Türkçe Cümle Bilgisi 2 Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tek bir yargı bulunan, bu yargıyı sonuca bağlayan tek yüklem bulunan yapısına göre cümle türü aşağıdakilerden hangisidir?
Basit cümle |
Sıralı cümledir |
Ki’li birleşik cümledir |
İç içe birleşik cümledir |
Eksiltili cümle |
Tek bir yargı bulunan, bu yargıyı sonuca bağlayan tek yüklem bulunan yapısına göre cümle türü basit cümledir.
2.Soru
Aşağıdaki sorulardan hangisi nesneyi buldurmaya yöneliktir?
Daireyi ne zaman boşaltacaksınız? |
Yeni kiracınız kim? |
Yurtdışındayken en çok neyi özledin? |
Saat kaçta uyanacaksın? |
Nereden bilgi alabilirim? |
‘Neyi özledin’ sorusu bir belirtili nesneyi buldurmaya yöneliktir.
3.Soru
Hikâye ve rivayet anlatımlarında birleşik çekim eki, genellikle sıralı cümlelerin hepsinde tekrarlanmaz, son cümleye getirilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde buna örnek olan bir cümle yoktur ?
Baş arkaya dönük ve saçları simsiyahtı. |
Manastırlı komşumu yerden yere sürüyor, çizmeleriyle çiğniyordu. |
Ekseri başkaları için yaşar, başkaları için çalışır, başkaları için ölürsün. |
Kükremiş sel gibiyim bendimi çiğner, aşarım. |
Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar. |
E şıkkı sıralı bir cümle olsa da , bakar ve kopar eylemleri (-ar,-er) hecesiyle bitmiştir.
4.Soru
Aşağıdaki sorulardan hangisi, cümlede özneyi buldurmaya yöneliktir?
Düz yazı türlerinden hangilerini beğeniyorsunuz? |
Bu seneki bilgi yarışmasında birinci olduğunuz doğru mu? |
Bu sonbahar sabahının donuk ince rengini nasıl anlatabilirim? |
Çocukluk çağından beri süren dostluk ilişkilerini kim anlatmak ister? |
Bugün öğrencilerimiz için neler getirdiniz yanınızda? |
Cümle içinde özneyi bulmak için yükleme kim ve ne sorularından biri sorulur. D seçeneğinde cümledeki kim sorusu özneyi buldurur.
5.Soru
Onlar zaptedebilirse bir veya birkaç şarkı besteleyebilirdi.
Yukarıdaki cümlede altı çizili olan öge aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir ?
Belirtili nesne |
Belirtisiz nesne |
Zarf tümleci |
Özne |
Dolaylı tümleç |
Ne besteleyebilirdi?
Bir veya birkaç şarkı, belirtisiz nesne.
6.Soru
Aşağıdaki sorulardan hangisi nesneyi bulmaya yöneliktir?
Mavi kitabı ona kim verdi? |
Ankara’ya ne zaman gideceğiz? |
Öğretmen senden ne istedi? |
Nerede fotokopi çektirebilirim? |
Okula neyle gidiyorsun? |
“Öğretmen senden ne istedi?” sorusunda “ne” nesneyi buldurmaya yöneliktir.
7.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi ara sözlü bir cümleden oluşmamıştır ?
Şimdi efendiler, müsaade buyurursanız size bir sual sorayım. |
Cihan yıkılsa, emin ol, bu cephe sarsılmaz. |
Bu gelen köylü, sesinden tanıdım, bir kızdı. |
Tenkitlerinize, - buna ikaz demek daha doğru olur- teşekkür ederm. |
Her taraf yükseklik, her tarafa ıssızlık. |
İster basit ister birleşik yapılı olsun bir cümlede, bazen anlamı daha iyi belirtmek ve anlama açıklık kazandırmak için, cümlenin içine giren ve cümlenin yapısında herhangi bir değişiklik yapmayan kelime grubu veya cümle yapısında dil birlikleri yer alır. Açıklama veya ek bilgi vermek amacıyla cümleye giren bu dil birliklerine “ara söz” veya “ara cümle” adı verilir. Bunlar cümleden çıkarıldıkları zaman cümlenin anlamında bir eksiklik oluşturmaz, cümlenin yapısında bir eksiklik yaratmaz. İşte yapısında bu tür ara söz veya ara cümle bulunduran cümlelere “ara sözlü (cümleli) cümle” adı verilir. Cümledeki bu ara sözler, açıklama ve ek bilgi ifade eder ve cümlenin ögeleri arasına girer; ancak kendileri bir öge olarak değerlendirilmez. Ara sözler yazıda iki virgül veya iki kısa çizgi arasında yazılır.
