Türkçe Biçim Bilgisi Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi sınır sonrası bakış açısına örnektir?
Dün odama kapanmış ders çalışıyordum. |
Soğuktan donan zavallı kuşlar ölmüşler. |
Dedem her gelişinde bize çikolata getirirdi. |
Gereksiz konularda tartışmak onu çok üzüyor. |
Bu konuda devamlı aynı hataları yapıyorsun. |
Türkçede sınır sonrası bakış açısı –mXş biçimbirimi ile ifade edilir. Bu bakış açısıyla eylemin kritik sınırının aşıldığı bir kesit gözlemlenir (gelmiş, ölmüş, oturmuş v.s). Böyle bir kurala B seçeneğinde rastlıyoruz.
2.Soru
“Müdürün kendisini uyarması üzerine hızlıca odasına gitti.” Cümlesindeki alt çizili kelimenin türü aşağıdakilerden hangisidir?
Zarf |
Sıfat |
İsim |
Zamir |
Fiil |
Cümlede geçmekte olan “hızlıca” kelimesi yapılan eylemin yani fiilin nasıl olduğunu nitelediği için, cümle içindeki görevi zarftır.
3.Soru
İyelik eklerinin bir özelliği de isim fiil ve sıfat fiil ekleriyle kurulan bağımlı cümlelere eklenebilmeleridir. Aşağıdakilerden hangisi bu kurala uymaz?
Oraya benim gelmem yaklaşık bir saati bulur. |
Senin konuşman herkesi derinden etkiledi. |
Çamaşır makinesi bozulunca tamire yolladık. |
Orada tanıdığımız çocuk yan komşumuz çıktı. |
Okuduğun kitap herkes tarafından övülüyor. |
Benim gelmem, senin konuşman örneklerinde –ma, -ış,-mak isim fiil ekleri ve bunlara eklenen iyelik ekleri görülür. Tanıdığımız çocuk ve okuduğun kitap örneklerinde ise –an,-ası,-mez,-ar,-dik, -ecek, -miş sıfat fiil ekleri bunlara eklenen iyelik ekleri mevcuttur. Çamaşır makinesi örneğinde ise böyle bir duruma rastlanmaz.
4.Soru
“Konuşurun bilginin gerçekliğine dair tutumunu, inançlarını, ayrıca yükümlülüklerini, isteklerini, dileklerini, yeterliliklerini vb. ifade eden anlamsal bir kategoridir” tanımı aşağıdaki terimlerden hangisine aittir?
Görünüş |
Kılınış |
Anafora |
Öngörülülük |
Kiplik |
Kiplik anlamsal ve biçimsel bir kategoridir. Türkçe fiil çekim sisteminde yer alan kip eklerinin konuşurun a) bilginin gerçeklik değerine dair değerlendirmelerini, b,9 yükümlülüklerini, c) istek ve dileklerini, yeterliliklerini işaretleyen morfolojik öğeler olduğu söylenebilir. Kipler, bilgi kipliği ve eylem kipliği olmak üzere iki başlık altında incelenebilir.
5.Soru
Aşağıdaki cümlelerde geçen sözcüklerin hangisine gelen ek sözcüğe farklı bir anlam katmıştır?
Çocuksu tavırlarıyla herkesi kızdırıyor. |
Artık büyüdün ve kocaman bir kız oldun. |
Yediğimiz salatanın ekşimtırak bir tadı var. |
Partide pembemsi şık bir elbise giymişti. |
Taşındıkları yeni ev küçükçe bir evdi. |
Çocuk-su, ekşi-mtırak, pembe-msi, küçük-çe sözcüklerine gelen ekler kelimeye benzerlik, yakınlık anlamı katarak derecesini azaltmıştır. B seçeneğinde koca-man sözcüğünde sıfata gelen ek kelimenin anlamını güçlendirmiş ve pekiştirmiştir, dolayısıyla farklı bir anlam katmıştır.
