Türkçe Cümle Bilgisi 1 Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde sıfat tamlaması yer tamamlayıcısı olarak kullanılmıştır?
Kaç defa rüyama girdi. |
Giyilmemiş çamaşırlar nasıl kokar. |
Belki daha bin bir huyum vardır. |
Bir kuş düşünür bu bahçelerde. |
Bu şehirde yağmur altında dolaşılır. |
"Bu şehirde yağmur altında dolaşılır" cümlesinde "bu şehirde" sıfat tamlaması yer tamamlayıcısı olarak kullanılmıştır. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Tamlayanının ilgi (genetif) hâl eki, tamlananının ise iyelik eki aldığı kelime grubuna ne ad verilir?
Belirtili ad tamlaması |
Belirtisiz ad tamlaması |
Takısız ad tamlaması |
Ad tamlaması |
Hiçbiri |
Belirtili Ad Tamlaması: Tamlayanın ve tamlananın ek aldığı kelime grubudur. Belirtili ad tamlamalarında tamlayan ilgi (genetif) hâl eki, tamlanan ise iyelik eki alır.
telefon + un tuş + u
(tamlayan + ilgi hâli eki) (tamlanan + iyelik eki)
-nın/ nin/ nun / nün -ı / -i / -u / -ü -ın / -in / -un / -ün -sı / -si / -su / -sü
3.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil dolaylı tümleç olarak kullanılmıştır?
Günün sonunda işler yolunda gitmezse seni suçlayacak bir adam değilim ben. |
Yılların senden neler götüreceğini tahmin etmek çok zor. |
Yıllar evvel terk edilen eve ağır adımlarla ilerliyordum. |
Kendimi bildim bileli kimseye düşman olmadım. |
Tanınmış bir mühendis olmayı kafaya takmış bu genç durmadan çalışıyordu. |
C şıkkında sıfat-fiil dolaylı tümleç olarak kullanıldığın doğru cevap bu seçenektir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde sayı grubu cümlede özne olarak kullanılmıştır?
On sekizime bastığım gün hayatımda ilk kez özgür hissetmiştim. |
İşte benim yanımdaydı artık iki çocuğum da. |
Günlerdir masa başında oturmaktan iki büklüm olmuştu. |
Annesi ve oğlunun yaşlarının toplamı yetmiş ediyordu. |
Bu kaçıncı bahar, kaçıncı ayrılık? |
İki çocuğum cümlenin öznesi olduğundan ve sayı grubundan oluştuğundan cevap B şıkkıdır.
5.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tekrar grubu zarf olarak kullanılmıştır?
Çamura bata çıka ilerliyorlardı. |
Babadan onlara mal mülk kalmadı. |
Mahalleye vardığımızda in cin top oynuyordu. |
Sınıfa girdiğimde pırıl pırıl simalar gördüm. |
Üstüme başıma yıllardır yeni bir şey almadım. |
A seçeneğindeki "bata çıka" zarf görevindedir. Fiile sorulan "Nasıl ilerliyorlardı?" sorusunun cevabını vermektedir. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
Aşağıdaki sıfat-fiil eklerinden hangisi yalnızca olumlu fiil tabanlarında kullanılır?
-mXş |
-DXk |
-Ar |
-An |
-XcX |
-Ar sıfat-fiil eki yalnızca olumlu fiil tabanlarında kullanılır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
beşer - derecelendirme sıfatı |
milyonda bir- sıra sayı sıfatı |
beş bin- asıl sayı sıfatı |
ikiz- üleştirme sayı sıfatı |
birer - kesir sayı sıfatı |
Beşer- üleştirme, milyonda bir kesir, ikiz topluluk ve birer üleştirme sayı sıfatı olduğundan bu şıklardaki eşleştirmeler yanlıştır. Dolayısıyla doğru cevap C şıkkı olmalıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde sayı grubu özne olarak kullanılmıştır?
Gelecek sene on beşine girecek. |
Bir milyon insan yaşıyor bu şehirde. |
Yıl, bin dokuz yüz seksen dört. |
Yirmi beşi aldım. |
Bin dokuz yüz seksen dörtte doğdu. |
B seçeneğindeki sayı grubu özne olarak kullanılmıştır.
9.Soru
Aşağıdaki ad tamlamalarından hangisinde tamlayan ek almıştır?
