ç. Ağlamama ve uslanma dileğiyle ilgili ninniler d. Uyuma, büyüme ve yürüme dileğiyle ilgili ninniler
Yiyecek ve içecek dileğiyle ilgili ninniler
Giyim, ziynet, eşya ve oyuncak dileğiyle ilgili ninniler
Evlenme ve gelin olma dileğiyle ilgili ninniler h. İş ve hizmet bekleme dileğiyle ilgili ninniler
ı. Tahsil, meslek ve makam sahibi olma dileğiyle ilgili ninniler
Mal, mülk ve zenginlik dileğiyle ilgili ninnilerdir. Umacı, dede, derviş vs. ile ilgili tehdidi ninniler ise tehdit ve korkutma mahiyetinde ninniler arasında yer alır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cönklerin özelliklerinden değildir?
Cönkler Türk harfleriyle yazılmışlardır |
Cönklerde belirli bir ölçü yoktur. |
Cönklerde bir konu sınıflaması yoktur. |
Cönkler genellikle besmele ile başlar ve "temmet" (tamamlandı) ifadesi ile son bulur. |
Cönkler bazıları özel kâğıtlara (alikurna, abâdi) olmak üzere en çok kullanılan yazı türleriyle kaleme alınırlar |
Cönklerin Özellikleri
- Cönkler Arap harfleriyle yazılmışlardır.
- Cönkler bazıları özel kâğıtlara (alikurna, abâdi) olmak üzere en çok kullanılan yazı türleriyle kaleme alınırlar.
- Cönkleri kaleme alanların bazıların kültür ve eğitim seviyeleri düşük olduğu için, yazının imlâsı pek sağlıklı değildir.
- Cönklerde belirli bir ölçü yoktur. Bu tür eserlerin hazırlanması sırasında cöngü yazanın zevki ve elinde bulunan kâğıtların boyutları ön plana çıkmaktadır.
- Cönklerde bir konu sınıflaması yoktur.
- Cönklerde şiir türleri veya şekillerinin başına koşma, türkü, ilahi, şarkı, gazel, destan, beyit, müseddes, kavramlar yazılmaktadır. Ancak zaman zaman konu başlıkları ile şiirin birbirini tutmadığı gözden kaçmamaktadır.
- Cönkler genellikle besmele ile başlar ve "temmet" (tamamlandı) ifadesi ile son bulur.
10.Soru
Halk şiirinde genellikle yedi heceli, tek dörtlükten ve aaxa kafiye şemasına sahip şiirlere verilen isim aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Mani |
Türkü |
Koşma |
Ağıt |
Semai |
Halk şiirinde genellikle yedi heceli, tek dörtlükten ve aaxa kafiye şemasına sahip şiirlere mani denir.
11.Soru
Eski Türklerde şaman karşılığı olarak kullanılan kelimeye ne ad verilir?
Şam
|
Ozan
|
Bahşı
|
Kam
|
Baksı
|
12.Soru
İlk şiirlerinde Lütfî mahlası kullanan, Mısır dönüşü sonrasında söylediği şiirlerinde ise başından geçen çeşitli olaylar sebebiyle mahlasını değiştiren âşık aşağıdakilerden hangisidir?
Dertli |
Dadaloğlu |
Emrah |
Zihnî |
Hızrî |
Dertli: Badeli âşıklarımızdandır. “Otuz dokuz gün hizmetinde kusur etmediği gezginci bir derviş de İbrahim’den kırkıncı gün sabahı bir bardak su istemiş. İkinci bardağı İbrahim’e besmele ile içirmiş, işte âşıklık ilmini bu bir bardak sudan almış ve badeli âşık olmuştur.” İlk şiirlerinde Lütfî mahlası kullanan, Mısır dönüşü sonrasında söylediği şiirlerinde ise başından geçen çeşitli olaylar sebebiyle Dertli mahlasını kullanmıştır. Hem aruz, hem de hece vezniyle şiirler yazmıştır. Bunlar arasında hece ile söyledikleri daha başarılıdır. Fes ve saz üzerine söylediği şiirleriyle ünlenmiştir. Aruzlu olan şiirlerinin dili ağırdır. Şiirlerinin ana temasını din ve tasavvuf, beşerî aşk, sosyal ve toplumsal konular, hiciv ve mizah, tabiat ve tabiat güzellikleri, gurbet, hasret, dert, sıkıntı, vb. oluşturmaktadır.
13.Soru
Aruz ve hece ile yazılabilen, taktileri yahut durakları satranç tahtası düzeninde olan şiirlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Gazel |
Divan |
Vezn-i Aher |
Selis |
Satranç |
Aruz ve hece ile yazılabilen, taktileri yahut durakları satranç tahtası düzeninde olan şiirlere verilen ad satrançtır.
