Türkçe Cümle Bilgisi 1 Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir Acem bahçesi, bir seccâde,
Dolduran havzı âteşten bâde… (Ahmet Hâşim, 1985:239)
Ahmet Haşim'den alıntılanan satırlarda koyu yazılmış kısaltmanın görevi nedir?
Zamir olarak kullanılmıştır |
Nesne olarak kullanılmıştır. |
Özne olarak kullanılmıştır |
Yüklem olarak kullanılmıştır |
Zarf tümleci olarak kullanılmıştır |
Kısaltma Gruplarının Yüklem Olarak Kullanılması
Bir Acem bahçesi, bir seccâde,
Dolduran havzı âteşten bâde… (Ahmet Hâşim, 1985:239) -Uzaklaşma grubu yüklem olarak görev yapar.
2.Soru
Aşağıdaki birleşik fiillerden hangisi ötekilerden farklı biçimde oluşturulmuştur?
memnun ol- |
dua eyle- |
gözden düş- |
hisset- |
emreyle- |
“memnun ol-“, “dua eyle-“, “hisset-“, “emreyle-“ fiilleri bir isim unsuru ile bir yardımcı fiilden oluşan birleşik fiillerdir. “gözden düş-“ fiili ise anlamca kaynaşmış bir birleşik fiildir. Doğru cevap C’dir.
3.Soru
Aşağıdaki örneklerden hangisinde birleşik isim grubu, unvan grubunun özel isim unsuru olarak kullanılmıştır?
Mustafa Kemal Atatürk |
Kazım Karabekir |
Hüseyin Nihal Atsız |
Mehmet Akif Ersoy |
Gaspıralı İsmail Bey |
“Mustafa Kemal Atatürk”, “Kazım Karabekir”, “Hüseyin Nihal Atsız”, “Mehmet Akif Ersoy” örneklerinin tamamı sadece birleşik isim grubudur ancak “Gaspıralı İsmail Bey” örneğindeki “bey” sözcüğü bir unvan niteliği taşımaktadır. Doğru cevap E’dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi unvan gruplarının bir özelliği olamaz?
Unvan grubu bir kişi ismi ile akrabalık veya unvan belirten bir isimden oluşur. |
Unvan grubunda kişi ismi önce akrabalık veya unvan belirten kelime sonra gelir. |
Unvan grubunu oluşturan kelimeler ek almaz. |
Unvan grubundaki unsurların yeri değiştirilebilir. |
Unvan grubu vurgusu olan bir kelime grubudur. |
Unvan grubundaki unsurların yeri değiştirilemez:
Kelime grubu içinde unvan grubunun unsurlarının yeri değiştirilemez.
Grubun unsurlarından biri çıkarılamaz.
5.Soru
Ünlem özelliğindeki kelimeler aşağıdakilerden hangisi ile birlikte kullanıldıklarında ünlem grubunu oluştururlar?
Zarf |
Fiil |
İsim |
Edat |
Bağlaç |
Ünlem özelliğindeki kelimeler bir isim unsuru ile birlikte kullanıldıklarında ünlem grubu oluşur.
6.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bağlama grubu sıfat görevindedir?
Bebek, sevimli ve güleryüzlü kıza baktı. |
Doktor bey ile abim beni kandırdılar. |
Bu iş öyle ya da böyle hallolacak! |
Sınavım ne iyi ne kötü geçti. |
"Ya ben ya da kara toprak!" diye bağırdı filmdeki çılgın aşık. |
B şıkkındaki 'doktor bey ile abim' cümlede isim görevindedir.
C şıkkındaki 'öyle ya da böyle' bağlama grubu cümlede 'nasıl olacak?' sorusunun karşılığı olarak yüklemi nitelediği için zarf görevindedir.
D şıkkındaki 'ne iyi ne kötü' aynı şekilde yüklemi nitelediği için zarf görevindedir.
E şıkkında da 'ya ben ya da kara toprak' bağlama grubu yine 'nasıl bağırdı' sorusunun karşılığı olarak yüklemi nitelediği için zarf görevindedir.
