Her şeyden önce eserlerin, mensûr ve manzûm olmak üzere iki tarz ve şekilde yazılmaları usûldendir. Müslüman bir müellif ve şâirin eserine “Besmele” ile başlayarak “Hamdele” ve “Salvele” ile devam etmesi ve “ammâ ba‘dü” sözü ile de asıl konuya geçmesi “âdet ve gelenek” idi. 

 Türkçe ilk manzum Esmai’l Hüsnalar arasında yer alan Şerhu Esmai’l Hüsna İbn İsa Saruhani tarafından yazılmıştır.

 17. Yüzyılın en önemli gelişmesi musiki alanda olmuştur. Bu yüzyıl Türk mûsikîsi açısından çok önemli bir zaman dilimi ve aşamasıdır. Genişleyen mûsikî hayatı yalnız sarayla sınırlı kalmamış, devlet adamları ve sultanların saraylarına, varlıklı kimselerin konaklarına kadar girmiştir. Mûsikî, en parlak yıllarından birini Sultan IV. Murad’ın saltanatı sırasında yaşamıştır. 

Türk Edebiyatı, İslâmiyet’le birlikte yenilenmiş ve gelişmiştir. İslâm, semâvî dinlerin sonuncusudur. 

Emri, Figani, hayreti XVI: yüzyıl şairlerindendir. 

  Gazelin konusu; aşk, kadın, şarap ve güzelliktir. Na’at, Mevlid, Miraciye ve Hilye peygamber sevgisini anlatan türlerdir.

  Türk edebiyatının ilk sözlüğü kabul edilen Divan- Lugatı’t Türk isimli sözlüğü Kaşgarlı Mahmut yazmıştır. Kaşgarlı Mahmut bu eserini Araplara Türkçeyi öğretmek için yazmıştır. 

Münâcât, kelime olarak “fısıldamak, kulağa söylemek, iki kişi arasında geçen gizli konuşma” anlamları taşımaktadır. Hemen her şairin divan ve mesnevisinde ya ilk ya da ikinci şiir olarak yerini alır. Halk ve Yeni Türk edebiyatı şairleri tarafından da hece ve serbest vezinle verilen yüzlerce güzel örnekleri de vardır. 

Eski şiirin en çok kullanılan ve sevilen nazım şekli, gazeldir. 

Güney Anadolu bölgesinde yaşayan Varsak Türkleri’nin özel bir ezgiyle söyledikleri türkülerden gelişmiş bir şekildir. Dörtlük sayısı ve kafiye düzeni “Semâi” gibidir. Varsağılar yiğitçe, mertçe bir üslupla söylenir. 

Yukarıda belirtilen ifadeye göre na’t Hz. Peygamber için yazılan medih şiirleridir.

“Îrâd-ı mesel” diye de adlandırılan bu sanat manzum yahut mensur bir ifadede söze destek sağlamak, onu daha kolay benimsetmek için herkesçe kabul edilmiş bir başka sözü, özellikle “atasözünü kullanma” olarak tanımlanabilir. Bu bakımdan iktibasa, kullanılan sözle asıl anlatımdaki mana benzerliği dolayısıyla teşbihe ve anlatımla örnek gösterilen öğelerin denkliği yönünden leff ü neşre benzer. 

Zühdî edebi zümre, daha çok dinî ve tasavvufî düşünceyi telkin eden eserleri içerir. Bu zümrede, ne Melâmî-Hamzavî edebiyatındaki irfan, vahdet inancı, aşk ve cezbe; ne de Alevî-Bektaşî edebiyatının karakteri vardır. 

Türk sûfîliğinin en önemli temsilcisi Hoca Ahmed Yesevî (ö. 1167)’dir. Ahmed Yesevî’nin tasavvufî anlayışıyla kurumsallaşarak bir tarikat hüviyetini kazanan Yesevîlik, her bakımdan bir Türk tarikatıdır.

 Batı’yla ilişkilerini geliştiren Osmanlı Devleti Batı’nın pek çok özelliklerinden etkilendi. Etkilendiği özelliklerden biri de Batı’nın edebiyatıdır. 

 Anlamı“fısıldamak, kulağa söylemek, iki kişi arasında geçen gizli konuşma” olan kelime münacattır. 

Plastik sanatlar, heykel ve dekoratif sanatlar, mimari ve resimdir. Fonetik sanat, mûsikî; söz sanatı ise, edebiyattır. 

 En tanınmış hilye örneği Hilyetü’l-envâr’dır.