Türkçe Cümle Bilgisi 1 Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ey sevgi dalımda ilk çiçek açan tomurcuk, / Kanımın akışını yenileştiren damar, / Gül rengi ışıkları sevda dolu akşamlar, / İçime yeni bir fecir gibi dolan çocuk. (Orhan VELİ)
Yukarıdaki şiirde belirtilen ifade kelime gruplarından hangisine örnek olabilir?
Bağlama grubu |
Edat Grubu |
Sayı grubu |
Ünlem grubu |
Ünvan grubu |
Ünlem grubu bir ünlem edatı ve bir isimden oluşan duygu veya sesleniş belirten kelime grubudur. Ünlem grubunu oluşturan unsurlar eksiz bağlanırlar ve sayıca birden fazla olabilirler.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ünlemlerin özellikleri arasında sayılamaz?
Duyguların ya da doğada insan sesi dışındaki seslerin yansımalarıdır. |
Bazı ünlemler isimleşmiştir. |
Cümle yapısında cümlenin bir ögesi olarak yer alır. |
Büyük çoğunluğu Arapça ya da Farsça kökenlidir. |
Cümleye hitap ya da seslenme anlamı katan ünlemler vardır. |
Ünlemler,cümlenin yapısına katılamazlar. Cümle ögelerinde cümle dışı unsur olarak kabul edilegelmişlerdir.
3.Soru
Aşağıdaki örneklerden hangisinde birleşik isim grubunun unsurlarından ikisi de fiilden türemiş bir sözcüktür?
Cansu Dişçi |
Enbiya Taşçı |
Yılmaz Kırık |
Kağan Bilge |
Toprak Karagöl |
“Yılmaz Kırık” birleşik isim grubundaki sözcükler “yılmak” ve “kırmak” fiillerinden türemiştir. Doğru cevap C’dir.
4.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiillerden oluşan bileşik zarf-fiil grubu yoktur?
… ne bileyim ben, o dönüp gelinceye kadar gözüme uyku girmezdi. |
Hatice Hanım, Zeyni Baba’nın kandillerini yakmaya gidinceye kadar gezdik, … |
Yirmi yıldır, çoluğa çocuğa karışalıdan beri hep böyle bir yuva hayal ederdi. |
Akşam ezanı daha öbür köyde okunmuştu. Atlarımıza biraz su vermiştik. Babam şehirden çıkalı beri somurtmuştu. |
Bunun en büyük delili Anadolu fethedildikten sonra bu topraklarda kurulan medreseler, tekkeler ve çarşılardır. |
- Zarf-fiillerin edatlarla kullanılması çok nadirdir. Bunlardan -inceye kadar. -alI beri, -alIdAn beri en yaygın olan biçimbirimlerdir. A, B, C, ve D seçeneklerinde bu açıklamaya uygun bileşik zarf-fiil örnekleri bulunurken, E seçeneğinde sıfat-fiil ile kurulmuş bileşik zarf-fiil örneği bulunmaktadır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde farklı bir yapıda zarf-fil grubu vardır?
Cemil Meriç yirminci yüz yıl boyunca Türk dü- şünce tarihinde ele alınıp tartışılmış, pek çok konuya ciddiyetle yaklaşmakla kalmamış, meselelere nasıl yaklaşılması gerektiğinin örneklerini ve metodunu da sunmuştur. |
Ormanlara salıverilmiş genç bir fili sonunda bana ve arkadaşlarımdan birine benzemesi yüzünden, evcilleşmesi için aramıza saldılar. |
Dağlarda yaşayan, asırlardan beri yüzlerine bakılmayan vatandaşlarımız, kendi bildiklerine göre orman ve hayvancılıktan geçimlerini temin edegelmişlerdir. |
Ren boyunca durağa yürüyordum. Neşeli insanlar doğrusu. Birden koskocaman bir kutu, upuzun bir şey, gürültüyle duruverdi yanımda. |
Sonra Ayşenaz’ın güçsüz bedeni uykuya yenilivermişti, oturduğu yerde düşü düşüvermişti başı. |
-i ve –a zarf-fiil ekleri cümlede tek başına bulunmazlar. Bu işlevi -ArAk ekine devretmişlerdir. Bu ek, cümlede 1) kalıplaşmış hâlde 2) tekrar gruplarında 3) tasvir birleşik fiillerde kullanılır. B, C, D ve E seçeneklerinde bu duruma uygun örnekler bulunmaktadır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi edat grubu değildir?