Ev halkı |
Bilgisayar masası |
Duvar saati |
Cevizin yaprağı |
Bebek beşiği |
Ad tamlamalarında iki öge bulunur. Bu ögeler “tamlayan” ve “tamlanan” olarak adlandırılır. Ana öge olan “tamlanan” sonda, yardımcı öge olan “tamlayan” ise tamlanandan önce yer alır. Tamlayan tamlananla arasındaki ilgi ekle kurulabileceği gibi eksiz de olabilir. Konak halkı, hepimiz onu yürümeye, yatmağa alıştırıncaya kadar haftalarca neler çektik… (Refik Hâlit Karay, Bir Harp Zengini)
Gecenin içinde gizli gizli söyleşen bu seslerden korkma. (Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu) Yukarıdaki ilk örnekte “konak halkı” tamlamasında tamlayan ek almazken ikinci örnekte geçen “gecenin içi” tamlamasında tamlayan ilgi eki almıştır.
Cevizin yaprağı tamlamasında tamlayan ilgi eki almıştır.
10.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
Aslanağzı |
Gözü yaşlı |
Kedigözü |
Devetüyü |
Gagalı memeli |
Belirtisiz ad tamlamaları kalplaşmaya elverişli tamlamalardır. Tamlayan ile tamlanan arasında genel bir anlamı çağrıştıran güçlü anlam ilişkisi, birleşik kelimenin oluşmasını sağlamıştır. Seçeneklere bakınca A, C, D ve E'de görüyoruz ki kavramı bir araya gelen kelimeler betimleyebiliyor. Örneğin, aslanın ağzına benzeyen görüntüsü ile aslanağzı bitkisi, devenin kum rengine benzeyen soluk tüylerinden esinlenilmiş devetüyü rengi, kedilerin karanlıkta parlayan gözlerine benzeyen kedigözü aksesuarı ve hem gagası olup hem de yavrularını doğurarak ve emzirerek büyüten ornitorenk isimli hayvanı belirten gagalımemeli kelimeleri buna örnektir. Fakat B seçeneğindeki gözü yaşlı bu kapsamda değildir.
11.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde deyimle yapılan belirtili ad tamlaması yoktur?
Gecenin köründe açlık krizim tuttu. |
Zavallı hayvan usulca gelip ayağımın dibine yatıverdi. |
Ne olacak canım, elimin kiri! |
Dünyanın öbür ucunda da olsan gelip seni bulacağım. |
Sınav o kadar zordu ki ecel teri döktüm desem az kalır. |
'Gecenin körü', 'ayağımın dibi', 'elimin kiri', 'dünyanın (öbür) ucu' kelime gruplarında ilk kelimeler tamlayanı belirtili hale getirecek olan '-ın/in' eklerini almış ve tamlanan olacak sonraki kelimeler de buna uygun olarak '-i/u/ü' eklerini almıştır. Fakat E seçeneğinde yine bir deyim olan 'ecel teri' kelime grubu kullanılmış olsa da tamlayan görevindeki 'ecel' sözcüğü ek almayıp yalın halde olması sebebiyle belirtisiz isim tamlamasına örnektir.
12.Soru
İplikhanenin koca göbekli, zampara ustası atölyenin arka kapısından usulcacık girdi, arka makinelerden birinde sözde tamire başladı. (Orhan Kemal, Cemile)
Yukarıdaki cümlede bulunan ad tamlaması, ad tamlamalarının hangi özelliğine bir örnek olabilir?
Tamlayan ya da tamlanan çoğul ek alabilir. |
Ad tamlamaları cümlenin öznesi, nesnesi, zarfı, yer tümleci ve yüklemi olur. |
Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan birden fazla olabilir. |
Ad tamlaması cümlede sıfat görevinde kullanılabilir. |
Ad tamlamalarında araya başka kelimeler de girebilir. |
Cümlede bulunan tamlama, "Ad tamlamaları cümlenin öznesi, nesnesi, zarfı, yer tümleci ve yüklemi olur" özelliğine bir örnektir.
13.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde isim-fiil dolaylı tümleç olarak kullanılmıştır?
Peki senin çevrendeki herkesi küçümsemene ne demeli? |
Dalgaların kıyıya vurduğu balıkları tekrar suya atıyordum. |
Bir sevmek bin defa ölmek demekmiş! |
Göz göre göre yaptın bu hatayı. |
En çok da herkesin içinde azarlaman kırdı beni. |
A şıkkında isim-fiil dolaylı tümleç olarak kullanıldığında doğru seçenek bu olmalıdır.
14.Soru
Hangisi/leri kelime grubu özelliklerindendir?
I- En az iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelmesiyle oluşurlar.
