Türkçe Cümle Bilgisi 1 Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Sıfat tamlamalarının yapısı ve işlevi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Sıfat tamlaması en az bir isim ve en az bir sıfattan oluşur. |
Sıfat tamlamalarını oluşturan sıfatlar fiil grubuna ait kelimelerdir. |
Sıfatlar görev ve anlam yönünden niteleme ve belirtme sıfatları olarak iki gruba ayrılır. |
Sıfat tamlamalarında bir isim birden fazla sıfat alabilir. |
Sıfatlar zarflar tarafından nitelenebilirler. |
Sıfat tamlamaları ile ilgili verilen bilgiler diğer seçeneklerde doğru iken B seçeneğinde yanlıştır. Çünkü sıfatlar,isim grubuna ait kelimelerdir. Fiil grubuna ait değillerdir.
2.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde hem niteleme hem belirtme sıfatı kullanılmamıştır?
Bu uzun tatilde bir hayli dinlendik. |
O kendi içinde bambaşka bir dünya yaratmıştı. |
Bugün evimizin iki sevimli misafiri var. |
Senin derinlerinde bir yerde buldum sımsıkı sarılacak köklerimi. |
Sevdan bir ateş oldu bende. |
Diğer dört seçenekte hem niteleme hem belirtme sıfatı bir arada kullanışmış cümleler içerir. Ancak E seçeneğinde sadece belirtme sıfatı oalarak "bir" kelimesi kullanılmıştır.
3.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yalnız” sözcüğü farklı türde kullanılmıştır?
İki refik, sevgili arkadaşlarını yalnız bırakmak istemediler. |
Kendisini yalnız Bombay'a kadar götürecek tren parası vardı. |
Ardımda birini aramanıza gerek yok; buraya yalnız geldim. |
Biraz yalnız kal da aklın başına gelsin arkadaşım! |
Yalnız bir adam düşünün, herkesten uzakta, her yalandan soyutlanmış. |
E seçeneğindeki "yalnız bir adam" tamlamasında 'yalnız' sıfat olarak kullanılmıştır. Diğer cümlelerde ise zarf konumundadır. Doğru cevap E'dir.
4.Soru
Ad tamlamalarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Ad tamlamalarında araya başka kelimeler girebilir. |
Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan birden fazla olabilir. |
Ad tamlamalarında bazen tamlayan ile tamlananın yerleri değişebilir. |
Ad tamlamalarında yalnızca tamlanan çoğul ek alabilir. |
Ad tamlaması cümlede sıfat görevinde kullanılabilir. |
Ad tamlamalarında hem tamlayan hem tamlanan çoğul eki alabilir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.
5.Soru
İsim-fiiller isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olabilirler. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde isim-fiil belirtili isim tamlamasında tamlayan işlevindedir?
Ekim 1912’de başlayıp Eylül 1913’te biten saldırı, Osmanlı - Türk varlığının bütün Rumeli’de yok edilişi demekti. |
Biraz edebiyatla uğraşanlar bilir ki bir fikri telkin etmenin bin türlü şekli vardır. |
Necati, tahta köprüde geveze kurbağaların vıraklamaları arasında mektubu çarçabuk okuyuverdi. |
Şinasî’nin formülünde ve meselenin bu şekilde ele alınışında bir hata vardır. |
Doğru, doğru da bütün bunlar babamın ikazları, hiç o değilden, yol göstermeleri sayesinde olmadı mı? |
İsim-filler isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olabilirler. Ancak sıfat tamlamalarında kalıplaşarak artık isim-fiil işlevini yitirmiş kelimeler dışında yalnızca tamlanan olabilirler. A seçeneğinde Osmanlı-Türk varlığının bütün Rumeli’de yok edilişi, C seçeneğinde geveze kurbağaların vıraklamaları, D seçeneğinde meselenin bu şekilde ele alınışında, E seçeneğinde babamın yol göstermeleri kelime gruplarında isim fiiller belirtili isim tamlamasında tamlanan işlevindeyken B seçeneğinde telkin etmenin bin türlü şekli kelime grubunda isim-fiil belirtili isim tamlamasında tamlayan işlevindedir. Doğru yanıt B.
