Türkçe Biçim Bilgisi Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, kelime türetmeye elverişli olmayan kapalı grup olarak nitelendirilebilir?
Sıfatlar |
Zamirler |
Fiiller |
Zarflar |
İsimler |
Sayılar, zamirler, ünlemler, bağlaçlar ve edatlar kapalı bir grup oluşturur. Bu gruptaki kelimeler, isim soylu kelimeler ve fiillerle karşılaştırılınca hem sayıca azdır hem de yeni kelime türetmeye elverişli değildir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.
2.Soru
-man eki aşağıdakilerden hangisinde farklı bir anlamda kullanılmıştır?
Eğitmen |
Yazman |
Sayman |
Öğretmen |
Şişman |
Çok işlek olmayan bu ek, çatı eki almış fiillere gelemez. Kimi durumlarda aşı- rılık ve abartma bildiren sıfatlar ve isimler türetir: az-man, şiş-man, öğret-men, eğit-men, seç-men, say-man, yaz-man, vb. Aşırılık ve abartmaya örnektir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi herhangi bir çekim eki alamaz?
Sayılar |
Sıfatlar |
Zamirler |
Fiiller |
İsimler |
Türkçede sıfatlar, zarflar, bağlaçlar, edatlar ve ünlemler çekim eki almaz; bu yüzden de çekimlenemeyen kelime türlerini oluştururlar. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.
4.Soru
Aşağıdaki altı çizili kelimelerden hangisinde –AcAk eki diğerlerinden farklı şekilde kullanılmıştır?
Arayacak seni eve varınca. |
Yarın giyecek kırmızı elbisesini. |
Gelecek hakkında düşüncelerimiz muğlak. |
Karşı daireyi tutacak hafta sonu. |
Resimleri yakacak yok edecekti. |
“Gelecek” kelimesinde kullanılan –AcAk eki fiilden isim türetmek amacıyla kullanılırken diğer şıklardaki kelimeler fiillerin gelecek zaman çekiminde kullanılmıştır.
5.Soru
Gramatikal zaman ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Tecrübe edilen zamandır. |
Eylemlerin zaman sırasını ifade etmek için kullanılır. |
Dilsel öğelere bağlı değildir. |
Algılanan zamandır. |
Fiil çekim sistemlerinde yer alan biçimbirimlerle ifade edilir. |
Gramatikal zaman olayların zaman sırasını idade etmek için anlatılan dilsel zamandır. Diğer seçenekler ontolojik zaman ile ilgilidir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çatı eklerinin fiil kök veya gövdesine eklenişinde uyulması gereken doğru sıralamayı vermektedir?
Kök+işteşlik+edilgenlik+ettirgenlik+dönüşlülük |
Kök+dönüşlülük+işteşlik+ettirgenlik+edilgenlik |
Kök+edilgenlik+ettirgenlik+işteşlik+dönüşlülük |
Kök+ettirgenlik+dönüşlülük+edilgenlik+işteşlik |
Kök+dönüşlülük+ettirgenlik+edilgenlik+işteşlik |
Bir fiilin gövdesine kural gereği bütün çatı ekleri gelebilir. Fakat bunların fiil gövdesine eklenişinde belli bir sıra vardır. Bu sıra “kök+dönüşlülük eki+işteşlik eki+ettirgenlik eki+edilgenlik eki şeklindedir.
7.Soru
Sonuna geldiği kelimenin anlamını veya türünü değiştiren eklere ne ad verilir?
Yapım ekleri |
Esnek ekler |
Değişken ekler |
Son ekler |
Kısmen değişen ekler |
Sonuna geldiği kelimenin anlamını veya türünü değiştiren eklere yapım ekleri adı verilir.
8.Soru
Aşağıdaki örneklerden hangisi sıfatın derecesini asıl anlamına oranla azaltmaktadır?
Ailecek |
Yavrucuk |
Kadıncağız |
Serince hava |
Kısacık |
Serince hava örneğinde +CA eki sıfatın derecesini asıl anlamına oranla azaltmaktadır.
9.Soru
“mXş ekli sıfatfiillerin oluşturduğu bağımlı cümleler; ana cümlenin yüklemi, öznesi, nesnesi ve dolaylı tümleci olabilirler.” Aşağıdakilerden hangisi cümlenin dolaylı tümleci durumuna bir örnektir?
Yasak Şehir, Pekin’in en iyi korunmuş tarihi bölgesidir. |
Erken çöken akşamla birlikte kendileri için ayrılmış otele döndüler. |
Kararmış yağmur bulutları gökyüzünü kaplamıştı. |
Görevliler kirlenmiş örtüleri değiştirdiler. |
Bugüne bugün karşında o ünlü şairle tanışmış biri var. |
“mXş ekli sıfatfiillerin oluşturduğu bağımlı cümleler A seçeneğinde cümlenin yüklemi, C ve E seçeneklerinde cümlenin öznesi, D seçeneğinde cümlenin nesnesi, B seçeneğinde ise dolaylı tümleci olarak bulunmaktadır.
10.Soru
Öznenin bir edat grubu içinde verildiği edilgen yapılar da vardır. Bu tür yapılarda nesne konumundan özne konumuna geçen unsura ne ad verilir?
