Türkçe Sözlü Anlatım Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Saussure’ün Göstergenin İki Yüzü tablosunda soru işareti ile işaretlenmiş yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Kavram |
Gönderge |
Alıcı |
Yazar |
İleti |
Göstergenin birinci yönünü gösterilen (kavram) oluşturur. Belli biçimiyle suda yaşayan yaratık kavramı, onun aynı dili konuşanlarda ortak olan bilişsel nitelikteki gösterilenidir. Türkçede /b/, /a/, /l/, /ı/, /k/ seslerinden oluşan ve bütünüyle sessel nitelikteki gösteren, sessiz okuma sırasında bile bilişsel imgeyi canlandırmaktadır. Doğru cevap A’dır.
2.Soru
Bir metinde “bayrağımız” yerine “hilâl”, “lületaşı” yerine “beyaz altın”, “askerimiz” yerine “Mehmetçik” denilmesi hangi anlatım türüne örnektir?
dolaylı anlatım |
öznel anlatım |
dolaysız anlatım |
sözlü anlatım |
nesnel anlatım |
Bir metinde “bayrağımız” yerine “hilâl”, “lületaşı” yerine “beyaz altın”, “askerimiz” yerine “Mehmetçik” denilmesi dolaylı anlatıma örnektir.
3.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi ünlüyle başlayan bir ek aldığında ötümsüz özelliğini korumaya devam etmektedir?
sokak |
hukuk |
muhatap |
bıçak |
ağaç |
Türkçenin ötümlüleşme kuralına uyan çok sayıda sözcük olduğu kadar hukuk - hukukun, evrak - evrakın, cumhuriyet - cumhuriyetin örneklerinde görüldüğü gibi iki ünsüz arasında ötümsüzlüğünü koruyan örneklere de rastlanmaktadır. Doğru cevap B’dir.
4.Soru
Hangisi tamlama çeşitlerinden değildir?
Belirtili ad tamlaması |
Belirtisiz ad tamlaması |
Takısız ad tamlaması |
Takılı ad tamlaması |
Sıfat tamlaması |
Takılı ad tamlaması tamlama çeşitlerinden değildir.
5.Soru
Hangi kelime yapım eki almamıştır?
Sevgili |
Tuzluk |
Gözlük |
Balta |
Benlik |
“balta” sözcüğü türemiş yapılı değildir, kök sözcüktür. “-ta “ses parçası ise yapım eki değildir, sözcüğün hecelerinden biridir.
6.Soru
- Sözcüklerin seçimine özen gösterilmeli, cümlede sözcüğün kullanılacağı yere dikkat edilmelidir.
- Yazı bir defa okunduğunda anlaşılmalıdır.
- Sözcüğün anlamı ve yazılışı konusunda bir tereddüt varsa mutlaka sözlüğe ve yazım kılavuzuna bakılmalıdır.
- Eş anlamlı sözcüklere yer verilmemelidir.
- Herkesin anlayabileceği yaşayan bir dil kullanılmalıdır.
- Düşüncenin anlatımı açık olmalı, içeriğin oluşturacağı soruların yanıtları yazıda bulunmalıdır.
Yukarıda verilen özellikler anlatımın hangi özelliği ile ilgilidir?
Doğruluk |
Duruluk |
Açıklık |
Akıcılık |
Yalınlık |
Akıcılık, kolay anlaşılan ve amacı açıkça ortaya koyan cümlelerle yazmadır; bir anlatımın okuyucular ya da dinleyenler tarafından aynı biçimde algılanmasıdır. Özümsenmemiş dil bilgisi kuralları anlatıma aktarıldığında kapalı, bozuk, anlaşılmaz yazılar biçiminde ortaya çıkar. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
“Dil, sözlü ve yazılı biçimde gerçekleşebilir ancak …………. önceliklidir. Bilindiği gibi …………. eğitimle kazanılan bir beceridir. Çocuklar ana dillerini öğrenmek için özel bir çaba …………. .” ifadesinde boş bırakılan yerlere sırasıyla hangileri getirilmelidir?
sözlü dil - yazı dili - harcamazlar |
yazı dili - sözlü dil - harcarlar |
sözlü dil - yazı dili - harcarlar |
yazı dili - sözlü dil - harcamazlar |
sözlü dil – edebî dil - harcarlar |
Dil, sözlü ve yazılı biçimde gerçekleşebilir ancak sözlü dil önceliklidir. Bilindiği gibi yazı dili eğitimle kazanılan bir beceridir. Çocuklar ana dillerini öğrenmek için özel bir çaba harcamazlar.
