Şubat ayının son günü akşamına kadar verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi, Şubat ve Haziran aylarında olmak üzere  2 eşit taksitte ödenir. (GVK m. 117)

Maden işletmeleri, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları işletenler basit usule tabi olmanın genel ve özel şartlarını taşısalar bile basit usulden faydalanamamaktadırlar.

Dar mükelleflerin Türkiye’de kazanç ve iradları elde etme şartları GVK’nin 7. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde gereği dar mükelleflerin kazanç ve iradı Türkiye’de elde etme şartları aşağıdaki gibidir:
1. Ticari kazançlarda: Kazanç sahibinin Türkiye’de iş yerinin olması veya daimi temsilci bulundurması ve kazancın bu yerlerde veya bu temsilciler vasıtasıyla sağlanması. Bu şartları taşımış olsalar dahi iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlardan, ihraç edilmek üzere Türkiye’de satın aldıkları veya imal ettikleri malları Türkiye’de satmaksızın yabancı memleketlere gönderenlerin bu işlerden doğan kazançları Türkiye’de elde edilmiş sayılmaz.
Türkiye’de satmaktan maksat, alıcı veya satıcının veya her ikisinin Türkiye’de olması veya satış aktinin Türkiye’de yapılmış olmasıdır. İş merkezinden maksat ise iş bakımından muamelelerin bilfiil toplandığı ve idare edildiği merkezdir.
2. Zirai kazançlarda, zirai faaliyetlerin Türkiye’de icra edilmesi.
3. Ücretlerde, hizmetin Türkiye’de ifa edilmiş veya edilmekte olması veya Türkiye’de değerlendirilmesi ile Türkiye’de kain müesseselerin idare meclisi başkan ve üyelerine, denetçilerine, tasfiye memurlarına ait huzur hakkı, aidat, ikramiye ve benzerlerinin Türkiye’de değerlendirilmesi.
4. Serbest meslek kazançlarında, serbest meslek faaliyetlerinin Türkiye’de icra edilmesi veya Türkiye’de değerlendirilmesi.
5. Gayrimenkul sermaye iratlarında, gayrimenkulün Türkiye’de bulunması ve bu mahiyetteki mal ve hakların Türkiye’de kullanılması veya Türkiye’de değerlendirilmesi.
6. Menkul sermaye iratlarında, sermayenin Türkiye’de yatırılmış olması.
7. Diğer kazanç ve iratlarda, bu kazanç veya iratları doğuran işin veya muamelenin Türkiye’de ifa edilmesi veya Türkiye’de değerlendirilmesi.

Basit usul

Gelir Toplamı Beyanname Verme Sınırını Aşanlar

Vergiye tabi gelir toplamı (GVK m. 86, a ve b bentlerinde yazılı gelirler dışında), beyan sınırını geçen mükellefler tevkif yolu ile vergilendirilmiş;

• Menkul sermaye iradı,

• Gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için de beyanname vermek zorundadırlar veya verdikleri beyannameye bu gelirleri de dâhil edeceklerdir. (Geç. m. 67’de sayılanlar hariç) Bu gelirlerle ilgili olarak dikkat edilmesi gerekli husus, sınırın aşılması durumunda beyan edilecek tutar, sadece sınırın üstündeki tutar değil, gelirin tamamıdır.

Motorlu araç

Nominal İktisap Bedeli; para, çek, senet, hisse senedi, tahvil, pul vb. menkul kıymetlerin üzerinde yazılı olan değerdir. Doğru yanıt D'dir.

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır. (GVK m. 75, f. 1) Aşağıda yazılı gelirler menkul sermaye iradı sayılmaktadır:

• Her türlü hisse senetlerinin kâr payları (temettü gelirleri),
• İştirak hisselerinden doğan kazançlar,
• Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri, eurobond faizleri,
• Repo gelirleri,
• Mevduat faizleri,
• Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile
kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr
payları ve özel finans kurumlarınca kâr ve zarara
katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları (İslam bankacılığı ve işletmeciliği),
• Her nevi hisse senetleri kâr payları,
• Sermaye Piyasası Kanunu’na göre kurulan yatırım
fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları,
• Her türlü alacak faizleri,
• Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan
ödemelerin içerdiği irat tutarları,                                                                                                                                                  • Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri. Doğru yanıt C'dir.