Sözde özne |
Dolaylı tümleç |
Zarf tümleci |
Geçişli fiil |
Gerçek özne |
Öznenin bir edat grubu içinde verildiği edilgen yapılar da vardır. Bu tür yapılarda nesne konumundan özne konumuna geçen unsura sözde özne denmektedir.
11.Soru
Aşağıdaki eklerden hangisi sözdizimsel değişime neden olmayan türetimler yaratır?
–DXr |
–(X)t |
– (X)ş |
–(X)l |
–(X)msA |
Sadece birkaç fiile gelen ve herhangi bir sözdizimsel değişime neden olmayan türetimler mevcuttur. –(X)msA eki bunlardan biridir.
12.Soru
Sıfatfill eklerinin kaç temel işlevi bulunur?
İki |
Üç |
Dört |
Beş |
Altı |
Sıfatfiillerin temel işlevlerini üç açıdan ele alabiliriz: Sözlüksel açıdan, öbek yapı açısından ve cümle açısından.
13.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi sayılara eklenerek sıra bildiren sayı sıfatları türeten ek almıştır?
Kışın |
Ansızın |
Yirminci |
Gizlilik |
Benzersiz |
+(X)ncX eki sayılara gelerek sıra bildiren sayı sıfatları türetir. Yirminci, birinci, onuncu vb. örnek olarak gösterilebilir.
14.Soru
Aşağıdaki fillerden hangisi kılınış içeriği bakımından homojen eylemlerden değildir?
Oturmak |
Ağlamak |
Koşmak |
İstemek |
Çalışmak |
Ön-dönüşümlü eylemlerde ise eylemin dönüşümü ya da durum değişikliği başlangıç evresinde gerçekleşir. Bu eylemler iki evreli bir yapı sergilerler. Eylemle birlikte bir de eyleme girme evresi bildirirler, örneğin oturmak: i. oturur pozisyona geçmek, ii. bu pozisyonda oturmak; tutmak: i. kavrayıp tutmak, ii. tutar hâlde olmak. Dönüşümsüzler ise belirgin bir başlangıç ya da bitiş dönüşümü bildirmeyen, kılınış içeriği bakımından homojen eylemlerdir (ağla-, koş-, iste-, çalış-, yaz-, yürü-).
15.Soru
Ettirgenlik ekleriyle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Ettirgenlik ekleri içinde en yaygın olanı –Dxr- ekidir. |
–(X)t-‘nin yardımcı ünlüsüz biçimi ç, ş ile biten fiillere gelir. |
–(X)t- ekinin yardımcı ünlü taşıyan biçimi, tek heceli fillere eklenir. |
Ettirgenlik eklerinden –(X)r- ve –Ar- ünlü ile biten fiillere eklenemez. |
Ettirgenlik eki almış bir fiilden sonra tekrar ettirgenlik eki gelebilir. |
-(X)t- ettirgenlik ekinin yardımcı ünlüsüz biçimi –t-, çok heceli ve titreşimli (sonorant) seslerden ı, r ile biten tabanlara gelir:
Ünlü ile biten fiiller: Anla-t, bekle-t
l ile biten fiiller: düzel-t, küçül-t
r ile biten fiiller: belir-t, şaşır-t.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni kelime ihtiyacını karşılama yollarından biri değildir?
Kelime birleştirme |
Kelime türünü değiştirme |
Harf veya hece seçerek kısaltma |
Lehçelerden faydalanma |
Kelime kopyalama |
Kelime birleştirme, kelime türünü değiştirme, var olan kelimelere yeni anlamlar yükleme, harf ve hece seçerek kısaltma, kopyalama gibi teknikler yeni kelime ihtiyacını karşılama yollarından olup, lehçelerden faydalanmak bunlardan biri değildir.
17.Soru
Dönüşlülük ifade eden -(X)n- eki, uygun bir bağlamda edilgenlik anlamı da taşıyabilir. Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek gösterilebilir?
Hasta-lan- |
Ev-len - |
Sız-lan- |
Dert-len- |
Süsle-n- |
Dönüşlülük ifade eden -(X)n- eki, uygun bir bağlamda edilgenlik anlamı da taşıyabilir: boya-n- , süsle-n.
18.Soru
Aşağıdaki eklerden hangisi dönüşlülük ifade eder?
–mA- |
–(X)n- |
–(X)ş- |
–(X)t- |
–(X)r- |
-(X)n- eki dönüşlülük ifade eder.
19.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mastar ekli bir kelime vardır?
Kitap okumak istiyorum. |
Ödevlerimi düzenli yapmaya çalışıyorum. |
Beni anlayacağını sanmıyorum. |
Sonucun düşündüğüm gibi olmadığını biliyorum. |
Başınıza bunların gelmesine üzüldük. |
Okumak kelimesi –mAk ekini, yani mastar ekini almıştır.
20.Soru
Fiilimsi ekleriyle oluşan bitimsiz fiiller kaç gruba ayrılır?
Üç |
Dört |
Beş |
Altı |
Yedi |
Terimler farklı olsa da filimsi ekleriyle oluşan bitimsiz fiillerin üçe ayrıldığı konusunda görüş birliği vardır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