Türkçe Cümle Bilgisi 1 Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki hangi seçenekte tekrar grubu diğerlerinden farklıdır?
Hayırsız oğlu yüzünden eşe dosta rezil olmuştu. |
Hiç olmazsa yol yordam öğretir buna diye kızdı. |
Akıllı uslu çocuklar nasıl bu hale geldi? |
Eve biraz geç kaldı mı sorgu sual bitmezdi. |
Nereden bilecekti ki dolandırıldığını? Akça pakça bir çocuktu konuştuğu. |
'Hayırsız oğlu yüzünden eşe dosta rezil olmuştu' cümlesindeki tekrar grubu yakın anlamlı kelimelerle oluşturulan bir tekrar grubudur ve diğerlerinden farklıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ad tamlamasının özellikleri arasında yer almaz?
Ad tamlamalarında bazen tamlayan ile tamlananın yerleri değişebilir. |
Ad tamlamalarında araya başka kelimeler de girebilir. |
Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan birden fazla olabilir. |
Tamlayan ya da tamlanan çoğul ek alabilir. |
Ad tamlamalarında iyelik grubundaki tamlayanın belirtilmesi gerekir. |
Ad tamlamalarında bazen iyelik grubundaki tamlayan belirtilmeyebilir.
3.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi cümlede farklı bir öge olarak iş görmektedir?
Bir asker en çok şehadet şerbetini içebilmek ister. |
Ona nasıl da aşık olduğunu söylemeyi geçirdi içinden, fakat cesaret edemedi. |
Kalbinin sesini dinle, asla pişman olmazsın. |
Bir türlü susturamadığı vicdanın sesiydi, bu. |
Ölüm korkusunu herkes kadar hissederim. |
D seçeneği hariç yükleme 'neyi? kimi?' sorusunu sorduğumuzda karşımıza 'şehadet şerbetini', 'nasıl da aşık olduğunu söylemeyi', 'kalbinin sesi' ve 'ölüm korkusu' kelime grupları çıkmaktadır ve bu soruların cevabı olarak da cümlenin nesnesi olma görevini yüklenmişlerdir. Fakat D seçeneğinde 'neydi bu?' diye sorunca 'bir türlü susturamadığı vicdanın sesiydi' kelime grubunun cümlenin yüklemi olduğunu görüyoruz.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi belirtili isim tamlamasıdır?
Gün doğuşu |
Demlik poşeti |
Devenin hörgücü |
Ahşap masa |
Fil dişi |
Tamlayanın ve tamlananın ek aldığı kelime grubudur. Belirtili ad tamlamalarında tamlayan ilgi (genetif) hâl eki, tamlanan ise iyelik eki alır.
Belirtili ad tamlamasında tamlayan ve tamlanan arasındaki ilişki düzeyi ilgi eki ile ortaya konur. Örneğin, okulun kapısı, apartmanın girişi, kapının kolu, masanın gözü, çocuğun kabanı derken tamlayanın tamlananın bir parçası olduğu belirtilir. Başka bir deyişle iki nesne veya varlık arasındaki ilişki daha “belirli” bir özellik gösterir. Okul kapısı, apartman girişi, kapı kolu, masa gözü, çocuk kabanı örneklerinde ise ilgi eki kullanılmamıştır. Ek kullanılmadığı için iki nesne arasındaki ilişki zayıflamış ve nesneler arasında bir “belirsizlik” meydana gelmiştir.
Belirtili ad tamlamalarında ilgi ekinin olduğu tamlayan yardımcı öge, iyelik ekinin olduğu tamlanan ise temel (asıl, ana) ögedir.
televizyonun kumandası
tamlayan tamlanan
(yardımcı öge) (temel öge)
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tekrar gruplarına ait bir örnek değildir?
Hayırlı uğurlu |
Sağ salim |
Aşağı yukarı |
İnançlı imanlı |
Yedi iklim |
seçenekler arasında yer alan "Yedi iklim" bir sıfat tamlamasıdır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede Tekrar gruplarında kullanılan sebeplerden ifadeyi güçlendirmek için kullanılır?
Aşağı yukarı |
Atıp tutmak |
Kimim kimsem |
Art arda |
Yedi yirmidört |
“Kimim kimsem” tekrar grubu Türkçe’de ifadeyi güçlendirmek için kullanılır
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aynı kelimenin ilk ünsüzünün değiştirilmesiyle veya ünlüyle başlıyorsa başına ünsüz eklenmesiyle oluşan tekrar grubu örneğidir?
Yırtık pırtık kot giymişti. |
Adam saçma sapan konuşuyor. |
Yaz kış erken kalkarlar. |
Resim, heykel falan filan hepsiyle uğraşıyordu. |
Plajda sere serpe uzanmıştı. |
"Yırtık pırtık kot giymişti." cümlesi aynı kelimenin ilk ünsüzünün değiştirilmesiyle oluşan tekrar grubu örneğidir.
