Türkçe Biçim Bilgisi Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki hangisi kopyalama yolu ile elde edilmiş kelimelerden biri değildir?
|
Üniversite |
Pos |
Belleten |
Star |
E-mail, üniversite, belleten, star başka dillerden kopyalanarak elde edilen kelimelerdir. Pos (Point of Sale) ise kısaltma yoluyla elde edilmiş bir kelimedir.
2.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “güzel” sözcüğü yüklem olarak kullanılmıştır?
Hayatımda gördüğüm en güzel evdi. |
Güzeller şık elbiseleri ile geceye renk katmıştı. |
Konferansta öyle güzel konuştu ki hiç sıkılmadık. |
Dün yediğimiz akşam yemeği çok güzeldi. |
Otelin bahçesinde çok güzel çiçekler vardı. |
Güzel ev cümlesinde güzel sözcüğü ev kelimesini nitelediği için sıfat, Güzeller kelimesi güzel kızlar yerine kullanıldığı için isim, konuşmak fiilini nitelediği için zarf, çiçekler yani ismi nitelediği için sıfat görevi görmüştür. D seçeneğinde ise güzel sözcüğü –di eki alarak yapısında değişikliğe uğramadan cümlede yüklem görevi görmüştür.
3.Soru
Anlamları veya söz dizimsel işlevleri olan, tek başlarına kullanılabilen bağımsız biçimbirimlerdir şeklinde tanımlanan kavramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir.
Kök-Ek |
Anlam-Gövde |
Kök-Gövde |
Anlam-Ek |
Ses-Ek |
Kelime kök ve gövdeleri; anlamları veya söz dizimsel işlevleri olan, tek başlarına kullanılabilen bağımsız biçimbirimlerdir. Bunlar, Türkçede kelimenin anlamını değiştirmeyen çekim eklerini alarak daha büyük dil birliklerinin oluşturulmasına veya yapım ekleriyle
yeni anlamlı kelimelerin ortaya çıkmasına yararlar. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin aldığı ek hangisinde diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
Parmakları soğuktan morarmıştı. |
Sevdiği, aylarca onu habersiz bırakmış. |
Yırtılan çantayı tamire verdi. |
Kazadan sonra bildiği her şeyi unuttu. |
Ömrünü bu şehirde geçirdi. |
A, B, D ve E seçeneklerindeki altı çizili kelimeler iyelik eki almıştır. C seçeneğindeki altı çizili kelime belirtme durum eki almıştır.
5.Soru
Aşağıdaki altı çizili kelimelerin hangisi var olan bir kelimeye yeni anlam kazandırma yolu ile türetilmiştir?
Yeni bilgisayarımı tamire verdim. |
Yıldız şarkıcı kaza geçirdi. |
Resimlerdeki ayrıntıları lazer ile gösterdi. |
Gezide çok sayıda selfie çektik. |
TÜBİTAK onun projesini kabul etti. |
“Yıldız şarkıcı kaza geçirdi” cümlesindeki yıldız kelimesinin var olan anlamı bir gök cismi iken ona yeni bir anlam kazandırılarak “meşhur” manasında kullanılmıştır.
6.Soru
Yapım eklerinin birçoğu belli kelimelere gelebilirken çekim ekleri aynı türden her kelimeye gelir.
Yukarıda verilen ifade eklerin hangi özelliğini açıklamaktadır?
Sınırlılık |
Yan yana gelebilme |
Zorunluluk |
Kestirilebilirlik |
İşleklik |
Yapım eklerinin birçoğu belli kelimelere gelebilirken çekim ekleri aynı türden her kelimeye gelir. Yapım ekleri ile çekim ekleri arasındaki önemli farklardan biri de eklenmede sınırlılıktır. Örnek olarak oldukça yaygın olan –GX ekiyle pek çok yeni kelime türetmek mümkündür. ver-gi, ol-gu, seç-ki, yaz-gı Ancak aynı eki her fiile getirmek mümkün değildir: *ye-gi *döv-gü
7.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yönelme eki zarf göreviyle kullanılmıştır?
