Türkçe Cümle Bilgisi 1 Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aynı kelime, kelime grubu veya cümlenin tekrarıyla oluşturulan bu yapılara ne ad verilmektedir?
Aynı kelime, kelime grubu veya cümlenin tekrarıyla oluşturulan bu yapılara ne ad verilmektedir?
Ardışık tekrar |
İkileme |
Sürekli tekrar |
Sınırlama |
Aynen tekrar |
Aynı kelime, kelime grubu veya cümlenin tekrarıyla oluşturulan bu yapılara aynen tekrar adı verilmektedir.
Doğru cevap E' dir.
2.Soru
Kahramansız yaşamak kahrına mahkumdurlar. (Faruk Nafiz Çamlıbel, İnancını Kaybetmiş
Zümrelere Sesleniş)
Yukarıdaki cümlede bulunan belirtisiz ad tamlaması hangi belirtisiz ad tamlamasına bir örnektir?
Tamlananın birden fazla olduğu belirtisiz ad tamlaması |
Tamlayanı sıfat tamlaması olan belirtisiz at tamlaması |
Tamlayanı bağlama grubu olan belirtisiz ad tamlaması |
Tamlayanı isim-fiil grubu olan belirtisiz ad tamlaması |
Deyimle yapılan belirtisiz ad tamlaması |
Cümledeki tamlama 'Tamlayanı isim-fiil grubu olan belirtisiz ad tamlaması' türüne bir örnektir.
3.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sayı grubu özne olarak kullanılmıştır?
On beşine değmeden gelin olmuş anneannem. |
Bin dokuz yüz elli beş isyanı kolayca bastırılmıştı. |
Basamakları üçer beşer çıktım sevinçten. |
Onu ilk kez yedinci doğum günümde gördüm. |
Seni milyon kere uyardım ama beni dinlemedin ki. |
Bin dokuz yüz elli beş isyanı cümlenin öznesi olduğundan cevap B şıkkıdır.
4.Soru
Aşağıdaki tekrar gruplarından hangisi zıt anlamlı ögelerin birlikte kullanılmasıyla oluşturmuştur?
Zaman zaman |
Gelmiş geçmiş |
Ak pak |
Süklüm püklüm |
Çoluk çocuk |
gelmiş geçmiş tekrar grubu, zıt anlamlı iki kelimenin bir araya gelmesiyle oluştuğundan cevap B şıkkıdır.
5.Soru
"Sıfat tamlamasında, tamlayan yani sıfat kısmı, bazen sıfat-fiil ekleri ile kurulmuş sıfat-fiil grubunun sıfat gibi kullanılmasıyla oluşabilir."
Aşağıdakilerin hangisinde bunu örnekleyen bir sıfat tamlaması vardır?
Sudan sebeplerle boş yere tartışma çıkarıp kalbini kırıyordu. |
Küçük bir kız çocuğu bak, duruyor orada hala. |
Denizden esen rüzgar bütün bedenini sarıp sarmaladı. |
En kötü zamanlarında birbirlerinin yanında oldular hep. |
Kendisini grubun çirkin ördek yavrusu gibi hissediyordu. |
"denizden esen rüzgar" tamlamasında, tamlayan (denizden esen) sıfat-fiil ekleriyle kurulmuştur. Diğer cümlelerdeki sıfat tamlamaları belirtilen durumu örneklemez. Doğru cevap C'dir.
6.Soru
Sıfat-Fiil Grupları cümle ögelerinin tamlayıcı bir ögesi olarak kullanılabilir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat fiil grupları yüklemin tamlayıcısı olarak kullanılmıştır?
Cemil Meriç’i okunur kılan, işlediği konular olduğu kadar üslubudur da. |
Tanrı her insana hayatı boyunca çalıştıracağı ve geliştireceği bir vücut ve ruh verir. |
Fakat Türkler yerleşik medeniyete geçince, ona uymasını bu medeniyetin gerektirdiği insan tiplerini yetiştirmesini de bilmişlerdir. |
Bu üç ünlü sanatkâr, toplumumuza, şiir ve fikir olarak çok tesir etmiş, çok okunmuş, sevilmiş dava adamlarıdır. |
Gazetede yayımlanan bu “Sohbetler”i on bir hafta takip etti. |
Sıfat-Fiil Gruplarının Yüklem, Özne, Nesne, Zarf Tümleci ve Yer Tamlayıcısının Tamlayıcısı Olarak Kullanılması: Sıfat-fiil gruplarının bu özelliği sıfat tamlamalarının bu görevlerde kullanılmasıyla aynıdır.