Onun kadar |
Senin gibisi |
Bizim için |
Öğleden sonra |
Habere göre |
"Öğleden sonra" söz grubunda edat yoktur. Bu yüzden bu kelime grubu "edat grubu" değildir. Doğru yanıt: D'dir.
7.Soru
Hangisi bağlama edatı değildir?
Ve |
Bu |
İle |
Yahut |
Veya |
Bağlama grubu iki ya da daha fazla isim unsurunun bağlama edatları ile şekil veya anlam bakımından birbirine bağlanarak sıralanması ile oluşur. Edat iki isim unsuru veya iki kelime grubunun arasına girerek görev yapar. Bu kelime grubunun oluşturulmasında sıralama bağlama edatı olan, virgül ya da ve anlamı taşıyan edatlar kullanılır: ve, ile, ila^ (-den –e kadar), veya, yahut, ya da, ve de, (dahı).
Doğru cevap B' dir.
8.Soru
Aşağıdaki şıklardan hangisinde bir isim fiil belirtisiz isim tamlamasında tamlanan işlevinde kullanılmıştır?
Zeynep doktor gelmeden önce ortalığı siler, tozları alır, sehpaların üstündeki dergileri, gazeteleri yerleştirirken işi unutup bunları ucundan ucundan okurdu. |
Ekim 1912’de başlayıp Eylül 1913’te biten iğrenç saldırı, Osmanlı Türk varlığının bütün Rumeli’de yok edilişi demekti. |
Efendim, bu sefer bir kasabada yerleşip yazımızı geçirmek niyetindeyiz. |
Dolayısıyla niteliğini belirtmeye çalıştığımız İslâm öncesi Türk tarihine ilişkin Orta Asya araştırmalarının olmazsa olmazı Çin kaynakları ve araştırmacıların Çince bilmesidir. |
Biraz edebiyatla uğraşanlar bilir ki bir fikri telkin etmenin bin türlü şekli vardır ve dolaşık yoldan söylemek, çok defa dümdüz söylemekten daha tesirlidir |
"Dolayısıyla niteliğini belirtmeye çalıştığımız İslâm öncesi Türk tarihine ilişkin Orta Asya araştırmalarının olmazsa olmazı Çin kaynakları ve araştırmacıların Çince bilmesidir." cümlesinde 'Orta Asya araştırmaları' belirtisiz isim tamlaması ve 'araştırmaları' kelimesi hem bir isim fiil hem de isim tamlamasının tamlananı konumundadır. Dolayısıyla doğru seçenek D şıkkıdır.
9.Soru
"Terziye gitmeden önce kumaşçıya uğradım." cümlesinde ne tür bir zarf fiil grubu bulunmaktadır?
Basit zarf fiil grubu |
Sıfat fiilden türemiş zarf fiil grubu |
İsim fiilden türemiş zarf fiil grubu |
İsim fiilden oluşan birleşik zarf fiil grubu |
Zarf fiilden oluşan birleşik zarf fiil grubu |
Cümlede "gitmeden önce" sözcüklerinde yer alan "-meden önce" eki fiilden oluşan birleşik zarf fiil ekidir. Bu nedenle bu cümlede fiilden oluşan birleşik zarf fiil grubu yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “basit zarf-fiil ekleriyle” kurulan zarf-fiil gruplarına ait bir örnek yoktur?