Arabayı yolun sağına park ettim. |
Sabaha kadar hiçbir şeyin kalmaz. |
Sınavda sürekli saate baktım. |
Yazları bir sahil kasabasına gideriz. |
Balkondaki birkaç saksıya sebze ektim. |
Yönelme durumu eki, zaman isimlerine eklendiğinde, sınırlama anlamı katar. Bu durumda yönelme eki almış kelime zarf olarak kullanılır. B seçeneğinde yönelme eki almış olan “sabaha” kelimesi zarf göreviyle kullanılmıştır.
8.Soru
Aşağıda altı çizili sözcüklerden hangisi biçim bakımından diğerlerinden farklıdır?
Sevgi en güzel duygudur. |
Çok güzel bir evi var. |
Yeni aldığı araba çok hızlı. |
Uslu bir çocukluğu vardı. |
Geçen sene bu zamanlar tatildeydik. |
A seçeneğinde sevgi sözcüğü isim, B seçeneğinde güzel sözcüğü evi nitelediği için sıfat, C seçeneğinde hızlı sözcüğü arabayı nitelediği için sıfat, D seçeneğinde uslu sözcüğü çocukluğu nitelediği için sıfat, E seçeneğinde bu kelimesi zamanları nitelediği için sıfat. Yalnızca A seçeneğinde altı çizili sözcük isimdir.
9.Soru
Yapım ve çekim ekleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Yapım ekleri her türden sözcüğe eklenebilir |
Çekim ekleri ancak sınırlı sayıda sözcüğe eklenebilir |
Çekim ekleri eklendiği sözcüğün anlamında değişikliğe neden olur |
Bir sözcükte sadece bir adet yapım eki kullanılabilir |
Bir sözcüğe eklenen yapım ekleri, çekim eklerinden önce gelir. |
Yapım ekleri ve çekim ekleri bir sözcüğe aynı anda eklendiklerinde yapım ekleri, çekim eklerinden önce sözcüğe eklenir.
10.Soru
I. Kelimedeki son hece veya son ses hangi ekin uygun olduğunu belirler.
II. Ünlü ünsüz uyumları değişkenliğin en önemli nedenleridir.
III. Düz yuvarlak ünlüler olan /o/, /ö/ Türkçe kökenli kelimelerde sadece ilk hecede kullanılır.
Değişken eklerle ilgili olarak yukarıdaki bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Yukarıdaki bilgilerin tamamı değişken eklerle ilgilidir.
11.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir belirsizlik zamiri işleviyle kullanılmıştır?
Siz nerelisiniz? |
Hanımefendi, sizinle tanışıyor muyuz? |
Kendileri buyurdular. |
Bu soruyu kim cevaplayabilir? |
Bugün derse kimse gelmedi. |
İsim olmadıkları halde isimlerin, isim öbeklerinin hatta cümlelerin yerine kullanılan kelimelerdir. Zamirlerin kişi, dönüşlülük, soru, gösterme, belirsizlik gibi türleri vardır. Siz, hanımefendi kişi zamirleri, kendileri dönüşlülük zamiri, kim soru zamiri, kimse ise belirsizlik zamiridir.
12.Soru
Değil, var/yok, ne…ne… sözcüklerinin bulundukları cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?
Vurgu |
Olasılık |
Olumsuzluk |
Soru |
Ünlem |
Değil, var/yok ve ne…ne… sözcükleri cümleye olumsuzluk anlamı katar.
13.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde belgisiz zamir özne göreviyle kullanılmıştır?
Ben, herkesten önce bu konuya araştırmalarımda yer vermiştim. |
Kimi bilmez ne dar geçitler vardır, o aydınlık sokağa çıkmadan önce. |
Bir çocuğun mutluluğu gözlerinden okunabilir. |
Sizler, bu dünyanın acımasızlığının henüz farkında değilsiniz. |
O da mezuniyet programına katılacağına söz verdi. |
A,C,D ve E şıklarında kişi zamirleri özne görevinde kullanılmıştır. B seçeneğinde “kimi” belirsiz zamiri özne görevindedir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kelime türleri bakımından "işlevli kelimeler" grubuna girer?