6.Soru
"Ad tamlamalarında araya başka kelimeler de girebilir." kuralını aşağıdakilerden hangisi örneklemektedir?
Kadın çocuğun elinden tutmuş. |
Üçüncü gün ön ayaklarını karnına doğru çekti. |
Mataramda su kalmamış. |
Öbür delikanlılara gelince, kız kardeşlerinin flörtleriyle, arkadaşlık bile |
Annabal’in yeniden evlendiğini duydu, eski bir iş arkadaşıyla. |
"Annabal’in yeniden evlendiğini duydu, eski bir iş arkadaşıyla." cümlesinde 'Annabal'ın evlendiği' belirtili isim tamlamasıdır ve 'yeniden' sözcüğü araya girmiştir. Cevap E şıkkıdır.
7.Soru
Tekrar gruplarıyla ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden
hangisi yanlıştır?
Tekrar gruplarında kullanılan anlamsız görünen kelimeler aslında |
Aynen tekrarlar Farsçadan geçen be edatı ile pekiştirilebilir. |
Türkçe kelimelerden oluşan bazı yapılardaki kimi kelimeler yalın hâlde anlamlı |
Tekrar grupları süreklilik belirtmek için kullanılabilir. |
Tekrar grupları birleşik isimler ve deyimler oluşturamaz. |
Tekrar grupları birleşik isimler oluşturduğu gibi birtakım fiillerle kullanıldığında deyimler de oluşturur.
8.Soru
Sıfat fiil grupları cümlenin ögesi olarak kullanılabilir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat fiil grupları zarf tümleci olarak kullanılmıştır?
Gevezeliği sevenlerden değilim ama ‘dolu’ konuşmaların ille de bilgi vermesi gereğini saçma buluyorum. |
Zekâ, hayal, duygu da işlenmek suretiyle insanı saadete, insanlığı refaha ulaştırır. |
Hangi dala ayrılmak istediğime öğrencilik yıllarımda karar vermiştim çünkü. |
Ben ortaokuldan beri doktorluğu kafama takmış olmama rağmen, nedense o gün mimar olmayı düşündüğümü söyledim. |
Her birinin yaptığı hep aynı şeyin başka bir çevirisidir. |
A seçeneğindeki "Gevezeliği sevenlerden değilim" ifadesinde sıfat fiiller yüklem olarak, B seçeneğindeki "Zekâ, hayal, duygu da işlenmek suretiyle" ifadesinde sıfat fiil zarf tümleci olarak, C seçeneğinde "Hangi dala ayrılmak istediğime" ifadesinde sıfat fiil yer tamlayıcısı olarak, D seçeneğindeki "mimar olmayı düşündüğümü" ifadesinde sıfat fiil nesne olarak, "her birinin yaptığı" ifadesinde sıfat fiil özne olarak kullanılmıştır. Doğru yanıt B
9.Soru
Fiilimsiler, fiil soylu yüklemlerin geçici olarak isimleştirilmesiyle kurulurlar. Bundan dolayı bu grupların temeli olan fiilimsiler, kalıplaştıkları hâller dışında, sözlüklerde kalıcı bir isim gibi yer almazlar. Aşağıdakilerden hangisi bu kurala uyar?
