Türkçe Biçim Bilgisi Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki işaret zamirlerinden hangisi ilgi eki almıştır?
Bunu |
Buna |
Bunda |
Bundan |
Bunun |
Zamir çekimiyle ilgili olarak ayrıca şu tespitlerde bulunabiliriz. Bu ve şu işaret zamirleri, durum ekleriyle birleşirken araya zamir n’si girer:
Durum bu şu
Yalın bu şu
İlgi bunun şunun
Belirtme bunu şunu
Yönelme buna şuna
Bulunma bunda şunda
Ayrılma bundan şundan
Araç bununla şununla
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tekrar yoluyla türetilmiş kelimelerden biri değildir?
Sürü sürü insan |
Sapsarı yüzler |
Güzel güzel konuşalım |
Kocaman kocaman evler |
Er geç zaman |
Sürü sürü, aşağı yukarı, güzel güzel, sapsarı, kocaman kocaman kelimeleri tekrar yoluyla türetilmiş kelimelerken, er geç ikileme yoluyla yapılmış birleşik kelimelerdendir.
3.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde uyuma girmeyen, tek biçimli eklerden biri vardır?
Yapıyor |
Gördü |
Arabayı |
Geceleyin |
Tuttu |
Geceleyin kelimesinde uyuma girmeyen eklerden –leyin ekinin örneği görülmektedir.
4.Soru
Aşağıdaki altı çizili isimlerden hangisi ilgi durum eki almıştır?
Çocuklar oynuyor. |
Otobüsün gelişi gecikti. |
Kutuyu dikkatle açtı. |
Fotoğrafa hüzünle baktı. |
Sokaktan gelen ses ile irkildi. |
“Çocuklar”kelimesi yalın haldedir. “Kutuyu” kelimesi belirtme durumu gösterir. “Fotoğrafa” ismindeki durum eki yönelme gösterir. “Sokaktan” kelimesindeki durum eki ise ayrılma ifade eder. “Otobüsün” kelimesindeki durum eki ise ilgi sahiplik göstermektedir.
5.Soru
‘Çekim ekleri kalıplaşıp yapım eki olabilirler.’ Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu kuralı bir örnek yoktur?
Gelir gider tablosunu incelediniz mi? |
Sözde beni almaya gelecekti. |
Yola çıkmadan yanımıza yiyecek bir şeyler alalım. |
Bugünlerde herkes kendini düşünür olmuş. |
Verimli bir gün geçirmeyi diliyorum. |
‘Çekim ekleri kalıplaşıp yapım eki olabilirler.’ Gelir gider, Sözde, yiyecek ve bugünlerde kelimelerinde bu karala örnektir. E seçeneğinde bu kurala bir örnek yoktur.
6.Soru
Aşağıda verilenlerden hangisi veya hangileri çekim eklerine yönelik doğru ifadelerdir?
I. Kelimelerin cümle içerisinde birbiriyle olan ilişkilerini gösteren eklerdir.
II. Çekim ekleri yapım eklerine dönüşebilir.
III. Yapım ekleri çekim eklerine dönüşmez.
Yalnızca I |
I ve II |
Yalnızca II |
II ve III |
I, II ve III |
Çekim ekleri kelimelerin niceliğini, öbek veya cümle içerisinde birbirleriyle olan ilişkilerini gösteren eklerdir. Çekim ekleri kelimenin anlamını değiştirmez, ancak kalıplaşarak yapım eklerine dönüşebilir: iç-ecek, bugün-ler-de. Yapım eklerinin genelleşerek çekim ekleri haline gelmesi ya da yapım eklerinin parçası haline gelmesi de mümkündür: gel-mekte, çalış-makta-y-ım.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi isim ve sıfatfiilin bir araya gelmesiyle oluşmuş birleşik isimdir?
Dalgakıran |
Kabakulak |
Sütlaç |
Yeşilçekirge |
Kırmızı kart |
B, C, D, E seçenekleri sıfat ve ismin bir araya gelmesiyle oluşmuş birleşik bir isimken A seçeneği an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş sıfat fiil eklerinden –an eki alarak isim ve sıfatfiilden oluşmuş birleşik bir isimdir.
