Türkçe Cümle Bilgisi 2 Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 14 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi özne bakımından devrik cümledir?
|
Aldım kendimi karşıma. |
|
İstemiyorum artık o daveti. |
|
Fâni bir iz bırakmış burda yatmışsa kimler. |
|
Bir kilo patates yeter bana. |
|
Yapılmamış hiçbir işlem henüz. |
“Fâni bir iz bırakmış burda yatmışsa kimler.” cümlesi özne bakımından devrik bir cümledir.
2.Soru
Yaklaşma, bulunma ve ayrılma hâl eklerini taşıyan bazı tarz, zaman, miktar zarfları; yer tamlayıcısı olarak değil doğrudan zarf tümleci olarak değerlendirilir.
Aşağıdakilerin hangisinde buna örnek bir cümle vardır ?
|
Doğrudan bana geliniz. |
|
Dün Ankara'dan çok zor gelmişler. |
|
Dün seni pazarda görmüşler. |
|
Güzelce bir kızdı. |
|
Senin terasın da çok güzeldi. |
"Doğrudan bana geliniz" , cümlesindeki doğrudan kelimesi doğrudan zarf tümlecidir.
3.Soru
O giderse tabii ki biz de gideriz. Yukarıda verilen cümle yapı bakımından nasıl bir cümledir?
|
Basit cümle
|
|
Şartlı birleşik cümle
|
|
Temel cümle
|
|
Yan cümle
|
|
İç içe birleşik cümle
|
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi devrik cümlelerde, yüklemden sonra gelişine göre cümle çeşitlerinden biri olan öznesi bakımından devrik cümledir?
|
Biz eski zaman insanı ne anlarız yenilerin keyfinden eğlencesinden. |
|
Doğum günü için yaptığın pasta çok lezzetliydi. |
|
O, fikirleriyle çok etkileyici. |
|
Seninle görüştüğüme sevindim. |
|
Belki bir dikenli yamaçta, belki de ormanda doğmuştu bu kuşlar... |
Devrik cümleler, cümlenin öğelerinin yüklemden sonra gelişine göre birkaç sınıfa ayrılabilir:
Özne Bakımından Devrik Cümleler
Belki bir dikenli yamaçta, belki de ormanda doğmuştu bu kuşlar...
Bizim çook kuşumuz var diye, Semih’in yanına geldi Uzun Süleyman.
5.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik yoktur?
|
Atı alan Üsküdar'ı geçti. |
|
Rüzgar eken fırtına biçer. |
|
Esirgenen göze çöp batar. |
|
Can çıkmadıkça huy çıkmaz. |
|
At sahibine göre kişner. |
E şıkkı basit cümledir.
6.Soru
"Beklemekte olan yayalar, siyah asfaltın üzerine çizilmiş beyaz şeritlere basarak karşıya geçmeye başladılar." (Körlük, Jose Saramago)
Yukarıdaki cümle aşağıdakilerden hangisinde ögelerine doğru ayrılmıştır?
|
Beklemekte olan yayalar (ÖZNE),/ siyah asfaltın üzerine çizilmiş beyaz şeritlere basarak karşıya geçmeye (YER TAMLAYICISI)/ başladılar (YÜKLEM). |
|
Beklemekte olan (ZARF TÜMLECİ)/ yayalar (ÖZNE),/ siyah asfaltın üzerine çizilmiş beyaz şeritlere basarak karşıya geçmeye (YER TAMLAYICISI)/ başladılar (YÜKLEM). |
|
Beklemekte olan yayalar (ÖZNE),/ siyah asfaltın üzerine çizilmiş beyaz şeritlere basarak (ZARF TÜMLECİ)/ karşıya geçmeye (YER TAMLAYICISI)/ başladılar (YÜKLEM). |
|
Beklemekte olan yayalar (ÖZNE),/ siyah asfaltın üzerine çizilmiş beyaz şeritlere basarak karşıya geçmeye (ZARF TÜMLECİ) /başladılar (YÜKLEM). |
|
Beklemekte olan yayalar (ÖZNE), siyah asfaltın üzerine çizilmiş beyaz şeritlere basarak karşıya (YER TAMLAYICISI)/ geçmeye başladılar (YÜKLEM). |
Beklemekte olan yayalar (ÖZNE),/ siyah asfaltın üzerine çizilmiş beyaz şeritlere basarak (ZARF TÜMLECİ)/ karşıya geçmeye (YER TAMLAYICISI)/ başladılar (YÜKLEM).
Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde özne ortaklığı söz konusudur?
|
Ödünç; güle güle gider, ağlaya ağlaya döner. |
|
Her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan. |
|
Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz. |
|
Akçanın iyisi kesede duran, bahçanın iyisi eve yakın olandır. |
|
Alim unutmuş, kalem unutmamış. |
Bu tür cümleler bağımlı sıralı cümlelerdir. Bu cümleler, yalnız başlarına kullanıldıklarında anlamı bulunan ve bir araya gelince de aralarında anlam ilişkisinin yanında ortak cümle ögelerine de sahip olan cümlelerdir. A seçeneğinde her iki cümlenin de öznesi "ödünç"tür. Diğer seçeneklerde ortak özne yoktur.