8.Soru
Aşağıdaki kelime gruplarından hangisi diğerlerinden farklıdır?
altı milyon |
iki yüz |
yüz kırk beş |
yirmi iki bin |
üç bin |
Türkçede sayılar üç şekilde karşılanmaktadır:
- Tek kelime ile (bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi, sekiz, dokuz, on, yirmi, otuz, kırk, … yüz, bin, milyon, milyar vb.)
- Sıfat tamlaması ile (üç yüz, beş bin, yedi milyon, sekiz milyar vb.)
- Sayı grubu ile (on bir, yirmi iki, otuz üç, kırk dört, elli beş, altmış altı, doksan dokuz, yüz on, yüz yirmi, yüz otuz yedi, beş yüz altmış sekiz, bin dokuz yüz doksan dokuz, bir milyon yetmiş sekiz bin on yedi vb.)
altı milyon, iki yüz, yirmi iki / bin ve üç bin: sıfat tamlamasıdır.
yüz kırk beş / 100 + 40 + 5 = 145: sayı grubudur. Ayrıca, sayı grubunun karşıladığı sayı, grubu oluşturan ögelerin toplamına eşittir. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
kurşun kalem |
hanımgöbeği |
çınar altı |
yalnızlık şarkısı |
tavşankanı |
Tamlayan ve tamlananın ek almadan bir araya gelerek oluşturduğu tamlamalardır. Takısız ad tamlamaları çoğunlukla yabancı dil mantığından yola çıkarak oluşturulmuş kelime birlikleridir. A şıkkındaki tamlama takısız ad tamlaması iken diğer şıklardaki tamlamalar belirtisiz ad tamlamasıdır. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil belirtili isim tamlamasında tamlanan işlevindedir?
Bunların dışında, onun kişiliği hakkında derinlere dalmamamın bir sebebi daha olmalı. |
Biraz edebiyatla uğraşanlar bilir ki bir fikri telkin etmenin bin türlü şekli vardır. |
Kedinin sandalyeye oturuşu tıpkı bir insan gibi görünüyor. |
Bu sene de yarışmanın galibi biz olduk. |
Ev taşımanın zorluğunu herkes bilir. |
"Kedinin sandalyeye oturuşu tıpkı bir insan gibi görünüyor." cümlesindeki "oturuşu" isim-fiili belirtili isim tamlamasında tamlanan işlevindedir. Diğer seçeneklerdeki isim-fiiller ise (dalmamamın, telkin etmenin, yarışmanın, taşımanın) belirtili isim tamlamasında tamlayan işlevindedir. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Kelime grupları cümlenin ögeleri olarak da kullanılabilir. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde kelime grubu dolaylı tümleç olarak kullanılmıştır?
Aradığın huzur aslında hayatın anlamında gizlidir. |
Otelden bu kadar erken mi ayrıldın? |
Ben imkansız aşkların adamıyım ne yazık ki... |
Bilmeden yorum yapmayın, günah almayın. |
Müşterimle saat beşte buluşacağız. |
Dolaylı tümleçler cümlede eylemin ya da oluşumun yerini, yönünü belirtir. İsmin '-e', '-de' ve '-den' hal eklerini alırlar. C seçeneğindeki 'imkansız aşkların adamı' isim tamlaması yüklemi nitelemektedir. D seçeneğindeki 'bilmeden' kelimesi 'nasıl yorum yapmayın?' sorusunu cevapladığı için dolaylı tümleç değil, zarf tümlecidir. Aynı şekilde E seçeneğindeki 'saat beşte' sözcükleri de 'ne zaman?' sorusunu cevapladığı için aynı şekilde zarf tümlecidir. B seçeneğindeki 'otelden' sözcüğü dolaylı tümleçtir fakat kelime grubu halinde değildir. A seçeneği 'aradığın huzur nerede gizlidir?' sorusunu cevaplayan kelime belirtili isim tamlaması olan ve dolayısıyla kelime grubu kabul edilen 'hayatın anlamında' sözcüklerini içerdiği için doğru cevaptır.
12.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde sayı grubu belirtisiz isim tamlamasının tamlayanı olarak görev yapmaktadır?
İki bin on dokuz Türkiye'sinde İstanbul nüfusu epey artmıştı. |
Günün üç öğünü dişlerimi fırçalamazsam içim rahat etmez. |
Saat gecenin on ikisini göstediğinde gözüm hala kapıdaydı. |
Sabahın dördünde acı acı çalan kapı ziline uyandım. |
Takımın ilk on birinde hangi ünlü futbolcuları göreceğiz? |
"İki bin on dokuz" sayı grubu belirtisiz isim tamlamasında tamlayan görevindedir, cevap A şıkkıdır.