8.Soru
Çekim ekleri kelimenin anlamını değiştirmez; ancak bazı durumlarda çekim ekleri kalıplaşıp yapım eki olabilir. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kurala uymaz?
Bu ayki gelirimiz arttı. |
Giderlerimizi hesaplayalım. |
Sözde tüm masrafları karşılayacakmış. |
Günlerimiz projeyle uğraşmakla geçti. |
Eve giderken içecek alalım. |
Fiil çekim eklerinin ve durum eklerinin fiillerden kalıcı isimler türeten yapım eklerine dönüşmeleri durumunda yeni kelimeler ortaya çıkar. Gel-ir ve gid-er sözcüklerine baktığımızda 3.tekil şahıs geniş zaman çekimi gelir ve gider sözcüklerinin de oluşmasını sağlamıştır. Söz-de sözcüğünde –da –de bulunma eki sözcüğe güya anlamı katarak yeni bir sözcük oluşturmuştur. İç-ecek sözcüğünde gelecek zaman eki kalıplaşarak isim oluşturmuştur. Fiil olma özelliklerini kaybetmişlerdir. Gün-ler-imiz sözcüğünde bu tarz oluşumlara rastlanmaz.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi birleşik kelimelerin oluşturulması ile ilgili değildir?
Belirtisiz isim tamlaması |
Eş anlamlı ikilemeler |
Sıfat tamlaması |
Zıt anlamlı ikilemeler |
Enklitikler |
İsim olarak kullanılan birleşik kelimelerin önemli bir bölümü; belirtisiz isim tamlaması, sıfat tamlaması, eş anlamlı veya zıt anlamlı ikilemeler gibi Türkçenin söz dizimi kurallarına göre oluşur. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.
10.Soru
Yardımcı sesler ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Türkçenin yapısına aykırı durumlar ortaya çıkınca kullanılır. |
Kaynaklarda bağlanma sesleri olarak da geçer. |
Yardımcı ünlüler ve yardımcı ünsüzler olmak üzere iki türü vardır. |
Türkoloji çalışmalarında sadece /ğ/ bağlanma ünsüzü olarak adlandırılır. |
Genellikle bağlanma ünlüleri denince akla dar ünlüler gelir. |
Türkoloji çalışmalarında yalnızca /y/ bağlanma ünsüzü olarak adlandırılır.
11.Soru
Aşağıdaki kelimelere getirilmiş eklere bakarak hangi kelimenin Türkçeye başka bir dilden geçtiği söylenebilir?
Yazılı |
Görgüsüz |
Vergi |
Yolcular |
Biçare |
Türkçede ekler kelimenin sonuna gelir, yani ekler son ektir. Kelimenin başına gelen ön ekler, Türkçeye başka dillerden kopyalanmış kelimelerde görülür. Bi-çare seçeneğinde de ön ek örneği görülmektedir.
12.Soru
Çekimli fiillerden sonra gelen -(y)mXş gibi, isimlerden sonra gelen -(y)mXş ekinin işlevi aşağıdakilerden hangisidir?
Gelecek zamanı bildirmek |
Geçmiş zamanı bildirmek |
Şimdiki zamanı bildirmek |
Dolaylılık bildirmek |
Zaman ifadesi bildirmek |
Çekimli fiillerden sonra gelen -(y)mXş gibi, isimlerden sonra gelen -(y)mXş eki de öğrenilen geçmiş zaman göstermez. Bu ekin işlevi zaman değil dolaylılık bildirmektir. Dolaylılık; bir bilginin tespit, deneyim, duyma, tecrübelerden hareketle çıkarımda bulunma, varsayma vb. yollarla edinildiğini ifade eder.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi isim soylu sözcüklerden biri değildir?
Sayılar |
Edatlar |
Sıfatlar |
Zarflar |
Zamirler |
İsimler, sayılar, sıfatlar, zarflar ve zamirler isim soylu sözcüklerdir.