kaçamak |
alınmak |
tanımayış |
dolmuş |
alışveriş |
Fiilimsiler, fiil soylu yüklemlerin geçici olarak isimleştirilmesiyle kurulurlar. Bundan
dolayı bu grupların temeli olan fiilimsiler, kalıplaştıkları hâller dışında, sözlüklerde kalıcı
bir isim gibi yer almazlar. Örnek olarak yüksek, gece, dâhil, kırık, sınav, kaçamak, tanık, almak, aldırmak, alınmak vb. kelimeler ile artık kalıcı isim hâline gelen satış, alışveriş, giriş, biliş, gelecek, olanca, dolmuş, akar, gider, yeter vb. kelimeler sözlüklerde bulunurken; tanımak, tanımayış, tanır, tanımaz, tanıdıkça, tanımayınca vb. fiilimsiler sözlüklerde yer almaz. Çünkü bunlar yalnızca bulundukları cümlede ihtiyaca göre anlık türetilirler. Doğru yanıt C
10.Soru
14. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi döneminin en önemli eserlerinden Mes’u^d bin Ahmed’in kaleme aldığı mesnevi hangisidir?
14. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi döneminin en önemli eserlerinden Mes’u^d bin Ahmed’in kaleme aldığı mesnevi hangisidir?
Rüzga^rlı Pazar |
Firavun İmanı |
Süheyl ü Nev-baha^r |
Kervan-ı kafile |
Diva^n-ı Hikmet |
14. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi döneminin en önemli eserlerinden Mes’u^d bin Ahmed’in kaleme aldığı Süheyl ü Nev-baha^r adlı mesnevinden bir örnek:
Tutar yiryüzin dürlü dürlü çiçek / Dökilür girü mev- sümi geçicek.
Doğru cevap C' dir.
11.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iyelik grubu bulunmamaktadır?
Annemin ördüğü bere ve kaşkolu kullandım kış boyunca. |
Bu konuda ne düşündüğün umurumda bile değil. |
Oyuncaklarınızı toplayıp bu kutu içine koyabilir misiniz? |
Nermin'in eskimiş ayakkabılarını alıp güzelce boyadı. |
Sevdiği kızı görmek için saatlerce yol aldı. |
Bazen tamlayan ad yerine ad soylu bir kelimeyle kurulabilir. Bu durumda tamlayanı zamir olan kelime grubu iyelik grubu olarak da adlandırılır. '(benim) annemin', '(senin) ne düşündüğün', '(sizin) oyuncaklarınız', ve '(onun) sevdiği kız' iyelik gruplarıdır. D şıkkında iyelik grubuna örnek bir ifade yoktur. Doğru cevap D'dir.
12.Soru
"Nefret,başarısızlığa uğramış sevgidir." cümlesinde sıfat tamlaması cümlenin hangi ögesi konumundadır?
Yüklem |
Özne |
Nesne |
Zarf tümleci |
Yer tamlayıcısı |
Cümle incelendiğinde sıfat tamlamasının "başarısızlığa uğramış sevgi" ifadesi olduğu görülür. Bu tamlama da cümlede yüklem görevindedir.
13.Soru
Bir öğrenci aşağıdakilerden hangisini savunursa kelime gruplarının özelliklerini doğru belirtmek açısından yanlışa düşer?
En az iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelmesiyle oluşur. |
Tek başlarına da yargı bildirir. |
Bir cümle içinde birden fazla kelime grubu yer alabilir ve bunlar iç içe geçen bir özellik gösterebilir. |
Anlam ve yapı bakımından kendi içlerinde bütünlük taşıdıkları için cümlede tek bir sözcük gibi kabul edilir. |
Edebi eserlerde devrik kullanılabilir ve fakat cümlenin anlamını ve işlevini bozmaz. |
Karahan (2006, : 39) kelime gruplarının özelliklerini sıralarken yargısız dil birimleri olduklarını belirtir. Dolayısıyla kendi başlarına cümlede bir yargı belirtemezler. Bundan dolayı doğru seçenek B'dir.
14.Soru
Türkçede genellikle belirtme sıfatları niteleme sıfatlarından önce gelir. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde bu duruma uymayan bir yapı vardır?