II- Tek başlarına yargı bildirmezler
III- Bir cümle içinde birden fazla kelime grubu yer alabilir
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve III |
I, II ve III |
Kelime grubu, bir varlığı, bir kavramı, bir niteliği, bir durumu, bir hareketi karşılamak veya belirtmek, pekiştirmek ve nitelemek üzere, belli kurallar içinde yan yana dizilmiş kelimelerden oluşan
yargısız dil birimidir (Karahan, 2006: 39). Kelime
gruplarının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:
• En az iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelmesiyle oluşurlar.
• Tek başlarına yargı bildirmezler
• Kelime grubu ögeleri şiir ve konuşma dilinde yer değiştirebilirler ancak bu yer değiştirme cümlenin anlamında ve işlevinde bir değişikliğe yol açmaz.
• Bir cümle içinde birden fazla kelime grubu yer alabilir ve bu kelime grupları iç içe geçen bir özellik de gösterebilir.
• Cümle içinde isim, sıfat,zarf olabilirler; önüne geldikleri ismi niteleyip, belirtebilirler.
• Anlam ve yapı bakımından kendi içlerinde bir bütünlük taşırlar. Bu bütünlük nedeniyle cümle içinde tek bir kelime gibi değerlendirilirler.
15.Soru
Yalnızca tamlananın ek aldığı kelime grubu aşağıdakilerden hangisidir?
Belirtili ad tamlaması |
Belirtisiz ad tamlaması |
Zincirleme ad tamlaması |
Sıfat tamlaması |
Takısız ad tamlaması |
Yalnızca tamlananın ek aldığı kelime grubudur. Belirtisiz ad tamlamalarında tamlayan ilgi (genetif) hâl eki almaz, tamlanan ise iyelik eki alır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, iki ad unsurunun veya ad soyundan iki kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu kelime grubuna verilen addır?
Ad tamlaması |
Sıfat tamlaması |
Zamir tamlaması |
Sözce |
Adıl |
İki ad unsurunun veya ad soyundan iki kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu kelime grubuna ad
tamlaması denir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aynı ögenin tekrarı ile oluşan tekrar grubuna örnektir?
Yol yordam |
Tanıdık bildik |
Ak pak |
Gelmiş geçmiş |
Vıcık vıcık |
Aynı Ögenin Tekrarıyla Oluşan Tekrar Grupları: Aynı kelime, kelime grubu veya cümlenin tekrarıyla oluşturulan bu yapılara aynen tekrar adı verilmektedir.
Henrik Samuel Nyberg, Türkiyat Mecmuası’nda yayımlanan bir makalesinde, Edward Said’in söylediklerinin hemen hemen tamamını özet olarak anlatmakta ve şöyle demektedir: (Beşir Ayvazoğlu, Aşk Estetiği, s.14)
Rahmi, gözleri yumuk yumuk, buna karşılık iri dişlerinin hepsini göstere göstere gülüyor. (Tarık Buğra, Yağmur Beklerken, s. 10)
Karlar vıcık vıcıktı. Daracık ve bozuk kaldırımlardan çamurlu sular akıyordu. Ama gökyüzü muhteşemdi. (Tarık Buğra, Firavun İmanı, s. 130)
18.Soru
Aşağıdakilerden tekrar gruplarından hangisi isnat gruplarının yenilenmesiyle yapılmış bir tekrar grubuna örnektir?
Kana kan dişe diş |
Cam çerçeve |
Çoluk çocuk |
Kara kaş kara göz |
Ivır zıvır |
A seçeneği isnat grubu yenilenmesi ile yapılmış bir tekrar grubudur. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil dolaylı tümleç görevindedir?
Soğuk kış aylarını öfkeyle hatırladı. |
Zorlu günlerin geçeceği umudunu hiç kaybetmedi. |
Kararlarını hiç düşünmeden verirdi. |
Çocukluk günlerini hatırlamak istemezdi. |
Yapılan çalışmalar, sorunu çözmeye yetmeyecekti. |
"Yapılan çalışmalar, sorunu çözmeye yetmeyecekti." cümlede geçen "sorunu çözmeye" söz grubu isim-fiildir ve cümlede dolaylı tümleç görevindedir. Doğru yanıt: E'dir.
20.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirsizlik sıfatı kullanılmıştır?
Hayat kimi zaman pamuk şeker tadında gelir insana. |
İki adam geldi bugün seni görmeye. |
Küçük beyaz bulut bugün çok üzgün görünüyor. |
Birileri bize çok acı çektirdiler. |
Soğuk kış gecelerinde kestane kebap vazgeçilmezimdir. |
Belirsizlik sıfatları,isimleri belli belirsiz belirten sıfatlardır. A seçeneğindeki "kimi zaman" sıfat tamlamasında "kimi "sıfatı zamanı tam olarak belirtmemiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