Türkçe Ses Bilgisi Final 6. Deneme Sınavı

Toplam 20 Soru
PAYLAŞ:

1.Soru

"Günümüz Türkiye Türkçesinde ses bilgisini de ilgilendiren pek çok eğilim veya çeşitlenme gözlenmektedir. Bunların bir kısmı yazıya da yansıyabilmekte, bir kısmı ise sözlü kalmaktadır. Türkçe ünsüz uyumuna göre ötümsüz ünsüzden sonra ötümsüz ünsüz gelirken bu kural konuşma dilinde bozulmakta, yan yana gelen iki ötümsüz ünsüzden ikincisi ötümlüleşmekte birinci ünsüz ise patlamalı olmaktan çıkıp sızıcılaşmaktadır."

Yukarıdaki açıklamaya verilebilecek en uygun örnek seçeneklerdeki cümlelerden hangisinde vardır? 


Buradan alıcağım üç kuruş para ile çocuklarıma ekmek alacağım.

Ona ne oluyo? O kim ki beni eleştiriyo!

Ahmedi yanımda görünce çok şaşırdı.

Tokada varınca beni mutlaka ara e mi? 

Geldi geşdi ömrüm boşu boşuna.


2.Soru

Aşağıdakilerden hangisi nöbetleşme gerçekleşen alıntı kelimelerden biridir?


Cevz

Akis

Havz

Tohm

Sınf


3.Soru

“İçine peynir, kıyma vb. konarak hazırlanan bir tür tuzlu çörek” anlamındaki sözcüğün standart dildeki yazım biçimi hangisidir?


poğaça

pohaça

pohoça

boğaca

poğça


4.Soru

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde hem geniş ünlü daralması hem de /r/ düşmesi vardır?


Senin dayın cevizden düdük de yapıyo di mi?

Annemler yarın memlekete gidiyo.

Ben seni yarın zabah ariyim mi?

Ben de oturuyom öyle.

Ağşama köve gitçez.


5.Soru

Ünlüler titreşimli (ötümlü) seslerdir; ünsüzlerin ise bir bölümü titreşimli bir bölümü titreşimsizdir. Bu durumda ünlü komşuluğundaki titreşimsiz bir ünsüzü söylemek, titreşimli bir ünsüzü söylemekten daha zordur. Bundan ötürü ekeg gibi bir yapı kolayca eğe yapısına değişebilir.

Yukarıda, dildeki ses değişmelerinin nedenlerinden bir açıklanmıştır. Bu durum, dildeki eğilimlere ilişkin aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilmektedir?


En az çaba yasası

Titreşim yasası

Yer değiştirme kuralı

Dilden etkilenme yasası

Devinim kuralı


6.Soru

Örneğin, "kar-deş-lik", "arka-da-ki-ler", "ekşi-m-tırak"sözcüklerinde görülen ses uyumlarını en doğru biçimde açıklayan ifade aşağıdakilerden hangisidir?


Bu sözcüklerde önlük-artlık uyumu yoktur, o halde Türkçe kökenli değildirler.
Bu sözcüklerde ses uyumu ön ve arka damak ünsüzleriyle sağlanmaktadır.
Bu sözcüklerde ses uyumu ön ve arka damak ünlüleriyle sağlanmaktadır.
Ek almış olan bu sözcüklerin her birinin genelinde önlük-artlık uyumu bulunmaktadır.
Hece uyumundan ötürü, her hece ya ön damak ya da art damak seslerinden oluşmaktadır.

7.Soru

Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde 'ünlü türemesi' görülmemektedir?


iskele

istasyon

kulüp

hüküm

sfenks


8.Soru

Aşağıdaki kelimelerin hangisinde TDK' na göre hemze kesme işareti ile gösterilebilir? 


meş-’a-le

faci’a

şi’r

Kur’an

vak-’a


9.Soru

Standart dille ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?


Standart varyant fark edilirliği televizyon kanallarındaki çeşitlenmeye paralel olarak artmıştır.

Standart Türkçenin bölgeler üstü bir geçerlilik kazanması uzun yıllara dayanmaktadır.