İsimler |
Sıfatlar |
Zarflar |
Fiiller |
Edatlar |
İşlevli kelimeler grubunda zamirler, bağlaçlar, edatlar ve ünlemler bulunur. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde araç durumu kullanılmıştır?
Kıldan ince |
Cana yakın |
İşinde usta |
Onu bunu |
Kendiyle |
Araç durumu, ile edatının bitişken hâli olan –(y)lA ile ifade edilir. Ünsüzle biten kelimelere –lA, ünlüyle bitenlere ise ekleşmenin sürdüğünün işareti olarak –(y)lA biçiminde
gelmektedir. Araç durumu, cümlede zarf olarak kullanılan ögeler kurar:
atla < at ile, arabayla < araba-y-la < araba ile
Kısaltma gruplarında da kullanılabilir:
kendiyle barışık, parayla alınmış, balonla dolu
16.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisi fiil kökünden türemiştir?
Suçlanmak |
Kederlenmek |
Gözlemlemek |
Dillendirmek |
Anlaşılmak |
İsim ve fiil kökler, morfolojik açıdan alabildikleri çekim ekleri yardımıyla birbirlerinden kesin olarak ayrılırlar. ‘Anlaşılmak’ kelimesi fiil köküne örnektir.
17.Soru
“Ekler vurgu alabilen ögelerdir, eklenme sırasında her seferinde sona gelen ek, vurguyu üzerine çeker, kelimeler ek aldıkça vurgu sona doğru kayar.” Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir istisnasıdır?
Sen git, ben kendim gelirim. |
Çocuğu okuldan almam gerek. |
Benden böyle bir şey bekleme. |
Buna dikkat edildiği takdirde sorun yok. |
Elimizdeki veriler bunu gösteriyor. |
Ekler vurgu alabilen ögelerdir, eklenme sırasında her seferinde sona gelen ek, vurguyu üzerine çeker, kelimeler ek aldıkça vurgu sona doğru kayar. Başlarda bağımsız biçimbirimken zamanla bağımlı biçimbirimlere dönüşmüş, başka deyişle bağımsız kelimelerden ekleşmiş olan ögeler ile bugün bitişik ve ayrı yazımları bulunan enklitik unsurlar bunun istisnasını oluştur. Örneğin: iyidir, geliriz, güzeldi.
18.Soru
Bir ekin farklı kök ve gövdelere gelebilme özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Kestirilebilirlik |
Tek biçimli olma |
Esneklik |
Vurgulu olma |
İşleklik |
Eklerle ilgili bir başka özellik de işlek olup olmamalarıdır. İşleklik, bir ekin farklı kök ve gövdelere gelebilmesini ve kullanım sıklığını anlatır. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi isim ve yardımcı fiilden oluşmuş bir birleşik fiildir?
Olayların karşısında şaşıp kaldı. |
Kuşu kafesten salıverdi. |
Sen çaya bakadur, ben geliyorum. |
Yerler buz tuttuğu için düşeyazdı. |
Dün gece güzel bir uyku çektim. |
A seçeneğinde şaşıp kalmak, B seçeneğinde salıvermek, C seçeneğinde bakadurmak, D seçeneğinde düşeyazmak iki ögesi de fiil olan birleşik fiilken, E seçeneğindeki uyku çekmek isim ve yardımcı fiilden oluşmuş bir birleşik fiildir.
20.Soru
İyelik ekleri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Çoğul eklerinden önce, durum eklerinden sonra gelirler. |
Nesne veya kavramların başka nesne veya kavramlara ait olduğunu gösterirler. |
İyelik çekiminin ekleri üçü tekil, üçü çoğul olmak üzere altı türlüdür. |
İyelik eki almış kelimeler isim tamlamalarında tamlanan ögeyi işaretler. |
İyelik sahiplik anlamına gelir. |
İyelik ekleri çoğul eklerinden sonra, durum eklerinden önce gelirler.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