14.Soru
Şiir türleri veya şekillerinin başına koşma, türkü, ilahi, şarkı, gazel, destan, beyit, müseddes, vb. kavramlar yazılan yazılı kaynaklar aşağıdakilerden hangisidir?
Cönkler |
Dîvânü Lügâti’t-Türk |
Tezkireler |
Seyahatnâmeler |
Menakıbnâmeler |
Cönklerde şiir türleri veya şekillerinin başına koşma, türkü, ilahi, şarkı, gazel, destan, beyit, müseddes, vb. kavramlar yazılmaktadır. Ancak zaman zaman konu başlıkları ile şiirin birbirini tutmadığı gözden kaçmamaktadır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin temel nazım şekillerinden birisi olup din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılmış şiirlerdir?
Mevlit |
Tevhit |
Münacat |
Naat |
Kaside |
Divan şiirinin temel nazım şekillerinden birisi olan kaside, din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan şiirlerdir.
16.Soru
Aşağıda Âşık Ömer ile ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?
Âşık Ömer medrese öğrenimi görmüş bir âşıktır. |
Sadece aruz vezniyle şiirler yazdığı görülmektedir. |
Derviş Nihanî ve Adlî mahlaslarını kullanmıştır. |
Şiirlerinde; aşk, tabiat ve sevginin yanında kahramanlık ve tasavvuf konusunu da işlemiştir. |
Divanının hem matbu hem de yazma nüshaları vardır. |
Sadece aruz vezniyle değil, hece vezniyle de şiir yazmıştır.
17.Soru
Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’nde saz çalışı övülen ve IV. Murad’ın seferlerine katıldığı ileri sürülen; XVII. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı düşünülen şair aşağıdakilerden hangisidir?
Levnî |
Sezaî |
Gevherî |
Erzurumlu Emrah |
Nabî |
XVII. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı düşünülen ve Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’nde saz çalışı ile övülen şair Gevherî’dir.
18.Soru
Tanrı’nın niteliğini ve evrenin oluşumunu varlık birliği anlayışıyla açıklayan dinî ve felsefî akım aşağıdakilerden hangisidir?
İlahi |
Tasavvuf |
Zikir |
Takva |
Murakabe |
İlahi dini, ahlaki ve ilahi fikirleri içeren şiir; zikir Allah’ı anmak ve hatırlamak; takva Allah korkusuyla dinin yasak ettiği şeylerden kaçınmak ve murakabe kulun, her şeyi Allah’ın gördüğüne inanması anlamına gelmektedir. Tasavvuf ise Tanrı’nın niteliğini ve evrenin oluşumunu varlık birliği anlayışıyla açıklayan dinî ve felsefî akım olarak tanımlanır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyıl aşıklarından biridir?
Deruni |
Mehmet Nuri |
Yozgatlı Hüzni |
Aşık Molla Rahim |
Çırpanlı |
XVI. Yüzyıl A^şıkları ve önemli temsilcilerinin bir kısmının hayatı hakkında bilgimiz yoktur. Var olan bilgiler de elde bulunan birkaç şiirden hareketle çıkarılabilmektedir. Bunlar arasında Armutlu, Bahşi, Çırpanlı, Geda Musli, Hayali^, Köroğlu, Kul Mehmed, Ozan ve Öksüz Dede sayılabilir.
20.Soru
Belli bir ana konudan yoksun, manalarından daha ziyade fonksiyonlarıyla ön plana çıkan, mısra başı ve sonu kafiye, aliterasyon ve secilerle oluşturulmuş ses oyunlarıyla ve çağrışımlarla bağlanarak belli bir nazım düzenine kavuşturulmuş, birbirini tutmayan hayaller ve düşüncelerin sıralanmasından meydana gelmiş bir nazım türüne ne ad verilir?
Tekerleme |
Bilmece |
Ninni |
Türkü |
Mani |
Tekerleme: Belli bir ana konudan yoksun, manalarından daha ziyade fonksiyonlarıyla ön plana çıkan, mısra başı ve sonu kafiye, aliterasyon ve secilerle oluşturulmuş ses oyunlarıyla ve çağrışımlarla bağlanarak belli bir nazım düzenine kavuşturulmuş, birbirini tutmayan hayaller ve düşüncelerin sıralanmasından meydana gelmiş bir nazım türüdür. Tekerlemelerde duygu, düşünce ve hayaller, tezat, mübalağa, şaşırtma ve güldürmeye dayalı bazı söz kalıpları içinde peşi sıra sıralanır ve yuvarlanır. Bu türde muhteva diğer türlere nazaran daha kararsız ve tutarsızdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