6.Soru
Aşağıdaki altı çizili kelimelerden hangisinde kullanılan yapım eki, eklendiği kelimenin derecesini çoğaltmış ya da pekiştirmiştir?
Bulmacayı kolayca çözdü. |
Parayı yaşlıca bir kadına verdi |
Çamlıca mahallesinin en güzel evinde oturuyordu. |
Uzunca boylu genç adam söze başladı. |
Sertçe konuşması tepki çekti. |
+CA oldukça işlek bir yapım ekidir. Ekin zarf işlevli kelimelerdeki yaygın eğilimi zarfın derecesini asıl anlamına oranla çoğaltmak ya da pekiştirmektir. “Kolay” zarfına eklenen “ca” eki “çok kolay bir biçimde” anlamı katarak zarfın derecesini çoğaltmıştır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tek biçimli eklere örnektir?
-daş |
-mtrak |
-ler |
-yı |
-ar |
“daş”, “ler”, “yı” ve “ar” ekleri eklendiği sözcüğe göre ses değişikliğine uğrayabilirken “mtrak” eki tek biçimli eklerdendir.
8.Soru
Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde belirtisiz isim tamlaması kullanılmıştır?
Hırsız kapının kilidini kırarak eve girmiş. |
Araba anahtarları son teknolojiye göre yapılıyor. |
Masanın örtüsü oldukça kirliydi. |
Öğretmen yaramazlığı yüzünden öğrencinin notunu düşürdü. |
Dün gözlüğümün çerçevesini değiştirdim. |
İsimler, isim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan olarak karşımıza çıkar. Bu durumda belirtili isim tamlamalarda tamlayan ilgi eki, tamlanan ise iyelik eki alır. Belirtisiz isim tamlamalarında ise sadece tamlanan ek alır. Buna göre “Araba anahtarları son teknolojiye göre yapılıyor” cümlesindeki “Araba anahtarları” sadece tamlananın ek aldığı belirtisiz bir isim tamlamasıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi +DAş (vatandaş, soydaş, vb) eki ile ilgilidir?
Asal sayılardan üleştirme bildiren sayı sıfatları türetir. |
İsimlerden aidiyet veya ortaklık bildiren yeni isimler türetir. |
Yön isimlerinde bulunur. |
Meslek isimlerine işaret eder. |
Araç, gereç ya da nesne isimleri türetir. |
+DAş eki isimlerden ortaklık veya aidiyet bildiren yeni isimler türetir.
10.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde –DXK ekinin kullanımına örnek vardır?
Öğrenci otobüse bindi. |
Güneş doğdu. |
Bütün gün bahçede gezildi. |
Ömrünü dört duvar arasında geçirdiği anlaşılıyordu. |
Çocuklar dövüştüler. |
Geçirdiği kelimesinde –DXK ekinin kullanımına örnek vardır.
11.Soru
Eylem---Referans zamanı---Konuşma zamanı sıralamasına göre ifade edilmiş cümle aşağıdakilerden hangisidir?
Mayıs ayından önce tüm hazırlıkları bitirmiştik. |
Haftaya sizi ziyarete geleceğiz. |
Dün bu saatlerde deniz kenarında dinleniyorduk. |
Önümüzdeki Cuma projeyi teslim etmiş olacağız. |
İnsanlar mutluluk arayışı içindedir. |
Cümle içinde gerçekleşen eylem referans alınan zamandan ve konuşma zamanından önce gerçekleştirilmiş olmalıdır.
12.Soru
Giyiniştiril- fiiline sırasıyla hangi ekler gelmiştir?
Dönüşlülülük- ettirgenlik- işteşlik- edilgenlik |
Ettirgenlik- işteşlik- edilgenlik- dönüşlülük |
İşteşlik- ettirgenlik- edilgenlik- dönüşlülük |
Dönüşlülük- işteşlik, ettirgenlik- edilgenlik |
İşteşlik- dönüşlülük- ettirgenlik- edilgenlik |
Giy-in-iş-tir-il türetiminde sırasıyla dönüşlülük, işteşlik, ettirgenlik ve edilgenlik eklerifiil köküne getirilmiştir.