Yıllık beyanname veren mükellefler için vergilendirme dönemi, geçmiş takvim yılıdır. Yani, bu mükellefler vergilerini gelirin elde edildiği yılı izleyen yılda ödemektedirler. Son düzenlemeye göre beyannameler: 

- Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması durumunda, izleyen yılın şubat ayının son günü akşamına kadar, 

- Diğer hâllerde ise ertesi takvim yılının Mart ayının son günü akşamına kadar verilir. (GVK m. 92) Beyannameler, vergiyi tarha yetkili vergi dairesine internet aracılığı ile e-beyan veya defter-beyan sistemi üzerinden online olarak verilmektedir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Osmanlı İmparatorluğu’nda, Şer’i vergilerden sonra konulan ve ikinci Beyazıt Dönemi’nde “Hudusu Avarız” vergisiyle başlayan ve sayıları 100’e yaklaşan örfi vergiler, vergi sisteminin ağırlık merkezini oluş- turmuştur. Şer’i vergiler grubu içerisinde zekat, aşar, haraç ve cizye yer almaktadır. Örfi vergiler grubu içerisinde yer alan vergilere ise avarız vergileri, Gümrük vergileri, Ağnam vergisi, Ancemattin vergisi, Emlak vergisi, Musakkafat vergisi, Temettü vergisi, Bedel-i Asker, Bedel-i Nakdi, Bedel-i Tarik, Baş vergisi örnek verilebilir. Doğru cevap B'dir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda vergiler şer’i ve örfi vergilerden oluşmaktadır. Şer’i vergilerin kaynağı İslam hukukudur. Örfi vergiler ise savaş gibi olağanüstü harcamaları karşılamak üzere dinî esaslar dışında örf ve âdetlere, koşullara göre belirlenen geçici ve düzensiz vergilerdir. Doğru cevap B'dir.

VK’nın 64. maddesi aşağıda sayılan kişilerin, bu işlerden sağladıkları gelirlerini gerçek ücretlerin dışında “diğer ücretler” olarak adlandırmış ve özel bir vergilendirme sistemi getirmiştir:

• Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar,
• Özel hizmetlerde çalışan şoförler,
• Özel inşaat işçileri,
• Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar

Muhtasar beyanname, stopaj (kaynakta kesinti) yoluyla alınan vergilerin ödendiği beyanname çeşididir. Gelir vergisi hasılatının %90’ının üstündeki kısmı bu yöntemle toplanmaktadır.

Ticari kazanç, gerçek veya basit usule göre tespit edilir. Bazı gerçek kişiler ticari faaliyetlerden ticari kazanç elde etmiş olmalarına karşın esnaf muaflığı kapsamında gelir vergisi mükellefiyetlikleri söz konusu olmamaktadır. Ticari faaliyetlerden elde edilen bazı gelirler de gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Gelir vergisi dar mükelleflerinin (Türkiye’de yerleşmemiş olan gerçek kişilerin) Türkiye’de elde edebileceği gelirlerden olan Gayrimenkul Sermaye İradı: Türkiye’de yerleşmemiş olan bir yabancı gerçek kişinin, Türkiye’de sahip olduğu gayrimenkulünü veya bu mahiyetteki bir mal veya hakkını kiralaması, buradan gelir elde etmesi şeklinde gerçekleşebilir. Doğru cevap E'dir.

Daimi temsilci, bir hizmet veya vekâlet akdi ile

temsil edilene bağlı olup, onun nam ve hesabına,

belli edilen veya edilmeyen bir süreyle ticari işlemler

yapmaya yetkili olan kişidir.

Ticari mümessil, tacir tarafından işletmeyi yönetmek

ve temsil etmek üzere yetki verilen kişidir.

Ticari vekil ise ticari mümessil sıfatı olmaksızın

işletmenin belirlenen bazı işlerini yapmak üzere

yetki verilen kişidir.

Acente, bağımlı bir sıfatı olmadan, belli bir sözleşmeye

dayanarak, belirli bir yer veya bölgede daimi

olarak bir işletmeyi ilgilendiren sözleşmelerde

aracılık etmeyi veya sözleşmeleri o işletme adına

yapmayı meslek edinen kişidir.

Menkul Sermaye İradı: Örneğin;

Türkiye’de yerleşmemiş olan bir yabancı

gerçek kişi, parasını Türkiye’de değerlendirmekte,

buradan kâr payı, faiz gibi gelirler

elde etmektedir.

Doğru Cevap D'dir.

Gelir vergisi kural olarak mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine tarh olunmaktadır. Uygulamada mükellefler veya vergi sorumluları bu beyannameleri vermeleri için Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ile anlaşmakta, onlara vekâletname vermektedirler. 84. madde de gelir vergisi beyanlarının yıllık, muhtasar veya münferit beyanname ile yapılacağı öngörülmektedir. Yıllık ve muhtasar beyanname tam veya dar, tüm mükellefleri ilgilendirirken, münferit beyanname sadece dar mükellefleri ilgilendirmektedir.

Doğru cevap D şıkkıdır.