8.Soru
- I. Konu değil düşünce olmalıdır.
- II. Açık ve özlü olmalıdır.
- III. Açıklamaya, neden-sonuç ilişkisi göstermeye, karşılaştırmaya uygun olmalıdır.
Bir metinde iletinin özellikleriyle ilgili verilenlerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
Yalnız III |
I, II ve III |
İleti; konu değil düşünce olmalıdır. Açık ve özlü olmalıdır. Açıklamaya, neden-sonuç ilişkisi göstermeye, karşılaştırmaya uygun olmalıdır. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
I. Yazı bir defa okunduğunda anlaşılmalıdır.
II. Herkesin anlayabileceği yaşayan bir dil kullanılmalıdır.
III. Cümlede sözcüğün kullanılacağı yere dikkat edilmelidir.
Yukarıdaki ifadeler hangi anlatım özelliği ile ilgilidir?
yalınlık |
doğallık |
açıklık |
özgünlük |
doğruluk |
Yazıda açıklığı sağlamak için herkesin anlayabileceği yaşayan bir dil kullanılmalıdır. Cümlede sözcüğün kullanılacağı yere dikkat edilmelidir. Yazı bir defa okunduğunda anlaşılmalıdır. Eş anlamlı sözcüklere yer verilmemelidir.
10.Soru
Konuşucunun ya da yazarın kodladığı iletiyi alıp kodunu çözen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Konuşucu |
Yazar |
Alıcı |
Gönderge |
Kaynak |
Konuşucunun ya da yazarın kodladığı iletiyi alıp kodunu çözen kişi alıcıdır. Doğru cevap C’dir.
11.Soru
Diller bütün farklılıklarına karşın dil bilgisinde, anlamda ve seste kimi temel benzerlikler ve ortaklıklar gösterirler. “Başka bir gezegenden dünyaya ziyaretçiler gelmiş olsa bunların bütün insan dillerini tek dil gibi görebileceklerini” ifade eden, son dönemlerin en büyük dil bilimcilerinden biri olan dil bilimci kimdir?
Noam Chomsky |
Ferdinand de Saussure |
Herder |
Johann Martin Schleyer |
Rees-Miller |
Diller bütün farklılıklarına karşın dil bilgisinde, anlamda ve seste kimi temel benzerlikler ve ortaklıklar gösterirler. Son dönemlerin en büyük dil bilimcilerinden biri olan Noam Chomsky, çarpıcı bir benzetmeyle, başka bir gezegenden dünyaya ziyaretçiler gelmiş olsa bunların bütün insan dillerini tek dil gibi görebileceklerini ifade eder.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir metnin anlatımsal amaçlarından biri değildir?
Düşünsel tutumu açıklamak |
Ahlaki tutumu açıklamak |
Ön yargıları, beklentileri açıklamak |
Bilgi vermek |
Duygusal eğilimi açıklamak |
Betimsel Amaç: • Bilgi vermek, • Bilgi edinmek, almak.
Anlatımsal Amaç: • Düşünsel tutumu açıklamak, • Duygusal eğilimi açıklamak, • Ahlaki tutumu açıklamak, • Ön yargıları, beklentileri açıklamak. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
Bir dilin tarihi, siyasi, sosyal ve kültürel nedenlerle değişik bölgelerde ses yapısı, şekil yapısı ve kelime hazinesi bakımından önemli farklarla birbirinden ayrılan kollarından her birine ne ad verilir?
Lehçe |
Şive |
Aksan |
Lingua franca |
Ölçünlü dil |
Geleneksel Türkolojide Batı dillerindeki diyalekt karşılığındaki lehçe, Korkmaz’ın (2007) tanımıyla ‘Bir dilin tarihi, siyasi, sosyal ve kültürel nedenlerle değişik bölgelerde ses yapısı, şekil yapısı ve kelime hazinesi bakımından önemli farklarla birbirinden ayrılan kollarından her biri’dir. Buna göre Türk lehçeleri yakın lehçeler ve uzak lehçeler olmak üzere ikiye ayrılır. Çuvaşça ve Yakutça uzak, diğerleri birbirlerine daha yakın Türk lehçeleridir. Türk dillerini lehçe, şive ve ağız olarak sınıfandıran, bu çerçevede Çuvaşça ve Yakutçayı lehçe, diğerlerini şive şeklinde değerlendiren görüş bugün için eskimiştir.
14.Soru
Aşağıdaki ülkelerden hangisinde Altay dillerinin alt lehçeleri konuşulmamaktadır?