13.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde şimdiki zaman çekimi gelecek zaman anlamında kullanılmıştır?
Her hafta sonu pikniğe gidiyorlar. |
Bu yaz yurtdışına gidiyoruz. |
Evden çıkmadan mutlaka ocağı kontrol ediyorum. |
Tarçını ağacın iç kabuğunu öğüterek yapıyorlar. |
Dikkat et, araba geliyor. |
A cümlesinde düzenli tekrarlanan bir eylem, C cümlesinde bir alışkanlık, D cümlesinde geniş zaman, E cümlesinde ise şimdiki zaman anlamları ifade edilmiştir. “Bu yaz yurtdışına gidiyoruz” cümlesi ise geleceğe dair bir planı ifade etmektedir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi isim soylu kelime olarak adlandırılamaz?
Bağlaçlar |
İsimler |
Sayılar |
Sıfatlar |
Zarflar |
İsimler, sayılar, sıfatlar, zarflar ve zamirler; isim soylu kelimeler olarak da bilinirler. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çekimlenebilen kelime türlerinden biridir?
Sıfatlar |
Zarflar |
Zamirler |
Edatlar |
Ünlemler |
Türkçede sıfatlar, zarflar, edatlar, ünlemler ve bağlaçlar çekimlenemeyen kelime türlerindendir. Buna karşılık isimler, sayılar, zamirler ve fiiller çekimlenebilen kelime türleri olup, çekim eki alabilirler.
16.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisine gelen ek ortaklık veya aidiyet bildirir?
fırıldak |
mirasçı |
çağdaş |
düzey |
yatırımcı |
Türkçede ortaklık ve aidiyet bildiren ek +DAş ekidir: vatan-daş, meslek-taş, yol-daş, çağ-daş v.s
17.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil edilgen yapıdadır?
Çocuklar koşuştular. |
Köpekler boğuştu. |
Şehmus, Ökkeş’i Ali’ye dövdürdü. |
Fidanlar sulandı. |
Bir şişe kolonyayı süründüm. |
Sulandı kelimesi edilgen yapıda bir fiildir.
18.Soru
Aşağıdaki altı çizili kelimelerden hangisinde +CAk eki farklı bir işlevde kullanılmıştır?
Evcek sinemaya gideceğiz. |
Bu akşam ailecek bize gelecekler. |
Odandaki oyuncakları toplamalısın. |
Ödevlerini çabucak bitirmelisin. |
Küçük çocuk salıncağa bindi. |
A, B, C ve D seçeneğindeki altı çizili kelimler isimden isim yapan +CAk eki ile oluşturulmuştur. E seçeneğindeki altı çizili kelime fiilden isim yapan ekle oluşturulmuştur.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde +lAk eki yansıma isme gelerek yeni sözcük türetilmesini sağlamıştır?
yaylak |
kışlak |
çatlak |
sulak |
otlak |
+lAk eki isimlerden, bir kısmı sıfat olarak da kullanılabilen yeni isimler türetir: yay-lak, kış-lak, su-lak, ot-lak. Ek, az sayıda yansıma isme de gelerek yeni isimler türetir: çat-lak, cırt-lak, hort-lak vb.
20.Soru
_____ konuşurun bilginin gerçekliğine dair tutumunu, inançlarını, ayrıca yükümlülüklerini, isteklerini, dileklerini, yeterliliklerini vb. ifade eden anlamsal bir kategoridir.
Yukarıda tanımı verilen kategori aşağıdakilerden hangisidir?
Kiplik |
Zaman |
Görünüş |
Kılınış |
Kanıtsallık |
Kiplik konuşurun bilginin gerçekliğine dair tutumunu, inançlarını, ayrıca yükümlülüklerini, isteklerini, dileklerini, yeterliliklerini vb. ifade eden anlamsal bir kategoridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