Türkçe Cümle Bilgisi 2 Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Sen ne kadar az bilirsen, o kadar iyi uyursun”
(M. Gorki)
Verilen cümlenin yapısı aşağıdakilerden hangisidir?
Bağımsız sıralı |
Bağımlı sıralı |
Ara cümleli |
Ara sözlü |
Bağlı |
Bağımlı sıralı cümleler, yalnız başlarına kullanıldıklarında anlamı bulunan ve bir araya gelince de aralarında anlam ilişkisinin yanında ortak cümle ögelerine de sahip olan cümlelerdir. Hem anlam yönünden hem de ögelerinin ortak olmaları yönünden birbirine bağlıdır. Verilen cümlenin ortak ögesi “sen” öznesidir. Doğru cevap seçeneği “bağımlı sıralı cümle” dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şartlı birleşik cümledir?
Öğrenciyim. |
Kalabalıktan biri yavaşça kürsüye doğru ilerledi |
İri iri şeftalileri büyük bir zevkle dalından kopardı |
İnsan sağ iken bilinmezse ölünce hiç bilinmez |
Bu gökyüzü şiir gibidir |
İnsan sağ iken bilinmezse ölünce hiç bilinmez cümlesi şartlı birleşik cümledir
3.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi eksiltili cümle yapısına örnektir?
Davul bile dengi dengine çalar. |
Eden bulur, inleyen ölür. |
Sabrın sonu selamettir. |
Tarlaya saban, sürüye çoban… |
Umut fakirin ekmeğidir. |
“Tarlaya saban (gerekir), sürüye çoban (gerekir)…” ifadesinde “gerekir” fiili eksik bırakılmıştır. Anlatımda kolaylık tanınması adına bir cümlenin bazı ögelerinin eksik kullanılmasına eksiltili cümle adı verilir.
4.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesnesi ortak olan bir sıralı cümledir ?
Mektubunu okumaktan bile korkuyorum, fakat merak da ediyorum. |
Kucağı bebekli genç kadın, söylemiyor; yaralı bir kaplan gibi inliyordu. |
Uzak diyarlara dağıldınız, gittiniz |
Ateşe su at, barut atma. |
Kükremiş sel gibiyim bendimi çiğner aşarım. |
Bu cümleler, hem anlam yönünden hem de ögelerinin ortak olmaları yönünden birbirine bağlıdır. Bu cümlelerin yalnız başına kullanılmaları durumunda da bir anlamları vardır; ancak ögelerden bazılarının ortak olduğu görülür. Yani bu cümleler, yalnız başlarına kullanıldıklarında anlamı bulunan ve bir araya gelince de aralarında anlam ilişkisinin yanında ortak cümle ögelerine de sahip olan cümlelerdir.
Mektubunu okumaktan bile korkuyorum; fakat merak da ediyorum.
5.Soru
"Bir cümlede birden fazla özne bulunabilir. O zaman bu özneler ya bağlaçlarla ya da virgülle birbirine bağlanır." Aşağıdaki dizelerin hangisinde yukarıdaki kurala örnek vardır?
Kafa, göz, gövde, bacak, kol, çene, parmak, el ayak, Boşanır sırtlara vadilere, sağnak sağnak.
|
Âlemde güzeller padişah olsa Ona hizmet eden kul incinir mi?
|
Gümüş yelkenlerini yüksekte savurarak Bir gemi yelken açtı hayal iklimlerine
|
Yaşım ilerledikçe daha çok "anlıyorum" Ne büyük nimet olduğunu ah ey güzel gün!
|
Vurulup tertemiz alnından uzanmış yatıyor Bir hilal uğruna, ya Rab, ne güneşler batıyor
|
6.Soru
Sıralı cümleler göz önüne alınırsa, aşağıdaki metinde kaç yüklem vardır? "Besteciliği Saygun, armoniyi Taviloğlu, yeni teknikleri Baran ile çalışmıştı. Hocalarının hepsi değerli, konularında uzman kişilerdi. Bu hocalarla çalışmış olmak onun mesleki başarılarına büyük katkı sağladı."
3
|
7
|
4
|
5
|
6
|
7.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ortak yüklem bulunmaktadır?
Göğsünü gökyüzüne açmış gibiydi kıyı. |
Komşu hakkı, Tanrı hakkıdır. |
Dost başa, düşman ayağa bakar. |
Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söylemek. |
Vermeye az buldunuz yahut vakit olmadı. |
“Dost başa, düşman ayağa bakar.” ifadesinde “bakar” kelimesi “Dost başa bakar, düşman ayağa bakar.” anlamında olduğu için ortak yüklemdir.