Aşağıdaki örnekte sıfat-fiil grupları yüklemin tamlayıcısı olarak kullanılmıştır.
Bu üç ünlü sanatkâr, toplumumuza, şiir ve fikir olarak çok tesir etmiş, çok okunmuş, sevilmiş dava adamlarıdır.
Aşağıdaki örnekte sıfat-fiil grupları öznenin tamlayıcısı olarak kullanılmıştır.
Cemil Meriç’i okunur kılan, işlediği konular olduğu kadar üslubudur da.
Aşağıdaki örneklerde sıfat-fiil gruplarının nesnenin ögeleri olarak kullanıldığı görülmektedir.
Tanrı her insana hayatı boyunca çalıştıracağı ve geliştireceği bir vücut ve ruh verir. Fakat Türkler yerleşik medeniyete geçince, ona uymasını bu medeniyetin gerektirdiği insan tiplerini yetiştirmesini de bilmişlerdir.
Gazetede yayımlanan bu “Sohbetler”i on bir hafta, takip etti.
Doğru yanıt D
7.Soru
Aşağıdakiler hangisinde bir isim fiil belirtili isim tamlamasının tamlayanı işlevinde kullanılmıştır?
Bunların dışında, onun kişiliği hakkında derinlere dalmamamın bir sebebi daha olmalı. |
Necati, tahta köprüde geveze kurbağaların vıraklamaları arasında mektubu çarçabuk okuyuvermiş, nedense sevincini açıklayan bir davranışta bulunmamıştı |
Terbiyenin gayesi, insanların vücut ve ruh kabiliyet ve imkânlarını geliştirmektir. |
Doğru, doğru da bütün bunlar babamın ikazları, hiç o değilden, yol göstermeleri sayesinde olmadı mı? |
Fakat Şinasî’nin formülünde ve meselenin bu şekilde ele alınışında bir hata vardır. |
"Bunların dışında, onun kişiliği hakkında derinlere dalmamamın bir sebebi daha olmalı." cümlesinde 'derinlere dalmamamın bir sebebi' belirtili isim tamlaması ve dalmamamın kelimesi hem bir isim fiildir hem de tamlayan işlevindedir. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde bir sıfat fiil bulunmaktadır?
Okul yıllarımızda hayatımızın en heyecan verici olayıydı bu. |
Bir bakıma olmazla boğuşmaktır söz verme. |
Kar, bir gün evvelki şiddetini kaybetmiş olmakla beraber hâlâ devam ediyordu. |
Sitâre, Saffet Ferit’le ötede beride görünmekten hoşlanıyordu ilk günlerde. |
Bir yazım, basıldıktan sonra, benim olmaktan çıkar! |
"Okul yıllarımızda hayatımızın en heyecan verici olayıydı bu." cümlesindeki ' en heyecan verici' kelime grubu sıfat fiildir. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, ad tamlamalarının özelliklerinden biri değildir?
Ad tamlamalarında bazen tamlayan ile tamlananın yerleri değişebilir. Bu durum daha çok |
Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan birden fazla olamaz. |
Ad tamlamalarında araya başka kelimeler de girebilir. |
Bazen ad tamlamalarında iyelik grubundaki tamlayan belirtilmeyebilir. İyelik ekinin kişi ekini içermesi tamlananı işaret eder. Bu durumda tamlama, tamlayanı düşmüş bir iyelik grubunu oluşturur. |
Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan birden fazla olabilir. |
"Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan birden fazla olamaz", ad tamlamalarının özelliklerinden biri değildir.
10.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil yüklem görevindedir?
Gelecek günleri umutla bekliyordu. |
Düşünceleri onun istediği gibiydi. |
Tanıdıklarını artık özlemez olmuştu. |
Akacak kan damarda durmaz. |
Her şeyi bilen bir hali vardı. |
"Düşünceleri onun istediği gibiydi." cümlede geçen "istediği" sözcüğü sıfat fiildir ve cümlede bu sözcük yüklem görevindedir. Doğru yanıt: B'dir.
11.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sayı grubu zarf tümleci olarak kullanılmıştır?