Osmanlı Dilinin standart dile yakın olması standart dili oluşturmayı kolaylaştırmıştır.

Standart dilin yazım kurallarının kayıt altına alınması 20. yüzyılın başlarında olmuştur.

Ağızlar ile standart dil arasındaki sınırları belirleyen ve kullanılan dil bilimi ölçütleri bulunmaktadır.


10.Soru

Aşağıdakilerin hangisi konuşma dilinin sürekli değişim içinde olmasının etkenlerinden biri değildir?


alfabenin etkisi

dilin kendi doğal eğilimleri

yabancı dillerin etkisi

ağızların etkisi

sosyal gruplar arasındaki dil farkları


11.Soru

Aşağıdaki türlerin hangisi standart dışı kullanıma açıktır?


Standart dilin sözlükleri

Yazım kılavuzları

Ders kitapları

Edebi metinler

Yasa metinleri


12.Soru

Ses biliminin (fonetik), seslerin süre, titreşim, sıklık, yükseklik gibi ölçülebilen fiziksel değerleri ile ilgilenen alanı hangisidir?


Söyleyiş ses bilimi

Fonoloji ses bilimi

Akustik ses bilimi

İşitsel ses bilimi

Görsel ses bilimi


13.Soru

Standart dilde “kırk” biçiminde sesletilen sözcüğün ağızlarda “gırk” biçiminde sesletilmesi hangi ses olayı ile açıklanabilir?


büzülme

ötümlüleşme

düzleşme

ötümsüzleşme

aykırılaşma


14.Soru

Aşağıdakilerden hangisi fonetiğin konularından biri değildir?


Seslerin nasıl çıkarıldığını incelemek

Seslerin boğumlanma özelliklerini incelemek 

Seslerin bir dildeki anlam ayırıcı işlevini incelemek

Seslerin akustik dalgalarını incelemek

Seslerin üretilmelerindeki fiziksel ilkeleri incelemek


15.Soru

I. Başka dillerle ilişki sonucu Türkçenin ses bilgisinde uzun ünlü ve kısa ünlüler karışmaktadır. II. Ünlü uzunluğunun yanlış kullanılması anlamı etkilemektedir. III. "adet" sözcüğünün ünlü uzunluğuna göre anlamı değişmektedir. IV. Alıntı sözcüklerde söyleyişte ünlü uzunluğu yanlış kullanılmaktadır.

Yukarıdakilerden hangilerinde, Türkçede ünlü uzunluğu ile ilgili verilen bilgiler doğrudur?


I, II

II, III

III, IV

II, III, IV

I, II, III, IV


16.Soru

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin anlamı vurgusuna göre yanlış verilmiştir?


YA.Lnız “ama, ancak”

ha.YIR “olmaz, değil”

be.BEK "küçük çocuk"

a.rTIK “fazla”

A.Ğrı “yer adı”


17.Soru

Aşağıdakilerden hangisi söylenişi yazıdan farklılaştığı ha^lde söylenişin değil yazımın esas alındığı sözcüklerden biri değildir?


pound

master

iskonto

beysbol

inci


18.Soru

I. cilt-cildi. II. grup-grubu. III. sokak-sokağı. IV. ekip-ekibi. V. hırka-hırkayı 

Yukarıdakilerden hangileri, ötümlülük-ötümsüzlük nöbetleşmesine örnek olarak verilebilir?


I, II, III

II, III, IV

III, IV, V

I, II, III, IV

I, II, III, IV, V


19.Soru

Hangi yıllar arasında TDK tarafından yayımlanmış olan yazım kılavuzlarında düzeltme işareti kullanılmaya başlanmıştır? 


1965 ile 1970 yılları arasında

1965 ile 1985 yılları arasında

1975 ile 1985 yılları arasında

1965 ile 1995 yılları arasında

1970 ile 1985 yılları arasında


20.Soru

Aşağıdakilerden hangisi standart dışı bir biçimdir?


/hākem/

/zafer/

/resm-i geçit/

/laik/

/lider/