Tacikistan |
Yunanistan |
Finlandiya |
Afganistan |
Avustralya |
Altay dillerinden birini konuşan topluluklar›n kurduğu devletler yanında Çin, Rusya, Balkan ülkeleri, İran, Irak, Suriye, Ukrayna, Afganistan, Batı Avrupa ülkeleri, Avusturalya, Ermenistan, Litvanya, Moldovya, Polonya, Tacikistan, Yunanistan vb. ülkelerde de Altay dillerinin alt dilleri/lehçeleri konuşulmaktadır. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
İlk Türkçe döneminde aileden ilk ayrılan üye şıklardan hangisidir?
Eski Çuvaş Türkçesi |
Yakut Türkçesi |
Kırgız Türkçesi |
Özbek Türlçesi |
Türkmen Türkçesi |
İlk Türkçe, bütün Türk dillerinin ‘ana’sıdır. İlk Türkçe dönemin- de aileden ilk ayrılan üye Ana Bulgarcadır (Eski Çuvaş Türkçesi). Ana Türkçe ise modern Çuvaşça dışında bütün Türk dillerinin anasıdır. Ana Türkçe döneminde aileden ayrılan ikinci üye ise Yakut Türkçesidir. Avrupa, Hindistan ve İran’da konuşulan bütün modern diller binlerce yıl önce konuşulduğu varsayılan Hint-Avrupa ana dilinden gelişmiştir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi anlatımın özelliklerinden biri değildir?
Akıcılık |
Özgünlük |
Doğallık |
Doğruluk |
Yoğunluk |
Anlatımda amaç, konu hakkında duygu ve düşünceleri okuyucuya en etkili biçimde aktarmak ve bireyin anlatımdan zevk almasını sağlamaktır. Bunun için anlatımın kimi niteliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler şöyle sıralanabilir: Duruluk, Doğruluk, Açıklık, Yalınlık, Akıcılık, Özgünlük, Doğallık. Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün kökü, sözcük türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
İsimsizliğimiz gönüllere dert olmuş. |
İnsan gönlünce yaşamalı hayatta. |
Sınıfta iyi bir etkileşim sağladık. |
Başarının sırrı çalışmakta gizlidir. |
Güzelleştirdiğiniz yer artık yurdunuzdur. |
“İsimsizliğimiz” sözcüğünün kökü “isim”, “yaşamalı” sözcüğünün kökü “yaş”, “başarının” sözcüğünün kökü “baş”, “güzelleştirdiğiniz” sözcüğünün kökü “güzel”dir. Bu sözcüklerin tamamının kökü ad köküdür. “etkileşim” sözcüğünün kökü “et-“ yani bir eylem köküdür. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eklemeli dillere örnek değildir?
Türkçe |
Japonca |
Fince |
İngilizce |
Macarca |
Türkçe, Japonca, Fince, Macarca, Swahili dili eklemeli diller grubuna girer. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
“Standart dil ile karşılaştırıldığında Anadolu’da yörükler arasında beserek, dorum, igdiş, maya, lök, potuk vs. gibi deve ile ilgili daha çok sözcük vardır. Oysa şehirde yaşayan ve hayatlarında devenin bir rolü olmayanlar için deve ile ilgili daha az sözcük yeterlidir.” ifadesi aşağıdaki dilin kültürün neyi olması ile ilgilidir?
yansıtıcısı |
taşıyıcısı |
tanığı |
yaratıcısı |
koruyucusu |
Standart dil ile karşılaştırıldığında Anadolu’da yörükler arasında beserek, dorum, igdiş, maya, lök, potuk vs. gibi deve ile ilgili daha çok sözcük vardır. Oysa şehirde yaşayan ve hayatlarında devenin bir rolü olmayanlar için deve ile ilgili daha az sözcük yeterlidir.” ifadesi dilin kültürün yansıtıcısı olması ile ilgilidir.
20.Soru
Seçeneklerden hangisi konuşma eğitiminin amaçları yönünden belirlenen becerilerden biri değildir?
Kişilik kazanma yönü |
Topluluk içinde konuşabilme yönü |
Kendini ifade edebilme yönü |
Söyleyiş yönü |
Bildirme yönü |
Bireyin yaşamında oldukça önemli bir yer oluşturan konuşma en eski iletişim araçlarından biridir ve dinleme ile yakından ilşlkilidir. Bu bağlamda konuşma eğitiminin amaçları çeşitli beceriler yönünden şöyle belirlenmiştir: Bildirme yönü, kişilik kazanma yönü, topluluk içinde konuşabilme yönü, söyleyiş yönü. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