Alfabemizde harf sayısı yirmi dokuzdur. |
Sabah dokuzda ders başlar. |
Yirmi beş sınıf mevcududur. |
Eylemci sayısı bini aşmıştı. |
Sınıfın tamamı yirmi kişiydi. |
'Sabah dokuzda ders başlar' cümlesinde sayı grubu zarf tümleci görevindedir.
12.Soru
"Sıfat tamlamasında tamlayan, yani sıfat, bazen sıfat-fiil ekleri ile kurulmuş olabilir."
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıda belirtilen duruma örnek bir sıfat tamlaması vardır?
Ne yazık ki insanınımız çoğu terlemeden mal mülk edinme derdinde. |
Yemekten sonra bir fincan kahve içmeye ne dersiniz? |
En yakın arkadaşlar, kendisini en kötü zamanlarda belli eder. |
En çok da çocukluğun kötülükten uzak, pespembe dünyasını özlüyorum. |
Küçük çocuk, gökyüzüne kaçırdığı balon yüzünden saatlerce ağladı. |
"gökyüzüne kaçırdığı balon" sıfat tamlamasında, tamlayan, yani sıfat, sıfat-fiil ekleri (-DIk) ile kurulmuş sıfat-fiil grubundan oluşmaktadır. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yapısal olarak tekrar grubu oluşturamaz?
İsim ve sıfat tamlamaları |
İsnat grupları |
Bağlaçlar |
Cümleler |
Tekrar grupları |
İsnat grupları, yönelme, bulunma, belirtme, çıkma ekleri, tekrar gruplarının bizzat kendileri,isim veya sıfat tamlamaları ve cümleler tekrar grubu oluşturabilir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gelecek zaman bildiren sıfat-fiil ekidir?
–An |
–Ar |
–mAz |
–XcX |
–AsI |
Sıfat-fiil grupları, fiilleri anlık sıfatlaştırmaya yarayan -An, -Ar, -mAz, -mXş, -DXk, -AcAk, -Ası ve -XcX ekleriyle türetilir. Bu ekler diğer fiilimsileri oluşturan isim-fiil ve zarf-fiil ekinden farklı olarak zaman bildirirler ve şöyle tasnif edilirler:
Geçmiş zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: | -mXş, -DXk |
Geniş zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: | -An, -Ar, -mAz, -XcX |
Gelecek zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: | -AcAk, -AsI |
Doğru cevap E’ dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde bir ismin önünde yer alarak sıfat gibi kullanılan aitlik eki almış bir isim vardır?
Arabadaki adam |
Gözden uzak |
Kardan adam |
Ayakta tedavi |
Hınzırca yaklaşım |
Bir ismin önünde yer alarak sıfat gibi kullanılan aitlik eki almış bir isim olan sıfat tamlaması "arabadaki adam"dadır. Doğru cevap A'dır.
16.Soru
Aşağıdaki birleşik kelime haline gelmiş tamlamalardan hangisi belirtisiz isim tamlamasıdır?
Ağzı sıkı |
Canı tatlı |
Eli maşalı |
Kedigözü |
Gözü yaşlı |
Her bir seçenek birbiriyle ilişkili olan sözcüklerin bir arada kullanılması ile birleşik kelime haline gelen tamlama olsa da D seçeneği haricindeki bütün seçenekler tamlayan ve tamlanan açısından ek almıştır. Fakat 'kedigözü' sadece tamlanan tarafından ek almıştır dolayısıyla doğru cevap da D'dir.
17.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil nesne görevinde kullanılmıştır?
Çocukken koşarak yürüdüğüm yolları özlüyorum şimdilerde. |
Günaydın dediğim insanlar şimdi yüzüme bakmıyor. |
Hangi kapıyı çalsam diye düşünürken genç adam belirdi yanımda. |
İster istemez kabul ettiğim gerçeklerin ışığında yazıyorum bu mektubu. |
Ne kadar hatalı olduğunu fark ettiğin gün beni yanında bulacaksın. |
A şıkkında sıfat-fiil nesne olduğundan doğru cevap bu seçenektir.
18.Soru
Pekiştirmeli Tekrarlar: Bu yapılar, yalnızca kelimelerden oluşan tekrarlarda görülür. Burada üç tür tekrar grubuyla karşılaşırız. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biridir?
Pekiştirmeli Tekrarlar: Bu yapılar, yalnızca kelimelerden oluşan tekrarlarda görülür. Burada üç tür tekrar grubuyla karşılaşırız. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biridir?