8.Soru
Bu binada çok kötü malzeme kullanılmış.
Cümlesi edilgen çatılı fiillerle kurulan cümlelerden hangisine örnektir?
|
Geçişsiz etken fiiller |
|
Geçişli etken fiiller |
|
İşteş fiiller |
|
Dönüşlü çatılı fiiller |
|
Ettirgen çatılı fiiller |
Edilgen Çatılı Fiillerle Kurulan Cümleler
Geçişli etken fiiller, edilgen çatıya dönüştürülünce geçişsiz olur. Edilgen fiil, fiilin gösterdiği işin kimin tarafından yapıldığı belli olmayan, öznesi belirsiz fiildir. Bu fiillerle kurulmuş cümlelerde, fiilin gösterdiği işin kimin tarafından yapıldığı belli değildir. Yani bu cümlelerde gerçek özne yoktur. Böyle cümlelerde cümlenin asıl nesnesi olan öge, özne görünüşündedir; ama bu özne, cümlenin asıl öznesi değil pasif öznesidir. Bu bakımdan böyle öznelere “sözde özne” adı verilmektedir:
Evler uzaktan görülüyordu.
Çocuklar taş atınca camlar kırıldı.
Sınıf iyice temizlendi.
Borcuna karşılık malları alıkonuldu.
Bu binada çok kötü malzeme kullanılmış
9.Soru
Karlı dağdan yolum ayrıldı bahâr ülkesine;
Çekti bir cennete hulyâmı hayâlin hızla.
Bana göz kırpalı sen bir bulutun ardından,
Konuşan bir çocuğum her gece bir yıldızla.
Yukarıdaki şiirde yer alan "bulutun ardı" kelime grubunun yapısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir ?
|
Belirtisiz isim tamlaması |
|
Belirtili isim tamlaması |
|
Sıfat tamlaması |
|
Takısız isim tamlaması |
|
Edat grubu |
bulutun / ardı : Belirtili isim tamlaması
tamlayan tamlanan
10.Soru
Karlı dağdan yolum ayrıldı bahâr ülkesine;
Çekti bir cennete hulyâmı hayâlin hızla.
Bana göz kırpalı sen bir bulutun ardından,
Konuşan bir çocuğum her gece bir yıldızla.
Yukarıdaki şiirde geçen belirtisiz isim tamlaması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir ?
|
bulutun ardı |
|
bir yıldızla |
|
karlı dağ |
|
her gece |
|
bahar ülkesi |
bahâr / ülkesi : Belirtisiz isim tamlaması
tamlayan tamlanan
11.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi kip bakımından diğerlerinden farklıdır?
|
Bırak beni haykırayım susarsam matem et |
|
Şuraya bir yatak ser yavaş yavaş |
|
Aman karanlığı görmesin gözüm |
|
Beyaz perdeleri ger yavaş yavaş |
|
Kendine iyi bak, zararlı eğlencelere gitme, yüzün gülsün. |
A seçeneğindeki haykırayım fiiliyle cümle istek kipiyle kurulan cümledir. Diğer seçeneklerdeki ser, görmesin, ger, gitme fiilleriyle cümle emir kipiyle kurulmuş bir cümledir. Doğru yanıt A
12.Soru
“Az veren candan, çok veren maldan.” cümlesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
|
Basit cümledir |
|
Eksiltili cümledir |
|
Şartlı birleşik cümledir |
|
Ki’li birleşik cümledir |
|
Olumsuz cümledir |
“Az veren candan, çok veren maldan.” cümlesi yüklemi olan “verir”ifade edilmediği için eksiltili cümledir.
13.Soru
İsim cümlelerinde gerektiği zaman zarf tümleci ve bulunma hâlindeki yer tamlayıcısı yer alabilir. Aşağıdaki isim cümlelerinin hangisinde zarf tümleci bulunur?
|
Mektepte birkaç erkek muallim de var. |
|
Yetmiş yaşında olmasına rağmen dinçti. |
|
Onun gözünde ben bir parşömen idim. |
|
Bir başka denizdim, ebediyyet denizinde. |
|
Hançerdi hayalim, bütün akvâm ona kındı. |
İsim cümlelerinde gerektiği zaman zarf tümleci ve bulunma hâlindeki yer
tamlayıcısı yer alabilir. B seçeneği buna örnektir. Diğer seçeneklerde bulunma hali yer tamlayıcısı olarak kullanılmıştır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sıralı cümlenin özelliklerinden birisi değildir?
|
denkleştirme |
|
eş zamanda olma |
|
karşılaştırma / denkleştirme |
|
temel cümle yan cümle ilgisi |
|
bağımsız hükümler içermeleri |
Sıralı cümlelerde cümleler arasında temel cümle-yan cümle ilgisi değil, art arda olma, eş zamanda olma veya karşılaştırma/ denkleştirme ilgisi vardır. Sıralanan cümlelerde bağımsız hükümler söz konusudur. Temel cümle –yan cümle sıralı cümle özelliği değildir.