Standart Türkçe de İstanbul ağzına dayandığından, ilke olarak her anadili konuşurunun aynı zamanda ağız konuşuru olduğunu söylemek yanlış olmaz. Ancak eğitimi, görevi, sosyal ilişkileri, başka biçimlerle karşılaşma derecesi, konuya ilgisi, dile ve ağızlara karşı tutumu gibi nedenlere bağlı olarak insanlar kendi ağızlarını konuşmaktan vazgeçip daha yansız, ama standart Türkçeyi veya standarda yaklaşan prestijli varyantları tercih edebilmektedir. Doğru yanıt E'dir.

IV. maddede verilen bilgi doğru değildir. Çünkü ki bağlacı vurgu almaz. Örneğin; "geldiler ki, bakarlar ki", sözcüklerinde vurgu -ler, -lar çoğul ekindedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Pazar sözcüğü kaynaşma sonucu oluşmamıştır. Doğru yanıt E.

Konuşma dilinde görülen eğilimlerden biri olan ve söz sonunda ötümlü, sızıcı /-z/ ünsüzünün ötümsüzleşmesi durumu özellikle birinci çoğul kişi ekinde dikkat çekmektedir. Örneğin: yapıyoruz- /yapıyos/. Doğru yanıt C'dir.

Eylem tabanlarının sonundaki dar-yuvarlak /u/, /ü/ ünlüleri konuşma dilinde, ünlüyle başlayan ve bu nedenle /y/ yardımcı ünsüzünü alan eklerin önünde düzleşerek /ı/, /i/ olur: yürüyerek ~ yüriyerek.

Yuvarlak Ünlü ~ Düz Ünlü Nöbetleşmesi

Arapça ve Farsçadan alınmış bir grup sözcükte, kapalı son hecede bulunan uzun /a/, /u/, /i/ ünlüleri Türkçedeki uzun ünlülerden kaçınma eğilimine bağlı olarak kısalmışlardır. İlgili sözcükler yalın hâlde veya ünsüzle başlayan bir ek aldıklarında ünlüleri kısa söylenmektedir. Ancak bu kısa ünlü, ünlüyle başlayan bir ek aldığında veya yardımcı eylemden önce uzun ünlüye dönüşebilir. Yukarıdakilerden tamamı buna örnektir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Konuşma dilinde yazı diline göre çok daha fazla ünsüz düşmesi örneği vardır. Konuşma dilinde –(x)yor ekinin sonundaki /r/ sesi bir ünsüz öncesinde düşer. “okuyoruz” sözcüğü genellikle “okuyoz” şeklinde söylenir. “Doğru cevap D’dir.

Orijinal kelimenin doğru yazım şeklidir. Doğru cevap D'dir.

Ezgi kişi, bağlam, konuşurun sosyal sınıfı, eğitimi gibi nedenlere bağlı olarak değişebilir.

İnternette ve kısa mesajlar başta olmak üzere elektroni­k ortamda kullanılan dilin incelenmes­i apayrı b­ir araştırma alanıdır. Özelli­kle gençleri­n yazışmalarında görülen bi­çi­mlerin konuşma dili­ne daha yakın olduğu söyleneb­ili­r. Örnekte standart yazımdan c­iddi­ bi­r kopma olduğu görülmektedir. Bu nedenle yanıt E’dir.

Ünlüyle biten bir sözcüğe, ünlüyle başlayan ek gelmesi durumunda, Türkçedeki ikiz ünlüden kaçınma eğilimi nedeniyle araya bir /y/ sesi girer. Bu durum, ünsüzlerin sıfırla nöbetleşmesine örnek olarak verilebilir. II ve III. maddelerde verilen sözcükler buna uygundur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Türkçe sözcüklerde /j/ sesi yoktur. Bu nedenle yabancı dillerden alınan sözcüklerde bulunan /j/ sesi, yabancı sözcükleri Türkçeye uyarlama sürecinin bir sonucu olarak ona en yakın ses durumundaki /c/’ye değişir. Buna daha çok Batı kökenli sözcüklerde, söz başında rastlanır. Örnek jandarma candarma

"kahvaltı" - kahve altı, "nasıl" - ne asıl, "cumartesi" - cuma ertesi, "sütlaç" - sütlü aş kelimelerinin kaynaşmasıyla oluşmuştur. “pembe” sözcüğünde böyle bir durum yoktur. Doğru cevap B’dir.

Dudak ünsüzü olmayan ama dudak ünsüzleriyle ortak özelliği olan bir ünsüzün dudak ünsüzüne dönüşmesine dudaksıllaşma denir. Sözcükte yuvarlak ünlüler komşuluğundaki geniz n’si, yine bir geniz ünsüzü, ama aynı zamanda dudak ünsüzü de olan /m/ye dönüşmüştür. Doğru cevap A’dır.

Söyleyiş ve yazım örnekleri gösterilmiş bu sözcüğün standart Türkçeye uygun olarak yazılmış biçimi “egzoz”dur. Doğru cevap E’dir.

Daha çok ağızların etkisiyle ortaya çıkan bir ses olayıdır. Bazı ağızlarda söz başındaki ötümsüz sızıcı /s-/ ünsüzü, ötümlü sızıcı /z-/ ünsüzüne dönüşmektedir:

soba>zoba
sebze>zebze
sopa>zopa