8.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapısı yönüyle ötekilerden farklıdır?
Yetkililer olay yerinde inceleme yaptılar ki gerekli raporları hazırladılar. |
Müzisyenin çocukluk dönemi ile ilgili pek bir şey bilmiyoruz. |
Sanatçı, içinde yaşadığımız çevreyi anlatırsa daha iyi olmaz mı? |
Pazar dağılmış olmalı ki yerleri temizlemek için belediye işçileri gelmiş. |
Konuşursa bir iki cümle ancak konuşur. |
Basit cümle; kuruluşunda tek yüklem bulunan, tek yargı bildiren cümledir. Basit cümle de tek bir yargı bulunur, bu yargıyı sonuca bağlayan tek yüklem vardır. Bu yüklemde ya çekimli bir fiildir ya da ek fiil almış isim ya da isim gibi kullanılan bir kelime grubudur. Basit cümle de cümlenin yapısını belirleyen, cümledeki kelimelerin veya kelime gruplarının sayısı değil bunların tek bir yükleme bağlanmış olmalarıdır.Bu duruma uygun cümle sadece B seçeneğinde vardır.
9.Soru
‘Köşede gazete okuyan ihtiyar cildiye doktoru gazetesini bıraktı, söze karıştı.’
Buradaki cümlenin öznesi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
Söze karıştı |
Gazetesini |
Köşede gazete okuyan ihtiyar |
Köşede gazete okuyan ihtiyar cildiye doktoru |
Cildiye doktoru |
‘Köşede gazete okuyan ihtiyar cildiye doktoru’ zincirleme isim tamlamasıdır ve öznenin tamamını oluşturur. Sıfatların hepsi doktoru nitelendirmektedir.
10.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümle yoktur ?
Bu yaz ev fiyatları artarsa biz ev alamayız. |
Sınava iyi hazırlanırsan istediğin yeri kazanma şansın da artar. |
Öyle sanıyorum ki bu gördüğüm çocuk onun kardeşi değildi. |
Çıkmadık candan ümit kesilmez. |
Vaktimiz olsaydı babamın köyünü de gezerdik. |
Yan cümle, temel cümlenin dışında kalan; ancak temel cümlenin ifade ettiği fikri bir sebebe, bir şart, bir dileğe bağlayan cümledir. Çoğu zaman temel cümleden önce bulunur ve çekimli bir fiille kurulur. Yan cümle de kuruluş bakımından başlı başına bir cümledir. Yan cümlenin esas görevi; temel cümleyi anlam yönünden tamamlamak, açıklamak ve güçlendirmektir. O bakımdan yan cümleler, bir yargı taşısalar da anlam ve kuruluş bakımından daima temel cümleye bağlıdır ve temel cümlenin bir ögesi olarak bulunur. Bu duruma uymayan yek seçenek D seçeneğidir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iç içe birleşik cümledir?
Haftalarca birbirlerine hasret kalmışlar. |
Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır |
Yaptığı kötülükler yanına kalmasın dilerim |
Ne yaparsan yap |
Biraz yavaş ol ki sana yetişsinler. |
İç içe birleşik cümle, bir cümlenin bir görevle başka bir cümlenin içinde yer almasıyla oluşan birleşik cümledir. Temel cümlenin yüklemi çoklukla duygu ifadesi taşıyan fiillerden oluşur. “Yaptığı kötülükler yanına kalmasın dilerim.”
12.Soru
Duygu, düşünce, hareket, olay, istek bildiren söz ya da söz dizisine ne denir?
Cümle |
Tümleç |
Zarf |
Dolaylı Tümleç |
Özne |
Bir düşünceyi, bir duyguyu, bir hareketi, bir olayı, bir isteği tam bir hüküm hâlinde ifade eden kelime veya kelime dizisine cümle denir. Başka bir ifadeyle cümle, sözü dinleyende soruya yer bırakmayacak biçimde tam olarak -haber ya da dilek yoluyla- bildiren söz dizisidir.
13.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde zarf tümleci yoktur?
