Türkçe Ses Bilgisi Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 7 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ünsüzlerin sınıflandırılmasında kullanılan ölçütlerden biri değildir?
Oluşum yerleri |
Ötümlülük durumu |
Süreklilik durumu |
Ağız veya genizde oluşma |
Akciğer veya diyafram kullanımı |
Üretim sırasında ciğerlerden gelen havanın engellenmesinin ses aygıtının hangi bölgesinde olduğu, ses tellerinin titreşip titreşmediği, bir patlama sonucu veya uzun sürede üretilmesi ve ağız ya da hava çıkışının ağız ya da burundan olması ünsüzleri birbirinden ayırt eden özelliklerdendir. Ancak her konuşma sesimiz için hava gereklidir. Havanın akciğer ya da diyafram kullanılarak oluşturulması ayırt edici bir özellik değildir. Doğru yanıt E.
2.Soru
Aşağıdaki yabancı bilim adamlarından hangisi Türkçede, vurgu hakkında yabancı araştırmacıların katıldığı tartışmalara öncülük etmiştir?
İgnacz Kunos |
B. Collinder |
K. Grönbech |
H. Duda |
J. Benzing |
Türkçede, vurgu hakkında yabancı araştırmacıların katıldığı tartışmalar, 20. yüzyılın
başlarında, özellikle Macar bilim adamı İgnacz Kunos’un konuyla ilgili görüşünü açıklamasından sonra başlamış ve günümüze kadar gelmiştir. Vurgunun yeri, türü ve işlevsel olup olmadığı üzerinde yoğunlaşan tartışmaların en hararetli dönemi B. Collinder, K.
Grönbech, H. Duda, J. Benzing, J. Krámsky gibi bir kısmı ses bilgisinin bir kısmı da Türkolojinin önemli uzmanları olan bilim adamlarının katıldığı 1940’lı yıllar olmuştur, denilebilir.
3.Soru
Bilimsel çalışmalarda, ekler gösterilirken, ekin bünyesine dâhil olmayan sesler aşağıdaki işaretlerden hangisiyle gösterilir?
parantez
|
yıldız
|
tire
|
eğik çizgi
|
gelişme işareti
|
4.Soru
“Geldi mi?” cümlesinin sonunda önce yükselip sonra dü- şen ezgi neyi göstermektedir?
Cümlenin bittiğini
|
Cümlenin bitmediğini
|
Ara cümle olduğunu
|
Soru cümlesi olduğunu
|
Yalan olduğunu
|
5.Soru
Türkçe öğrenen bir Amerikalı "kitapta" sözcüğü yerine "kitapda" dediği zaman hangi uyum kuralına uymamış olur?
Önlük-artlık uyumu
|
Düzlük-yuvarlaklık uyumu
|
Dudak uyumu
|
Ötümlülük-ötümsüzlük uyumu |
Ünlü uyumu |
Ötümlülük-Ötümsüzlük Uyumu: Bu uyum ünsüzlerin boğumlanma noktalarıyla ilgilidir. Ötümlü ve ötümsüz varyantları olan bir ekin, ünlülerden ve ötümlü ünsüzlerden sonra ötümlü ünsüzle başlayan, ötümsüz ünsüzlerden sonraysa ötümsüz ünsüzle başlayan biçimlerinin gelmesine ötümlülük-ötümsüzlük uyumu denir. Tanımdan da anlaşılacağı gibi bu uyum ünsüzlerle ilgilidir ve kaynaklarda ünsüz uyumu olarak da geçer. yol-da, söz-cü, öz-ge ama ağaç-ta, iş-çi, baş-ka gibi. Bu örnekte de, /p/ ünsüzü ötümsüz olduğundan, uyum kuralı gereği, ek ünsüzünün de ötümsüz /t/ olarak seçilmesi gerekir. Doğru cevap D' dir.
6.Soru
I. Alfabe, bir dildeki ses ya da fonemleri gösteren harflerden oluşan bir dizgedir.
II. Alfabeler bir dilde kullanılan seslerin tümünü içerir.
III. Alfabeler bir dildeki söyleyişi eksiksiz olarak yansıtır.
IV. C¸ağdaş sesçil alfabelerin kökenleri resim yazılara dayanır.
V. Türkler tarih içinde Runik alfabe, Uygur alfabesi gibi başka alfabeleri de kullanmışlardır.
Alfabe ile ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
I ve II |
I, II ve III |
I, II ve IV |
I, IV ve V |
I, II, III ve V |
Hiçbir alfabe bir dilde kullanılan seslerin tümünü içermez ve söyleyişi eksiksiz olarak yansıtmaz. Doğru yanıt D.
7.Soru
Türkçede her durumda kısa söylenirken ünlüyle başlayan bir ek almaları durumunda hayat, hayât-ım; hesap, hesâb-ı; yar, yâr-i şeklinde oluşan ünlü uzunluğun sebebi nedir?
Bu, Türkçede istisnai bir durumdur.
|
Dilimize Arapça ve Farsçadan giren bu kelimelerin eklenme durumunda asli şekli gibi okunması.
|
Söyleyiş kolaylığı.
|
Yazım hatası.
|
Türkçede ünlü ile başlayan bir ek alan her kelimede uzun ünlüye rastlanır.
|