Adam ona gülümseyerek baktı ve sağ elini kalbinin üstüne götürüp, selâm verdi. |
Odaya girer girmez, orada bulunanlardan bir kadın, yeni gelene elindeki çocuğu işaret etti. |
İkna ederek, zor kullanmadan, gözlerinin içine baka baka hakikati söyleyerek karşı koymak, dernektir kelime. |
Ormanlara salıverilmiş genç bir fili sonunda bana ve arkadaşlarımdan birine benzemesi yüzünden, evcilleşmesi için aramıza saldılar. |
Tanışalı uzun zaman geçmemişti ama Cevdet bana sahiden sırılsıklam âşıktı. |
Yapıları eş zamanlı olarak açıklanamayan zarf-fiillere basit zarf-fiiller denmektedir. "Odaya girer girmez, orada bulunanlardan bir kadın, yeni gelene elindeki çocuğu işaret etti." cümlesinde basit zarf fiil yoktur. Doğru yanıt B'dir.
11.Soru
Aşağıda italik ile vurgulanmış zarf gruplarından hangisi zarf fiillerden türemiş bir zarf grubudur?
Polis geldiğinde herkes çoktan dağılmıştı. |
Hiç birşey sormaksızın gitti ayrıldı evden. |
Arka sokaklardan beni görmemek için kaçtıysa beni düşünerekten gitmiştir diyorum. (Sait Faik Abasıyanık, Semaver Sarnıç, .s. 3) |
Sabahın pembe, beyaz tülleri sıyrıldıkça sürekli berraklaşan fezada çıt yok. (Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Çağlayanlar, s. 23) |
Pertev Bey yarım saatten beri kendi üzerine dönen sorgulayıcı bakışların altında ezilircesine perişanlığından “Ben göbek atmak rezaletini bekliyordum” diyordu. (Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Çağlayanlar, s. 39) |
Zarf-Fiillerden Türemiş Zarf-Fiil Grupları: Bunlar esasen -ArAktAn, -AlIdAn ve -XncAyA yapılarından ibarettir ve işlek değildir.
Doğru cevap C'dir.
12.Soru
Yükleme ekli bir isimle bir başka isim unsurunun oluşturduğu kelime grubuna ne ad verilir?
İlgi Grubu |
Bilgi Grubu |
Yükleme grubu |
Bulunma grubu |
Yönelme Grubu |
Yükleme Grubu: Yükleme ekli bir isimle bir başka isim unsurunun oluşturduğu kelime grubudur. Grubun unsurları tek kelimeden de oluşabilir, bir kelime grubundan da oluşabilir. Vurgu, sondaki öge üzerindedir.
13.Soru
Bir isim unsuru ile bir çekim edatının birleşmesinden elde edilen kelime grubuna ne ad verilir?
Ünlem grubu |
ikileme |
Bağlama grubu |
Sayı grubu |
Edat grubu |
Edat grubuy alın, yaklaşma, uzaklaşma ve ilgi durumunda bulunan bir ismin bir son çekim edatı ile bir araya gelerek oluşan kelime grubudur.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kısaltma gruplarından uzaklaşma grubudur?
cana yakın |
derde deva |
evin direği |
çayla simit |
camdan kalp |
uzaklaşma grubu "-den/-dan" ayrılma hal eki alarak oluşturulur Bu kullanıma uygun örnek, E seçeneğindeki camdan kalp grubudur.
15.Soru
Bir isim unsuru ile bir yardımcı fiilden oluşan birleşik fiiller ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
İsimlerle kurulan birleşik fiillerde esas anlamı isim unsuru taşımakta, fiillerin anlama bir etkisi bulunmamaktadır. |
Yardımcı fiil, yalnızca isimlerin fiil olarak kullanımına görev olarak katkıda bulunmamaktadır. |
İsmin fiille kullanılmasında ses olayları yaşanıyorsa ayrı yazılır. |
İsim+yardımcı fiil yapısındaki birleşik fiillerde, yardımcı fiilin önünde birden fazla isim unsuru yer alamaz. |
Her birleşik fiil, anlam bakımından türemiş bir fiil ile de karşılanabilir. |
İsimlerle kurulan birleşik fiillerde esas anlamı isim unsuru taşımakta, fiillerin anlama bir etkisi
bulunmamaktadır. Yardımcı fiil, yalnızca isimlerin fiil olarak kullanımına görev olarak katkıda bulunmaktadır: Benden selâm edin yâre turnalar (Dursun Cevlânî’den akt. Elçin, 1990:29); Kalktı göç eyledi Avşar elleri (Dadaloğlu, 1993:97); Çıktım yücesine seyrân eyledim. (Dadaloğlu, 1993:85); ...muvaffak olmuş bir aktör (Abasıyanık, 1998:6)
16.Soru
Bir nitelik isminin kendisinden önce gelen bir isme dayandırılan ve yapısı bakımından, sıfat tamlamasının ters çevrilmiş hâli görünümünde olan kelime grubu aşağıdakilerden hangisidir?