13.Soru
"Adamın elleri ceplerinde
Kadın çocuğun elinden tutmuş."
Cemal Süreya'nın Fotoğraf adlı eserinden alıntılanan bu dizelerdeki hangi öge/ögeler belirtili ad tamlamasıdır?
elleri ceplerinde |
elinden tutmuş |
çocuğun eli |
kadın çocuğun |
Hiçbiri |
çocuğun eli
tamlayan tamlanan
Belirtili ad tamlamasıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi belirtili isim tamlamasıdır?
televizyon kumandası |
aşkın şarkısı |
kuşburnu |
vişneçürüğü |
yeryüzü |
B şıkkındaki 'aşkın şarkısı' tamlamasında tamlayan (aşk) ek aldığı için belirtili ad tamlamasıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.
15.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
Hanımgöbeği |
Kuşburnu |
Denizaslanı |
Yavruağzı |
Canı tatlı |
Hanımgöbeği, kuşburnu, denizaslanı ve yavruağzı belirtisiz ad tamlaması iken canı tatlı belirtili ad tamlamasıdır.
16.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde sıfat tamlaması yüklem olarak kullanılmıştır?
Uzun geceler, balık beklediler. |
Gülen dudakları zulmette kanlı bir güldü. |
Melâli anlamayan nesle âşinâ değiliz. |
Sağlam dişler, dökülen yanak etlerinden fırlamış. |
Ufacık evlere neler işledi. |
B seçeneğindeki sıfat tamlaması yüklem görevindedir.
17.Soru
Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Ama edatı kullanılarak tekrar grubu oluşturulabilir. |
Cümleler tekrar grubu oluşturabilir. |
Tamlamalar tekrar grubu oluşturabilir. |
Pekiştirmeli tekrarlar tekrar grubu oluşturabilir. |
Hal ekleri kullanılarak tekrar grubu oluşturulabilir. |
Pekiştirmeli tekrarlar yalnızca kelimelerden oluşan tekrarlarda görülür; yani cümle veya kelime gruplarında kullanılmaz.
A için örnek: hiç ama hiç
B için örnek: hoş geldiler safa geldiler
C için örnek: kara kaş kara göz
E için örnek: saça saç başa baş öteyi beriyi
Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde bir sıfat fiil grubu cümlede dolaylı tümleç işlevinde kullanılmıştır?
Cumhuriyet devrinde yeni bir nesil doğduğuna daha önce işaret etmiştim. |
Cemil Meriç’i okunur kılan, işlediği konular olduğu kadar üslubudur da. |
Şinasi, kadınla erkeğin birbirleriyle görüşüp tanıştıktan sonra evlenmeleri gerektiğini savunmuştur. |
Hayatımın ilk büyük acısını yaşarken hamile kaldığımı öğrendim. |
Zekâ, hayal, duygu da işlenmek suretiyle insanı saadete, insanlığı refaha ulaştırır. |
"Cumhuriyet devrinde yeni bir nesil doğduğuna daha önce işaret etmiştim." cümlesinde 'yeni bir neslin doğduğuna' ifadesi bir dıfat fiil grubudur ve dolaylı tümleç görevi üstlenmiştir. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.
19.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil yoktur?
Gören gözüm görmez oldu, dedi. |
Bu kışın yakacak odunu daha alınmadı. |
Çok görmüş geçirmiş bir insan olduğu belliydi. |
Durmadan bilindik bir hikayeyi anlatıyordu. |
İnsanlara yardımcı olmak gerekir. |
"İnsanlara yardımcı olmak gerekir." cümlede sıfat-fiil yoktur. "olmak" sözcüğü isim-fiildir. Doğru yanıt: E'dir.
20.Soru
"Sıfat tamlamasında tamlayan, bazen sıfat-fiil ekleri ile kurulmuş sıfat-fiil grubunun sıfat gibi kullanılmasıyla oluşabilir." Aşağıdakilerin hangisinde buna örnek bir sıfat tamlaması vardır?
Seni düşünmek, dünyanın en güzel sesinden en güzel şarkıyı dinlemek gibi birşey. |
Sen sabahlar ve şafaklar kadar güzelsin, sen ülkemin yaz geceleri gibisin. |
Sana söylemek istediğim en güzel söz, henüz söylememiş olduğum sözdür. |
Başım köpük köpük bulut, içim dışım deniz, ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda. |
Sen benim sarhoşluğumsun, ne ayıldım, ne ayılabilirim, ne ayılmak isterim. |
"henüz söylememiş olduğum söz" sıfat tamlamasında tamlayan sıfat-fiil eklerinden biri ile kurulmuş (mış/-muş) bir sıfattır. Diğer cümlelerde buna örnek bir durum yoktur. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