Fakat A seçeneğinde 'sevimli ve güleryüzlü' bağlama grubu kızı yani bir ismi nitelediği için sıfat olarak kullanılmıştır ve dolayısıyla doğru seçenektir.
7.Soru
Aşağıdaki zarf-fiil gruplarından hangisi yapı olarak diğerlerinden farklıdır?
Eski Türkler büyüklü küçüklü boy sistemine dayalı bir hayat tarzını benimsediklerinden uzun mesafeler ilerleseler de sosyal yapılarının getirdiği dayanışmanın sağlamlığından dağılmıyorlar, manevi yapıları bozulmuyordu. |
Arap edebiyatı tarihi ile alakalı ilk ve son, en mükemmel eser Mehmet Zihni’ye aittir. Bağdat’ta hocadır kitabını yazdığında. |
Sabahın pembe, beyaz tülleri sıyrıldıkça sürekli berraklaşan fezada çıt yok. |
Pertev Bey yarım saatten beri kendi üzerine dönen sorgulayıcı bakışların altında ezilircesine perişanlığından “Ben göbek atmak rezaletini bekliyordum” diyordu. |
Batılıların sinoloji ile uğraşmaya başlamalarından bu yana C¸ince isimlerin Latin harfleriyle yazımı konusunda tam bir sistem oturtulamamıştır. |
A, B, C ve D seçenekleri Sıfat-Fiillerden Türemiş Zarf-Fiil Gruplarına örnektir. E seçeceği ise İsim-Fiillerden Oluşan Birleşik Zarf-Fiil Gruplarına bir örnektir. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
"İrice biri, seni sordu" cümlesindeki kısaltma hangi gruba girer?
Bulunma |
Yükleme |
Vasıta |
Eşitlik |
Yaklaşma |
Bu cümlede, eşitlik eki almış bir isim ("irice") yalın halde kullanılmış bir isimle ("biri") kullanılmıştır.
9.Soru
Zarf fiiller ile ilgili hangisi yanlıştır?
Basit zarf-fiiller iyelik eki almazlar. |
Bir cümlede en fazla bir tane zarf-fiil bulunabilir. |
Zarf-fiil yapıları ikilemeler türetmede kullanılır. |
Basit zarf-fiil eklerinin temel özelliği yapılarının tam olarak açıklanamamasıdır. |
Türkçe kurallı cümlelerde zarf-fiil grupları yüklemden önce gelir. |
Bir cümlede birden fazla zarf-fiil bulunabilir. Dolayısıyla doğru şık B seçeneğidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde zarf-fiillerden türemiş zarf-fiil grubu vardır?
Batılıların sinoloji ile uğraşmaya başlamalarından bu yana Çince isimlerin Latin harfleriyle yazımı konusunda tam bir sistem oturtulamamıştır. |
Örneğin Türkçe sözlüklerden birini açıp ‘masa’ sözcüğünün karşısındakileri okumakla ‘masa’ sözcüğünün anlamını öğreniriz. |
Zeynep doktor gelmeden önce ortalığı siler, tozları alır, sehpaların üstündeki dergileri, gazeteleri yerleştirirken işi unutup bunları ucundan ucundan okurdu. |
Cemil Hoca bütün bu dağdağa içinde bile, aksi ispat edilmediği müddetçe, düşüncelerinin ana yolundan ayrılmamış, metodik düşünme prensiplerine daima bağlı kalmıştır. |
Bunun en büyük delili Anadolu fethedildikten sonra bu topraklarda kurulan medreseler, tekkeler ve çarşılardır. |
Örneğin Türkçe sözlüklerden birini açıp ‘masa’
sözcüğünün karşısındakileri okumakla ‘masa’ sözcüğünün
anlamını öğreniriz.
11.Soru
"Sıfatlar zarflar tarafından nitelenebilirler." kuralını örnekleyen seçenek hangisidir?
Uykusuz geceler geçirdim. |
Onu en çok sevdiğimi anladığım zaman o gündü. |
Beni bu güzel havalar mahvetti. |
Sevdim bir genç kadını. |
Çirkin bir davranış da değildi. |
Onu en çok sevdiğimi anladığımı zaman o gündü." cümlesinde 'en' zarfı 'çok' sıfatını nitelemiştir. Cevap B şıkkıdır.