8.Soru
Bir köşeye mahzun çekilene,
Yemekten içmekten kesilene,
Sensiz uykuyu haram bilene
Ayrılık ölümün diğer ismidir.
Bu dizelerdeki cümlenin öznesi, aşağıdakilerden hangisidir?
Bir köşeye mahzun çekilene |
Yemekten içmekten kesilene |
Sensiz uykuyu haram bilene |
Ayrılık |
ölümün diğer ismidir |
Dizeler düz cümleye çevrildiğinde cümlenin yüklemi " ölümün diğer ismidir". Yükleme sorulan "Ne ölümün diğer ismidir?" sorusunun cevabı olan "Ayrılık" sözcüğü de öznedir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yüklemin özelliklerinden değildir?
Kurallı bir cümlede yüklem, cümlenin sonunda bulunur. |
Konuşma dilinde, atasözlerinde ve şiirlerde yüklemin yeri değişebilir. |
Bir söz dizisinde özne, nesne, zarf tümleci ve yer tamlayıcısı birden çok olabildiği hâlde yüklem tektir. |
Fiil cümlelerinde yüklem, yalnızca kelimeden oluşan çekimli bir fiildir. |
Bazı cümlelerde yüklem, bir anlatım biçimi olarak söylenmeyebilir. |
Fiil cümlelerinde yüklem, ya tek kelimeden oluşan çekimli bir fiil ya da birleşik fiildir. Bu fiil de ya bildirme kiplerinden ya da tasarlama kiplerinden birinde olur.
10.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
Onu her geçen gün daha çok seviyorum.
|
Onu özel yapan koşulsuz sevgisidir.
|
Sevgisiz bir hayat düşünemiyorum.
|
Alışveriş listesini evde unuttum.
|
Onu çok sevdim.
|
11.Soru
"Kargalar topladı hep güvercinlere döktüğümüz taneleri"
Aşağıdakilerden hangisinde cümlenin yükleminin türü bakımından benzerlik vardır?
Mikroplar, gözle görülemeyen minik canlılardır. |
Oyuna dalıp derslerine çalışmamak senin zararınadır. |
Trafik kurallarına uymak hayatımız için çok önemlidir. |
Bu iş ipliği iğneye geçirmek kadar zordu. |
Denemede, olaylar daha nesnel bir açıdan ele alınmış. |
Cümlenin yüklemi olan "topladı" sözcüğü bildirme kipinde çekimli bir fiildir. Seçeneklerde sadece E seçeneğinde yüklem "alınmış" fiildir. Diğer seçeneklerde yüklem isimdir ve cümleler de buna bağlı olarak isim cümlesidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yer tamlayıcısının özelliklerinden değildir?
Bir cümlede birden fazla yer tamlayıcısı olabilir. |
Yaklaşma, bulunma ve ayrılma hâl eklerini taşıyan bazı tarz, zaman, miktar zarfları; yer tamlayıcısı olarak değerlendirilir. |
Sıralı cümlelerde yer tamlayıcısı ortak olabilir. |
Bir kısım yer tamlayıcıları kendinden önceki yer tamlayıcılarının açıklayıcısı durumunda olur. |
İsimler ve isim değerindeki kelime grupları cümlede yer tamlayıcısı görevi yapabilir. |
Yaklaşma, bulunma ve ayrılma hâl eklerini taşıyan bazı tarz, zaman, miktar zarfları; yer tamlayıcısı olarak değil doğrudan zarf tümleci olarak değerlendirilir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ortak nesneli bağımlı sıralı cümledir?
Yusuf ödevini yapmış, uyuyakalmış |
Herkes konsere gitti, biz de gidelim |
Kayıtlar geldi, inceledim |
Odasında oturdu, kitabını okudu |
Fırçayı aldı, tuval üzerinde gezdirdi |
“Fırçayı aldı, tuval üzerinde gezdirdi.” sıralı cümlesinin ortak ögesi “fırça” iki cümlenin de nesnesi olarak kullanılmıştır.
14.Soru
Dağ ne kadar yüce olsa, yol üstünden aşar. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapı bakımından yukarıdaki cümleye benzemektedir?
Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmazmış.
|
Duvarı nem, insanı gam yıkarmış.
|
Zor, kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkarmış.
|
Abdal düğünden çocuk oyundan usanmazmış.
|
Allah uçamayan kuşa alçacık dal verirmiş.
|
15.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ortak yer tamlayıcısı kullanılmıştır ?