Eşitlik grubu |
İsnat grubu |
Vasıta grubu |
Uzaklaşma grubu |
Bulunma grubu |
İsnat Grubu: Bir nitelik (vasıf) isminin kendisinden önce gelen bir isme dayandırıldığı kelime grubu olup yapısı bakımından, sıfat tamlamasının ters çevrilmiş hâli görünümündedir. İsnat grubunda, biri diğerine isnat edilen iki isim unsuru vardır. Birinci isim iyelik ekli olabilir. Doğru cevap B’dir.
17.Soru
Aşağıdaki birleşik fiillerden hangisi diğerlerinden farklıdır?
düşman olmak |
kabullenmek |
iyileşmek |
devretmek |
şaşakalmak |
- Bir isim Unsuru ile Bir Yardımcı Fiilden Oluşan Birleşik Fiiller: İsimlere ve isim soylu kelimelere et-, eyle-, ol-, kıl-, yap- vb. yardımcı fiillerden biri getirilerek oluşturulurlar: mutlu et-, memnun ol-, niyaz eyle-, hasta kıl- vb. Buna göre;
İsim Unsuru+Yardımcı Fiil= Birleşik Fiil
18.Soru
Aşağıdaki birleşik fiillerin hangisi kuruluşu bakımından diğerlerinden farklı bir yapıdadır?
anlayabilmek |
öleyazmak |
tutuvermek |
sevdirmek |
bekleyedurmak |
D seçeneğindeki sevdirmek fiili yapıca birleşik değil türemiş bir fiildir.
19.Soru
I. Birleşik isim grubu, yaklaşma grubunun isim unsuru olarak kullanılabilir.
II. Birleşik isim grubu, bağlama grubunun bir unsuru olarak kullanılabilir.
III. Birleşik isim grubu, isim tamlaması içinde tamlanan unsur olarak kullanılabilir.
IV. Birleşik isim grubu, unvan grubunun özel isim unsuru olarak kullanılabilir.
Birleşik isim grubunun kelime grupları içindeki yeri hakkında yukarıdakilerden hangisi söylenebilir?
Yalnızca II |
I, II |
I, II, IV |
II, III, IV |
I, II, III |
Birleşik isim grubu, isim tamlaması içinde tamlanan değil, tamlayan unsur olarak kullanılabilir. III haricindekiler doğrudur. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
"Düşünmeyi olanaklı hale getiren ve birer düşünce nesnesi olan resimler, olgusal ilişkileri yansıtan kelimelerin bir araya gelmesiyle oluşur ve dil ile temsil ettiği şey arasındaki aynılıktan dolayı dilin olgu hakkındaki aktarımına izin verir". Aktarılan metin dildeki hangi kuramı açıklamaktadır?
Anlamın Resim Kuramı |
Dil Kuramı |
Resim Kuramı |
Anlam Kuramı |
Türkçe Dil Kuramı |
“Anlamın Resim Kuramı” olarak anılan yaklaşımına göre düşünmeyi olanaklı hale getiren ve birer düşünce nesnesi olan resimler, olgusal ilişkileri yansıtan kelimelerin bir araya gelmesiyle oluşur ve dil ile temsil ettiği şey arasındaki aynılıktan dolayı dilin olgu hakkındaki aktarımına izin verir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