Durumdan haberinin olmaması, tek mantıklı sebepti. |
Çok acıklıydı, çok etkilendim. |
Sizi hemen tanıdım. |
Eşim ve ben tatil yapmayı hiç sevmiyoruz. |
İşi çok kısa sürede tamamlamıştı. |
“Durumdan haberinin olmaması, tek mantıklı sebepti.” cümlesinde “tek mantıklı sebepti” yüklem, “ddurumdan haberinin olmaması” öznedir. Dolayısıyla zarf tümleci bulunmamaktadır.
14.Soru
Atlara su veriyorum.
Yukarıdaki cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir ?
Gizli özne-Yüklem-Belirtisiz nesne-Zarf tümleci |
Yüklem-Gizli özne-Belirtisiz nesne-Yer tamlayıcısı |
Yüklem-Belirtisiz nesne-Zarf tümleci-Yer tamlayıcısı |
Yüklem-Belirtili nesne-Zarf tümleci-Yer tamlayıcısı |
Gizli özne-Yüklem |
Atlara su veriyorum.
veriyorum : Yüklem
(ben) : Gizli özne
su : Belirtisiz nesne
atlara : Yer tamlayıcısı
15.Soru
"Cümle başı bağlaçları ile birbirine bağlanan ve aralarında bu cümle başı bağlacının işlevine bağlı bir anlam ilgisi bulunan cümlelerin kurduğu cümlelere “bağlı cümle” adı verilir."
Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde bu tanıma örnek vardır?
Deme dostuna, der dostuna. |
Dağ dağa kavuşmaz ama insan insana kavuşur. |
Dene altını mihenk taşında, dene insanı bir başında. |
Dereyi, tepeyi sel bilir; iyiyi kötüyü el bilir. |
Dert ağlatır, aşk söyletir. |
B seçeneğinde iki cümle "ama" bağlacı ile bağlanmıştır.
16.Soru
Aşağıdakilerin hangisinin yüklemi edilgen çatılı bir fiildir?
Okula bi gittim, ders iptal olmuş |
Okuldaki dersim iptal edilmiş |
Okula gittiğim gibi öğrendim ki ders iptal olmuş |
Okula gittiğimde dersin iptal olduğunu söylediler |
Okula gittiğimde dersin iptal olduğunu öğrendim |
‘İptal edilmiş’ yükleminde edilgenlik eki olduğu için cevap "Okuldaki dersim iptal edilmiş" seçeneğidir.
17.Soru
“Aşağıdakilerden hangisi ara sözlü cümledir?
Elleri ceplerinde kendi kendine deniz kenarında dolaşır yahut ağaçların altında kitap okurdu |
Gerçi bir ümidi yoktu, ne de olsa bir evlatlık parçası olduğunu biliyordu |
Biz sezinleyememişiz, meğerse yüreğimizi kibir gizliden kapmış |
Şimdi efendiler, müsaade buyururusanız, size bir sual sorayım |
Beklediği biri vardı çünkü gözü sürekli kapıdaydı |
“Şimdi efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım.” cümlesinde “müsaade buyurursanız” ara cümledir.
18.Soru
"Komşu hakkı tanrı hakkıdır"
Yukarıdaki cümlenin yüklemi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
Komşu hakkı tanrı hakkıdır |
Komşu hakkı |
Tanrı hakkıdır |
Hakkıdır |
Komşu |
‘Tanrı hakkı’ isim tamlaması oluşturduğu için ayrılamaz.
19.Soru
Bazen de sıralanan cümleler arasındaki ilişki, ortak ögelerle değil anlam paralelliği ve anlam sürekliliği ile sağlanır.
Aşağıdakilerden hangisinde buna örnek bir cümle vardır ?
Üç günlük seyisliği var, kırk yıllık gübre karıştırıyor. |
Ben yaşantımı şiire, şiirimi de sevgiye verdim. |
Evinde güzel bir çalışma odası, bir de müzik odası vardı. |
Türk subayı bizleri dikkatle süzdü, başıyla selamladı. |
Mendilini aradı, bulamadı. |
Bazen de sıralanan cümleler arasındaki ilişki, ortak ögelerle değil anlam paralelliği ve anlam sürekliliği ile sağlanır:
Üç günlük seyisliği var, kırk yıllık gübre karıştırıyor.
20.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi ortak nesneli sıralı bir cümledir?
Babamın bana verdiği kalemi hep sakladım, hiç kullanmadım.
|
Avrupa'da her yere gitmiş, her yeri gezmiştim.
|
Kışın Uludağ'a gider, orada kayak yapardık.
|
Küçük kız erken kalkmış, buraya gelmiş.
|
Ne kadar da çok seviyor, nasıl değer veriyordu.
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