Ona bakarsanız çok zamandır burada oturuyor, burada çalışıyor ve aynı zamanda komşularla bir arada yaşıyor. |
Erişilmez yollara dağıldınız, gittiniz. |
Ağaç güneşte serpilir, fakat toprağın derinliklerindeki kökü ile beslenir. |
Göz bir penceredir, gönle bakar. |
Duvarı nem, insanı gam yıkar. |
Erişilmez yollara dağıldınız, gittiniz.
Bu cümleler, hem anlam yönünden hem de ögelerinin ortak olmaları yönünden birbirine bağlıdır. Bu cümlelerin yalnız başına kullanılmaları durumunda da bir anlamları vardır; ancak ögelerden bazılarının ortak olduğu görülür. Yani bu cümleler, yalnız başlarına kullanıldıklarında anlamı bulunan ve bir araya gelince de aralarında anlam ilişkisinin yanında ortak cümle ögelerine de sahip olan cümlelerdir
16.Soru
“Bu şekil size birdenbire garip görünür ama alışırsınız.” cümlesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Ara sözlü cümledir |
Eksiltili cümledir |
Olumsuz cümledir |
Basit cümledir |
Bağlı cümledir |
“Bu şekil size birdenbire garip görünür, ama alışırsınız.” cümlesi bağlı cümledir, “ama” bağlacı yer almaktadır.
17.Soru
"Yıllardır görmediği babası şimdi karşısında duruyordu."
Aşağıdakilerden hangisi yapıca bu cümleyle özdeştir?
Kusursuz dost arayan dostsuz kalır, derdi dedem . |
Eserlerimde genellikle günlük yaşamdan kesitler sunarım. |
Babadan kalma bir şeylerin yoksa zengin olman çok zordur. |
Bilirim ki beklemez beni artık çocukluğumun o sakin sokakları. |
Sağlıklı yaşamak istiyorsak her gün spor yapmalıyız. |
B seçeneğindeki cümle yapısına göre basit cümle iken diğer seçeneklerdeki cümleler yapısına göre birleşik cümledir.
18.Soru
Zâhid de olsa âkıl-i kâmil de olsa bir
Bir gün o kâinâta giren mutlaka içer.
(Yahya Kemal Beyatlı)
Yukarıda verilen cümlenin öznesi aşağıdakilerden hangisidir?
Bir gün o kâinata giren |
Zahid |
Kâinata giren |
Akıl-i kâmil |
Kamil |
‘Bir gün o kâinata giren’ sıfat-fiil grubudur ve cümlenin öznesidir.
19.Soru
I. Temel cümledeki yargıyı güçlendirir.
II. Temel cümledeki yargıyı tamamlar.
III. Temel cümledeki yargıdan kısadır.
IV. Temel cümledeki yargıyı açıklar.
Yukarıdaki özelliklerden hangisi birleşik yapıdaki bir cümlenin yan cümlesine aittir?
I, II |
II, III |
I, IV |
I, II, IV |
I, III, IV |
Yan cümle; temel cümledeki yargıyı güçlendirir, yargıyı tamamlar ve açıklar. Temel cümledeki yargıdan kısa olmak gibi bir zorunluluğu yoktur.
20.Soru
Hareketin, oluş ve kılışın “nereye, neye, kime” yöneldiğini; “nerede, nede, kimde” geçtiğini ve “nereden, neden, kimden” ayrıldığını gösteren cümle ögesi aşağıdakilerden hangisidir ?
Belirtisiz nesne |
Zarf tümleci |
Belirtili nesne |
Dolaylı tümleç |
Yüklem |
Yer tamlayıcısı; cümlede yüklemin bildirdiği hareket, iş veya oluşun yerini ve yönünü bildiren ögedir. Başka bir deyişle hareketin, oluş ve kılışın “nereye, neye, kime” yöneldiğini; “nerede, nede, kimde” geçtiğini ve “nereden, neden, kimden” ayrıldığını gösteren cümle ögesidir. Bu bakımdan yer tamlayıcısı mutlaka ismin yaklaşma (-A), bulunma (-DA) ve uzaklaşma (-DAn) hâl eklerinden birini alarak yükleme bağlanır. Yer tamlayıcısı, yüklemle dolaylı olarak ilgili olduğu için “dolaylı tümleç” olarak da adlandırılır
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