İlki Anlamsız İkincisi Anlamlı Olan O¨gelerden Oluşan Tekrar Grupları |
Aynı O¨genin Tekrarıyla Oluşan Tekrar Grupları |
Yakın Anlamlı O¨gelerden Oluşan Tekrar Grupları |
Zıt Anlamlı O¨gelerden Oluşan Tekrar Grupları |
Aynı Kelimenin Başına Hece Eklenmesiyle Oluşan Tekrar Grupları |
Pekiştirmeli Tekrarlar: Bu yapılar, yalnızca kelimelerden oluşan tekrarlarda görülür. Burada üç tür tekrar grubuyla karşılaşırız: Aynı Kelimenin Ses Değişikliği ile Yinelenmesi Sonucu Oluşan Tekrar Grupları: Bu tür tekrar grupları yalnızca ilk kelimenin ilk ünlüsü düz-geniş yani /a/ veya /e/ ise kullanılır. İkinci kelimede ilk kelimedeki ünlü yerine dar-yuvarlak yani /u/ veya /ü/ kullanılmasıyla meydana getirilir. Aynı Kelimenin İlk U¨nsüzünün Değiştirilmesiyle veya U¨nlüyle Başlıyorsa Başına U¨nsüz Eklenmesiyle Oluşan Tekrar Grupları: Burada ilk kelimenin ünsüzü yoksa başına /m/; /m/, /p/, /f/ dışında bir ünsüz; varsa bu ünsüz yerine çok defa /m/, yaygın olmamakla birlikte /p/, /f/ veya /s/ getirilerek oluşturulur. Aynı Kelimenin Başına Hece Eklenmesiyle Oluşan Tekrar Grupları: Bu yapılar, kelime ünlüyle başlıyorsa başına, ünsüzle başlıyorsa bu ünsün yerine /p/, /m/, /s/, /r/ ünsüzlerinin getirilmesiyle hece oluşur: gömgök, kıpkızıl, sapsarı, çarçabuk, vb. Ha^l ekleriyle oluşan tekrar grubunu oluşturan ögeler, esasen isimlerden oluşur ve bu ögelerde bulunma, ayrılma, yönelme ve belirtme ha^li ekleri bulunur. C¸oklukla bu ekler her iki ögeye, nadiren de olsa yalnızca birinci veya yalnızca ikinci ögeye ha^l eki getirilerek kullanılır.
Doğru cevap E' dir.
19.Soru
“Dillerin dil bilgisel yapılarında az görülen bir yoldur. Burada yinelenen birimler arasında asıl ve bağlı biçim birim ilişkisi değil, denklik ilişkisi vardır.” diyen kimdir?
“Dillerin dil bilgisel yapılarında az görülen bir yoldur. Burada yinelenen birimler arasında asıl ve bağlı biçim birim ilişkisi değil, denklik ilişkisi vardır.” diyen kimdir?
Karaağaç, 2013 |
Aksan, 2000 |
Ayvazoğlu |
Mustafa Kutlu |
Tarık Buğra |
Günay Karaağaç dillerin biçim birimlerinde görülen yapı ve işleyiş özelliklerini ele alırken bu yapıları, yineleme yöntemi adı altında inceleyerek “Dillerin dil bilgisel yapılarında az görülen bir yoldur. Burada yinelenen birimler arasında asıl ve bağlı biçim birim ilişkisi değil, denklik ilişkisi vardır.” demektedir (Karaağaç, 2013, s. 404).
Doğru cevap A'dır.
20.Soru
'Çamurlar vıcık vıcıktı yine Karadeniz'de.'
Yukarıdaki cümlede geçen tekrar grubu aşağıdakilerden hangisidir?
Yakın anlamlı öğelerden oluşan tekrar grupları |
Eş anlamlı öğelerden oluşan tekrar grupları |
Her ikisi de anlamsız olan öğelerden oluşan tekrar grupları |
Aynı ögenin tekrarıyla oluşan tekrar grupları |
Aynı kelimenin ses değişikliği ile yinelenmesi sonucu oluşan tekrar grupları |
'Çamurlar vıcık vıcıktı yine Karadeniz'de' cümlesindeki tekrar grubu 'vıcık vıcık' aynı kelimenin yinelenmesiyle oluşmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