12.Soru
Aşağıda edatlarla ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
Tek başına anlamları bulunmaz. |
Cümleye benzerlik,karşılaştırma,görelilik,sebep,amaç,zaman gibi anlamlar katar. |
Bir isimle birleşerek edat grubu oluştururlar. |
Edat grubu cümlede sıfat veya zarf görevindedir. |
Edat grubunda vurgu edat olan kelimededir. |
Edat grubunda vurgu edatta değil isimdedir. Doğru cevap E şıkkıdır.
13.Soru
Aşağıda italik ile gösterilmiş zarf-fill gruplarından hangisi basit zarf-fill ekiyle kurulmuştur?
Şu ne zamandır isteyip durduğun gençlik mektuplarımız var ya, … (Ayşe Kulin, Tek ve Tek Başına Türkan, s. 4) |
Örneğin Türkçe sözlüklerden birini açıp ‘masa’ sözcüğünün karşısındakileri okumakla ‘masa’ sözcüğünün anlamını öğreniriz. (Nermi Uygur, Dilin Gücü, s. 56) |
Batılıların sinoloji ile uğraşmaya başlamalarından bu yana Çince isimlerin Latin harfleriyle yazımı konusunda tam bir sistem oturtulamamıştır. (Ahmet Taşağıl, Kök Tengri’nin Çocukları, s. 24) |
Cenaze evden çıkar çıkmaz, Şekûre Hanım odunluğa indi. (Hüseyin Rahmi Gürpınar, Sabır ve Ecir, s. 27) |
Bunun en büyük delili Anadolu fethedildikten sonra bu topraklarda kurulan medreseler, tekkeler ve çarşılardır. (Mehmet Kaplan, Kültür ve Dil, s. 76) |
Basit zarf-fiil ekleri -Xp, -X, -A, -AlI, -ArAk, -XncA, -mAdAn, -ken
Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlananı isim tamlaması olan bir sıfat tamlaması vardır?
Son zamanlarda yürek burkucu olaylar yaşadık ülkece. |
Başı dumanlı dağlarla çevriliydi köyün dört bir yanı. |
Sevdiğim adam altı çocuklu bir ailenin en küçük ferdiydi. |
Gözlerinin göremeyeceği kadar küçük yazıları okumaya çalışıyordu. |
İnsan ilk gözağrısını nasıl olur da unutur ki? |
"yürek burkucu olaylar", "başı dumanlı dağlar", "gözlerinin göremeyeceği kadar küçük yazılar" sıfat tamlamalarında tamlanan bir isim grubu değildir. "altı çocuklu bir ailenin en küçük ferdi" tamlamasında tamlanan sıfat tamlamasıdır. "ilk gözağrısı" sıfat tamlamasında tamlanan (gözağrısı) belirtisiz bir isim tamlamasıdır. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi Zarf-Fiillerden Oluşan Birleşik Zarf-Fiil Gruplarına uygun bir örnektir?
... ne bileyim ben, o dönüp gelinceye kadargözüme uyku girmezdi. |
Üç lokma yedim yemedim, hemen sokaktan bir feryat yükseldi. |
Yatağa uzanıp uyudum uyumadım kapı çalınmaz mı? |
Yolcu yüz metre gitti gitmedi arkasından koşar adımlarla yetişip omzuna yapıştılar. |
Cenaze evden çıkar çıkmaz, Şekûre Hanım odunluğa indi. |
A seçeceği Zarf-Fiillerden Oluşan Birleşik Zarf-Fiil Gruplarına bir örnektir. Doğru cevap A'dır.
16.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tekrar grubu zarf tümleci olarak kullanılmıştır?
Minik bedeni uykuya yenildi ve oturduğu yerde düşü düşüverdi. |
Evin kırılan ve bozulan ıvır zıvırını onarmak hep bana düşüyor. |
İşlerinin arasında öğrencilerin ödevlerini çarçabuk okuyuverdi. |
Okuldan gelir ve eşyalarını şuraya buraya atardı hep. |
Geçen haftadan kalan sebzelerle yaptığı yemek tatsız tutsuzdu. |
"ıvır zıvır" cümlenin öznesini oluşturan grubun içinde kullanılmıştır. "düşü düşüver- ve tatsız tutsuz" cümlede yüklem, "şuraya buraya" dolaylı tümleç", "çarçabuk" ise zarf tümleci olarak kullanılmıştır. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Yaklaşma ekli bir isimle bir başka isim unsurunun oluşturduğu kelime grubu aşağıdakilerden hangisidir?