14.Soru
I. Kişi zamirleri iyelik eki almaz.
II. 3. Kişi zamirlerinde eklenmede ekle zamir arasına bir /n/ girmektedir.
III. Bu ev şu işaret zamirleri, durum ekleriyle birleşirken araya zamir n’si girer.
Zamirler ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve III |
I ve III |
I, II ve III |
Yukarıdaki bilgilerin tamamı doğrudur.
15.Soru
Aşağıdakilerin hangisi 4.tip kişi eki açısından farklıdır?
Buraya gelin. |
Lütfen sessiz olun. |
Telefonlarınızı kapatınız. |
Sessiz ol. |
Çantanızı cihaza koyunuz. |
Anlamsal açıdan bakıldığında, kişilerin kendilerine emir vermelerinin mantıklı olmadığından hareketle, bugün emir çekiminde 1. kişiler yok sayılmaktadır. Ayrıca emir kipini
diğer zaman ve kip eklerinden ayıran başka özellikler de vardır. Emir kipinin geçmiş zamanı ve birleşik çekimleri yapılamaz. Yine emir kipinin sorusu yoktur. Bu nedenle bu
çalışmada bu ekler ayrı ele alınmıştır.
Emir kipi ekinin tekilinde herhangi bir kişi işaretleyicisi yoktur. Fiil kök veya gövdesi
doğrudan emir tekil 2. kişiyi gösterir. 2.çoğul kişi için kullanılan -(X)nXz aynı zamanda
nezaket ifadesi taşır. Kısa biçimde daha keskin bir emir ifadesi vardır. Emir çekiminde
dikkat edilirse emri gösteren ayrı bir ek yoktur, ekler; kişiyi, sayıyı ve emri aynı anda
gösterir.
Tekil Çoğul
2. kişi Ø - (X)n,-(X)nXz
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde isim+çoğul eki+iyelik sıralaması bulunur?
Teyzemler bugün yemek daveti veriyor. |
Dayımlar Ankara’ya taşınacaklarmış. |
Ablamlar tatile Marmaris’e gidecekler. |
Abilerim bu dönem mezun olacaklar. |
Halamlar Antalya’dan yazlık alacak. |
Teyze-m-ler, Dayı-m-lar, Abla-m-lar, Hala-m-lar sözcüklerinde isim+iyelik eki+çoğul eki sıralaması görülür ve ismin gösterdiği kavram ve beraberindekiler ifade edilir. Abi-ler-im sözcüğünde isim+çoğul eki+iyelik eki görülür ve ismin gösterdiği varlığın birden çok olduğuna işaret eder.
17.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde isimden isim yapım eki vardır?
Açık |
Görgü |
Başlık |
Kondur |
Kana |
İsimden isim yapım eki örneği başlık kelimesinde görülmektedir.
18.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat kullanılmamıştır?
Akşama doğru geziden döndüler. |
Kedi ile köpek evcil hayvanlardır. |
Kendi yaptığı ilaçlar ile onu tedavi etti. |
Yarından itibaren işe başlayabilirsiniz |
Trafikten ötürü geç kaldım. |
Akşama doğru, ilaçlar ile, yarından itibaren, trafikten ötürü cümlelerinde edat kullanılmıştır. Kedi ile köpek cümlesindeki “ile” ise edat değil bağlaç olarak kullanılmıştır.
19.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ‘Yapım eki çekim ekinden önce gelir’ kuralına uymayan bir örnek vardır?
Annemsiz hiç bir yere gitmem. |
Uzun bir yolculuk geçirdik. |
Evlerinizden çıkmayın uyarısı yapıldı. |
Eğlenceye de zaman ayıralım. |
Gözlüklü öğrenci derse gelmedi. |
Annemsiz kelimesi ‘Yapım eki çekim ekinden önce gelir’ kuralına uymayan bir örnektir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir çekim eki alabilir?
Sayılar |
Sıfatlar |
Zarflar |
Edatlar |
Bağlaçlar |
Türkçe'de çekim eki alabilen kelime türleri arasında isimler, sayılar, zamirler ve fiiller bulunur. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