Bu güzel havalar |
Tarih dolu koca şehir |
Bir sürü ipe sapa gelmez kelâm |
Uzun ince bir yol |
Yeniden yakıp geçen güneş |
"Uzun, ince bir yol"da belirtme sıfatı niteleme sıfatından sonra gelmiştir. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümlenin yüklemi bir isim-fiildir?
Sırra kadem basan adamı bir daha gören olmamıştı. |
Bende değişen bir şey yok, gördüğün gibiyim. |
Saatlerce oturup sohbetini dinlemeyi severdim bu adamın. |
Mutlu bir hayatın sırrı, her anını büyük bir ciddiyetle yaşamaktır. |
Yaşamak gerek bir orman gibi kardeşçesine. |
D şıkkındaki "yaşamak" isim-fiil olup yüklem görevinde kullanıldığından doğru cevap bu seçenektir.
16.Soru
Bir varlığı, bir kavramı, bir niteliği, bir durumu, bir hareketi karşılamak veya belirtmek, pekiştirmek ve nitelemek üzere, belli kurallar içinde yan yana dizilmiş kelimelerden oluşan yargısız dil birimine ne ad verilir?
Kelime grubu |
Deyim |
Özdeyiş |
Atasözü |
Edat |
Kelime grubu, bir varlığı, bir kavramı, bir niteliği, bir durumu, bir hareketi karşılamak veya belirtmek, pekiştirmek ve nitelemek üzere, belli kurallar içinde yan yana dizilmiş kelimelerden oluşan yargısız dil birimidir (Karahan, 2006: 39).
17.Soru
İsim fiiller isim tamlamalarında hem tamlayan hem tamlanan olabilirler. Aşağıdakilerden hangisinde isim-fiil belirtisiz isim tamlamasında tamlanan görevindedir?
terbiye etmek imkansızlığı |
yazımızı geçirmek niyeti |
Osmanlı Devleti'nin ilk kadısı olmak şerefi |
Sınıfın en iyisi olmak arzusu |
Orta Asya araştırmaları |
İsim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olabilirler. Ancak sıfat tamlamalarında kalıplaşarak artık isim-fiil işlevini yitirmiş kelimeler dışında yalnızca tamlanan olabilirler. A, B, C ve D seçeneklerinde isim-fiil belirtisiz isim tamlamasında tamlayan işlevindeyken, E seçeneğinde isim-fiil belirtisiz isim tamlamasında tamlanan işlevindedir. Doğru yanıt E.
18.Soru
Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
Bin bir - asıl sayı sıfatı |
Birinci - sıra sayı sıfatı |
Üçer - üleştirme sayı sıfatı |
İkiz - topluluk sayı sıfatı |
Dörder - kesir sayı sıfatı |
Kesir sayı sıfatları, belirttiği isimlerin sayısını kesirli olarak gösteren sıfatlardır: yüzde üç (zam), binde bir (ihtimal), yarım (elma), çeyrek (altın) vb.
19.Soru
Aşağıdaki tekrar gruplarından hangisi aynı ögenin tekrarlanmasıyla oluşmamıştır?
Yumuk yumuk |
Tek tek |
Göstere göstere |
Vıcık vıcık |
Akça pakça |
Akça pakça, eş anlamlı ögelerden oluşmuş bir tekrar grubu olduğundan cevap E şıkkıdır.
20.Soru
Belirtisiz ad tamlamaları kalplaşmaya elverişli tamlamalardır. Tamlayan ile tamlanan arasında genel bir anlamı çağrıştıran güçlü anlam ilişkisi,birleşik kelimenin oluşmasını sağlamıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu birleşik kelime türlerinden değildir?
İçecek adları |
Hayvan adları |
Alet ve eşya adları |
Yiyecek adları |
Bitki adları |
Belirtisiz ad tamlamalarındaki birleşik kelime türleri; bitki adları, hayvan adları, alet ve eşya adları, yiyecek adları ve renk adlarıdır. İçecek adları bunlardan biri değildir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