Yükleme grubu |
Bulunma grubu |
Uzaklaşma grubu |
İlgi grubu |
Yönelme grubu |
Yaklaşma (Yönelme) Grubu: Yaklaşma ekli bir isimle bir başka isim unsurunun oluşturduğu kelime grubudur. Grubun unsurları birer kelimeden oluşabileceği gibi kelime grubu da olabilir. Yaklaşma grubu, esasen, fiilimsilerle kurulan grupların yıpranmış ve kalıplaşmış şeklidir. Vurgu, sondaki öge üzerindedir. Doğru cevap E’dir.
18.Soru
?Aşağıdakilerden hangisi türemiş zarf-fiil eklerinden biri değildir?
-mAksIzIn |
-mAklA |
-DXkçA |
-mXş gibi |
-DxKtA |
Basit zarf-fiil eklerinin sayıları sınırlıdır; ancak türemiş ve özellikle birleşik zarf-fiillerin sayısı oldukça
kalabalıktır. Ayrıca birleşik zarf-fiiller zamanla yeni kullanımlarla artabilir. Aşağıda basit zarf-fiil eklerinin
tamamı, türemiş ve birleşik zarf-fiillerden ise birkaç örnek verilmiştir.
Basit zarf-fiil ekleri -Xp, -X, -A, -AlI, -ArAk, -XncA, -mAdAn, -ken
Türemiş zarf-fiil ekleri -mAksIzIn, -mAklA, -DXkçA, -DxKtA, -mXşçAsInA, - mIşken, -AlIdAn,
-XncAyA, -AsIyA, -mXşçAsInA, -AsIyA, -XşXndA vb.
Birleşik zarf-fiil ekleri -mAdAn önce, -mAdAn sonra, -DXktAn dolayı, -mAsInA rağmen,
-mXş gibi, -Ar kadar, -DXğX için, -mAk üzere, -Ar -mAz, vb.
Diğer zarf-fiil ekleri -Ar -mAz, -DX –mAdI, -DX mX, -mAz mI
19.Soru
"Sırılsıklam olmuş ayakkabılarını ve ardından da çoraplarını çıkardı."
Yukarıdaki cümlede bağlama grubu gümlede hangi göreve kullanılmıştır?
Özne |
Yüklem |
Nesne |
Tamlama |
Zarf |
Verilen cümlede sırılsıklam olmuş ayakkabılar ve çorapları ifadesi bir bağlama grubudur ve nesne görevinde kullanılmıştır.
20.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde sıfat-fiilden türemiş bir zarf fiil grubu vardır?
Pertev Bey yarım saatten beri kendi üzerine dönen sorgulayıcı bakışların altında ezilircesine perişanlığından “Ben göbek atmak rezaletini bekliyordum” diyordu. |
Zeynep doktor gelmeden önce ortalığı siler, tozları alır, sehpaların üstündeki dergileri, gazeteleri yerleştirirken işi unutup bunları ucundan ucundan |
Örneğin Türkçe sözlüklerden birini açıp ‘masa’ sözcüğünün karşısındakileri okumakla ‘masa’ sözcüğünün anlamını öğreniriz. |
Soyut-somut, konu-biçim kaygılarından hiçbiriyle sınırlanmaksızın, kendini denemeci gibi her çeşit yaşantıya açık tutan bir edebiyatçı var mı? |
Üç lokma yedim yemedim, hemen sokaktan bir feryat yükseldi. |
"Pertev Bey yarım saatten beri kendi üzerine dönen sorgulayıcı bakışların altında ezilircesine perişanlığından “Ben göbek atmak rezaletini bekliyordum”
diyordu." cümlesinde altı çizili kelimeler, sıfat fiilden türemiş bir zarf fiil grubudur. Cevap A şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